Temat interpretacji

W związku ze skargą z dnia 21 maja 2008r. (data stempla pocztowego 21 maja 2008r.) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 28 lutego 2008r. Znak: IBPB2/415-452/07/ASz w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za przejętą na własność Skarbu Państwa nieruchomość gruntową, doręczoną w dniu 03 marca 2008r. (data potwierdzenia odbioru), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów w trybie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oraz na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770), uwzględnia skargę w całości, w związku z czym zmienia zaskarżoną indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 28 lutego 2008r. Znak: IBPB2/415-452/07/ASz, uznając stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.

UZASADNIENIE

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, wydał na wniosek Pana S. z dnia 19 listopada 2007r. (data wpływu 28 listopada 2007r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za przejętą na własność Skarbu Państwa nieruchomość gruntową zaskarżoną indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 28 lutego 2008r. Znak: IBPB2/415-452/07/ASz, stwierdzając nieprawidłowość zajętego przez wnioskodawcę w ww. wniosku stanowiska.

We wniosku z dnia 19 listopada 2007r. o wydanie interpretacji indywidualnej przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 1 października 2007 roku zostało przyznane wnioskodawcy, jako jednemu ze spadkobierców właściciela posesji położonej w Poznaniu, odszkodowanie za przejętą na własność Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomość gruntową. Decyzję o odszkodowaniu przyznał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie przepisu art. 160 § 1, 3 i 4 Kpa, każdemu ze spadkobierców stosownie do wysokości udziałów spadkowych, określonych odrębnymi postanowieniami sądów powszechnych. W uzasadnieniu swojej decyzji Minister napisał, iż stwierdzenie przejścia na własność Skarbu Państwa zostało wydane z naruszeniem prawa, lecz z uwagi na to, że na spornej nieruchomości nastąpiły nieodwracalne skutki prawne (nastąpiło jej zbycie), nie stwierdził jego nieważności. Stwierdzenie takie jest zgodne z orzecznictwem SN, który w uchwale siedmiu sędziów z dnia 28 maja 1992r. oraz kolejnej z dnia 8 października 1993r. stwierdził, iż zmiana lub uchylenie ostatecznej decyzji, na podstawie której strony zawarły umowę cywilno-prawną nie może być bezpośrednio źródłem nieważności czynności prawnej. Zgodnie więc z dyspozycją art. 160 Kpa, stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę.

Zdaniem wnioskodawcy zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. W oparciu więc o cytowany powyżej przepis stwierdzić należy, iż ustawa o podatku dochodowym co do zasady zwalnia z opodatkowania otrzymane odszkodowania, formułując jedynie pewne wyłączenia. Odszkodowanie jest bowiem z definicji niczym innym jak świadczeniem mającym na celu naprawienie szkody. Odszkodowanie, co do swej istoty, ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej szkody, a nie jego wzbogacenie. Wynika to wprost również z przepisów prawa cywilnego, które w swych przepisach wyraźnie wskazuje, że przyznane odszkodowanie ma zrekompensować poszkodowanemu poniesiona stratę. Ze zwolnienia korzystają te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw. Wnioskodawca uważa, że odszkodowanie uzyskane na podstawie art. 160 Kpa korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego. Przepisy Kpa nie wskazują wysokości należnego odszkodowania, ale wskazują zasady i tryb dochodzenia odszkodowania. W postępowaniu jednoinstancyjnym orzeka organ administracyjny, który wydał decyzję stwierdzającą nieważność albo niezgodność z prawem decyzji wadliwej. Zdaniem wnioskodawcy, jeśli ustawodawca posłużył się spójnikiem lub a nie i, to jednoznacznie wskazuje, że istnieje podstawa do zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania. Opodatkowaniu podlegają te odszkodowania, które wynikają z zawartej przez dany podmiot umowy. Pozostałe przyznane na podstawie Kpa czy KC, korzystają ze zwolnienia. Podatnik powołał się na postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 26 marca 2007 roku, wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego a także na liczne komentarze publikowane w systemie Legalis, które wskazują na fakt, iż ustawodawca uznaje słusznie, iż opodatkowaniu podlegać będą te odszkodowania, które wynikają z zawartej przez dany podmiot umowy. Pozostałe, przyznane na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego czy Kodeksu cywilnego, korzystają ze zwolnienia.

