Interpretacja indywidualna z dnia 31.12.2019, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.265.2019.2.PB, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu i czynności w ramach niej dokonywanych.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 listopada 2019 r. (data wpływu 15 listopada 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu i czynności w ramach niej dokonywanych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 listopada 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu i czynności w ramach niej dokonywanych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

X Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest spółką wchodzącą w skład międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: Grupa). Wnioskodawca posiada siedzibę na terytorium Polski i na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o CIT podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca jest również zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT), który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.

Spółka zamierza przystąpić do prowadzonego na rzecz Grupy systemu zarządzania płynnością finansową typu cash pooling (dalej: Struktura lub Struktura Cash pool lub Cash pooling). Oprócz Wnioskodawcy z Cash poolingu już teraz korzystają inne zagraniczne spółki wchodzące w skład Grupy (m.in. z Danii, Niemiec, Austrii i Wielkiej Brytanii; dalej łącznie jako Uczestnicy lub Uczestnicy Struktury). Przystąpienie przez Spółkę oraz pozostałych Uczestników do Struktury ma na celu zapewnienie optymalnego korzystania ze środków finansowych w ramach Grupy i tym samym umocnienia konkurencyjności Grupy na rynku.

Jednocześnie, spółka z Danii pełni obecnie w ramach Struktury funkcję Pool Leadera (dalej: Pool Leader), który reprezentuje Uczestników Struktury w relacjach z bankiem związanych m.in. z zawarciem umowy, na podstawie której będą świadczone usługi zarządzania płynnością finansową oraz z bieżącym funkcjonowaniem/administrowaniem Struktury. Pool Leader jako podmiot zagraniczny nie jest zarejestrowany do celów podatku VAT w Polsce oraz nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce dla celów VAT.

Wnioskodawca w tym miejscu przedstawił w formie tabeli szczegółową listę podmiotów obecnie uczestniczących w Strukturze (w przyszłości możliwe są jednak zmiany w tym zakresie, w tym m.in. nowe podmioty mogą przystąpić do Struktury, jak również obecni Uczestnicy mogą z Cash poolingu zrezygnować).

Podstawą prawną funkcjonowania Struktury jest Umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową zerowanie sald (dalej: Umowa cash poolingu lub Umowa) zawarta przez Uczestników Struktury z podmiotem trzecim Bank z siedzibą w Danii (dalej: Bank). Jak wcześniej sygnalizowano, obecnie Spółka zamierza przystąpić do Umowy cash poolingu jako kolejny Uczestnik. Mimo, iż Cash pooling obsługiwany będzie globalnie przez Bank jako podmiot z siedzibą w Danii, w odniesieniu do Spółki, jako podmiotu mającego siedzibę w Polsce, Umowa będzie częściowo obsługiwana przez oddział Banku zlokalizowany w Polsce, tj. Bank Oddział w Polsce (dalej: Oddział Banku lub Oddział). Bank działając poprzez Oddział posiada status czynnego podatnika VAT w Polsce.

Umowa zawarta pomiędzy Bankiem a Uczestnikami jest umową tzw. cash poolingu rzeczywistego (zero-balancing cash pooling), tzn. jej funkcjonowanie wiąże się z faktycznymi, automatycznymi przelewami pieniężnymi między rachunkami bankowymi Uczestników, którzy przystąpili do struktury (dalej: Rachunki szczegółowe), a specjalnym rachunkiem prowadzonym na rzecz Pool Leadera o charakterze tzw. rachunku głównego (dalej: Rachunek główny). Celem tych operacji jest, aby cały czas saldo wykazywane na Rachunkach szczegółowych Uczestników wynosiło zero, natomiast saldo na Rachunku głównym odpowiadało rzeczywistej wysokości środków posiadanych przez Grupę w Strukturze Cash pool (przy czym może to być zarówno saldo dodatnie jak i ujemne).

