Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w zakresie zastosowania zaniechania poboru podatku do kwoty umorzonej wierzytelności oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 24 września 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 27 czerwca 2005 r. Wnioskodawczyni działając w charakterze konsumenta zawarła umowę nr (…) w walucie wymienialnej - we franku szwajcarskim. W 87,64% środki z ww. kredytu zostały przeznaczone na refinansowanie kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe, o których mowa w § 1 i § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkalne. 3 grudnia 2024 r. pomiędzy Wnioskodawczynią i bankiem doszło do zawarcia ugody przy udziale mediatora. Na mocy ww. ugody strony dokonały zmiany ww. umowy kredytu w ten sposób, iż dokonano zmiany waluty kredytu na złote polskie po kursie średnim NBP. Dodatkowo bank umorzył zobowiązania Wnioskodawczyni. W ramach ww. umorzenia zobowiązań bank zwolnił Wnioskodawczynię z długu i dodatkowo dokonał zwrotu części wcześniej uiszczonych kwot na rachunek bankowy Wnioskodawczyni.

Ponadto uzupełniła Pani wniosek o następujące informacje:

Po pierwsze podała Pani, że w treści wniosku omyłkowo wskazano, iż ugoda dotyczy kredytu refinansowego, podczas gdy w rzeczywistości dotyczy ona kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego celem zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych rodziny Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie zawierała umowy kredytu refinansowego. Wszelkie poniższe wyjaśnienia dotyczą zatem kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym.

Bank, z którym zawarła Pani umowę dotyczącą ww. kredytu jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką na kredytowanej nieruchomości – lokalu mieszkalnym.

Celem kredytu był zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym, w którym Wnioskodawczyni do dziś zamieszkuje. Jest to wydatek, o którym mowa w art. 21 ust. 25 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1961 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bank zwolnił kredytobiorcę z długu oraz dokonał zwrotu kwot „w związku z rozliczeniem umowy”, w treści ugody nie określono precyzyjnie, z jakimi konkretnie źródłami są one związane, nie określono, czy są to środki wynikające ze zwrotu kapitału, odsetek czy innych kosztów.

Lokal mieszkalny jest położony w Polsce.

W przeszłości nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

W wyniku zawarcia ugody bank zwróci Pani środki pieniężne w kwocie uprzednio spłaconej przez Panią jako kredytobiorcę (z uwzględnieniem wartości udostępnionego kredytu).

Będzie to zwrot środków, które zostały wpłacone przez Panią jako kredytobiorcę do banku tytułem spłaty kapitału, odsetek (rat kapitałowo-odsetkowych) i innych opłat związanych z kredytem, a które w wyniku ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych według kursu waluty przyjętego w ugodzie stały się nienależne bankowi.

W Ugodzie Kredytobiorca oraz Bank potwierdzili, że ich wolą było zawarcie umowy finansowania hipotecznego walutowego oraz jednocześnie dokonują przekształcenia waluty umowy na polski złoty. Szczegółowe zasady tego przekształcenia opisuje treść Ugody. Najważniejsze założenia dotyczące przekształcenia umowy przewidują, że wysokość zadłużenia Klienta w polskim złotym ustalona jest poprzez rozliczenie finansowania udzielonego na podstawie umowy, której dotyczy Ugoda w taki sposób, jakby od daty zawarcia umowy finasowanie to stanowiło finansowanie w polskim złotym.

W odniesieniu do finansowania w polskim złotym ustalonym na powyższych zasadach odnoszone są dotychczas faktycznie dokonane przez Klienta spłaty. W wyniku tego porównania Bank dokonał zwrotu Klientowi części wpłaconych przez niego kwot oraz zwolnienia z długu w stosunku do pozostałego zadłużenia. Zawarcie Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 ustawy -Kodeks cywilny (dalej: „KC”). W związku z zawarciem Ugody Bank i Klient zgadzają się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonaniem umowy finansowania hipotecznego walutowego w brzmieniu sprzed zmiany umowy dokonanej Ugodą.

Podkreślenia wymaga, że wypłata kwoty wynikającej z rozliczenia kredytu nie doprowadziła do sytuacji, w której na skutek zmiany waluty zadłużenia i przeprowadzonych opisanych wyżej operacji (tj. wynikającego ze zmiany waluty zadłużenia zwrotu Klientowi wpłaconych przez niego kwot i zwolnienia z długu Klient uiściłby do Banku mniej, niż opisana powyżej pierwotna wartość wypłaconego mu finansowania. Oznacza to, że po dokonaniu operacji związanych ze zmianą waluty zadłużenia i dodatkową kwotą, Klient w związku z daną umową finansowania hipotecznego walutowego spłaca do Banku nie mniej niż otrzymana przez niego wartość finansowania, a więc dodatkową kwotą objęte są tylko i wyłącznie środki wpłacone uprzednio Bankowi przez Klienta w celu wypełnienia wiążącej go umowy finansowania hipotecznego walutowego, które przekraczają wartość spłat przypadających na wypłacony mu kapitał finansowania - można zatem stwierdzić, że dodatkowa kwota jest formą zwrotu Klientowi wpłat, które dokonał on w trakcie „istnienia” umowy. Ta dodatkowa kwota stanowi wyłącznie nadpłatę dokonaną przez Klienta ponad nominalną wartość kapitału wypłaconego Klientowi przez Bank.

Wypłata Dodatkowej kwoty jest zatem elementem rozliczeń wynikających ze zmiany waluty finansowania z waluty obcej na polski złoty, która ma na celu zwrot Klientowi uprzednio wpłaconych przez niego do Banku kwot. Warto podkreślić, że opisany wyżej mechanizm wypłaty Dodatkowej Kwoty z ekonomicznego punktu widzenia ma zbliżyć rozliczenie dokonywane w wyniku Ugód do rozliczeń dokonywanych pomiędzy Klientami a Bankiem w wykonaniu wyroków sądów powszechnych uwzględniających powództwa Klientów przeciwko Bankowi, gdzie sądy, co do zasady, nakazują Bankowi zwrócić wszystkie wpłaty dokonane przez Klienta lub wszystkie wpłaty dokonane przez Klienta ponad wartość udzielonego mu finansowania.

W analizowanym stanie faktycznym należy dokonać oceny, czy wynikające z wypłaty powodują po stronie wnioskodawcy zwiększenie aktywów skutkujące osiągnięciem przychodu podatkowego, a w ślad za tym powstaje obowiązek sporządzenia przez Bank informacji podatkowej PIT-11.

Zgodnie z art. 917 KC, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. W świetle powyższego, mając na uwadze elementy konstrukcyjne instytucji ugody, tj. w szczególności fakt, że ugoda zawierana jest z uwzględnieniem pierwotnego stosunku prawnego, rozliczenia z tytułu Ugody nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Klientem na podstawie umowy finansowania hipotecznego walutowego, w szczególności, mając na uwadze, że Ugoda modyfikuje część postanowień w zakresie zobowiązań Klientów i odpowiadających im praw Banku.

Podkreślenia wymaga, że wypłata świadczenia z tytułu Dodatkowej Kwoty stanowi w rzeczywistości zwrot środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. Dodatkowa Kwota - bez względu na to, jak jest określana w przepisach wewnętrznych Banku, czy Ugodzie - jest w swej istocie zwrotem wpłat dokonanych przez Klienta, podobnie, jak takim zwrotem są świadczenia wynikające ze zmiany waluty zadłużenia. Potwierdzeniem tego jest to, że przyjęty w Banku sposób ustalania wysokości wypłacanej Klientowi Dodatkowej Kwoty nigdy nie doprowadzi do sytuacji, w której na skutek zawarcia Ugody, Klient uiściłby na rzecz Banku kwotę niższą aniżeli otrzymana od Banku kwota finansowania. Strony negocjując warunki Ugody określają akceptowalne przez nich warunki, co nie zmienia faktu, że dopóki wypłacana kwota mieści się w wartościach wpłat dokonanych uprzednio przez Klienta, w ujęciu ekonomicznym i faktycznym stanowi dla tego Klienta zwrot kwot zapłaconych w związku z daną umową finansowania hipoteczne walutowego, która jest zmieniana Ugodą.

W konsekwencji należy uznać, że w związku z wypłatą Dodatkowej Kwoty, Klient otrzymuje środki będące ekwiwalentem części wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji wypłata Dodatkowej Kwoty nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

Prawidłowość prezentowanego tutaj stanowiska potwierdza także analiza interpretacji przepisów prawa podatkowego:

a)wydawanych na rzecz podmiotów dokonujących wypłaty takich świadczeń, np.:

-w interpretacji z 9 marca 2023 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.4.2023.1.MS2, DKIS wskazał: „Zatem w analizowanej sprawie należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że po stronie Kredytobiorców nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego Zwrotu. Jak słusznie Państwo zauważyli w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Klient otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, można uznać za Państwem, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów";

-w interpretacji z 14 października 2022 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.699.2022.1.MKA, DKIS wskazał, że: „(...) w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Klient otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, można uznać za Państwem, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Zatem, należy zgodzić się z Państwem, że w związku z zawarciem Ugody i otrzymaniem Zwrotu, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT";

b)wydawanych na rzecz podmiotów (podatników) otrzymujących takie świadczenia, np.: w interpretacji z 6 marca 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.37.2024.2.MKA, DKIS wskazał, że: „W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu walutowego nie będzie stanowił dla Państwa przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty. Nie mają Państwo również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie".

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na treść interpretacji indywidualnej z dnia 29 listopada 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.676.2024.2.TR, wydanej w analogicznym stanie faktyczny, w której stwierdzono:

„Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Przywołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłat kwot ustalonych w ugodach wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy podkreślili Państwo, że:

(...) wypłata Dodatkowej Kwoty nigdy nie doprowadzi do sytuacji, w której na skutek zmiany waluty zadłużenia i przeprowadzonych opisanych wyżej operacji (tj. wynikającego ze zmiany waluty zadłużenia zwrotu Klientowi wpłaconych przez niego kwot i/lub zwolnienia z długu w stosunku do całości/części istniejącego zadłużenia oraz Dodatkowej Kwoty) Klient uiściłby do Banku mniej, niż opisana powyżej pierwotna wartość wypłaconego mu finasowania. Oznacza to, że po dokonaniu operacji związanych ze zmianą waluty zadłużenia i Dodatkową Kwotą, Klient w związku z daną umową finansowania hipotecznego walutowego spłaca do Banku nie mniej niż otrzymana przez niego wartość finansowania, a więc Dodatkową Kwotą objęte są tylko i wyłącznie środki wpłacone uprzednio Bankowi przez Klienta w celu wypełnienia wiążącej go umowy finansowania hipotecznego walutowego, które przekraczają wartość spłat przypadających na wypłacony mu kapitał finansowania - w uproszczeniu można określić, że Dodatkowa Kwota jest formą zwrotu Klientowi wpłat, które dokonał on w trakcie „życia” umowy finansowania z tytułu odsetek i spłaty kapitału w części wywołanej deprecjacją złotówki. Dodatkowa Kwota obejmuje zazwyczaj jedynie część, a maksymalnie całą nadpłatę dokonaną przez Klienta ponad nominalną wartość kapitału wypłaconego Klientowi przez Bank.

Ponadto, również w uzupełnieniu wniosku potwierdzili Państwo, że:

Wypłata świadczenia z tytułu Dodatkowej Kwoty jest zwrotem na rzecz Klienta środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. (...) Finalnie raz jeszcze wymaga podkreślenia, że bez względu na sposób określenia wypłacanego świadczenia w treści zawieranych ugód, czy treści przepisów wewnętrznych Banku, w ujęciu ekonomicznym wypłacane świadczenie stanowi zwrot Klientowi świadczeń, które uprzednio wpłacił do Banku i nie powoduje faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia tego majątku.

Wobec powyższego, skoro „Dodatkowa kwota” wypłacana przez Państwo w wyniku zawarcia ugody, mieścić się będzie w kwocie wpłacanej przez drugą stronę ugody (Klientów/podatników) podczas spłaty finansowania hipotecznego, jej wypłacenie nie spowoduje po stronie danego Klienta (podatnika) dodatkowego przysporzenia majątkowego. Tym samym, wypłata ta będzie dla Klientów (podatników) - a w konsekwencji również dla Państwa jako płatnika - podatkowo neutralna.

Podsumowując: stwierdzam, że opisane we wniosku wypłaty przez Państwo „Dodatkowych kwot” nie spowodują po stronie Klientów powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, na gruncie opisanego zdarzenia, w związku z wypłatą Klientowi świadczeń z tytułu Dodatkowej Kwoty, po stronie Klienta nie powstaje przychód, a tym samym Państwo (Bank) nie są zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Klientowi jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Pytanie

Czy kwoty uzyskane przez Wnioskodawczynię w związku z zawarciem ugody podlegają regulacjom rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkalne, tj. czy wskazane świadczenia uzyskane przez Wnioskodawczynię zostały objęte zaniechaniem poboru podatku?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, uzyskane przez nią świadczenia, tj. umorzenie zobowiązań, a w ramach niego zwolnienie z długu oraz zwrot środków podlegają zaniechaniu poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkalne.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank części wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego w 2005 r. , wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W tym miejscu nawiązać należy do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymieniono m.in. nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym lokalem. Zatem udzielony Pani kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Mając na uwadze powyższe stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Panią na zakup lokalu mieszkalnego, stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dlatego nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania zwrotu ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że zawarła Pani ugodę z bankiem. Zgodnie z jej treścią, poza umorzeniem wierzytelności, bank dokonał zwrotu części wcześniej uiszczonych kwot. W wyniku zawarcia ugody bank zwrócił Pani środki pieniężne w kwocie uprzednio spłaconej przez Panią jako kredytobiorcę. Tym samym, otrzyma Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków.

Zatem, skoro kwota zwrotu, którą otrzyma Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego, jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że otrzymana przez Panią na podstawie ugody kwota zwrotu nie będzie stanowić dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie nie będzie skutkować po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

W związku z tym Pani stanowisko, zgodnie z którym zwrot środków podlega zaniechaniu poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkalne jest nieprawidłowe.

Z uwagi na to, że otrzymana kwota nie będzie stanowiła dla Pani przychodu, nie można w ogóle mówić o zastosowaniu do niej zaniechania poboru podatku. Zaniechanie poboru podatku może mieć bowiem zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której w pierwszej kolejności dochodzi do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji do tej kwoty nie będzie miało zastosowania ww. rozporządzenie Ministra Finansów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.