W dniu 28 lutego 2007r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną Znak: IBPB2/415-452/07/ASz uznając, stanowisko wnioskodawcy w kwestii zwolnienia z opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie art. 160 Kpa za nieprawidłowe. Organ podatkowy stwierdził, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wprost wskazanych w tym przepisie. Z treści art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika, że stronie, która poniosła szkodę służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę. Przepis wskazuje jedynie za jaką szkodę przysługuje odszkodowanie, a nie w jakiej wysokości. Tym samym z treści art. 160 Kpa nie wynika ani wysokość przysługującego odszkodowania ani zasady ustalania tego odszkodowania. W związku z tym odszkodowanie przyznane na podstawie art. 160 Kpa nie jest odszkodowaniem objętym zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie zgadzając się z w/w interpretacją wnioskodawca pismem z dnia 14 marca 2008r. (data nadania w UPT 14 marca 2008r., data wpływu do tut. Biura 26 marca 2008r.) wezwał do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę wydanej interpretacji przepisów podatkowych. W w/w wezwaniu podniesiono zarzut naruszenia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Zdaniem wnioskodawcy organ podatkowy uznał błędnie, iż odszkodowanie, które otrzymał, nie jest objęte zwolnieniem.Wnioskodawca stwierdził, że o ile art. 160 Kpa rzeczywiście nie określa kwotowo wysokości odszkodowania, o tyle jednak § 1 mówi wyraźnie, iż stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 Kpa, albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy odszkodowanie za poniesioną szkodę, chyba, że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Dalej w § 2 przepis ten wyraźnie wskazuje, że do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.Wnioskodawca stwierdził, iż w swym stanowisku organ podatkowy przyjął niezwykle uproszczony sposób interpretacji kwestii określenia wysokości odszkodowania trudno bowiem oczekiwać, aby jakikolwiek akt prawny w randze ustawy, a takim jest bez wątpienia Kpa, określał wprost kwotowo wysokość odszkodowania. Byłoby to podejściem nierealnym, paraliżującym możliwość jakiejkolwiek pracy administracyjnej.Zdaniem wnioskodawcy przepisy art. 160 § 3 do 6 Kpa w sposób szczegółowy określają zarówno tryb jak i zasady przyznawania odszkodowania. Skoro więc ustawodawca, tworząc ustawę o podatku dochodowym w art. 21 posłużył się spójnikiem lub a nie i wynika więc z tego jednoznacznie, iż istnieje podstawa do zastosowania w tym przypadku zwolnienia z opodatkowania takiego odszkodowania.

W odpowiedzi z dnia 24 kwietnia 2008r. Znak: IBPB2/415W-36//08/ASz na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany indywidualnej interpretacji z dnia 28 lutego 2008r. Znak: IBPB2/415-452/07/ASz podtrzymując jednocześnie swoje stanowisko w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za przejętą na własność Skarbu Państwa nieruchomość gruntową.

Pismem z dnia 21 maja 2008r. Pan S. za pośrednictwem Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na indywidualną interpretację z dnia 28 lutego 2008r. Znak: IBPB2/415-452/07/ASz.

W złożonej skardze wniesiono o:

• uchylenie w całości zaskarżonej interpretacji z dnia 28 lutego 2008r. oraz odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 24 kwietnia 2008r. oraz
• zasądzenie od strony przeciwnej kosztów postępowania według norm przepisanych.
  
  

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucono rażące naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez obrazę art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, poprzez błędną interpretację. W dalszej części skargi skarżący opisuje ponownie stan faktyczny sprawy, który w jego ocenie mając na względzie literalne brzmienie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w pełni potwierdza prawo do skorzystania ze zwolnienia z podatku odszkodowania przyznanego na podstawie art. 160 Kpa. Zdaniem skarżącego organ podatkowy pominął fakt, iż wysokość otrzymanego przez niego odszkodowania uzależniona była od wysokości szkody, którą zgodnie z art. 361 Kc jest wielki uszczerbek dotykający osobę bez prawnego uzasadnienia, wyrażający się w różnicy pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, jaki istniał i mógłby w normalnej kolei rzeczy istnieć, a stanem, w jakim powstał wskutek zdarzenia wywołującego zmianę. Ustalenie szkody wymaga częstokroć wiadomości specjalnych, a w związku z tym powoływany jest biegły, którego opinia stanowi podstawę wyliczenia szkody. Zasady postępowania w tym zakresie poddane zostały regulacji kodeksu postępowania cywilnego. Zarówno wysokość szkody, jak i zasady jej ustalenia oraz dochodzenia regulują przepisy rangi ustawowej w drodze odpowiedniego stosowania (art. 160 Kpa).

Stosownie do art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

Dyrektor Izby w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów po rozpatrzeniu przedmiotowej skargi z dnia 21 maja 2008r. uwzględnia skargę w całości i stwierdza, że stanowisko skarżącego przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2007r. (data wpływu do tut. BKIP 26 listopada 2007r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za przejętą na własność Skarbu Państwa nieruchomość gruntową - jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 160 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004r., stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 kc. Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji (w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności).

O przysługującym odszkodowaniu orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 Kpa albo stwierdził, w myśl art. 158 § 2 Kpa, że została ona wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 Kpa następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym. Strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania przez organ administracji publicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, może wnieść powództwo do sądu powszechnego. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa albo decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 § 2 Kpa, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa. Postępowanie odszkodowawcze może toczyć się dwuetapowo: etap pierwszy z zastosowaniem trybu administracyjnego, etap drugi z zastosowaniem trybu sądowego. W etapie pierwszym o odszkodowaniu orzeka organ administracji publicznej, który stwierdza nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 Kpa albo stwierdził, że została ona wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kpa. Organ ten, w trakcie postępowania wyjaśniającego dokonuje ustalenia rozmiaru odszkodowania (posiłkując się niejednokrotnie opinią biegłego).

Przepis art. 160 Kpa został uchylony ustawą z dnia 17 czerwca 2004r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie, na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja o stwierdzeniu nieważności (art. 156 § 1 kpa) stała się ostateczna przed dniem 1 września 2004r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 4171§ 2 kc, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym.

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, iż przepis art. 160 Kpa określa zasady ustalania odszkodowania. Tym samym, o ile nie zachodzi żadna z negatywnych przesłanek wskazanych w lit. a-g w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, to odszkodowania wypłacone na podstawie art. 160 Kpa, za poniesioną rzeczywistą szkodę z tytułu przejęcia na rzecz Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomości gruntowej, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi bowiem, że wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit.a-g tego przepisu.

Po ponownej analizie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz zarzutów zawartych w przedmiotowej skardze poprzedzonej wniesieniem wezwania do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.Zauważyć należy, iż użyte w cytowanym powyżej przepisie sformułowanie odrębne przepisy obejmuje szereg aktów prawnych, z których wynika prawo do skorzystania z w/w zwolnienia. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż przepis art. 160 Kpa określa zasady ustalania odszkodowania.

Jak wynika z wniosku, wnioskodawcy zostało przyznane, jako jednemu ze spadkobierców właściciela posesji położonej w Poznaniu, odszkodowanie za przejętą na własność Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomość gruntową. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie przepisu art. 160 § 1, 3 i 4 Kpa decyzją przyznał każdemu ze spadkobierców odszkodowanie stosownie do wysokości udziałów spadkowych, określonych odrębnymi postanowieniami sądów powszechnych.

W związku z powyższym odszkodowanie przyznane na podstawie art. 160 Kpa, za poniesioną szkodę z tytułu przejęcia na rzecz Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomości gruntowej, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2007r. było zatem prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejsze rozstrzygniecie. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.