Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 30.03.2004, sygn. OG/005/23/PDII/2004, Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach

Temat interpretacji

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach, działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na Pani pismo z dnia 26.02.2004 r., w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zwrotu kosztów procesu sądowego oraz zadośćuczynienia wypłaconego w 2003 r. przez Ministerstwo Zdrowia na podstawie wyroku sądowego z dnia 12.03.2003 r., sygn. akt I ACa 949/02, informuje:

Wypłacony przez Ministerstwo Zdrowia zwrot kosztów procesu sądowego w wysokości 1.500,00 zł. nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z tego, iż koszty procesowe w pierwszej kolejności zostały sfinansowane przez Panią z własnych środków, a następnie na podstawie prawomocnego Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie I Wydział Cywilny sygn. akt I ACa 949/02 z dn. 12.03.2003 r. zostały Pani zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest, więc żadnym przysporzeniem majątkowym - dochodem.

Z załączonego wyroku sądowego Sądu Okręgowego w Warszawie wynika, iż Sąd uznał odpowiedzialność Skarbu Państwa z tzw. winy bezimiennej, na zasadzie art. 417 § 1 k.c. Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem sądowym sygn. akt I C 2548/98 z dnia 05.04.2002 r. zasądził od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Zdrowia na rzecz Pani zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w łącznej wysokości 30.000,00 zł., które ma charakter kompensacyjny i przejawia jakąś odczuwalną wartość. W tym zakresie powództwo uwzględniono na zasadzie art. 445 § 1 k.c. Sąd Okręgowy w Warszawie nie znalazł podstaw do zasądzenia renty wyrównawczej z tytułu utraty zdolności zarobkowej na podstawie art. 444 § 2 k.c., gdyż nie zostało wykazane, aby zwiększyły się Pani potrzeby z tytułu zakażenia. Przedłożone rachunki zakupu lekarstw oraz wyjaśnienia dotyczące braku środków finansowych na zakup lekarstw nie mają związku przyczynowego z zakażeniem.

Od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 05.04.2002 r. Pani "M" wniosła apelację.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w wyroku sygn. akt I ACa 949/02 z dnia 12.03.2003 r., w uzasadnieniu wyroku napisał: "powódce należy się, co do zasady zadośćuczynienie z art. 444 § 1 k.c., w związku bowiem z zakażeniem doznała ona krzywdy: pojęcie to mieści w sobie wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, tak w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych (...). Zakażenie, jakie miało miejsce w 1994 r., w efekcie o długotrwałych skutkach, wywołało 15% utraty zdrowia i pociągnęło za sobą konieczność poddawania się wielokrotnym konsultacjom lekarskim, niewydolność i trudności w poruszaniu się, potrzebę posługiwania się aparatem ortopedycznym i kulami, dolegliwości bólowe, czasową niemożność poddania się operacji rekonstrukcyjnej, pogorszenie stanu psychofizycznego. W tym stanie rzeczy Zdaniem Sądu Apelacyjnego uzasadnionym jest przyznanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w łącznej wysokości 40.000,00 zł. (podwyższenie jest zasądzone zadośćuczynieniu o 10.000,00 zł.)". Dalsza część uzasadnienia informuje, że zakażenie gronkowcem nie przekreśliło wszelkich szans życiowych powódki, ani też nie pozbawiło ją definitywnie powrotu do lepszego stanu zdrowia. Sąd Apelacyjny w Warszawie utrzymał w mocy stanowisko Sądu Okręgowego w Warszawie, iż Pani "M" nie należy się renta wyrównawcza z tytułu utraty zdolności zarobkowej. Nie udowodniła ona, aby z powodu zakażenia gronkowcem utraciła całkowicie lub częściowo zdolność pracy zarobkowej albo zwiększyły się jej potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość z tego tytułu.

Podkreślić należy, że przepisy dotyczące zwolnień jednoznacznie stanowią, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych. Ze zwolnienia, bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustawy, z wyjątkiem wyłączenia zwolnienia wolą ustawodawcy.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w postaci otrzymania odpowiedniej sumy pieniężnej stanowi jeden ze sposobów naprawienia szkody z powodu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia i w swej istocie ma charakter kompensacyjny, gdyż służy zaspokojeniu roszczeń odszkodowawczych osoby pokrzywdzonej. Zadośćuczynienie należy, więc do kategorii świadczeń odszkodowawczych.

W przedmiotowym przypadku decydujące znaczenie ma dyspozycja zawarta w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. Nr 14, poz. 176 z 2000 r. z późn. zm.), która przesądza, iż wolne od podatku dochodowego są:
"inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądowego do wysokości określonej w tym wyroku, z wyjątkiem odszkodowań:
a). otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b). dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono".

Biorąc pod uwagę powyższe Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach uważa, że zarówno jednorazowe odszkodowania, renty wyrównawcze, jak i zadośćuczynienia przyznane na podstawie art. 417 § 1 k.c. w związku z art. 444 i 445 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) mają charakter odszkodowawczy za szkody czynem niedozwolonym w następstwie, czego poszkodowani doznali uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia i utracili całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej.

Zdaniem tut. Urzędu, ponieważ zasady ustalania zasądzonego na rzecz Pani zadośćuczynienia wynikają z przepisów ustawy - kodeks cywilny, a jego wypłata została dokonana przez Skarb Państwa stosownie do art. 417 § 1 k.c. na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie - tego rodzaju świadczenie korzysta, więc ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.