Temat interpretacji

Czy w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 3 wypłacone odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2015 r. (data wpływu 6 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 10 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca złożył przeciwko firmie B. Sp. z o.o. (obecnie firma zmieniła nazwę, aktualna nazwa to U. Sp. z o.o. ) do Sądu Rejonowego pozew o:

• wypłatę odszkodowania w wysokości 15.000,00 zł z tytułu niesłusznie rozwiązanej umowy o pracę,
• wypłatę zaległego wynagrodzenia w wysokości 1.227,65 zł za przepracowane godziny nadliczbowe,
• zasądzenie i wypłatę wynagrodzenia od dnia 29 marca 2012 r. do dnia otrzymania świadectwa pracy (podstawa prawna: art. 97 § 1 Kodeksu pracy).

Rozprawa z powództwa Wnioskodawcy przeciwko firmie B. Sp. z o.o. odbyła się w dniu 28 czerwca 2012 r. Podczas rozprawy Wnioskodawca zawarł z pozwanym ugodę sądową. Pozwany w zawartej ugodzie zobowiązał się do:

• cofnięcia Wnioskodawcy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia,
• rozwiązania z Wnioskodawcą umowy o pracę z dniem 29 marca 2012 r. na mocy porozumienia stron,
• wydania Wnioskodawcy sprostowanego świadectwa pracy,
• wypłacenia kwoty 10.000,00 zł brutto tytyłem odszkodowania w terminie 7 dni od daty podpisania ugody.

Pozwany wypłacił Wnioskodawcy odszkodowanie, o którym mowa w ugodzie w miesiącu grudniu 2012 roku w wysokości 8.200,00 zł, różnicę, tj. kwotę 1.800,00 zł pozwany potrącił, jako podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 3 wypłacone odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ugodą zawartą w dniu 28 czerwca 2012 r. przed Sądem Okręgowym pozwany zobowiązał się do wypłaty na Jego rzecz odszkodowania w wysokości 10.000,00 zł. Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania reguluje Kodeks pracy. Zatem, przedmiotowe odszkodowanie należy zakwalifikować jako odszkodowanie wynikające wprost z odrębnych przepisów ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Pracodawca dokonał niesłusznie potrącenia podatku w kwocie 1.800,00 zł. Zdaniem Wnioskodawcy, powinien otrzymać kwotę brutto odszkodowania, tj. 10.000,00 zł, tzn. bez dokonywania potrącenia 18% stawki podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustaw, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, uważa się, w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot w szczególności oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 ustawy Kodeks pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy stosownie do żądania pracownika orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. W myśl art. 45 § 2 ustawy Kodeks pracy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ustawy Kodeks pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47&¹ ustawy Kodeks pracy).

Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 ww. ustawy, umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Powyżej przywołane przepisy wskazują, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 10 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca złożył przeciwko byłemu pracodawcy do Sądu Rejonowego w Ostródzie pozew o: wypłatę odszkodowania w wysokości 15.000,00 zł z tytułu niesłusznie rozwiązanej umowy o pracę, wypłatę zaległego wynagrodzenia w wysokości 1.227,65 zł za przepracowane godziny nadliczbowe oraz zasądzenie i wypłatę wynagrodzenia od dnia 29 marca 2012 r. do dnia otrzymania świadectwa pracy (podstawa prawna: art. 97 § 1 Kodeksu pracy). Rozprawa z powództwa Wnioskodawcy odbyła się w dniu 28 czerwca 2012 r. Podczas rozprawy Wnioskodawca zawarł z pozwanym ugodę sądową. Pozwany w zawartej ugodzie zobowiązał się do: cofnięcia Wnioskodawcy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, rozwiązania z Wnioskodawcą umowy o pracę z dniem 29 marca 2012 r. na mocy porozumienia stron, wydania Wnioskodawcy sprostowanego świadectwa pracy, a także wypłacenia kwoty 10.000,00 zł brutto tytyłem odszkodowania w terminie 7 dni od daty podpisania ugody. Pozwany wypłacił Wnioskodawcy odszkodowanie, o którym mowa w ugodzie w miesiącu grudniu 2012 roku potrącone o podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia Jego obowiązków podatkowych w związku z wypłatą na Jego rzecz odszkodowania w grudniu 2012 r.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy Kodeks pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron.

Konsekwencją powyższego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanego powyżej Kodeksu pracy podstawy prawnej ustalenia wysokości odszkodowania.

Wobec tego zawarta między Wnioskodawcą, a pracodawcą ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Zgodnie z art. 917 ustawy Kodeks cywilny strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą Wnioskodawcy). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki Wnioskodawca mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.

W związku z tym należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawcy na zaspokojenie roszczeń wynikających z łączącego strony stosunku pracy nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji należy uznać, że wypłacona kwota nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, kwota wypłaconego świadczenia nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w powyższym przepisie Wypłacona kwota stanowi dla Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., Nr 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 371 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie