Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych:

-w części dotyczącej możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości przyznanych drugiemu spadkobiorcy w ramach działu spadku powyżej jego udział ustawowy (1/2) środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz obligacji – jest nieprawidłowe,

-w części dotyczącej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonej przez sąd na rzecz drugiego spadkobiercy spłaty w kwocie 139 699,16 w części przypadającej na udział w samochodzie osobowym – jest nieprawidłowe,

-w pozostałej części – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 7 października 2025 r. (wpływ 9 października 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W październiku 2023 r. zmarła Pani mama A.A. nie pozostawiając testamentu. Spadkobiercami ustawowymi byli: Pani oraz brat B.B.

W lutym 2024 r. złożyła Pani w Sądzie Rejonowym X wniosek o nabycie i podział spadku. Zgodnie z wnioskiem w skład spadku po Pani mamie wchodziło:

prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w Y o wartości 450 000 zł,

prawo współwłasności samochodu osobowego … w 1/2 części (właścicielką drugiej 1/2 była Pani) o wartości 8 000 zł,

środki pieniężne na rachunku bankowym prowadzonym przez … w wysokości 252,26 zł,

środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym przez …. w wysokości 123 849,36 zł,

obligacje skarbowe zgromadzone na rachunku prowadzonym przez ... o wartości 50 000 zł plus odsetki.

Ww. Sąd wydał w dniu 13 stycznia 2025 r. postanowienie końcowe (uprawomocniło się z dniem 28 lutego 2025 r.) w sprawie nabycia i podziału spadku zgodnie z Pani wnioskiem, tj. w sposób następujący:

przyznanie Pani na własność prawa własności lokalu mieszkalnego o wartości 450 000 zł oraz udziału 1/2 w prawie własności samochodu osobowego o wartości 8 000 zł,

przyznanie Pani bratu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych w łącznej wysokości 124 101,62 zł oraz obligacji skarbowych o wartości 50 000 zł,

dokonanie podziału odsetek od obligacji poprzez przyznanie ich po 1/2 części na Pani rzecz oraz brata,

dokonanie rozliczenia przypadających na rzecz stron udziałów w spadku poprzez ustalenie, że tytułem spłaty przysługującego Pani udziału we własności lokalu mieszkalnego oraz współwłasności samochodu osobowego zapłaci Pani bratu kwotę 139 699,19 zł w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądowego.

W dniu 24 lutego 2025 r. przelała Pani na konto brata kwotę określoną w punkcie 4 powyżej (pomniejszoną o kwotę 4 523,87, tj. przypadające na Pani brata koszty utrzymania mieszkania, a które fizycznie ponosiła Pani w całości, co również wynika z powyższego postanowienia Sądu).

W dniu 8 kwietnia 2025 r., po zasięgnięciu informacji na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej, złożyła Pani deklarację SD-Z2 dotyczącą przyznanego Pani spadku oraz deklarację PCC dotyczącą otrzymanej w wyniku postępowania sądowego nadwyżki udziału w nieruchomości ponad udział ustawowy oraz tego samego dnia opłaciła Pani należną kwotę PCC przelewem.

W dniu 5 czerwca 2025 r. sprzedała Pani otrzymane w spadku mieszkanie za cenę 515 000 zł (transakcja jest udokumentowana aktem notarialnym), cenę za sprzedane mieszkanie otrzymała Pani tego samego dnia przelewem na swoje konto bankowe.

Co do stanu prawnego mieszkania przed nabyciem go przez Panią w spadku, sytuacja wyglądała następująco:

Pani rodzice A. i C. A. nabyli go w roku 1990 w transakcji udokumentowanej aktem notarialnym od Skarbu Państwa (nieruchomość w zarządzie Przedsiębiorstwa …), a wcześniej od roku 1978 byli jego najemcami od tego samego przedsiębiorstwa i od tego roku byli oboje zameldowani w mieszkaniu;

rodzice mieli wspólnotę majątkową, a mama nabyła 1/2 udziałów po śmierci ojca w 2021 r. na mocy testamentu i postanowienia notarialnego o nabyciu spadku jako jedyna spadkobierczyni.

Pani rozumienie w kwestii podatku od sprzedaży mieszkania jest takie, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie nieruchomości, jeśli zostało dokonane w ciągu 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie. Do końca kwietnia 2026 r. ma Pani obowiązek złożyć PIT-39 i zapłacić należny podatek. Dokonując sprzedaży nieruchomości, można uwzględnić w rozliczeniu podatkowym koszty odpłatnego zbycia nieruchomości, czyli wszelkie poniesione wydatki związane z procesem sprzedaży nieruchomości, w tym także spłaty.

Na podstawie informacji przedstawionych powyżej obliczyła Pani należny podatek w następujący sposób:

przychód: 257 500 zł (kwota ze sprzedaży mieszkania, tj. 515 000 zł pomniejszona o 1/2 udziału (nieopodatkowanego);

koszty uzyskania przychodu: łącznie 231 250 zł, z czego 139 699,16 zł to kwota przelewu na konto Pani brata z lutego 2025 r., a 87 051 zł to kwota środków pieniężnych przyznanych bezpośrednio przez Sąd Pani bratu w wysokości przekraczającej jego ustawowy udział w spadku (1/2 środków pieniężnych o wartości 124 101,62 zł oraz 1/2 obligacji skarbowych o wartości 50 000 zł), a 4 500 zł to kwota PCC zapłaconego w kwietniu 2025 r.;

dochód = 257 500 zł – 231 250 zł = 26 250 zł;

podatek należny: 19% × 26 250 zł, tj. 4 988 zł.

W uzupełnieniu wniosku podała Pani następujące informacje.

Łączna wartość rynkowa nabytych przez Panią składników majątkowych w wyniku działu spadku nie przekraczała wartości udziału nabytego przez Panią w spadku w drodze działu spadku we wszystkich składnikach majątkowych.

Kwota 139 699,19 zł została ustalona w sposób następujący:

łączna wartość wszystkich składników wchodzących do spadku:

·mieszkanie	450 000 zł
·1/2 samochodu	4 000,00 zł
·środki pieniężne na rachunkach bankowych	124 101,62 zł
·obligacje skarbowe	50 500,00 zł
łączna wartość spadku	628 601,62 zł.

Wartość udziału przypadającego ustawowo na każdego ze spadkobierców 314 300,81 zł.

Wartość składników przyznanych Pani przez Sąd:

·mieszkanie	450 000 zł
·1/2 samochodu	4 000 zł
łącznie	454 000 zł

Wartość składników przyznanych drugiemu spadkobiercy:

·środki pieniężne na rachunkach bankowych	124 101,62 zł
·obligacje skarbowe	50 500,00 zł
łącznie	174 601,62 zł

Wartość zasądzonej dopłaty na rzecz drugiego spadkobiercy stanowi zatem nadwyżka wartości składników przyznanych Pani przez sąd przewyższająca udział ustawowy: 139 699,36 zł (454 000 zł - 314 300,81 zł).

Reasumując, wartość udziałów w spadku przyznanych Pani przez Sąd została przyznana z obowiązkiem spłaty drugiego spadkodawcy. Po zapłaceniu za te udziały, wartość przyznanego Pani spadku jest dokładnie tak jak przed działem spadku.

Oprócz bieżących opłat za media oraz zaliczek na poczet kosztów wnoszonych na konto Wspólnoty Mieszkaniowej nie ponosiła Pani żadnych nakładów na lokal mieszkalny w trakcie jego posiadania.

Zgodnie z art. 22 ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodu stanowią udokumentowane koszty nabycia, a warunkiem zakwalifikowania jest jego udokumentowanie. Ponadto, z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Biorąc pod uwagę powyższe, kosztami uzyskania przychodu w Pani sytuacji będą wszystkie rzeczywiste spłaty potwierdzone przelewem bankowym i kwoty przyznane drugiemu spadkobiercy bezpośrednio w postanowieniu Sądu w odniesieniu do tej części lokalu mieszkalnego, przewyższające Pani udział ustawowy, tj.

·wartość zasądzonej dopłaty wyliczonej powyżej – 139 699,16 zł,

·wartość środków pieniężnych i obligacji zasądzonych drugiemu spadkobiercy powyżej jego udział ustawowy (1/2): środki pieniężne na rachunkach bankowych – 62 050,81 zł, obligacje skarbowe 25 250 zł pomniejszone o 1/2 przyznanego Pani udziału w samochodzie osobowym, tj. 2 000 zł.

Do kosztów uzyskania przychodów zamierza Pani zaliczyć również wartość PCC opłaconą przez Panią w odniesieniu do wartości lokalu mieszkalnego otrzymanego w spadku ponad udział ustawowy, tj. kwotę 4 500 zł.

Sprzedaż lokalu mieszkalnego nie nastąpiła w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co do wydatków na własne cele mieszkaniowe, rozważa Pani nabycie lokalu mieszkalnego na własne potrzeby (nie jest Pani właścicielką żadnej nieruchomości).

Przedstawiwszy dodatkowe żądane informacje, wskazuje Pani, że koszty uzyskania przychodów, o które pyta Pani w pytaniu nr 2, dotyczą wszystkich rzeczywistych spłat potwierdzonych przelewem bankowym i kwot przyznanych drugiemu spadkobiercy bezpośrednio w postanowieniu Sądu, które wskazała Pani powyżej.

Pytania

Czy sprzedaż tej nieruchomości podlega opodatkowaniu?

Czy do kosztów uzyskania przychodu może Pani zaliczyć rzeczywiste spłaty zarówno te wynikające z potwierdzenia przelewu, jak i bezpośrednio przyznane w postanowieniu sądowym?

Czy w opisanej sytuacji wystąpił dochód do opodatkowania i jak ustalić jego wysokość?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pani zdaniem, odpłatne zbycie lokalu, który nabyła Pani w drodze działu spadku, dokonanego postanowieniem sądu ponad ustawowy udział w spadku, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy w związku z art. 10 ust. 7 tej ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych. Sprzedaż została dokonana przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano działu spadku. Tym samym, dochód z odpłatnego zbycia udziału nabytego wskutek działu spadku ponad udział nabyty w wyniku spadkobrania, podlega – zgodnie z art. 30e ust. 1 przywołanej ustawy – opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym.

Artykuł 30e ust. 2 przywołanej ustawy stanowi, że podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d.

Na podstawie art. 19 ust. 1 cyt. ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia.

W myśl art. 22 ust. 6d ww. ustawy, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku zalicza się również udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę oraz przypadające na podatnika ciężary spadkowe, w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub zbywanego prawa odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych przez podatnika. Przez ciężary spadkowe, o których mowa w zdaniu drugim, rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c).

W przypadku udziału we własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytym odpłatnie w drodze działu spadku, tj. z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców, zastosowanie znajduje art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy zatem wszystkich tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość.

We wskazanej kategorii kosztów mieszczą się zatem udokumentowane (faktyczne) kwoty spłat na rzecz pozostałych spadkobierców. W momencie przeprowadzenia działu spadku nabyła Pani udziały w nieruchomości, które wcześniej należały do pozostałych spadkobierców. Spłata na rzecz pozostałych spadkobierców jest zatem dla Pani niejako ceną nabycia udziałów w ww. nieruchomości i prawie, które należały do pozostałych spadkobierców.

Reasumując, dochód ze sprzedaży nieruchomości powstaje jedynie w odniesieniu do nadwyżki ceny sprzedaży lokalu ponad jego wartość wynikającą z działu spadku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Źródła przychodów

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że nienastępująca w wykonaniu działalności gospodarczej sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z kolei, jak stanowi art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Wobec powyższego w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, nabytej w drodze spadku i dziale spadku istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę oraz, czy w wyniku dokonania działu spadku nie nastąpiło nabycie majątku przekraczające pierwotnie posiadany udział w spadku.

Z przedstawionego we wniosku opisu wynika, że Pani rodzice nabyli opisany lokal mieszkalny w 1990 r. będąc we wspólności małżeńskiej. Pani mama nabyła 1/2 udziałów po śmierci Pani ojca w 2021 r. na mocy testamentu i postanowienia notarialnego o nabyciu spadku jako jedyna spadkobierczyni. W październiku 2023 r. Pani mama zmarła nie pozostawiając testamentu. Spadkobiercami z mocy ustawy zostali: Pani oraz brat. W lutym 2024 r. złożyła Pani w Sądzie wniosek o nabycie i podział spadku.

Zgodnie z wnioskiem w skład spadku po mamie wchodziło:

·prawo własności lokalu mieszkalnego o wartości 450 000 zł,

·prawo współwłasności samochodu osobowego w 1/2 części (właścicielką drugiej 1/2 była Pani) o wartości 8 000 zł,

·środki pieniężne na rachunku bankowym w wysokości 252,26 zł,

·środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym w wysokości 123 849,36 zł,

·obligacje skarbowe o wartości 50 000 zł plus odsetki.

W wyniku postanowienia Sądu (uprawomocnionego z dniem 28 lutego 2025 r.) otrzymała Pani prawo własności do całości ww. lokalu mieszkalnego oraz udział 1/2 w prawie własności samochodu. W związku z tak przeprowadzonym działem spadku została Pani zobowiązana do spłaty na rzecz brata w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądowego. W dniu 24 lutego 2025 r. przelała Pani na konto brata kwotę określoną w postanowieniu Sądu. W dniu 5 czerwca 2025 r. sprzedała Pani otrzymane w spadku mieszkanie.

Spadek i dział spadku

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie zaś do treści art. 1035 ustawy Kodeks cywilny:

Stosownie do art. 1037 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Dział spadku jest czynnością dokonywaną wyłącznie między samymi spadkobiercami dziedziczącymi po tym samym spadkodawcy. Dział spadku jest czynnością wtórną, wynikającą z podziału majątku spadkowego, a zatem nie jest tą samą czynnością co zniesienie współwłasności.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy, stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw, aż do momentu działu spadku.

Wobec tego nabycie w wyniku działu spadku części majątku, który należał do innych spadkobierców (współwłaścicieli), należy traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 195 Kodeksu cywilnego:

Do momentu dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Jak stanowi art. 196 § 1 i § 2 ww. Kodeksu:

Natomiast w myśl art. 210 § 1 zd. pierwsze ww. Kodeksu:

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 ww. Kodeksu:

Zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje przez podział rzeczy wspólnej, to co do zasady dokonuje się jej podziału na tyle części ilu jest współwłaścicieli z uwzględnieniem wartości udziałów posiadanych przed zniesieniem współwłasności. W przypadku różnicy pomiędzy wartością utworzonych części rzeczy a wielkością udziałów, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy.

Zgodnie natomiast z art. 212 ww. Kodeksu:

Biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego podziału majątku wspólnego, działu spadku lub zniesienia współwłasności, jeśli:

·podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub

·wartość rzeczy mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie w majątku wspólnym.

Jeżeli więc spełnione są wymienione wyżej warunki, dział spadku lub zniesienie współwłasności nieruchomości nie może być rozpatrywane w kategoriach nabycia. W takiej sytuacji za datę jej nabycia uznać należy datę pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości. Jeżeli jednak na skutek dokonanego podziału nieruchomości lub zniesienia współwłasności przysługujący danej osobie udział ulega powiększeniu lub też towarzyszą mu spłaty i dopłaty wówczas czynność ta skutkuje nabyciem ponad dotychczas posiadany udział. Podkreślić zatem należy, że w każdej sytuacji, kiedy w wyniku zniesienia współwłasności jeden z dotychczasowych współwłaścicieli został zobowiązany do spłaty, mamy do czynienia z nieekwiwalentnym podziałem, a po stronie osoby zobowiązanej do spłaty następuje nabycie majątku przekraczające pierwotnie posiadany przez niego udział we współwłasności. Tym samym, data zniesienia współwłasności będzie również datą nabycia tej części nieruchomości, o którą zwiększył się udział w niej po dokonaniu zniesienia współwłasności.

Powyższe potwierdza brzmienie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

Natomiast, gdy w wyniku działu spadku udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego.

Podkreślić również należy, że zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):

Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.

W konsekwencji, po śmierci jednego z małżonków drugi z nich nie może ponownie nabyć udziału w tej nieruchomości w drodze dziedziczenia, jak też w drodze działu spadku, skoro nieruchomość ta wchodziła wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego, a małżonkowi z tego tytułu przysługiwało już prawo własności całej nieruchomości.

Zaprezentowane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez NSA uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której Sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.), nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku – w momencie jego poniesienia – nie można przypisać jednemu, bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.

Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy w pierwszej kolejności należy ustalić, czy z wyniku działu spadku otrzymała Pani majątek przekraczający posiadany przez Panią udział w majątku spadkowym oraz jaką, ewentualnie, część w przedmiotowym lokalu mieszkalnym nabyła Pani w drodze działu spadku w 2025 r., a w konsekwencji, czy ciąży na Pani obowiązek podatkowy w związku z odpłatnym zbyciem przez Panią ww. lokalu mieszkalnego.

Aby tego dokonać należy najpierw obliczyć, jaką wartość miał Pani udział w majątku spadkowym. Kolejnym krokiem jest porównanie wartości składników majątkowych otrzymanych przez Panią w wyniku przeprowadzenia działu spadku z wartością udziału, jaki przysługiwał Pani w majątku spadkowym przed dokonaniem tej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że w październiku 2023 r. zmarła Pani mama nie pozostawiając testamentu. Spadkobiercami ustawowymi była Pani oraz Pani brat. Łączna wartość wszystkich składników wchodzących do spadku to 628 601,62 zł. Wartość udziału przypadającego ustawowo na każdego ze spadkobierców to 314 300,81 zł. W wyniku działu spadku otrzymała Pani składniki majątkowe (lokal mieszkalny oraz udział 1/2 w samochodzie osobowym) o łącznej wartości 454 000 zł.

Wobec powyższego wskazać należy, że nadwyżka w wysokości 139 699,19 zł, wynikająca z różnicy pomiędzy wartością lokalu mieszkalnego oraz udziału 1/2 w samochodzie osobowym otrzymanych przez Panią w wyniku działu spadku (454 000 zł) a wartością udziału w majątku spadkowym, jaki przysługiwał Pani przed dokonaniem tej czynności (314 300,81 zł), odpowiadać będzie udziałowi w składnikach majątkowych jakie nabyła Pani w 2025 r. w drodze działu spadku ponad posiadany przez Panią udział w majątku spadkowym.

Część tej nadwyżki przypada na nabyty przez Panią lokal mieszkalny, a część na udział w samochodzie osobowym.

W części, w jakiej nadwyżka ta proporcjonalnie przypada na lokal mieszkalny wchodzący w skład majątku spadkowego, datą nabycia przez Panią w drodze działu spadku tej części lokalu mieszkalnego jest 28 lutego 2025 r.

Wobec powyższego, dokonując oceny skutków prawnych przedstawionego opisu stanu faktycznego wskazać należy, że stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za datę nabycia przez Panią lokalu mieszkalnego w części nabytego przez Panią w spadku należy przyjąć datę nabycia ww. lokalu przez Pani mamę (spadkodawcę) do majątku wspólnego, tj. 1990 r. Zatem, dokonane przez Panią odpłatne zbycie w 2025 r. lokalu mieszkalnego w części nabytej przez Panią w spadku po mamie, nie będzie stanowić źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem okres, o którym mowa w tym przepisie minął.

Natomiast, sprzedaż 5 czerwca 2025 r. przedmiotowego lokalu mieszkalnego, w części nabytego przez Panią w drodze działu spadku (przy przyjęciu wskazanej powyżej proporcji), stanowi źródło przychodu w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż sprzedaż tej części nastąpiła przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie. W konsekwencji, dochód w tej części, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e w związku z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Opodatkowanie dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i koszty uzyskania przychodu

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy:

Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w art. 19 ust. 1 ww. ustawy:

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć np.: koszty wyceny sprzedawanej nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, koszty pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości, wydatki związane ze sporządzeniem przez notariusza umowy cywilnoprawnej, koszty i opłaty sądowe, o ile były ponoszone przez zbywcę. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Tak obliczony przychód można pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu w celu ustalenia dochodu, który jest podstawą opodatkowania. Ustalenie kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw odbywa się zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ww. ustawy w zależności od tego, czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

W myśl art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podstawą obliczenia podatku jest dochód, stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości określonym zgodnie z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak obliczony dochód podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie kosztów nabycia, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość lub prawo.

Katalog wydatków stanowiących koszt uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia (sprzedaży) nieruchomości nabytych odpłatnie zawarty w cytowanym przepisie art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że nie dopuszcza się zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innych wydatków niż wymienione. Pojęcie kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy zatem wszystkich tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość lub wydatków, które poniósł jako nakłady, celem zwiększenia jej wartości. Nie wystarczy zatem samo subiektywne przekonanie podatnika o wpływie poniesionego przez niego wydatku na osiągnięcie przychodu. Wydatek musi zostać poniesiony celowo i być zasadny z punktu widzenia nabycia nieruchomości lub stanowić nakład zwiększający jej wartość. We wskazanej kategorii kosztów mieszczą się zatem udokumentowane (faktyczne) kwoty spłat na rzecz pozostałych spadkobierców.

Pani wątpliwości budzi kwestia czy do kosztów uzyskania przychodu może Pani zaliczyć rzeczywiste spłaty zarówno te wynikające z potwierdzenia przelewu, jak i bezpośrednio przyznane w postanowieniu sądowym.

W opisie sprawy wskazała Pani, że koszty uzyskania przychodów, o które pyta Pani w pytaniu nr 2, dotyczą wszystkich rzeczywistych spłat potwierdzonych przelewem bankowym i kwot przyznanych drugiemu spadkobiercy bezpośrednio w postanowieniu Sądu. Ponadto, wskazała Pani, że kosztami uzyskania przychodu w Pani sytuacji będą wszystkie rzeczywiste spłaty potwierdzone przelewem bankowym i kwoty przyznane drugiemu spadkobiercy bezpośrednio w postanowieniu Sądu, tj. wartość zasądzonej dopłaty w kwocie 139 699,16 zł oraz wartość środków pieniężnych i obligacji zasądzonych drugiemu spadkobiorcy powyżej jego udział ustawowy (1/2): środki pieniężne na rachunkach bankowych w kwocie 62 050,81 zł oraz obligacje skarbowe w kwocie 25 250,00 zł pomniejszone o 1/2 przyznanego Pani udziału w samochodzie osobowym.

Wobec tego Pani stanowiska, zgodnie z którym „We wskazanej kategorii kosztów mieszczą się zatem udokumentowane (faktyczne) kwoty spłat na rzecz pozostałych spadkobierców. W momencie przeprowadzenia działu spadku nabyła Pani udziały w nieruchomości, które wcześniej należały do pozostałych spadkobierców. Spłata na rzecz pozostałych spadkobierców jest zatem dla Pani niejako ceną nabycia udziałów ww. nieruchomości i prawie, które należały do pozostałych spadkobierców” nie można uznać w całości za prawidłowe.

Bowiem do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia przez Panią przedmiotowego lokalu mieszkalnego w części nabytej w dziale spadku można zaliczyć wyłącznie zasądzoną przez sąd kwotę spłaty na rzecz Pani brata (tj. ustaloną w wydanym przez Sąd postanowieniu w sprawie nabycia i podziału spadku kwotę 139 699,19 zł) w części w jakiej kwota ta przypada na lokal mieszkalny.

Kwestią bezsporną jest, że w momencie przeprowadzenia działu spadku nabyła Pani udział w lokalu mieszkalnym, który wcześniej należał także do drugiego współwłaściciela. Pani brat utracił prawo własności do lokalu mieszkalnego za odpłatnością. Sąd przyznał mu bowiem spłatę od Pani, w zamian za utracony udział w ww. lokalu mieszkalnym oraz utracony udział w samochodzie osobowym. Spłata na jego rzecz w kwocie przypadającej proporcjonalnie na lokal mieszkalny jest zatem dla Pani niejako ceną nabycia części lokalu mieszkalnego.

Zatem, w odniesieniu do lokalu mieszkalnego w części nabytego przez Panią w wyniku działu spadku (tj. w części przekraczającej wartość Pani udziału w majątku spadkowym), koszt uzyskania przychodu, w myśl art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie stanowiła kwota wyliczona w ww. sposób.

Reasumując, przychód uzyskany ze sprzedaży w 2025 r. lokalu mieszkalnego w części nabytej w spadku po Pani mamie, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie upłynął pięcioletni okresu czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu mieszkalnego w części nabytej przez Panią ponad udział nabyty w spadku po mamie (o wartości przekraczającej wartość Pani udziału w majątku spadkowym), na podstawie postanowienia sądu o dziale spadku z 13 stycznia 2025 r., które uprawomocniło się w dniu 28 lutego 2025 r., stanowi źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z. art. 10 ust. 7 ww. ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy.

Zasadzoną przez sąd spłatę na rzecz brata może Pani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży ww. części lokalu mieszkalnego, zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy, w części w jakiej ta spłata przypada na lokal mieszkalny. Należy przy tym zastrzec, że nie będzie Pani mogła odliczyć całości zasądzonej spłaty, ponieważ przedmiotowa spłata dotyczy także udziału w samochodzie osobowym, a nie tylko prawa własności lokalu mieszkalnego.

Do kosztów uzyskania przychodów z ww. sprzedaży nie może Pani zaliczyć wartości przyznanych drugiemu spadkobiorcy w ramach działu spadku, powyżej jego udział ustawowy (1/2) środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz obligacji, ponieważ ww. wartość nie jest kosztem nabycia części lokalu mieszkalnego nabytej przez Panią w dziale spadku ponad przysługujący Pani udział w majątku spadkowym i nie spełnia przesłanek określonych w ww. art. 22 ust. 6d ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanego pytania, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu stanu faktycznego, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy zainteresowany prawidłowo postrzega, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony we wniosku stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. Wobec powyższego przedstawione przez Panią we wniosku kwoty i wyliczenia nie podlegały analizie. Należy wskazać, że zgodnie z zasadą samoopodatkowania obowiązującą w polskim systemie podatkowym, to na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu – zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez właściwy rzeczowo organ podatkowy, w toku stosownych postępowań weryfikacyjnych. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wskazuję, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.