Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 30.04.2008 r. (data wpływu 30.05.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonych wyrokiem środków pieniężnych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30.05.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonych wyrokiem środków pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 1984 r. na podstawie zezwolenia z 1982 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem zbudowała budynek wolnostojący, trwale z gruntem związany, przeznaczony na działalność gospodarczą, na gruncie gminy B.... W 1997 r. Gmina przekazała grunt w użytkowanie wieczyste spółdzielni mieszkaniowej W... C... razem z budynkiem Wnioskodawczyni. W 2007 r. spółdzielnia uzyskała w sądzie wyrok eksmisji Wnioskodawczyni i jej męża z budynku, który opuścili oni w styczniu 2008 r., a w Sądzie Okręgowym w W... wznowiona została sprawa o odszkodowanie za przejęty przez spółdzielnię budynek.

Zakładając, że takie odszkodowanie Wnioskodawczy wraz z mężem uzyskają, Wnioskodawczyni informuje, że budynek ten nigdy nie był amortyzowany, nie było możliwości odliczenia VAT zapłaconego spółdzielni za dzierżawę terenu, ponieważ działalność gospodarcza prowadził mąż, a wszystkie dokumenty zezwolenia na budowę, użytkowanie, były zapisane na nazwisko Wnioskodawczyni, nie było też odliczeń VAT przy budowie i remoncie, ponieważ te wydatki Wnioskodawczyni i jej mąż ponosili przed wprowadzeniem VAT.

Spodziewane odszkodowanie będzie obejmować zwrot nakładów na budowę, a także zwrot nieprawnie pobieranych przez spółdzielnię czynszów.

Budynek został postawiony na dzierżawionym gruncie, zaś odszkodowanie zostanie uzyskane na mocy wyroku sądowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Niniejsza interpretacja dotyczy części pytania Wnioskodawczyni w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Część pytania Wnioskodawczyni w zakresie podatku od towarów i usług będzie przedmiotem odrębnej interpretacji.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Wnioskodawczyni nie powinna płacić podatku VAT ani dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., zwana dalej ustawą) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3b zwalniają z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż odszkodowania otrzymywane przez podatników na podstawie orzeczeń sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego.

Jak zauważono powyżej kluczowe, dla możliwości skorzystania ze zwolnień od opodatkowania przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy, jest stwierdzenie, czy zasądzone wyrokiem sądu świadczenia są rzeczywiście odszkodowaniami, nie każda kwota pieniężna zasądzona wyrokiem sądu jest bowiem odszkodowaniem.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w przepisach prawa cywilnego.

Kodeks cywilny (zwany dalej kc) także nie zawiera legalnej definicji odszkodowania, można ją jednak wywieść z jego regulacji.

W cywilistycznym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty.

Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy , a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania (art. 471 kc).

Należy przy tym zauważyć, że w przypadku ubytku w majątku wierzyciela wynikłego z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania naprawieniem szkody nie jest spełnienie świadczenia będącego przedmiotem tego zobowiązania (będzie ono jedynie wywiązaniem się z obowiązku wypełnienia zobowiązania), a jest nim wyrównanie strat towarzyszących będących następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Na przykład, w przypadku umowy sprzedaży, jeżeli sprzedawca pomimo zapłaty ceny nie wyda przedmiotu umowy, to zobowiązany jest do wydania tego przedmiotu (spełnienie świadczenia głównego) i wyrównania strat jakie kupujący poniósł z powodu niewydania mu towaru (naprawienie szkody). Tylko to drugie świadczenie będzie miało charakter odszkodowawczy.

W myśl art. 676 Kodeksu cywilnego (zwanego dalej kc), jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Przepis art. 676 kc ma na mocy art. 694 kc zastosowanie do umów dzierżawy.

Art. 405 kc stanowi, iż kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni ubiega się na drodze sądowej o zwrot nakładów na budowę budynku na cudzym gruncie i zwrot nieprawnie pobieranych przez spółdzielnię czynszów.

Opisane wyżej roszczenia Wnioskodawczyni nie są roszczeniami odszkodowawczymi, gdyż ich źródłem nie jest ani czyn niedozwolony ani niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwanego. Zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni kwoty pieniężne z tego tytułu nie będą odszkodowaniami, a jak zauważyła sama Wnioskodawczyni zwrotem nakładów i zwrotem nienależnie pobranych świadczeń.

Skoro zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni świadczenia nie będą odszkodowaniami to dochód uzyskany z ich tytułu nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia od opodatkowania przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c, art. 30e oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów zgodnie z ust. 1a cyt. art. 9.

Dochodem ze źródła przychodów, stosownie do ust. 2 cyt. art. 9 ustawy, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Koszty uzyskania przychodów reguluje art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia źródła przychodów, m. in. w pkt 9 inne źródła. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jednocześnie stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powyższa definicja przychodów ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie, o ile w przepisach szczególnych ustawodawca nie uregulował tej kwestii odmiennie.

Z treści powołanych powyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak, więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku, których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. Do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów własnych nakładów poczynionych za inny podmiot i zwrotów nienależnie pobranych przez inny podmiot świadczeń.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny i powyższe unormowania, kwota nakładów, zwróconych Wnioskodawcy za budowę przedmiotowej nieruchomości i kwota, zwróconych nienależnie pobranych świadczeń, nie mieści się w pojęciu przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy, gdyż nie powoduje przysporzenia majątkowego po stronie najemcy, a zatem nie podlega opodatkowaniu.

W przedmiotowej sytuacji będziemy mieli do czynienia z zatrzymaniem przez wydzierżawiającego ulepszeń dokonanych przez dzierżawcę za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu i zwrotem nienależnie pobranego czynszu.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że wartość nakładów poniesionych na budowę przedmiotowego budynku przez Wnioskodawczynię i wartość nienależnie uiszczonego czynszu przez Nią zapłaconego nie będzie stanowiła dla Niej przysporzenia majątkowego, a tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym, pod warunkiem że otrzymana wartość pieniężna z tego tytułu jest jedynie zwrotem wydatków poniesionych na wybudowanie budynku i zapłatę nienależnego czynszu.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Reasumując, otrzymane przez Wnioskodawczynię na podstawie wyroku sądu kwoty nie będą zwolnione z opodatkowania, gdyż nie będą odszkodowaniami, nie będą jednak opodatkowane, gdyż nie stanowią dla Wnioskodawczyni przysporzenia majątkowego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.