Po przystąpieniu Spółki do Cash poolingu, w celu realizacji ww. założeń, z Rachunku szczegółowego Spółki jako Uczestnika realizowane będą automatycznie i niezwłocznie przelewy wszelkich nadwyżek/wpływów na Rachunek główny Pool Leadera (w rezultacie czego środki Spółki będą gromadzone na Rachunku głównym wraz ze środkami innych podmiotów wykazujących nadwyżki/wpływy, z którego to Rachunku środki udostępniane będą innym Uczestnikom Struktury, wykazującym w jej ramach niedobory) i odwrotnie, w przypadku pojawienia się na Rachunku szczegółowym Spółki jakichkolwiek kwot niedoborów lub konieczności dokonania wypłaty środków finansowych z tego rachunku nastąpi jego uprzednie zasilenie z Rachunku głównego Pool Leadera kwotą niedoboru/zleconej wypłaty (w rezultacie czego Spółka będzie korzystała ze środków, jakie na Rachunku głównym zgromadzone zostały od innych Uczestników Struktury, wykazujących w jej ramach nadwyżki). W konsekwencji, jakiekolwiek wpłaty dokonywane na Rachunek szczegółowy Spółki będą finalnie zwiększały saldo środków pieniężnych na Rachunku głównym Pool Leadera (Bank będzie przenosił saldo dodatnie Rachunku szczegółowego Spółki na Rachunek główny). Jednocześnie każdorazowe wypłaty z Rachunku szczegółowego dokonywane przez Spółkę będą zmniejszały saldo środków pieniężnych na Rachunku głównym Pool Leadera.

Wysokość wypłat dokonywanych przez danego Uczestnika z Rachunku szczegółowego, tj. wysokość zadłużenia zaciąganego przez tego Uczestnika, może zostać ograniczona wysokością limitu ustalonego pomiędzy danym Uczestnikiem a Pool Leaderem jako posiadaczem Rachunku głównego (o ile taki limit zostanie ustalony), a także wysokością limitu ustalonego pomiędzy Bankiem a Pool Leaderem dla wszystkich Uczestników Struktury.

Grupa w oparciu o Umowę z Bankiem może korzystać z Cash poolingu dla środków prowadzonych w różnych walutach (wtedy zasadniczo dla każdej waluty tworzony jest przez Bank odrębny Rachunek główny Pool Leadera, z którym powiązane zostaną odpowiednie Rachunki szczegółowe Uczestników prowadzone w danej walucie i funkcjonujące w ramach Struktury; Rachunki szczegółowe Uczestników włączone do Struktury w danej walucie mogą być otwarte w wielu krajach, w tym w innych krajach niż kraj, w którym jest otwarty Rachunek główny prowadzony na rzecz Pool Leadera), w tym przede wszystkim w walutach państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego i/lub Szwajcarii (CHF) i/lub Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (USD) i/lub Japonii (JPY) i/lub Kanady (CAD). Przystępując do Cash poolingu, Spółka zamierza przystąpić zarówno do nowotworzonej struktury w polskiej walucie (PLN), jak również do istniejących struktur prowadzonych dla walut innych niż PLN, w tym w euro (EUR) i dolarze amerykańskim (USD).

Jeżeli chodzi natomiast o zasady kalkulacji i rozdziału odsetek powstających w Strukturze to proces ten przebiegał będzie według następujących zasad:

• Bank będzie wyliczał w pierwszej kolejności kwotę odsetek należnych/podlegających zapłacie od salda na Rachunku głównym Pool Leadera, tj. kwotę odsetek powstałych globalnie w danej Strukturze,
• następnie globalne saldo odsetek ulegało będzie podziałowi i dystrybucji pomiędzy Uczestników, w taki sposób, że kwota odsetek dotyczących danego Uczestnika obliczana będzie przez Bank na podstawie salda wewnątrzgrupowego pomiędzy Rachunkiem głównym a każdym z Rachunków szczegółowych z uwzględnieniem ustalonych z Pool Leaderem stawek odsetek i pozycji danego Uczestnika w danym okresie odsetkowym. Przykładowo, o ile dominującym kierunkiem przepływu w trakcie okresu odsetkowego środków pieniężnych w ramach Struktury będą dokonywane przez Spółkę wpłaty z jej Rachunku szczegółowego na Rachunek główny (generowanie nadwyżek środków pieniężnych przez Spółkę) to Spółka otrzyma należne odsetki lub w przeciwnym kierunku, gdy dominować będą wypłaty środków pieniężnych z Rachunku szczegółowego Spółki w ciężar Rachunku głównego (występowanie niedoborów środków pieniężnych po stronie Spółki) to Spółka obciążona będzie kwotą należnych odsetek od posiadanych niedoborów;
• w zależności od tego, czy Spółka będzie zobowiązana do zapłaty odsetek czy uprawniona do otrzymania odsetek, wyliczone odsetki będą pobierane z Rachunku szczegółowego Spółki i przekazywane na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera lub będą pobierane z rachunku rozliczeniowego Pool Leadera i przekazywane na Rachunek szczegółowy Spółki.

