Interpretacja indywidualna z dnia 13.10.2021, sygn. 0115-KDIT2.4011.513.2021.1.MD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

W zakresie dotyczy skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego i składania korekty zeznania.

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 lipca 2021 r. (data wpływu 14 lipca 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 14 lipca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2011 r. Wnioskodawca zawarł umowę kredytową o numerze … w X S.A. Na podstawie umowy Wnioskodawca był zobowiązany do spłaty zadłużenia w terminach wskazanych w umowie oraz w harmonogramie spłaty. Umowa została zawarta na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Po około 1 roku czasu od zawarcia umowy kredytowej, w związku z problemami finansowymi, Wnioskodawca nie był w stanie dokonywać spłat zgodnie z harmonogramem, co w następstwie doprowadziło do wypowiedzenia umowy kredytowej i postawienia całości roszczenia w stan natychmiastowej wymagalności. Wierzyciel pierwotny – bank, otrzymał tytuł wykonawczy, a następnie wszczęto na wniosek banku postępowanie egzekucyjne, które okazało się bezskuteczne.

Następnie Bank dokonał sprzedaży wierzytelności na rzecz nowego wierzyciela – K. S.A. Wnioskodawca nie ma wiedzy czy toczyło się postępowanie egzekucyjne.

Pismem z dnia 3 grudnia 2020 r. Wnioskodawca otrzymał informację od K. S.A., że w związku z przedawnieniem roszczenia w roku 2020 r. zostanie wystawiony dokument PIT-11. Kwota zadłużenia wobec spółki, która nabyła wierzytelność wynosiła 106 176,73 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy na Wnioskodawcy ciąży obowiązek uwzględnienia przychodu z tytułu przedawnionego roszczenia w zeznaniu podatkowym złożonym za 2020 r. poprzez złożenie korekty do złożonego już zeznania, obliczenie dochodu i zapłacenie należnego podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, w niniejszym stanie faktycznym nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-11 przez wierzyciela, gdyż nie uzyskano przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Wnioskodawca w całości podziela stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie w sprawie o sygn. akt I SA/Sz 245/21 oraz przytoczone w rozstrzygnięciu WSA w Szczecinie twierdzenia zawarte w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach o sygn. akt II FSK 808/18 i II FSK 301/18. W treści uzasadnień wyroków wskazano, iż przedawnienie roszczenia nie stanowi przychodu dłużnika, gdyż na skutek przedawnienia zobowiązania przekształciło się ono w zobowiązanie naturalne. W związku z tym dłużnik na skutek przedawnienia nie uzyskał korzyści majątkowej, która ma charakter trwały. Nie nastąpiła zmiana charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne, co by powodowało powstanie przychodu z nieodpłatnego świadczenia na gruncie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: „u.p.d.o.f.”.

Jak dalej w treści wyroku zostało wskazane przedawnione zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, z tym zastrzeżeniem, że wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na okoliczność, że dłużnik pomimo przedawnienia zobowiązania, może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia, dlatego też, w sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia na gruncie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Wobec tego, w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, nie nastąpiło po stronie skarżącego trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank, ponieważ samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Źródłem przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych są między innymi inne źródła, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 20 ust. 1 powołanej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Powyższy przepis zawiera otwarty katalog przychodów, co oznacza, że do kategorii tej mogą zostać zaliczone również inne (niż wymienione w tym przepisie) przychody, które mieszczą się ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w 2011 r. Wnioskodawca zawarł umowę kredytową o numerze … w X S.A. Na podstawie umowy Wnioskodawca był zobowiązany do spłaty zadłużenia w terminach wskazanych w umowie oraz w harmonogramie spłaty. Umowa została zawarta na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Po około 1 roku czasu od zawarcia umowy kredytowej, w związku z problemami finansowymi, Wnioskodawca nie był w stanie dokonywać spłat zgodnie z harmonogramem, co w następstwie doprowadziło do wypowiedzenia umowy kredytowej i postawienia całości roszczenia w stan natychmiastowej wymagalności. Wierzyciel pierwotny – bank, otrzymał tytuł wykonawczy, a następnie wszczęto na wniosek banku postępowanie egzekucyjne, które okazało się bezskuteczne. Następnie Bank dokonał sprzedaży wierzytelności na rzecz nowego wierzyciela – K. S.A. Wnioskodawca nie ma wiedzy czy toczyło się postępowanie egzekucyjne. Pismem z dnia 3 grudnia 2020 r. Wnioskodawca otrzymał informację od K. S.A., że w związku z przedawnieniem roszczenia w roku 2020 r. zostanie wystawiony dokument PIT-11. Kwota zadłużenia wobec spółki, która nabyła wierzytelność wynosiła 106 176,73 zł.

Stosownie do art. 117 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.) z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 wyżej powołanej ustawy).

Według art. 117 § 21 ustawy Kodeks cywilny po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.

Na mocy powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

W sytuacji, gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania są zatem analogiczne jak przy jego umorzeniu. Dłużnik kosztem wierzyciela osiąga realne przysporzenie majątkowe, a więc uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. W myśl art. 118 Kodeksu cywilnego jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego). Niemniej jednak, stosownie do art. 123 § 1 Kodeku cywilnego,  ustawa przewiduje przy tym okoliczności skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego stwierdzić należy, że przedawnienie zobowiązania kredytowego Wnioskodawcy spowodowało powstanie po Jego stronie przychodu podatkowego w myśl art. 11 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania kredytowego, w wysokości zadłużenia, które było wymagalne na moment przedawnienia.

Odnosząc się natomiast do kwestii dokonania korekty zeznania, wskazać należy, że zagadnienie to regulują przepisy Ordynacji podatkowej.

Na gruncie art. 81 § 1 cytowanej ustawy, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Natomiast § 2 przytoczonego artykułu stanowi, że skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza z zaznaczeniem, iż w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji. Podatnik może skutecznie skorygować wysokość zobowiązania podatkowego o ile zobowiązanie to nie uległo przedawnieniu. Okres przedawnienia wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, podatnik ma zatem prawo skorygować deklaracje za okres pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej). Okoliczności skutkujące przerwaniem lub zawieszeniem biegu przedawnienia wymienione zostały w art. 70 i art. 70a powołanej ustawy.

Zatem na Wnioskodawcy ciąży obowiązek złożenia korekty zeznania podatkowego za rok, w którym doszło do przedawnienia zobowiązania kredytowego i uwzględnienia w nim ww. przychodu, w sytuacji gdy zobowiązanie podatkowe za ten rok nie uległo przedawnieniu.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

W odniesieniu zaś do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków wskazać należy, że dotyczą one tylko konkretnych, indywidualnych spraw, osądzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1)     z zastosowaniem art. 119a;

2)     w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)     z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie  ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Stanowisko

nieprawidłowe