Preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w części dotyczącej możliwości preferencyjnego rozliczenia za lata 2018-2021 jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 lutego 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 2 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełniła go Pani w dniu 1 i 8 marca 2022 r. oraz 14 kwietnia 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W listopadzie 2016 r. nastąpił rozwód rozwiązujący Pani małżeństwo. Sąd orzekł wykonanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem przez obie strony, z ustaleniem miejsca pobytu córki przy Pani. Sprawuje Pani pełną, samodzielną opiekę nad córką. Ojciec dziecka widuje córkę sporadycznie, pojedyncze dni w roku.

Od 2016 r. nie prowadzi Pani z ojcem 14-letniej córki, wspólnego gospodarstwa domowego, nie mieszka razem oraz nie posiada wspólnego rachunku bankowego. Ojciec dziecka, za wyjątkiem płacenia alimentów określonych w wyroku Sądu, nie pomaga Pani w wychowaniu córki. Nie uczestniczy w życiu codziennym, nie angażuje się w sprawy związane z rozwojem, zdrowiem, czy edukacją dziecka. Kontakt jaki ma z córką jest znikomy. Córka nie spędza z ojcem wakacji czy przerw świątecznych. Ich kontakt z każdym rokiem maleje. Dziecko wychowuje Pani bez wsparcia drugiego rodzica. Sprawuje nad córką stałą opiekę troszcząc się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka. Ojciec nie uczestniczy w życiu codziennym córki. Od 2017 r. rozlicza Pani podatek dochodowy indywidualnie, nie korzystając z możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Nadal pozostaje Pani rozwódką, osiągała i osiąga dochody ze stosunku pracy.

Pytanie

Czy fakt, ze ponosi Pani pełen ciężar wychowania i opieki nad dzieckiem uprawnia Panią do rozliczenia podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, jako osoba rozwiedziona, samotnie wychowująca córkę, powinna mieć możliwość rozliczenia podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko, zarówno w 2021 r. jak i w latach 2017-2020 oraz w przyszłości, o ile nie zmieni się przedstawiona sytuacja. Status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Utrzymywanie sporadycznych (raz w miesiącu) kontaktów pomiędzy dzieckiem a drugim rodzicem nie powinno pozbawiać Panią prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dziecko, zamieszkuje tylko z Panią, pozostaje pod Pani stałą, codzienną opieką.

Drugi rodzic jest zobowiązany jedynie do płacenia alimentów oraz zajmowania się

dzieckiem doraźnie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci małoletnie, podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.,

sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.,

zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2018 r.,

sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Przepis ten uchylony ustawą z 23 października 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159), która weszła w życie 1 stycznia 2019 r., stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2018 r.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

‒w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić przy tym należy, że stosownie do art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.”.

Brzmienie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie "osoby samotnie wychowującej dzieci" w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Ww. ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, poprzez art. 1 pkt 2 uchylony został art. 6 ust. 4 odnoszący się do preferencyjnego rozliczania jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Zgodnie natomiast z dodanym art. 27ea ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia 2022 r.,

od podatku obliczonego zgodnie z art. 27 podatnik może odliczyć kwotę w wysokości 1500 zł, jeżeli w roku podatkowym jest rodzicem albo opiekunem prawnym, który:

1)jest:

a)panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem,

b)osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów,

c)osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności, oraz

2)samotnie wychowuje dzieci:

a)małoletnie,

b)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

c)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, jeżeli w roku podatkowym dzieci te:

‒nie stosowały przepisów art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy, w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

‒nie podlegały opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

‒ nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152, w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej, oraz

3)podlega:

a)nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, albo

b)ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, jeżeli:

‒ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, przy czym przepis art. 6 ust. 12 stosuje się odpowiednio, oraz

‒osiągnął podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym, przy czym przepis art. 6 ust. 11 i 13 stosuje się odpowiednio, oraz

‒udokumentował certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, przy czym przepis art. 45 ust. 7a zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Stosownie art. 27ea ust. 2 cytowanej ustawy,

odliczenie przysługuje jednemu z rodziców albo opiekunów prawnych. W przypadku braku porozumienia między podatnikami odliczenie stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 1509).

