Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 08.11.2004, sygn. ZG-4150/35/LUG/04, Urząd Skarbowy Poznań-Nowe Miasto

Temat interpretacji

Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynika, iż podatnik będący wspólnikiem spółki z o.o. zbył w celu umorzenia na jej rzecz prawo własności posiadanych przez siebie udziałów. Jednocześnie spółka zobowiązała się przenieść na rzecz wspólnika spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz udział w prawie własności nieruchomości stanowiącej odrębny lokal użytkowy wraz z przynależnym udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu oraz w częściach wspólnych budynku.

W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zasady dotyczące instytucji umorzenia udziałów znajdują swoje unormowanie w art. 199 § 1-7 ustawy z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.). Wynika z nich, iż udziały (udział) mogą być umorzone jedynie po uzyskaniu wpisu do rejestru sądowego przez spółkę i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Przeprowadzenie umorzenia możliwe jest w trojaki sposób, a mianowicie:
- za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę - umorzenie dobrowolne,
- bez zgody wspólnika - umorzenie przymusowe,
- umorzenie warunkowe - gdy udział może być umorzony w przypadku ziszczenia się określonego zdarzenia.

Uchwała o umorzeniu powinna określać m.in. wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to nie może być jednak mniejsze niż wartość księgowa tego udziału. Należy jednak nadmienić, że zgodnie z § 3 wspomnianego art. 199 k.s.h., możliwe jest także umorzenie udziału, za zgodą wspólnika, bez wynagrodzenia. Ustawodawca w § 5 tego artykułu określił również, że jeżeli umorzenie przeprowadzane jest z czystego zysku spółki, to wówczas obniżenie kapitału zakładowego nie jest konieczne.

Przychody uzyskane przez udziałowca w wyniku umorzenia jego udziału w spółce należy kwalifikować jako przychody z kapitałów pieniężnych, a konkretnie z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwana dalej PDOFizU. Choć ustawa nie podaje jednoznacznych i precyzyjnych definicji "innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych" to wskazówkę udziela art. 24 ust. 5 PDOFizU, precyzując pojęcie dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych poprzez określenie go jako dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także - w szczególności - dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (pkt 2). Jednocześnie należy nadmienić, że na podstawie art. 21 ust.1 pkt 50 lit. b) PDOFizU wolne od podatku są przychody otrzymane w związku z umorzeniem udziałów w spółce z o.o. w części stanowiącej koszt nabycia, zaś od dnia 1 stycznia 2004r. zwolnienie to obejmuje również kwoty uzyskane z tytułu odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia.
Oznacza to, iż do dochodów z odpłatnego zbycia udziałów w celu ich umorzenia nie zalicza się kwot wydatkowanych na nabycie tych udziałów. Zwolnienie to nie ma jednak zastosowania do przychodów otrzymanych w związku ze sprzedażą udziałów spółce w celu ich umorzenia a objętych za aport w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Koszt nabycia określa się zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 PDOFizU w przypadku, gdy udziały nabyto w zamian za inny wkład niepieniężny.

Wysokość należnego podatku i sposób opodatkowania reguluje art. 30a ust. 1 PDOFizU. Dochody wymienione w tym artykule, w tym między innymi z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (pkt 4) są opodatkowane w sposób zryczałtowany podatkiem w wysokości 19% podstawy opodatkowania. Co do zasady, podstawą opodatkowania jest przychód - czyli kwota otrzymana, bez pomniejszania jej o koszty uzyskania z zastrzeżeniem zwolnienia z art. 21 ust.1 pkt 50 lit. b) PDOFizU. Dochodów (przychodów) uzyskanych ze źródeł przychodów określonych w art. 30a ust.1 PDOFizU nie łączy się z dochodami (przychodami) opodatkowanymi na zasadach i z zastosowaniem skali podatkowej określonej w art. 27 PDOFizU.

Na podstawie art. 41 ust. 4 PDOFizU spółka jako płatnik jest obowiązana pobrać zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30a PDOFizU, od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych. Pobrany podatek płatnik zobowiązany jest wpłacić na rachunek, właściwego ze względu na siedzibę płatnika, Urzędu Skarbowego w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek.

Naczelnik tut. Urzędu, mając na uwadze powyższe, nie może zgodzić się ze stanowiskiem zawartym w zapytaniu, jakoby przeniesienie własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz udziału w prawie własności nieruchomości stanowiącej odrębny lokal użytkowy wraz z przynależnym udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu oraz w częściach wspólnych budynku w zamian za udziały w spółce, nie stanowiło wypłaty (świadczenia).

Odpłatne zbycie udziałów na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (umorzenie dobrowolne) jest czynnością prawną dwustronnie zobowiązującą, kauzalną i odpłatną. Udziałowiec, bowiem zobowiązuje się przenieść swoje udziały na spółkę, która zobowiązana jest do świadczenia odpowiedniej sumy pieniężnej lub jej równowartości udziałowcowi w zamian za otrzymane udziały, czyli każda ze stron uzyskuje pewną korzyść majątkową. Za świadczenie uważa się zatem, określone działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony. Przy czym, w przedstawionym w piśmie przypadku jest to świadczenie rzeczowe, którego podstawą jest chęć zwolnienia się przez spółkę z długu zaciągniętego przez zawarcie umowy sprzedaży udziałów (causa solvendi). Bez znaczenia jest zatem fakt w jaki sposób spółka wykonała swoje zobowiązanie (przelew czy też świadczenie rzeczowe), jeżeli druga strona na to się godzi.

Reasumując należy stwierdzić, iż z momentem przeniesienia własności wspomnianych nieruchomości, spółka jako płatnik powinna naliczyć i pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% wartości przekazanych nieruchomości od części, która nie stanowiła kosztów nabycia udziałów.

Informacji udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu, zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu jej sporządzenia.