Temat interpretacji

Działając na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 19.04.2005 r. (data wpływu) na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna z dnia 05.04.2005 r., nr I - 415-21/03/05, odmawia uchylenia ww. postanowienia.

W dniu 04.03.2005 r. Pana pełnomocnik wystąpiła z wnioskiem do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna o dokonanie interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.
Wątpliwości w interpretacji prawa podatkowego powstały na tle następującego stanu faktycznego.
W 2004 r., stosując się do wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi (sygn. akt I C 104/00) Skarb Państwa - Minister Zdrowia wypłacił na Pana rzecz następujące kwoty pieniężne:

- 25.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 10.03.2000 r. do dnia zapłaty;

- 10.000,00 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 10.03.2000 r. do dnia zapłaty;

- po 300,00 zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatną do każdego 20-tego dnia kolejnego miesiąca począwszy od dnia 16.02.2000 r. i na przyszłość z ustawowymi odsetkami w razie uchylenia terminu płatności którejkolwiek z rat.
Zgodnie z treścią zapytania, odszkodowanie wraz z odsetkami zostało zasądzone na podstawie przepisów odrębnej ustawy, tj. art. 444 i 481 kodeksu cywilnego i w ocenie Pana pełnomocnika nie ma podstaw prawnych do obciążenia podatkiem dochodowym wypłaconej kwoty odsetek z tytułu opóźnienia w zapłacie odszkodowania za rozstrój zdrowia.
Postanowieniem z dnia 05.04.2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte w zapytaniu z dnia 04.03.2005 r.
W dniu 19.04.2005 r. wpłynęło zażalenie na ww. postanowienie, w którym zarzucono Organowi pierwszej instancji naruszenie następujących przepisów:

- "art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez jego niezastosowanie w sprawie mimo że zaskarżone postanowienie dotyczy dochodów z kapitałów pieniężnych;

- art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy przez jego błędną wykładnię polegającą na błędnym przyjęciu, że określenie "odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku i w wysokości określonej w tym wyroku..." dotyczy wyłącznie kwoty odszkodowania, a nie całej wysokości odszkodowania, łącznie z odsetkami;

- art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy przez jego nie zastosowanie do źródła przychodu, w którym są "odsetki";

- art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ww. ustawy przez ich błędne zastosowanie do przychodu z kapitałów pieniężnych, w sytuacji gdy oba przepisy nie dotyczą "odsetek"."