Przepis art. 27ea ust. 3 przywołanej ustawy stanowi, że

odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie, która:

1)wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, lub

2)złożyła wniosek, o którym mowa w art. 6 ust. 2 albo art. 6a ust. 1.

Nowo wprowadzona ulga określona w art. 27ea ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych daje możliwość odliczenia od podatku kwoty w wysokości 1500 zł, jeżeli w roku podatkowym osoba jest rodzicem albo opiekunem prawnym (panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności) oraz samotnie wychowuje m.in. dzieci małoletnie. Zatem adresatami ulgi pozostały osoby, które przy spełnieniu określonych w ww. przepisach warunków, w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowują dziecko.

 Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia wynika, że w listopadzie 2016 r. nastąpił rozwód rozwiązujący Pani małżeństwo. Sąd orzekł wykonanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem przez obie strony, z ustaleniem miejsca pobytu córki przy Pani. Sprawuje Pani pełną, samodzielną opiekę nad córką. Ojciec dziecka widuje córkę sporadycznie, pojedyncze dni w roku.

Od 2016 r. nie prowadzi Pani z ojcem 14-letniej córki, wspólnego gospodarstwa domowego, nie mieszka razem oraz nie posiada wspólnego rachunku bankowego. Ojciec dziecka, za wyjątkiem płacenia alimentów określonych w wyroku Sądu, nie pomaga Pani w wychowaniu córki. Nie uczestniczy w życiu codziennym, nie angażuje się w sprawy związane z rozwojem, zdrowiem, czy edukacją dziecka. Kontakt jaki ma z córką jest znikomy. Córka nie spędza z ojcem wakacji czy przerw świątecznych. Ich kontakt z każdym rokiem maleje. Dziecko wychowuje Pani bez wsparcia drugiego rodzica. Sprawuje nad córką stałą opiekę troszcząc się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka. Ojciec nie uczestniczy w życiu codziennym córki. Od 2017 r. rozlicza Pani podatek dochodowy indywidualnie, nie korzystając z możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Nadal pozostaje Pani rozwódką, osiągała i osiąga dochody ze stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że można Panią uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ to Pani w sposób stały wykonuje obowiązki rodzicielskie. Wprawdzie ojciec dziecka płaci ustalone przez sąd alimenty, jednak kontakty ojca z dzieckiem są znikome i to Pani zamieszkuje z małoletnią córką, która od 2016 r. znajdowała się i nadal znajduje pod Pani stałą opieką, troszczy się Pani nie tylko o jej byt materialny ale i rozwój emocjonalny.

W konsekwencji, Pani jako osobie rozwiedzionej, która samotnie wychowuje dziecko – przy spełnieniu pozostałych warunków wynikających z zacytowanych powyżej przepisów –przysługiwało prawo do rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za lata 2018 - 2021. Za 2017 r. nie może rozliczyć się Pani w ww. sposób, bowiem stosownie do art. 6 ust. 4 i ust. 10 ustawy, wniosek o zastosowanie preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci należało złożyć w rocznym zeznaniu podatkowym w określonym, nieprzywracalnym terminie, tj. do 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym. Z tych względów, w sytuacji gdy z takiego rozliczenia za 2017 r. Pani nie skorzystała – pomimo prawa do złożenia korekty zeznania podatkowego na podstawie art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa – nie może Pani w niej jednak wystąpić z wnioskiem o opodatkowanie dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci za 2017 r., gdyż upłynął termin określony w art. 6 ust. 10 ustawy, tj. 30 kwietnia 2018 r.

Natomiast do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. zamiast preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko ma zastosowanie ulga w wysokości 1 500 zł. Kwotę tę odlicza się od podatku dochodowego od osób fizycznych obliczonego według skali podatkowej. Powyższe ustalenia w zakresie możliwości skorzystania z ww. ulgi, będą miały również zastosowanie do Pani dochodów uzyskanych w latach następnych, o ile nie ulegnie zmianie stan faktyczny i prawny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia i w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pani do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).