Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 25.02.2004, sygn. US.V/436-2/04, Urząd Skarbowy w Olsztynie

Temat interpretacji

Odpowiadając na zapytania zawarte w piśmie z dnia 20.01.2004 r. w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku od spadków i darowizn, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie, stosownie do art. 14 "a" ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) uprzejmie wyjaśnia co następuje:

Pyt. 1
Czy darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką powoduje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku braku oświadczenia obdarowanego o przejęciu długu?

Odp.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 09.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 ze zm.) podatkowi podlegają darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Hipoteka w myśl art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego, stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy a mianowicie ustawa z dnia 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotekach (j.t. Dz. U. Nr 124 z 2001 r., poz. 1361 ze zm.). I tak art. 65 ww. ustawy mówi, iż w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Zatem należałoby przyjąć, iż w przedmiotowej sytuacji obdarowany nie przejmuje zobowiązań darczyńcy wynikających ze stosunku będącego podstawą ustanowienia hipoteki. Nie została zawarta umowa przejęcia długu przez obdarowanego. Zobowiązanym do spłaty ww. zobowiązania nadal jest darczyńca. Brak spłat zobowiązań jw. może spowodować ewentualne dochodzenie ww. zobowiązania z zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości. Prawo dochodzenia przez wierzyciela wierzytelności związane jest nie z istnieniem stosunku zobowiązaniowego, ale z ustanowionym zabezpieczeniem na nieruchomości wynikającym z tego stosunku.

Zatem darowizna obciążona hipoteką w przypadku braku przejęcia długu przez obdarowanego nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, tym samym organ podatkowy podziela Państwa stanowisko w sprawie.

Pyt. 2
Czy od podziału majątku wspólnego po intercyzie ze spłatami należy pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych?

Odp.
Organ podatkowy podziela Państwa stanowisko, iż w takiej sytuacji podatek jest nienależny. Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają bowiem wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa o podział majątku wspólnego po intercyzie czyli majątkowej umowie małżeńskiej nie została wymieniona jako podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Przysporzenie majątkowe uzyskane w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków nie może być utożsamiane z nabyciem majątkowym w drodze zniesienia współwłasności - w części dotyczącej spłat i dopłat.
Podział majątku wspólnego jest instytucją wyłącznie dla prawa rodzinnego i opiekuńczego, natomiast do czynności wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.W świetle obowiązującej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podział majątku wspólnego małżonków w formie odpłatnej nie stanowi przedmiotu opodatkowania. Okoliczność, że nabycie majątkowe nastąpiło w formie odpłatnej stanowi jedynie formę realizacji tego podziału.

Pyt. 3.
Czy sytuacja opisana art. 9 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęta jest podatkiem od darowizny?

Odp.
Sprzedaż rzeczy przy spełnieniu warunków określonych w art. 9 pkt 4 ww. ustawy podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych i nie jest objęta podatkiem od spadków i darowizn.

Pyt. 4
Czy sprzedaż gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych i czy to zwolnienie obejmuje budynki mieszkalne i gospodarcze położone na gruncie objętym podatkiem rolnym?

Odp.
W świetle art. 9 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. nr 86, poz. 959 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnid 30.01.2004 r. zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych przeniesienie własności nieruchomości z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umowy sprzedaży pod warunkiem, że nabywana nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego nabywcy w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Stosownie do art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15.XI.1984 r. o podatku rolnym (j.t. Dz. U. Nr 94 z 1993r., poz. 431 ze zm.) za gospodarstwo rolne dla celów podatku rolnego uważa się obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej lub osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej.

Brzmienie tego przepisu jak słusznie Państwo wywodzą, jednoznacznie wskazuje, że zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych obejmuje budynki jeżeli nie znajdują się one na terenie miast i związane są z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.