Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 września 2025 r złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismami z 6 października 2025 r. oraz 8 października 2025 r.– w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 2 sierpnia 2006 r. wraz z mężem .....zawarła Pani z.....Bankiem umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF (nr umowy: ....) Kwota kredytu wynosiła .....co stanowiło równowartość ....CHF. Po śmierci męża w dniu 23 września 2016 r., przejęła Pani spłatę kredytu hipotecznego. Kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku, jest to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na budowę domu o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.). W domu mieszka Pani obecnie z dziećmi. W związku ze sporem sądowym dotyczącym umowy kredytowej, planuje Pani zawrzeć ugodę z bankiem projekt ugody o numerze ....której celem będzie wzajemne rozliczenie roszczeń stron oraz definitywne zakończenie sporu sądowego.

Na podstawie projektu ugody:

• wzajemne roszczenia stron zostaną potrącone (roszczenie klienta wobec banku: ....zł; roszczenie banku wobec klienta: ....zł),
• bank zobowiązuje się do zapłaty na Pani rzecz kwoty ...zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 10 800,00 zł,
• ugoda przewiduje rezygnację obu stron z dalszych roszczeń wynikających z umowy kredytowej,
• ugoda ma charakter polubownego zakończenia sporu i nie stanowi przysporzenia wynikającego z darowizny ani umorzenia zobowiązania.

Całość rozliczeń wynika z nieważności (trwałej bezskuteczności) pierwotnej umowy kredytowej.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku z 8 października 2025 r.).

6 października 2025 r. udzieliła Pani odpowiedzi na pytania zawarte w wezwaniu:

1)Czy przedmiotowy kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej?

Odpowiedź: Tak, kredyt hipoteczny został zaciągnięty na budowę domu jednorodzinnego znajdującego się w....

2)Czy byli również inni kredytobiorcy opisanego przez Panią kredytu, czy kredyt został zaciągnięty wyłącznie przez Panią i Pani męża?

Odpowiedź: Tak, kredyt został zaciągnięty wspólnie przez Panią i Pani męża . Po jego śmierci w 2016 r. przejęła Pani obowiązek dalszej spłaty kredytu jako współkredytobiorca i spadkobierca.

3)Czy zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości?

Odpowiedź: Umowa kredytowa nie została załączona do wniosku, jednak zgodnie z polskim prawem bankowym, małżonkowie zaciągający kredyt wspólnie odpowiadają solidarnie.

4)Czy celem inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku, jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych?

Odpowiedź: Tak, celem inwestycji jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Obecnie Pani mieszka w tym domu z dziećmi.

5)Czy jest Pani właścicielem/współwłaścicielem nieruchomości na budowę której został zaciągnięty ww. kredyt?

Odpowiedź: Tak, jest Pani właścicielem nieruchomości, na którą został zaciągnięty kredyt.

6)Czy całość środków uzyskanych w związku z kredytem mieszkaniowym została przeznaczona na cele mieszkaniowe, jeśli nie to prosimy wskazać na jaki cel zostały przeznaczone pozostałe środki pieniężne?

Odpowiedź: Kredyt został zaciągnięty na budowę domu, zgodnie z opisem z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT. Całość środków została przeznaczona na budowę domu mieszkalnego i nie była wykorzystywana na żadne inne cele.

7)Czy nieruchomość, której dotyczył kredyt mieszkaniowy jest położona w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej?

Odpowiedź: Nieruchomość znajduje się w Polsce, w ....

8)Czy bank, z którym zawarła Pani umowę kredytową dotyczącą kredytu mieszkaniowego był podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?

Odpowiedź: Tak, .... podlega nadzorowi państwowego organu.

9)Czy kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości?

Odpowiedź: Ugoda przewiduje, że bank wyda zgodę na wykreślenie hipoteki stanowiącej zabezpieczenie umowy.

10)Na jakiej konkretnie nieruchomości (prawie majątkowym) kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką?

Odpowiedź: Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości (działce), na której został wybudowany dom.

11)Czy w przeszłości korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) lub rozporządzeniu Ministra Finansów zmieniającym rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1912), a jeżeli tak to czy kredyt ten dotyczył inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku, czy innej inwestycji mieszkaniowej?

Odpowiedź: Nie, w przeszłości nie korzystała Pani z takiego zaniechania poboru podatku.

12)Czy koszty zastępstwa procesowego zostały poniesione przez Panią (powoda/stronę procesu) z własnych środków? Czy zaproponowana w ugodzie kwota nie będzie przewyższała faktycznie poniesionych przez Panią wydatków z ww. tytułów?

Odpowiedź: Tak, koszty zastępstwa procesowego zostały poniesione przez Panią w związku z pozwaniem Pani przez bank w dniu 26 maja 2025 r. (Sąd Okręgowy w.....). Kwota 10 800,00 PLN, którą bank zobowiązuje się zwrócić w ramach ugody, nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia.

13)Czy kwota pieniężna, o której mowa we wniosku ( ....zł) zostanie Pani wypłacona przez bank, a jeżeli tak, to kiedy?

Odpowiedź: Tak, bank zobowiązuje się do zapłaty tej kwoty w terminie 30 dni od dnia zawarcia ugody.

14)Czy kwota 152 808,65 zł, którą otrzyma Pani od banku jest zwrotem na Pani rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy kredytowej przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, czy jest to inna kwota – jaka (czego dotyczy)?

Odpowiedź: Jest to zwrot środków, które wcześniej zostały przez Panią wpłacone na rzecz banku. W ugodzie strony dokonują potrącenia roszczenia kredytobiorcy (wynikającego z zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji) z roszczeniem banku o zwrot kapitału. Kwota 152 808,65 zł stanowi nadwyżkę po stronie kredytobiorcy, która pozostała po dokonaniu tego potrącenia.

15)Czy kwota 152 808,65 zł, którą otrzyma Pani od banku stanowi przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Panią tytułem spłaty ww. kredytu hipotecznego czy też mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego?

Odpowiedź: Jest to zwrot nienależnych świadczeń, które nie stanowią przysporzenia. Kwota ta mieści się w łącznej kwocie wpłaconej przez Panią do banku w ramach spłaty kredytu.

16)Czy w wyniku ugody nastąpiło przewalutowanie kredytu na PLN?

Odpowiedź: W wyniku ugody kredyt nie został przewalutowany. Strony ustaliły wzajemne rozliczenie roszczeń. Roszczenia kredytobiorcy, pierwotnie wyrażone w CHF, zostały przeliczone na PLN według średniego kursu NBP z dnia 10 lipca 2025 r. w celu dokonania potrącenia z roszczeniem banku o zwrot kapitału wyrażonego w PLN.

17)Dlaczego bank wypłaci kwotę .....zł – jakim tytułem ją wypłaci, z czego wynika ta wypłata, jaki ma charakter? W szczególności, czy będzie to:

a)zwrot środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty rat kredytowo-odsetkowych, a które w wyniku ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych według kursów waluty przyjętych w ugodzie, zostały uznane za nadpłatę kredytu albo

b)zwrot środków wpłaconych wcześniej do banku, które zostały w ugodzie uznane za nienależne bankowi z innych powodów (jakich?)?

Odpowiedź: Wypłata wynika z chęci polubownego zakończenia sporu sądowego. Kwota ta jest rezultatem potrącenia roszczeń stron, w związku z trwałą bezskutecznością umowy kredytowej. Stanowi zwrot środków, które w wyniku rozliczenia okazały się nienależnie pobrane przez bank.

18)Czy zwrot środków pieniężnych:

a)to odszkodowanie ze strony banku (jeśli tak, za jakie szkody)?

b)to wynagrodzenie za zaniechanie dochodzenia przez Panią roszczeń wobec banku na drodze sądowej lub odstąpienie od takich roszczeń?

c)to zadośćuczynienie ze strony banku na Pani rzecz (jeśli tak, z tytułu jakich krzywd)?

d)to świadczenie z tytułu kredytu mieszkaniowego związanym z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania?

Odpowiedź:

a)Nie, nie jest to odszkodowanie.

b)Tak, wypłata jest częścią polubownego rozstrzygnięcia sporu, w ramach którego strony rezygnują z dalszych roszczeń.

c)Nie, nie jest to zadośćuczynienie.

d)Nie, nie jest to świadczenie z tytułu ujemnego oprocentowania.

19)Czy ugoda z bankiem wyodrębnia tę kwotę (152 808,65 zł) jako odrębne świadczenie banku na Pani rzecz?

Odpowiedź: Tak, ugoda w § 1 ust. 4 wyraźnie wskazuje, że „Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia, tj. ....PLN”.

20)Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została w ugodzie ustalona ww. kwota?

Odpowiedź: Kwota ....zł jest różnicą pomiędzy roszczeniem Klienta ( ....PLN), które obejmuje zapłacone raty kapitałowo-odsetkowe, opłaty i prowizje, a roszczeniem banku ( ....PLN) z tytułu wypłaconego kapitału.

Pytanie

Czy w związku z zawarciem ugody z bankiem i otrzymaniem środków pieniężnych wskazanych w ugodzie, po Pani stronie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji – czy na banku ciąży obowiązek sporządzenia i przesłania informacji PIT-11?

Pana stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w przedstawionej sytuacji nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu PIT, gdyż ugoda stanowi jedynie rozliczenie wzajemnych roszczeń wynikających z nieważności umowy kredytowej, a wypłacone kwoty są zwrotem nienależnych świadczeń (art. 410 § 2 Kodeksu cywilnego).

Przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, powstaje wyłącznie w przypadku definitywnego przysporzenia majątkowego. W tym przypadku wypłata środków jest jedynie wyrównaniem nienależnych świadczeń.

Kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku, jest to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.).

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych Dyrektora KIS (nr 653420, 654554, 654513, 654592). Zawarcie ugody i dokonane rozliczenia mają charakter restytucyjny, a nie dochodowy. W konsekwencji na banku nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-11.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w świetle powyższych uzupełnień, Pani stanowisko pozostaje bez zmian. Wypłata przez bank kwoty ....zł oraz kosztów zastępstwa procesowego nie stanowi dla Pani przysporzenia majątkowego, a jedynie rozliczenie wzajemnych roszczeń wynikających z nieważności (trwałej bezskuteczności) umowy kredytowej. W związku z tym, po Pani stronie nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na banku nie ciąży obowiązek sporządzenia i przesłania informacji PIT-11.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF. W związku ze sporem sądowym dotyczącym umowy kredytowej, planuje Pani zawrzeć ugodę z bankiem, której celem będzie wzajemne rozliczenie roszczeń stron oraz definitywne zakończenie sporu sądowego. Na podstawie projektu ugody bank zobowiązuje się do zapłaty na Pani rzecz kwoty ....zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 10 800,00 zł. Kwota ....zł jest różnicą pomiędzy roszczeniem Klienta ( ....PLN), które obejmuje zapłacone raty kapitałowo-odsetkowe, opłaty i prowizje, a roszczeniem banku ( ...PLN) z tytułu wypłaconego kapitału.

Rozliczenie wzajemnych roszczeń i wypłata określonej kwoty

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, w ugodzie strony dokonują potrącenia roszczenia kredytobiorcy (wynikającego z zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat i prowizji) z roszczeniem banku o zwrot kapitału. Kwota ....zł jest różnicą pomiędzy roszczeniem Klienta ( ...PLN), które obejmuje zapłacone raty kapitałowo-odsetkowe, opłaty i prowizje, a roszczeniem banku ( ...PLN) z tytułu wypłaconego kapitału. Kwota ....zł stanowi nadwyżkę po stronie kredytobiorcy, która pozostała po dokonaniu tego potrącenia. Jest to zwrot środków, które wcześniej zostały przez Panią wpłacone na rzecz banku.

Wobec powyższego – skoro w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń bank oddaje Pani nadwyżkę należnych Pani pieniędzy – to taki zwrot nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot środków pieniężnych, które wpłaciła Pani ponad wartość zobowiązania przysługującego bankowi, to taki zwrot nie będzie stanowił dla Pani przychodu.

Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu – jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że na podstawie zawartej ugody otrzyma Pani od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Kwota 10 800,00 PLN, którą bank zobowiązuje się zwrócić w ramach ugody, nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia. Koszty zastępstwa procesowego zostały również poniesione przez Panią.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

Mając na uwadze powyższe, zwrot kosztów zastępstwa procesowego, w ramach ugody, którą zawrze Pani z bankiem, nie spowoduje powstania u Pani przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie będzie stanowił po Pani stronie przysporzenia, wzrostu Pani majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków.

Reasumując otrzymane przez Panią środki pieniężne nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji bank nie będzie zobowiązany do wystawienia dla Pani informacji PIT-11.

Dodatkowe informacje

Odnosząc się do powołanych przez Panią interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.