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po przeanalizowaniu przedłożonych dokumentów oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, uznaje za prawidłowe stanowisko Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Przedmiotem zapytania zawartego w piśmie złożonym w dniu 04.03.2005 r. jest opodatkowanie odsetek za opóźnienie w zapłacie odszkodowania, zasądzonego na podstawie przepisów art. 444 i 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w roku 2004, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przepis art. 9 ustawy wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w aspekcie przedmiotowym. Opodatkowaniu podlegają bowiem wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych - wyraźnie wskazanych przez przepisy. Analiza treści art. 21, 52 i 52a ustawy z dnia 26.07.1991 r. wskazuje, iż odsetki od opóźnienia w zapłacie odszkodowania nie podlegają zwolnieniu, gdyż nie zostały wymienione jako zwolnione od podatku.
W piśmie z dnia 04.03.2005 r. pełnomocnik Pana przedstawił własne stanowisko w sprawie podnosząc, że odsetki od odszkodowania podlegają wyłączeniu z opodatkowania na podstawie zapisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.W myśl ww. przepisu, w brzmieniu obowiązującym w roku 2004, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Jak wynika z treści powyższego przepisu nie ma w nim mowy o odsetkach, ale o zwolnieniu pewnej grupy odszkodowań, do których nie wlicza się odsetek od opóźnienia w zapłacie odszkodowania. W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej, nie ma żadnych podstaw, aby utożsamiać odsetki z odszkodowaniem.
Zgodnie z art. 363 Kodeksu cywilnego odszkodowaniem jest przede wszystkim suma pieniężna, której tytułem do zapłaty pozostaje zaistnienie szkody. Szkoda jest niezbędną przesłanką do wystąpienia odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika a zatem zasądzenia odszkodowania. Kwestia odsetek za opóźnione świadczenie w Kodeksie cywilnym uregulowana jest natomiast w art. 481 § 1, z którego wynika, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki w tym znaczeniu tzn. za opóźnienie świadczenia stanowią swoistą represję cywilnoprawną i nie mają charakteru odszkodowawczego, bowiem szkoda nie występuje tutaj jako konkretna przesłanka do ich zaistnienia. Jak wynika z powyższego, szkoda nie stanowi podstawowej przesłanki powstania roszczenia o odsetki - a więc nie mają one charakteru odszkodowawczego. Są one związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialno-prawnej. Powyższe wskazuje, że otrzymane odsetki od zadośćuczynienia, odszkodowania, renty nie są odszkodowaniem a tym samym nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji otrzymane odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego są przychodem wierzyciela i należy je zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, według skali progresywnej określonej w art. 27 ww. ustawy.
W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej za bezzasadny należy uznać zarzut naruszenia przez Organ podatkowy pierwszej instancji zapisu art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez jego niezastosowanie w analizowanej sprawie.
Bowiem nietrafne jest twierdzenie Pana pełnomocnika, że odsetki z tytułu opóźnienia zapłaty odszkodowania za rozstrój zdrowia nie są dochodem i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż zapis art. 17 ww. ustawy, który definiuje przychód z kapitałów pieniężnych, nie wylicza "odsetek za opóźnienie w zapłacie odszkodowania".
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 17 ustawy z dnia 26.07.1991 r., jednym ze źródeł przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych są kapitały pieniężne. Przepis art. 17 ww. ustawy stanowi, że za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. odsetki od pożyczek (pkt 1) oraz odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą (pkt 2).
Z powyższego wynika jednak, że mamy tutaj do czynienia ze specyficznym rodzajem odsetek. Wskazuje na to unormowanie zawarte w art. 17 ustawy, które dotyczy opodatkowania przychodów podatnika ściśle związanych z konkretną formą inwestowania przez niego środków pieniężnych i uzyskiwania z tego tytułu określonych przychodów. W tym sensie również wymienione w tym przepisie odsetki mają wyjątkowy charakter, gdyż stanowią formę wynagrodzenia z tytułu dobrowolnego zainwestowania (ulokowania) przez podatnika własnego kapitału. Ten typ odsetek różni się zatem zasadniczo od odsetek za zwłokę w zapłacie odszkodowania czy zobowiązania, które to odsetki są formą represji za przetrzymywanie wbrew woli wierzyciela jego środków pieniężnych.
Fakt, iż "odsetki za zwłokę w zapłacie odszkodowania" nie zostały wymienione w art. 17 ustawy, jak również w źródłach przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, nie świadczy o tym, że nie podlegają one opodatkowaniu.
Biorąc pod uwagę zasadę powszechności opodatkowania, wynikającą z art. 9 oraz zapis art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy przyjąć, że przedmiotowe odsetki od odszkodowania zostały zakwalifikowane do przychodów z "innych źródeł". Ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy nie wymienił wprost wszystkich źródeł przychodu, lecz w pkt 9 tego przepisu wskazał na "inne źródła", czyli takie, które nie zostały wymienione w pkt 1-8. W konsekwencji dochód z "odsetek od opóźnienia w zapłacie odszkodowania" należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 tej ustawy.
Należy przy tym zauważyć, że również w art. 20 ust. 1 ww. ustawy ustawodawca wskazał jedynie niektóre przychody zaliczone do "innych źródeł". Użyty w art. 20 ust. 1 zwrot "w szczególności" wskazuje na to, że wyliczenie przychodów z innych źródeł nie ma charakteru wyczerpującego i katalog tych przychodów jest jedynie przykładowy.

W świetle powyższego orzeczono, jak w sentencji niniejszej decyzji.