Interpretacja indywidualna z dnia 05.03.2012, sygn. IBPBII/1/436-487/11/AA, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

Czy czynności dokonywane w ramach systemu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2011r. (data wpływu do tut. Biura 05 grudnia 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 grudnia 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca Spółka z o.o. z siedzibą w Polsce wraz z pozostałymi spółkami z grupy kapitałowej, mającymi siedzibę poza terytorium Polski, zamierza przystąpić do wspólnego systemu zarządzania płynnością finansową (system cash pooling), mającego na celu optymalizację pozycji finansowej podmiotów należących do grupy. Podmioty w ramach grupy są podmiotami powiązanymi.

System będą tworzyły następujące podmioty:

• (...) Francja z siedzibą we Francji, pełniący rolę lidera w systemie,
• spółki wchodzące w skład grupy mające siedzibę na terytorium Europy, w tym Wnioskodawca,
• Bank z siedzibą w Japonii, oddział w Paryżu oraz Bank Polska z siedzibą w Polsce.

Ponadto system cash poolingu będzie funkcjonował na podstawie następujących umów:

• umowy w sprawie alokacji i konsolidacji odsetek (ang. interest allocation and pooling agreement), która zostanie zawarta pomiędzy (...) Francja i Bankiem,
• umowy w sprawie transgranicznych przesyłów pieniężnych (ang. cross border sweep agreement), która zostanie zawarta pomiędzy Wnioskodawcą, (...) Francja, Bankiem i Bankiem Polska, oraz
• umowy w sprawie centralizacji finansów (ang. treasury centralisation agreement), która zostanie zawarta pomiędzy (...) Francja i m.in. Wnioskodawcą.

W ramach systemu Bank Polska będzie prowadził rachunek krajowy dla Wnioskodawcy (ang. euro account, dalej: rachunek euro). Natomiast Bank będzie prowadził dla (...) Francja rachunek główny (ang. header account, dalej: rachunek główny), jak również odrębne rachunki, które będą korespondować z krajowymi rachunkami euro poszczególnych uczestników (ang. pooled account, dalej: rachunki konsolidacyjne). Zatem rachunek euro Wnioskodawcy będzie korespondował z jednym z rachunków konsolidacyjnych prowadzonym przez Bank na rzecz (...) Francja.

Wszystkie spośród wymienionych powyżej rachunków będą prowadzone w walucie euro.

Praktyczne funkcjonowanie systemu dla Wnioskodawcy będzie polegało na tym, że na koniec każdego dnia roboczego (godz. 16:00) Bank Polska będzie dokonywał przelewu środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem euro Wnioskodawcy i lustrzanym rachunkiem konsolidacyjnym prowadzonym przez Bank Francja.

W przypadku, gdy rachunek euro Wnioskodawcy:

1. będzie wykazywał saldo ujemne Bank Polska dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku konsolidacyjnego na rachunek euro,
2. będzie wykazywał saldo dodatnie Bank Polska dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku euro na rachunek konsolidacyjny,

tak, aby na koniec dnia saldo rachunku euro było zerowe.

W ramach rozliczenia, każdego dnia Bank będzie wyliczał odsetki od skonsolidowanego salda rachunków konsolidacyjnych oraz rachunku głównego (niezależnie od tego, czy wspomniane saldo będzie dodatnie czy ujemne). Wyliczenie odsetek będzie się odbywało bez dokonywania faktycznych przelewów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami konsolidacyjnymi oraz rachunkiem głównym. Odsetki (zarówno dodatnie, jak i ujemne) będę kalkulowane na podstawie średniego miesięcznego EONIA (Euro Overnight Index Average referencyjna stopa międzybankowych operacji depozytowych typu O/N (z dnia na dzień) na rynku pieniężnym strefy euro) w wysokości 0.20%. Odsetki będą przez Bank rozliczane z rachunkiem głównym w okresach miesięcznych. Również na bazie miesięcznej Bank będzie przedstawiał liderowi ((...) Francja) dzienne zestawienie sald dodatnich i ujemnych na poszczególnych rachunkach konsolidacyjnych. Następnie, zgodnie z instrukcjami lidera, Bank będzie dokonywał alokacji odsetek (zarówno dodatnich, jak i ujemnych) pomiędzy rachunkiem głównym oraz rachunkami euro należącymi do uczestników (m.in. Wnioskodawcy). Odsetki alokowane na rachunki euro uczestników (m.in. Wnioskodawcy) będą skalkulowane od sald dodatnich i ujemnych na lustrzanych rachunkach konsolidacyjnych według tej samej stopy procentowej jaką stosuje Bank do kalkulacji odsetek na rachunku głównym.

Rola Banku, w tym Banku Polska obsługującego rachunek euro Wnioskodawcy, będzie się sprowadzać do założenia i prowadzenia rachunków, wykonywania przelewów pieniężnych związanych z systemem oraz kalkulowania odsetek od skonsolidowanego salda dziennego na rachunkach konsolidacyjnych i rachunku głównym i ich rozliczania z rachunkiem głównym. Natomiast pozostałe obowiązki, tj. obowiązki związane z kalkulacją odsetek alokowanych pomiędzy rachunkiem głównym i rachunkami euro uczestników (m.in. Wnioskodawcy), a także z administrowaniem systemem (w tym obowiązki dokumentacyjno informacyjne) spoczywać będą na liderze ((...) Francja).

Z tytułu dokonywania transferów pomiędzy rachunkiem euro i rachunkiem konsolidacyjnym oraz z tytułu świadczenia usług konsolidacji i alokacji odsetek (...) Francja będzie uiszczać na rzecz Banku wynagrodzenie.

W przypadku przekazania nadwyżek finansowych z rachunku euro na rachunek konsolidacyjny Wnioskodawca będzie uzyskiwał wynagrodzenie w postaci odsetek. Natomiast w przypadku przekazania środków finansowych z rachunku konsolidacyjnego na rachunek euro, Wnioskodawca za skorzystanie ze środków finansowych będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia w postaci odsetek wg ustalonej stopy procentowej.

Jednocześnie w ramach systemu cash poolingu, na podstawie umowy treasury centralisation agrement lider ((...) Francja) i uczestnicy mają obowiązek wzajemnego przekazywania informacji niezbędnych do funkcjonowania systemu. W szczególności przewidziany jest obowiązek przekazywania przez lidera ((...) Francja) uczestnikom informacji oraz dokumentów niezbędnych do przestrzegania przez uczestników wymogów księgowych wynikających z krajowych regulacji prawnych. Ponadto umowa ta wprowadza mechanizm na podstawie, którego Wnioskodawca będzie zobowiązany do partycypowania w kosztach poniesionych przez lidera ((...) Francja). Jednocześnie za usługi świadczone przez lidera w ramach systemu lider będzie obciążać na bazie miesięcznej uczestników (w tym Wnioskodawcę) wynagrodzeniem skalkulowanym według zasad ustalonych na podstawie umowy treasury centralisation agreement. Lider jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zarejestrowanym dla celów podatku VAT we Francji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności dokonywane w ramach systemu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Wnioskodawca jest zdania, iż czynności dokonywane w ramach systemu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca wskazuje, iż art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. A contrario, czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w tymże przepisie, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem. Zgodnie bowiem z ww. artykułem podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy podatkowi podlegają także zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także orzeczenia sądów (w tym również polubownych) oraz ugody, jeżeli wywołują one taki same skutki prawne.

Zdaniem Wnioskodawcy, umów w ramach systemu, jak i poszczególnych czynności nie można zakwalifikować do żadnego z ww. katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w szczególności nie mogą być kwalifikowane jako umowy pożyczki. Wnioskodawca powołując przepis art. 720 Kodeksu cywilnego stwierdza, że w ramach systemu cash pooling nie dochodzi do zawierania umów pożyczek pomiędzy uczestnikami. Usługa cash poolingu oferowana przez Bank oraz Bank Polska ma na celu optymalizację zarządzania środkami finansowymi uczestników dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach euro każdego uczestnika.

System cash pooling (zarządzanie płynnością finansową), oferowane przez Bank i Bank Polska w opinii Wnioskodawcy to umowa o świadczenie usługi finansowej. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych uczestniczących w systemie. Głównym celem systemu cash pooling jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na wielu rachunkach bankowych należących do kilku podmiotów z jednej grupy kapitałowej. Oferowany przez Bank i Bank Polska system zarządzania płynnością finansową pozwala podmiotom uczestniczącym w nim na równoczesne ograniczenie kosztów odsetkowych (z tytułu zaciągania zobowiązań) i zwiększenie przychodów odsetkowych przy wykorzystaniu środków dostępnych w systemie zarządzania płynnością finansową.

System umożliwia koncentrację środków kilku podmiotów oraz kompensatę przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Jedną z najważniejszych korzyści jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z grupy kapitałowej.

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż pogląd o braku konieczności opodatkowania umowy nienazwanej typu cash pooling z powodu jej pominięcia przez ustawodawcę w katalogu czynności opodatkowanych tym podatkiem został już utrwalony w licznych interpretacjach organów podatkowych. Na poparcie powyższego, Wnioskodawca powołał stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach wyrażonego w interpretacji indywidualnej z dnia 26 maja 2009r., znak: IBPB II/1/436-131/09/MZ.

Podsumowując, Wnioskodawca uważa, iż system cash pooling, zaoferowany przez Bank i Bank Polska, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. W umowach pożyczki, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny w części zobowiązaniowej nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż przedmiotowa usługa cash poolingu mająca na celu optymalizację zarządzania środkami finansowymi jej uczestników dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach euro każdego uczestnika świadczona przez Bank i Bank Polska nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Skoro czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu, to tym samym z powyższych przyczyn wszystkie czynności dokonywane w ramach przedmiotowej umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach