Możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej - dzieci małoletnie i pełnoletnie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 stycznia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania  z ulgi prorodzinnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym  4 maja 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od 2018 r. trwa rozprawa rozwodowa. Wnioskodawca uciekł z domu, ponieważ żona robiła awantury (szczególnie nocą, gdy dzieci spały). W dniu 13 maja 2019 r. Wnioskodawca uciekł z domu, po kolejnej agresywnej sytuacji ze strony żony. W trakcie trwania rozprawy rozwodowej Sąd uznał, że na czas trwania rozprawy rozwodowej jedne z dzieci mają przebywać z Wnioskodawcą, inne z żoną. Żadne z małżonków nie ma odebranych praw  do dzieci. Do dziś Wnioskodawca nie może dojść do porozumienia z żoną, co do odliczenia ulgi prorodzinnej (Wnioskodawca nie wie też czy i w jakiej wysokości odliczyła ona ulgę  na dzieci i na które). Wnioskodawca pragnie zauważyć, że pomimo wydanego postanowienia przez Sąd by matka łożyła ma dzieci, nie czyni tego od dłuższego czasu.

Od lutego 2021 r. Sąd zmodyfikował swoje postanowienie (sprawa rozwodowa nadal trwa), w taki sposób, że wydał postanowienie, że jedno z dzieci przebywających u matki ma zamieszkiwać z Wnioskodawcą. Wnioskodawca nadal przebywa w wynajętym mieszkaniu, po awanturach nie odważył się jeszcze wrócić do swojego domu. Jednak matka dzieci nie przestrzega również tego postanowienia. Wnioskodawca nie wie czy w związku z tym  przysługuje Mu pełne odliczenie, czy 50%, za 2019 r., 2020 r., 2021 r. Na dzieci, które są  z matką sąd nałożył również kuratora, nie pozbawiając praw do dzieci.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca nadmienia, że obecnie trwa sprawa rozwodowa,  nie ma wydanego żadnego prawomocnego wyroku dotyczącego separacji, a tym bardziej rozwodu.

Daty urodzenia dzieci:

D. K. P. - 3 października 2002 r.

M. P. P. - 6 listopada 2008 r.

M. J. P. - 3 czerwca 2011 r.

W. P. P. - 26 sierpnia 2014 r.

P. J. P. - 6 kwietnia 2007 r.

A. K. P. - 14 luty 2010 r.

W latach podatkowych, których dotyczy wniosek dzieci uczęszczały do następujących placówek oświatowych:

-Przedszkole nr .., ul. …, ….,

-Szkoła Podstawowa Nr …., ul. …., …………..,

-…. ….liceum Ogólnokształcące, ul. …., ………..

Wnioskodawcy nigdy nie została odebrana, ani ograniczona władza rodzicielska co do Jego dzieci. W postanowieniu wydanym w dniu 30 lipca 2019 r. Sąd ustalił, że miejscem zamieszkania synów A. i P., będzie miejsce zamieszkania ojca; miejscem zamieszkania dzieci D., M., M. i W. będzie miejsce zamieszkania matki.

W kolejnym postanowieniu, po wydaniu wstępnej opinii przez O. Z. S. S. z dnia 5 lutego 2021 r., zmienił postanowienie dotyczące małoletnich dzieci (syn D. był już pełnoletni) w ten sposób, że miejscem zamieszkania syna M., będzie miejsce zamieszkania ojca. Ustanowił nadzór kuratora sądowego  nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej przez K. P. nad  małoletnimi dziećmi: M. i W.. W postanowieniu wydanym w dniu  4 października 2021 r. Sąd zobowiązał K. P. do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb małoletnich dzieci A. i P. w kwocie po 250 zł miesięcznie. Matka tego nie czyniła, obecnie jest prowadzona egzekucja komornicza. Wnioskodawca nie posiadał statusu osoby samotnie wychowującej dzieci. Jednak matka nie interesowała się dziećmi zamieszkującymi z Wnioskodawcą. Wnioskodawca ma pisma wychowawców,  

że matka nie interesowała się dziećmi nawet w szkole. Między Wnioskodawcą a Jego żoną nie było zawarte żadne porozumienie w sprawie korzystania z ulgi prorodzinnej.

Wnioskodawca rozliczał się przy pomocy PIT-37. Dochody rozliczone w następujących latach wynosiły:

-PIT 37 złożony w 2019 r. za rok 2018, poz. 64 - 116 209 zł 15 gr,

-PIT 37 złożony w 2020 r. za rok 2019, poz. 71 - 142 877 zł 62 gr,

-PIT 37 złożony w 2021 r. za rok 2020, poz. 71 - 152 523 zł 11 gr.

Dochody pochodziły przede wszystkim z umowy o pracę. Opodatkowane były na zasadach ogólnych. Pobierane i odprowadzane były zaliczki na podatek od osób fizycznych.

Dochód z działalności wykonywanej osobiście w latach wynosił:

-PIT 37 złożony w 2019 r. za rok 2018, poz. 47 - 5 840 zł

Inne źródła w latach wynosił:

-PIT 37 złożony w 2020 r. za rok 2019, poz. 66 - 773 zł 46 gr

Matka dzieci z każdym miesiącem, każdym rokiem coraz mniej interesowała się dziećmi, które mieszkały z Wnioskodawcą, jak również nie łożyła na ich utrzymanie (obecnie toczy się postępowanie komornicze wobec K. P.), a o dzieci, których miejsce zamieszkania ustalone było przez Sąd takie jak matki, nie troszczyła się w należyty sposób, dlatego też Sąd zmienił postanowienie i zdecydował o zmianie miejsca zamieszkania M., natomiast, co do dzieci M. i W. powierzył nadzór kuratorski. K. P. nie przestrzegała żadnych postanowień Sądu. Pomimo tego,  że Wnioskodawca łożył na dzieci, które miejsce zamieszkania miały ustalone na takie jak matka, to oprócz tego interesował się wszystkimi dziećmi, pomagał na tyle na ile mógł  (choć trzeba zaznaczyć, że miał cały czas utrudniany kontakt z dziećmi przez K. P.). Wnioskodawca zabiegał o należyte wychowanie, o potrzeby dnia codziennego, niejednokrotnie dzieci nie miały picia albo posiłku w szkole. Matka dzieci nie widziała potrzeb, by dbać o higienę, wizyty u lekarzy (stomatolog, okulista itp.). Pomimo prób odseparowania Wnioskodawcy od dzieci, to Wnioskodawca troszczył się o dzieci,  czy to pod względem zdrowia, fizycznym, moralnym, jak również intelektualnym.

To Wnioskodawca organizował dla dzieci wspólne wyjazdy nie tylko w wakacje, jak również różnego rodzaju wypady w trakcie roku szkolnego. Żadne z dzieci nie zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. W latach podatkowych, których dotyczy przedmiotowy wniosek w stosunku do Wnioskodawcy i Jego dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy  o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Dzieci Wnioskodawcy nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej. Wnioskodawca nie jest ojcem lub opiekunem prawnym innych dzieci.

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy Wnioskodawca może odliczyć w ww. latach podatkowych ulgę prorodzinną w pełnej kwocie na dzieci, których miejsce zamieszkania było z Wnioskodawcą, a którymi to dziećmi nie interesowała się matka dzieci?

2.Jeśli odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna, to czy Wnioskodawca może odliczyć kwotę wyższą niż połowa ulgi prorodzinnej na dzieci, których Sąd określił miejsce zamieszkania takie jak ojca (Wnioskodawcy), ze względu na to, że matka nie może odliczyć połowy kwoty ze względu na wykazywane niskie dochody?

3.Jeśli odpowiedź na powyższe dwa pytania jest negatywna, to czy Wnioskodawca może odliczyć połowę ulgi prorodzinnej na dzieci, których miejsce zamieszkania było jak Wnioskodawcy, bez porozumienia pomiędzy Nim a matką dzieci, co do ulgi prorodzinnej?

4.Czy ulgę prorodzinną na dzieci, których Sąd określił miejsce zamieszkania na takie jak matki, Wnioskodawca może odliczyć w wysokości większej niż połowa pełnej kwoty, jeśli K. P. nie może odliczyć nawet połowy ze względu na wykazywane niskie dochody?

5.Jeśli odpowiedź na pytanie 4 nie jest pozytywna, to czy Wnioskodawca może odliczyć połowę ulgi na dzieci, których miejsce zamieszkania ustalone było przez Sąd przy matce, bez porozumienia pomiędzy matką a Wnioskodawcą co do ulgi prorodzinnej?

Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)

Z informacji jakie udało się znaleźć Wnioskodawcy, jeśli rodzice nie mogą dojść  do porozumienia, to odliczają po połowie ulgę prorodzinną.

Według Wnioskodawcy, ulga prorodzinna, ma na celu pomóc rodzicom w utrzymywaniu dzieci i zapewnieniu im lepszego rozwoju i przygotowaniu do pełnienia różnych funkcji

w dorosłym życiu. Jeśli jedno z rodziców nie interesuje się należycie dzieckiem, a tym bardziej jeśli nie interesuje się wcale i opieka, wychowanie, dbanie o wszelkiego rodzaju potrzeby dziecka spoczywa na jednym z rodziców, to zdaniem Wnioskodawcy, tylko ten rodzic powinien mieć prawo do odliczenia w pełni ulgi prorodzinnej, która winna służyć dziecku/dzieciom. Już fakt nieprzestrzegania postanowienia Sądu co do łożenia na dzieci, czy respektowania innych postanowień Sądu, świadczy przynajmniej o braku dobrej woli  do zajmowania się dzieckiem i dbaniem o jego codzienne potrzeby - dziecko staje się narzędziem, co jest niedopuszczalne.

Sytuacja ma się podobnie do dzieci, których Sąd miejsce zamieszkania określił jako miejsce zamieszkania matki. Nawet nad tymi dziećmi matka nie sprawowała należytej opieki,  o czym świadczy zmienione postanowienie Sądu i ograniczenie władzy rodzicielskiej przez ustanowienie Kuratora Sądowego wobec K. P.. Również pomimo tego,

że miejsce zamieszkania dzieci było ustanowione jak matki, Wnioskodawca uważa, że może odliczyć ulgę prorodzinną w kwocie wyższej niż połowa ulgi, a której nie odliczyła matka dzieci ze względu na wykazywanie niskich dochodów. Sąd dotychczas nie odebrał praw rodzicielskich żadnemu z rodziców, ograniczył jedynie matce dzieci ustanawiając Kuratora Sądowego, co do dzieci, których miejscem zamieszkania ma być miejsce zamieszkania matki.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.; Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r., od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1)wykonywał władzę rodzicielską;

2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r., odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1)jednego małoletniego dziecka – kwota 92 zł 67 gr, jeżeli dochody podatnika:

a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,

b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);

2)dwojga małoletnich dzieci – kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;

3)trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:

a)92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b)166 zł 67 gr na trzecie dziecko,

c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

W myśl art. 27f ust. 2c ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2)wstąpiło w związek małżeński.

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ww. ustawy).

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2020 r. wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym na podstawie art. 70 pkt 1 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r. odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1)odpis aktu urodzenia dziecka;

2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Przepis art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 omawianej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r., wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

·bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

·do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

– w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

W myśl art. 27f ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których  mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021r., przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

• wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

• utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku

ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6  i art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost

z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359) - art. 128 i następne. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym  

i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo żądać dostarczenia tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć.

Z ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody  z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków, itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu  do dóbr kultury, itp.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Na podstawie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązującego do 31 grudnia 2021 r., zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W myśl do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. nadanym ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r., sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską (art. 92 ww. Kodeksu). Władza rodzicielska,  co do zasady, przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1 ww. Kodeksu). Obejmuje ona  w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka (art. 95 ww. Kodeksu). W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu, rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania (art. 97 § 1 ww. Kodeksu).

Natomiast, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka (art. 106 ww. Kodeksu). Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 ww. Kodeksu).

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdzając: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy. Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, z tym że biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców – z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi – jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.

Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych, czy będących w separacji.

Zatem, ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.

Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Z okoliczności opisanych we wniosku wynika, że od 2018 r. trwa rozprawa rozwodowa. Wnioskodawca uciekł z domu, ponieważ żona robiła awantury. W trakcie trwania rozprawy rozwodowej Sąd uznał, że na czas trwania rozprawy rozwodowej jedne z dzieci mają przebywać z Wnioskodawcą, inne z żoną. Żadne z małżonków nie ma odebranych praw  do dzieci. Wnioskodawca pragnie zauważyć, że pomimo wydanego przez Sąd postanowienia by matka łożyła ma dzieci, nie czyni tego od dłuższego czasu. W postanowieniu wydanym  w dniu 30 lipca 2019 r. Sąd ustalił, że miejscem zamieszkania synów A. i P., będzie miejsce zamieszkania ojca; miejscem zamieszkania dzieci D., M., M. i W. będzie miejsce zamieszkania matki. W kolejnym postanowieniu,  po wydaniu wstępnej opinii przez O. Z. S. S. z dnia  5 lutego 2021 r., zmienił postanowienie dotyczące małoletnich dzieci (syn D. był już pełnoletni) w ten sposób, że miejscem zamieszkania syna M., będzie miejsce zamieszkania ojca. Ustanowił nadzór kuratora sądowego nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej przez K. P. nad małoletnimi dziećmi:  M. i W.. W postanowieniu wydanym w dniu 4 października 2021 r. Sąd zobowiązał K. P. do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb małoletnich dzieci A. i P. w kwocie po 250 zł miesięcznie. Matka tego nie czyniła, obecnie jest prowadzona egzekucja komornicza. W kolejnym postanowieniu, po wydaniu wstępnej opinii przez O. Z. S. S. z dnia 5 lutego 2021 r., zmienił postanowienie dotyczące małoletnich dzieci (syn D. był już pełnoletni) w ten sposób, że miejscem zamieszkania syna M., będzie miejsce zamieszkania ojca. Natomiast  co do dzieci M. i W. powierzył nadzór kuratorski. K. P. nie przestrzegała żadnych postanowień Sądu. Pomimo tego, że Wnioskodawca łożył  na dzieci, które miejsce zamieszkania miały ustalone na takie jak matka, to oprócz tego interesował się wszystkimi dziećmi, pomagał na tyle na ile mógł (choć trzeba zaznaczyć,  że miał cały czas utrudniany kontakt z dziećmi przez K. P.). Wnioskodawca zabiegał o należyte wychowanie, o potrzeby dnia codziennego, niejednokrotnie dzieci nie miały picia albo posiłku w szkole. Matka dzieci nie widziała potrzeb, by dbać o higienę, wizyty u lekarzy (stomatolog, okulista itp.). Pomimo prób odseparowania Wnioskodawcy od dzieci, to Wnioskodawca troszczył się o dzieci pod względem zdrowia, fizycznym, moralnym, jak również intelektualnym. To Wnioskodawca organizował dla dzieci wspólne wyjazdy nie tylko w wakacje, jak również różnego rodzaju wypady w trakcie roku szkolnego. W latach podatkowych, których dotyczy wniosek dzieci uczęszczały do przedszkola, szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego.

Odnosząc się do możliwości skorzystania z przedmiotowej ulgi w stosunku do najstarszego syna (D. ur. 3 października 2002 r.) po uzyskaniu przez syna pełnoletniości wskazać należy, że zgodnie z zacytowanymi przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje między innymi podatnikowi utrzymującemu pełnoletnie dziecko/dzieci w związku z wykonywaniem ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Jak wskazano powyżej obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6 i art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy - art. 128  i następne.

Wobec powyższego prawo do ulgi z tytułu wychowywania dziecka pełnoletniego jest uzależnione od wykonywania przez rodzica obowiązku alimentacyjnego.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka małoletniego dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko.

Samo dysponowanie prawem wykonywania władzy rodzicielskiej nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi na dzieci. Jeżeli rodzic dzieci pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dziećmi, a jego kontakty z dziećmi są sporadyczne, nie wykazuje żadnego zainteresowania ich wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów ich utrzymania poza zasądzonymi alimentami, jego władza rodzicielska jest jedynie formalna.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że w latach 2019-2021 r. ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci, tj. A. i P., które mieszkały z Wnioskodawcą spoczywał wyłącznie na Wnioskodawcy, który bez udziału ich matki wykonywał władzę rodzicielską. Zatem, w stosunku do dwóch synów A. i P. przysługuje Wnioskodawcy wyłączne prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu wychowywania małoletnich dzieci, tj. w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy. Ponadto w stosunku do syna M., przysługuje Wnioskodawcy możliwość odliczenia ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości od  5 lutego 2021 r., gdyż od tego dnia syn M. mieszkał u Wnioskodawcy. W sytuacji utrzymywania dziecka po uzyskaniu przez niego pełnoletności, jeżeli Wnioskodawca będzie wypełniać obowiązek alimentacyjny, tj. dostarczać środki utrzymania, a w miarę potrzeby także środki wychowania, to będzie uprawniony do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać należy, że jednym  z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletniego dziecka w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego.

Natomiast w stosunku do dzieci, które mieszkały z matką, w związku z tym, że Wnioskodawca nie zawarł z żoną porozumienia w sprawie wysokości podziału przysługującego im odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej za lata 2019-2021, przysługuje  Jemu prawo do dokonania odliczeń w wysokości 50%. Należy przy tym zaznaczyć, że decyzję o sposobie podziału przysługującej kwoty ustawodawca pozostawił rodzicom dziecka, zaznaczając jedynie, że kwota ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców. Natomiast, jeżeli rodzice takich proporcji nie ustalili, bądź nie są w stanie dojść do porozumienia w tej kwestii, to należy przyjąć, że ulga przysługuje każdemu z nich w częściach równych. Istotne jest, aby nie dochodziło do przekroczenia kwoty ulgi.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Pana – jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla matki dzieci.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ...., ul. ...., ………. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).