Ustalenia źródła przychodu biegłego sądowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia źródła przychodu.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W swojej działalności nie świadczy usług doradztwa, ani usług prawniczych, a jedynie sporządza operaty szacunkowe określające wartość nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości na zlecenie sądów, prokuratur i komorników. Wnioskodawca oprócz wykonywania wycen działa w obszarze pośrednictwa w obrocie nieruchomościami oraz wynajmie nieruchomości. Wszystkie wymienione czynności wykonuje w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach działalności gospodarczej rozlicza się podatkiem liniowym. Wnioskodawca zamierza zaprzestać wykonywania wycen/opinii na zlecenie sądów i prokuratur w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Dodatkowo, Wnioskodawca planuje złożyć w sądach i prokuraturach oświadczenie, że wykonywane czynności biegłego rozliczane mają być przez sądy i prokuratury w ramach działalności wykonywanej osobiście (sądy i prokuratury mają potrącać zaliczkę na podatek dochodowy). Czynności biegłego w ramach działalności dla sądów i prokuratur będą wyłączone z prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza prowadzona obecnie będzie obejmowała czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, czynności wynajmu oraz czynności wyceny nieruchomości dla komorników i osób fizycznych i prawnych (nie będą świadczone usługi doradztwa, ani usługi prawnicze), nie będą prowadzone czynności na rzecz sądów i prokuratur w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Sądy i Prokuratury wydają postanowienia o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Sądy i Prokuratury powołują biegłego (także Wnioskodawcę) - art. 278 ust. 1 Kodeks postępowania cywilnego. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron, co do liczby biegłych i ich wyboru, może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.

Rzeczoznawca majątkowy/biegły może ponosić odpowiedzialność karną, zawodową i cywilną. Niemniej jednak to sąd decyduje, czy wykorzystać opinię w sprawie (Sąd jest najwyższym biegłym). Przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych nie stanowi dla tych osób zlecenia wykonania czynności, lecz  nakaz wykonywania takich czynności, na powołanych zaś osobach, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności. W przypadku wykonywania przez biegłego zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności biegłego. Na przykład sąd „odpowiada” za wydany wyrok w danej sprawie, nie ma natomiast tożsamości czynności sądu i biegłego, których odbiorcą byłby uczestnik postępowania sądowego. To, że zarówno sąd, jak i powołani biegli sądowi, są uczestnikami tego samego procesu wymiaru sprawiedliwości, nie wprowadza jakichkolwiek zależności (co do treści opinii, ekspertyzy) między tymi podmiotami, chociaż występują tu niewątpliwie zdarzenia mogące być określone wzajemnymi relacjami. Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą w tym zakresie. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, że powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

Współpraca z komornikami odbywa się na podstawie zlecenia/powołania biegłego. Przychody od komorników nie są ujmowane jako działalność wykonywana osobiście. Powołać biegłego może także urząd miasta, itd. Z komornikami nie podpisuje się umów. Komornicy zlecają czynności na podstawie art. 948 ust. 1 Kodeks postępowania cywilnego: Oszacowania nieruchomości dokonuje powołany przez komornika biegły uprawniony do szacowania nieruchomości na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak nieruchomość była w okresie sześciu miesięcy przed zajęciem oszacowana dla potrzeb obrotu rynkowego i oszacowanie to odpowiada wymogom oszacowania nieruchomości w egzekucji z nieruchomości, nowego oszacowania nie dokonuje się.

Pytanie

Czy działalność Wnioskodawcy, jako biegłego sądowego na rzecz sądów i prokuratur, może być rozliczana w ramach działalności osobistej (po przekazaniu oświadczenia do sądów i prokuratur, że to sądy i prokuratury mają potrącać zaliczki na podatek dochodowy, i że wykonywane zlecenia na rzecz sądów i prokuratur nie są prowadzone w ramach działalności gospodarczej) - w myśl art. 13 pkt 6 (działalność wykonywana osobiście) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Według Wnioskodawcy, istnieje możliwość oddzielenia działalności wykonywanej na rzecz sądów i prokuratur (w ramach działalności wykonywanej osobiście) od działalności gospodarczej. Rozdzielenie tych dwóch działalności skutkować będzie tym, że w ramach pracy biegłego sądowego - to sąd będzie potrącał zaliczki na podatek dochodowy. Wykonywanie zleceń dla sądów i prokuratur nie będzie łączone z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zdaniem Wnioskodawcy, istnieje możliwość wykonywania wycen zarówno dla osób prywatnych i jako biegły dla komorników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność na rzecz komorników nie jest traktowana jako działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z treścią art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Przychody z sądu i prokuratur, zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy, będą rozliczane w  ramach działalności wykonywanej osobiście (to sąd pobierze zaliczkę na podatek dochodowy). Wnioskodawca, z uwagi na to, że jest czynnym podatnikiem VAT rozliczy podatek VAT w swojej deklaracji. Pozostałe przychody w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej będą rozliczane podatkiem liniowym. Wnioskodawca podkreśla, że działalność na rzecz sądów i prokuratur nie będzie w żadnym stopniu łączyła się z działalnością gospodarczą - pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, wynajem nieruchomości, wyceny na zlecenie komorników, osób fizycznych i prawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:

·pkt 2 – działalność wykonywana osobiście,

·pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z kolei, zgodnie z treścią art. 5b ust. 1 ww. ustawy:

Zatem – co do zasady − nie są przychodami z działalności gospodarczej takie przychody, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do pozostałych źródeł przychodów znajdujących się w katalogu źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy), tj. m.in. do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Ustawodawca wyraźnie bowiem rozróżnił w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodu, m.in. z działalności wykonywanej osobiście oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej; dokonany podział ma charakter rozłączny.

W myśl art. 14 ust. 1 o podatku dochodowym od osób fizycznych: