Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych wypłaty na Pani rzecz określonej kwoty przez ubezpieczyciela. Uzupełniła go Pani 7 sierpnia br. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni zawarła 17 lipca 2012 r. ze stroną pozwaną X. – ubezpieczycielem (dalej również jako: „X”) umowę ubezpieczenia na podstawie Warunków Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) nr (...), potwierdzoną certyfikatem (dalej: „Umowa ubezpieczenia”). Umowę ubezpieczenia zawarto w oparciu o warunki ubezpieczenia („WU”) – wzorzec umowny opracowany i stosowany przez X (wersja/kod warunków: (...)), przy czym Wnioskodawczyni po zawarciu polisy dostarczono już elektronicznie wersję/kod warunków: (...) (Wnioskodawczyni nie jest w posiadaniu wersji/kodu warunków: (...), nie została ona wydana wraz z zawarciem polisy), niemniej jednak kwestionowane następnie w pozwie (o czym niżej) przez Wnioskodawczynię zapisy dotyczące wartości wykupu w poszczególnych latach polisowych zostały wskazane w Załączniku nr 1 do Deklaracji przystąpienia i są tożsame z tymi wskazanymi w Załączniku nr 1 do WU w wersji/kodzie warunków: (...). Wnioskodawczyni – przystępując do umowy grupowego ubezpieczenia – uczyniła to jako konsument.

Wnioskodawczyni regularnie opłacała składki bieżące od lipca 2012 r. do stycznia 2014 r. w kwocie 200 zł (łącznie 3.800 zł, tj. 19 miesięcy x 200 zł), po tym terminie Wnioskodawczyni zaprzestała ich regulowania w związku z decyzją o rezygnacji z Umowy ubezpieczenia. Tym samym z dniem 7 kwietnia 2014 r. wygasła ochrona ubezpieczeniowa. Zgodnie z pismem X z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie bezskutecznego upływu okresu prolongaty (uruchomionego w związku z brakiem wpłat kolejnych składek), na rachunku udziałów Wnioskodawczyni zebrana została łączna kwota 3.595,69 zł. Z dniem 16 kwietnia 2014 r. nastąpiła wypłata Wnioskodawczyni kwoty 539,35 zł tytułem „wartości wykupu”, stanowiącej 15% wartości rachunku udziałów. Zgodnie z warunkami WU (wskazanymi również w Deklaracji przystąpienia do Umowy ubezpieczenia nr (...)) instytucję „wartości wykupu” ukształtowano w sposób, który w realiach niniejszej sprawy pozwolił X na zatrzymanie 85% środków zebranych na rachunku udziałów konsumenta. Wartość wykupu stanowiła, zgodnie z dostarczonymi Wnioskodawczyni WU (§ 18 ust. 9), iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz stawki procentowej wartości rachunku udziałów właściwej dla danego roku polisowego. Rozwiązanie Umowy ubezpieczenia nastąpiło w drugim roku polisowym, tym samym procentowa wartość rachunku udziałów wyniosła 15%. Wnioskodawczyni stała zaś na stanowisku, że uregulowania Umowy ubezpieczenia dotyczące wartości wykupu są dla niej, jako konsumenta, niewiążące z uwagi na ich abuzywny charakter, a stanowisko to potwierdzane jest w orzecznictwie sądów powszechnych.

Wskazać należy, że materialnoprawne reguły ochrony konsumentów przed niedozwolonymi postanowieniami umownymi, które znajdują zastosowanie w ramach sądowej kontroli wzorców umownych, określają przepisy art. 385(1) – 385(3) k.c. Przepisy te znajdują zastosowanie do umów obligacyjnych zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami, z użyciem lub bez użycia wzorców, ale także do klauzul wzorców umownych używanych przy zawieraniu umów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2003 r., V CK 277/02, OSNC 2004, nr 11, poz. 184 oraz z dnia 7 grudnia 2006 r., III CSK 266/06, LEX nr 238949). W niniejszym przypadku – w ocenie Wnioskodawczyni – klauzulą niedozwoloną były zatem postanowienia umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które łącznie spełniały wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385(1) k.c., tj.:

1)kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy;

2)nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron;

3)nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie.

Wnioskodawczyni podjęła próbę pozasądowego rozwiązywania sporu. Wezwała X do zwrotu nienależnie pobranej opłaty, tzw. wartości wykupu w kwocie 3.056,34 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od daty doręczenia pierwszego wezwania Wnioskodawczyni, lecz X uznała je za niezasadne. W wyniku późniejszej korespondencji prowadzonej między Wnioskodawczynią a X strony nie doszły do porozumienia. Tym samym (...) 2024 r. Wnioskodawczyni wytoczyła przed sądem powództwo, w którym domagała się zapłaty w kwocie 3.056,34 zł wraz z należnymi odsetkami. Wnioskodawczyni wskazywała, iż kwestionowane postanowienie Umowy ubezpieczenia jest – z uwagi na swój niedozwolony charakter – bezskuteczne, czyli zgodnie z art. 385(1) § 1 k.c. nie wiąże i nie wiązało stron. Skoro kwestionowane postanowienie nie wiązało stron od początku trwania stosunku ubezpieczenia, to ubezpieczyciel nie miał podstaw do pobrania jakichkolwiek środków z rachunku polisy w przypadku jej rozwiązania. Z uwagi na powyższe (uzyskanie przez X korzyści z tytułu „wartości wykupu” w związku z rezygnacją przez Wnioskodawczynię z Umowy ubezpieczenia przed upływem okresu wskazanego w WU) środki pobrane z tytułu wartości wykupu z rachunku polisy stanowiły świadczenie nienależne, podlegające zwrotowi z mocy prawa. Skutkiem uznania zakwestionowanego przez Wnioskodawczynię postanowienia Umowy ubezpieczenia za klauzulę abuzywną jest niewiązanie stron jego treścią, co oznacza, że ubezpieczyciel nie miał prawa naliczyć i pobrać opłaty, a pobierając ją bezpodstawnie wzbogacił się kosztem Wnioskodawczyni, przez co z mocy art. 405 k.c. był zobowiązany do jej zwrotu.

X 12 lipca 2024 r. dokonało na rzecz Wnioskodawczyni przelewu żądanej kwoty wraz z odsetkami, stąd pismem z 17 lipca 2024 r. nastąpiło cofnięcie powództwa w całości z zrzeczeniem się roszczenia. X uznała tym samym roszczenie (i zarzuty pozwu) za zasadne. X dało jednak Wnioskodawczyni podstawy do wytoczenia powództwa, albowiem dokonało płatności żądanej kwoty już po otrzymaniu odpisu pozwu w wytoczonej sprawie sądowej. Na mocy powyższego X wygenerowało i przekazało PIT-11 za rok 2024 (z tytułu zapłaconych odsetek w kwocie 1.013,89 zł) w terminach przewidzianych przepisami prawa. W oparciu o tę informację Wnioskodawczyni złożyła PIT-37, rozliczyła i zapłaciła należny podatek od uzyskanych odsetek. Tego obowiązku podatkowego Wnioskodawczyni nie kwestionuje.

Pismem z 9 czerwca 2025 r. (data doręczenia 12 czerwca 2025 r.) X poinformowało Wnioskodawczynię, iż w związku ze zmianą interpretacji przepisów podatkowych wynikających z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej również: „ustawa o PIT”) zmieniono zasady rozliczeń. Według X świadczenie uznane przed sądem (w piśmie określono je jako zasądzone przez sąd) dotyczyło zwrotu opłaty likwidacyjnej na kwotę 3.056,34 zł, która została pobrana przez X ze środków pochodzących z umorzenia jednostek uczestnictwa. W związku z tym – w ocenie X – wypłacone świadczenie główne powinno zostać zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych, związany z funduszem kapitałowym opodatkowanym na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 w zw. z ust. 2 ustawy o PIT. Tym samym – według X – omyłkowo nie została dotychczas wystawiona informacja PIT-8C w odniesieniu do wypłaconego świadczenia głównego, a X uzupełniło tę informację i przekazało ją wraz z pismem do wiadomości Wnioskodawczyni i do właściwego Urzędu Skarbowego. Informacja PIT-8C jest już widoczna w danych źródłowych na stronie https://epit.podatki.gov.pl/. Wnioskodawczyni oświadcza, iż nie ma wiedzy, aby w tej sprawie toczyło się jakieś postępowanie podatkowe lub kontrola.

Uzupełnienie wniosku

Zgodnie z Umową ubezpieczenia rezygnacja z Umowy ubezpieczenia skutkowała prawem do wypłaty wartości wykupu określonym w § 18 Załącznika nr 1 do Deklaracji przystąpienia – warunki ubezpieczenia („WU”) – wzorzec umowny opracowany i stosowany przez X. Zgodnie z pismem X z 16 kwietnia 2024 r. w sprawie bezskutecznego upływu okresu prolongaty (uruchomionego w związku z brakiem wpłat kolejnych składek), na rachunku udziałów zebrana została łączna kwota 3.595,69 zł. Z dniem 16 kwietnia 2014 r. nastąpiła wypłata na konto Wnioskodawczyni kwoty 539,35 zł tytułem wartości wykupu, stanowiących 15% wartości rachunku udziałów. Zgodnie z warunkami WU (wskazanymi również w Deklaracji przystąpienia do Umowy ubezpieczenia nr (...)) instytucję „wartości wykupu” ukształtowano w sposób, który pozwolił X na zatrzymanie 85% środków zebranych na rachunku udziałów konsumenta. Wartość wykupu stanowiła, zgodnie z dostarczonym WU (§ 18 ust. 9), iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz stawki procentowej wartości rachunku udziałów właściwej dla danego roku polisowego. Rozwiązanie Umowy ubezpieczenia nastąpiło w drugim roku polisowym, tym samym procentowa wartość rachunku udziałów wyniosła 15%.

W przypadku Wnioskodawczyni sąd wydał postanowienie o umorzeniu postępowania w związku z uznaniem roszczenia określonego pozwem poprzez dokonanie czynności faktycznej – ubezpieczyciel wypłacił całość żądanej pozwem kwoty wraz z odsetkami w wyniku otrzymania odpisu pozwu. W wyniku tego nastąpiło cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia, w wyniku czego sąd umorzył postępowanie i nakazał zapłatę poniesionych przez Wnioskodawczynię kosztów sądowych. Uznanie powództwa musi być wyraźne, a zapłacenie przez ubezpieczyciela (stronę pozwaną) dochodzonej należności należy uznać za równoznaczne z uznaniem powództwa (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 1957 roku, I CR 178/57, RPEiS 1958, Nr 4, s. 336). Tak więc zapłata w toku sporu, z wolą zaspokojenia roszczenia powoda, powoduje wygaśnięcie dochodzonego roszczenia skutkujące odpadnięciem podstawy do uwzględnienia powództwa. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda w pozwie okoliczności faktyczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1983 roku, III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). Powódka wskazywała zaś na abuzywny charakter umowy w zakresie uregulowań dotyczących wartości wykupu. Nie doszło do zawarcia ugody w związku z uznaniem powództwa przy pierwszej czynności (jw.), tym samym ubezpieczyciel uznał roszczenie poprzez czynność materialną, wypłacając całość żądanej pozwem kwoty wraz z ustawowymi odsetkami. Tym samym ubezpieczyciel uznał argumentację pozwu w zakresie nieważności zapisów Umowy ubezpieczenia w odniesieniu do wartości wykupu.

Do sądu rejonowego został złożony pozew, w którym Wnioskodawczyni żądała wypłaty brakujących 85% wartości wykupu ze środków zebranych na rachunku udziałów konsumenta. Na rachunku udziałów zebrana została łączna kwota 3.595,69 zł. Z dniem 16 kwietnia 2014 r. nastąpiła wypłata Wnioskodawczyni jako powódce kwoty 539,35 zł tytułem wartości wykupu, stanowiących 15% wartości rachunku udziałów. Cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia było świadomą decyzją Wnioskodawczyni i nastąpiło w związku z wypłatą całości żądanego pozwem roszczenia po dokonaniu pierwszej czynności procesowej (po doręczeniu ubezpieczycielowi pozwu). Zaspokojenie roszczenia Wnioskodawczyni spowodowało wygaśnięcie dochodzonego roszczenia skutkujące odpadnięciem podstawy do uwzględnienia powództwa. Wypłacone świadczenie w wysokości 3.056,34 zł stanowiło 85% wartości wykupu ze środków zebranych na rachunku udziałów konsumenta. Na rachunku udziałów zebrana została łączna kwota 3.595,69 zł. Z dniem 16 kwietnia 2014 r. nastąpiła wypłata powódce kwoty 539,35 zł tytułem wartości wykupu, stanowiących 15% wartości rachunku udziałów. Uznanie roszczenia przez ubezpieczyciela jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1983 roku, III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). Tym samym wypłacone, w wyniku otrzymania odpisu pozwu, świadczenie w wysokości 3.056,34 zł stanowiło 85% wartości wykupu ze środków zebranych na rachunku udziałów konsumenta. Na rachunku udziałów zebrana została łączna kwota 3.595,69 zł.

Zgodnie z postanowieniami WU, które zostały również wskazane w deklaracji przystąpienia do Umowy ubezpieczenia, instytucja tzw. „wartości wykupu” została ukształtowana w sposób, który – w realiach niniejszej sprawy – umożliwił X zatrzymanie 85% środków zgromadzonych na rachunku udziałów konsumenta. Zgodnie z § 18 ust. 9 WU wartość wykupu stanowiła iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz procentowej stawki wartości rachunku udziałów przypisanej danemu rokowi polisowemu. Ponieważ rozwiązanie umowy ubezpieczenia nastąpiło w drugim roku polisowym, stawka ta wynosiła 15%. Oznacza to, że konsumentka otrzymała jedynie 15% wartości rachunku udziałów, przy czym pozostałe 85% środków – pochodzących przecież z jej składek – zostało zatrzymane przez ubezpieczyciela, bez jakiegokolwiek pokrycia kosztów faktycznie poniesionych przez zakład ubezpieczeń. Wnioskodawczyni mogła – przy założeniu nieważności umowy – domagać się zwrotu całości uiszczonych składek. Niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż bezsporna pomiędzy stronami wartość wykupu nieznacznie jedynie odbiegała od wysokości wpłaconych składek, Wnioskodawczyni uznała za zasadne ograniczenie żądania do tej kwoty, dla przyspieszenia postępowania sądowego. Wypłata roszczenia potwierdziła tę strategię. Nie zmienia to jednak okoliczności, że kwota wypłacona tytułem wykupu – mimo, iż stanowiła iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz stawki procentowej wartości rachunku udziałów właściwej dla danego roku polisowego – pochodziła z wpłaconych przez Wnioskodawczynię składek, a sama Wnioskodawczyni – pomimo ich wypłaty – nie uzyskała jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego.

Pytanie

Czy uznane przez X roszczenie i wypłacone z tego tytułu Wnioskodawczyni – wskutek wszczętego postępowania sądowego – świadczenie (tytułem zatrzymanych 85% wartości wykupu stanowiących iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz stawki procentowej wartości rachunku udziałów właściwej dla danego roku polisowego), którego wartość była niższa niż wpłacone składki, spowodowało powstanie u niej przychodu lub dochodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. art. 10 ust. 1, art. 11, art. 17, art. 17 ust. 1 pkt 5 oraz art. 24 ust. 15 i 15a ww. ustawy, od którego Wnioskodawczyni zobowiązana była zapłacić podatek dochodowy, w tym podatek, o którym mowa w art. 30b ust. 1 pkt 5 w zw. z ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Uznanie postanowień Umowy ubezpieczenia za nieważne skutkuje ich bezskutecznością ex tunc, co oznacza, że traktuje się je tak, jakby nigdy nie wywoływały skutków prawnych. W konsekwencji wypłata środków z rachunku udziałów w łącznej wysokości 3.595,69 zł – kwoty niższej niż suma wpłaconych przez Wnioskodawczynię składek, wynosząca 3.800 zł – nie może zostać uznana za przychód ani dochód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po stronie Wnioskodawczyni nie doszło bowiem do żadnego przysporzenia majątkowego.

Wypłata środków nastąpiła wyłącznie w wyniku zwrotu nienależnie pobranej przez ubezpieczyciela części wartości wykupu (tj. 85% wartości rachunku udziałów), która nie odpowiadała nawet wartości wpłaconych przez Wnioskodawczynię składek. Towarzystwo co prawda realizowało nabycie udziałów jednostkowych ze składek wpłacanych przez konsumenta, udziały te były zapisywane na rachunku udziałów i pochodziły jednak z opłacanych przez Wnioskodawczynię składek.

Wnioskodawczyni nie uzyskała żadnego zysku z tytułu polisy ubezpieczeniowej, który podlegałby opodatkowaniu jako dochód, o którym mowa w art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, tj. jako różnica pomiędzy kwotą wypłaconego świadczenia a sumą składek wpłaconych do towarzystwa ubezpieczeniowego. Dodatkowo głównym świadczeniem Umowy było świadczenie ubezpieczenia, a nie działalność inwestycyjna. Ubezpieczyciel, w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego określonego w § 3 WU, zobowiązany był do wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego. Uprawnienie ubezpieczonego do rezygnacji z ubezpieczenia i wynikające z tego obowiązki ubezpieczającego stanowią dodatkowe postanowienia umowne, które nie mają charakteru świadczeń głównych stron. Wnioskodawczyni otrzymała wyłącznie część środków zgromadzonych na rachunku, które i tak nie stanowiły pełnego zwrotu wpłaconych przez nią składek. W efekcie Wnioskodawczyni nie uzyskała żadnych dodatkowych środków, korzyści ani świadczeń.

Tym samym wypłacone świadczenie nie stanowiło w ocenie Wnioskodawczyni:

a)przychodu w rozumieniu art. 11 ze źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

b)przychodów z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 (nie były to ani odsetki, ani wykup obligacji, dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, ani innych tam wymienionych), bowiem Wnioskodawczyni nie uzyskała przysporzenia w odniesieniu do wpłaconych składek,

c)dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a ustawy, bowiem różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń była in minus na rzecz Wnioskodawczyni z przyczyn wskazanych w dotychczasowej komunikacji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle art. 11 ust. 1 tej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Ustawodawca odróżnia przy tym przysporzenia, które mają charakter:

·pieniężny – pieniądze i wartości pieniężne;

·niepieniężny – świadczenia w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa), nieodpłatne świadczenia inne niż świadczenia w naturze (otrzymane usługi lub świadczenia polegające na udostępnianiu rzeczy lub praw).

Zasady ustalania wartości świadczeń w naturze, innych nieodpłatnych świadczeń i świadczeń częściowo odpłatnych reguluje art. 11 ust. 2-2c ustawy.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Za przychody z kapitałów pieniężnych – zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy – uważa się:

przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Jak wynika natomiast z art. 5a pkt 14 omawianej ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

W myśl art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodów uzyskanych z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych - podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Dochodem tym jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 – osiągnięta w roku podatkowym (art. 30b ust. 2 pkt 7 ustawy).

W świetle art. 30b ust. 6 ww. ustawy:

Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać uzyskane w roku podatkowym dochody, o których mowa w ust. 1 i 1a, i obliczyć należny podatek dochodowy.

Stosownie do treści art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, regulującego zasady ustalania dochodu dla szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego:

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Z powyższego wynika, że w przypadku otrzymania świadczenia z umowy ubezpieczenia związanej z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym opodatkowaniu podlega dochód rozumiany – zgodnie z art. 24 ust. 15 ww. ustawy – jako różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do towarzystwa ubezpieczeniowego i przekazanych na fundusz kapitałowy.

Jak wynika z opisu sprawy, zrezygnowała Pani z umowy ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK w drugim roku polisowym. W wyniku wniesionego do sądu powództwa w zakresie abuzywności określonych postanowień tej umowy, otrzymała Pani od ubezpieczyciela świadczenie pieniężne w wysokości 3.056 zł tytułem zatrzymanych 85% wartości wykupu stanowiących iloczyn umorzonej wartości rachunku udziałów oraz stawki procentowej wartości rachunku udziałów właściwej dla danego roku polisowego. Towarzystwo Ubezpieczeniowe określiło to świadczenie jako zwrot opłaty likwidacyjnej, która została pobrana ze środków pochodzących z umorzenia jednostek uczestnictwa.

Wypłata ww. świadczenia jest niewątpliwie Pani rzeczywistym, wymiernym przysporzeniem majątkowym. Zdarzenie to na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zatem zakwalifikować – wbrew Pani twierdzeniu – jako skutkujące powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy. Świadczenie to wiąże się z udziałem w funduszu kapitałowym, tak więc Pani przychód w związku z wypłatą tego świadczenia jest przychodem ze źródła „kapitały pieniężne”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy.

W odniesieniu z kolei do kwestii powstania dochodu do opodatkowania, przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja przepisu art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych wskazuje, że przedmiotem opodatkowania jest każde przysporzenie uzyskane przez stronę w związku z umową ubezpieczenia na życie z UFK. Natomiast kwota zwracanej opłaty likwidacyjnej bez wątpienia jest związana z takim ubezpieczeniem. Wypłacone na Pani rzecz środki pochodzą bowiem z umorzenia jednostek uczestnictwa w UFK, a sama wysokość przysporzenia jest zależna od wartości środków uzyskanych z umorzenia. Zwrot opłaty likwidacyjnej pobranej z tytułu rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK stanowi więc element świadczenia, o którym mowa w art. 24 ust. 15 omawianej ustawy, a zatem powinien być uwzględniany przy wyliczeniu dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w ramach tego rodzaju umowy ubezpieczenia.

Z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że wartość świadczenia wypłaconego Pani przez ubezpieczyciela jest niższa niż wpłacone przez Panią składki. Należy mieć jednak na uwadze, że ustawodawca doprecyzował w art. 24 ust. 15 ustawy, że chodzi o składki „przekazane na fundusz kapitałowy”. W opisanej sytuacji nie będziemy zatem mieć do czynienia z dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w rozumieniu art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli Pani składki przekazane na fundusz kapitałowy były wyższe niż otrzymane od ubezpieczyciela świadczenie. Tylko w takim przypadku otrzymanie przez Panią ww. świadczenia nie skutkuje obowiązkiem zapłaty 19% podatku, o którym mowa w art. 30b ust. 1 pkt 5 tej ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.