Z uwagi na opisany sposób przekazywania odsetek na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera oraz ich dalszej dystrybucji, nie jest możliwe ustalenie ostatecznego beneficjenta odsetek wpłacanych przez Spółkę na rachunek Pool Leadera (tj. ani Bank ani Pool Leader z uwagi na mechanizm kalkulacji i dystrybucji odsetek nie są w stanie określić, które kwoty otrzymywanych odsetek i w jakiej wysokości trafiają do poszczególnych Uczestników).

W ramach Struktury Spółka nie będzie mieć możliwości dokonywania samodzielnych wypłat lub wpłat bezpośrednio z/na Rachunek główny Pool Leadera. Co jest istotne to Bank (przy wsparciu Oddziału w przypadku Spółki) będzie w pełni odpowiedzialny za funkcjonowanie Cash poolingu, w tym m.in. za:

• zapewnienie infrastruktury informatycznej/technicznej niezbędnej do funkcjonowania Struktury,
• przeprowadzenie transferów środków pomiędzy rachunkami bankowymi prowadzonymi na potrzeby Struktury zgodnie z opisanymi zasadami,
• kalkulację odsetek w ramach Struktury i ich prawidłową alokację do poszczególnych Uczestników.

Z tytułu wykonywania ww. działań kluczowych dla funkcjonowania Cash poolingu, Bank będzie pobierał od Pool Leadera wynagrodzenie w szczególności w postaci opłat za uruchomienie Struktury, opłat okresowych oraz opłat za wprowadzenie zmian do Struktury.

Ponadto, również Spółka jako Uczestnik Struktury zobowiązana będzie do ponoszenia okresowej opłaty za uczestnictwo w Strukturze (opłata pobierana będzie raz na rok, za każde konto, które będzie uczestniczyć w Strukturze), która płatna będzie na rzecz Oddziału Banku w Polsce odpowiadającego za współobsługę Struktury w związku z planowanym przystąpieniem Spółki do tej Struktury (dalej: Opłata za uczestnictwo).

W ramach Struktury Cash pool rola Wnioskodawcy jak i pozostałych Uczestników będzie miała charakter bierny i będzie sprowadzała się do udostępniania Bankowi swoich rachunków bankowych (Rachunki szczegółowe) w celu umożliwienia Bankowi świadczenia usługi zarządzania płynnością finansową w przedstawionym wyżej zakresie. Uczestnikom Struktury będą przysługiwały jedynie odsetki. Żadnemu z Uczestników (w tym również Pool Leaderowi) nie będzie przysługiwało jakiekolwiek odrębne wynagrodzenie za wykonywanie czynności w ramach Struktury Cash pool.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym zarówno zawarcie Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywane w jej ramach (w tym transfery środków pomiędzy Rachunkiem szczegółowym Spółki a Rachunkiem głównym Pool Leadera w danej walucie oraz transfery odsetek z tytułu nadwyżek lub niedoborów generowanych przez Spółkę) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem PCC w Polsce, a tym samym Spółka nie będzie podatnikiem tego podatku? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno samo zawarcie Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywane w jej ramach (w tym transfery środków oraz odsetek pomiędzy Rachunkiem szczegółowym Spółki a Rachunkiem głównym Pool Leadera w danej walucie) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem PCC w Polsce, a tym samym Spółka nie będzie podatnikiem tego podatku.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o PCC podatkowi PCC podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie w nim wymienione, w tym m.in.:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Jeżeli chodzi o cash pooling, będący usługą finansową, wskazać należy, iż do tej pory nie został on w sposób kompleksowy uregulowany w polskim systemie prawa. Powyższe powoduje, iż w przypadku tzw. rzeczywistego cash poolingu (a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku, który zakłada rzeczywiste przepływy środków między rachunkami Uczestników) należy posiłkować się odniesieniami do różnych dziedzin prawa, w tym m.in. prawa cywilnego, bankowego czy dewizowego. Stąd też, proces kształtowania zasad funkcjonowania konkretnego systemu cash poolingu, z powodu braku uregulowania cash poolingu jako odrębnej instytucji/transakcji w polskim ustawodawstwie, opiera się każdorazowo na tzw. zasadzie swobody zawierania umów.

Mając na względzie powyższe, Spółka stoi na stanowisku, że Struktura Cash pool i towarzyszący jej szereg czynności polegających na zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej opisana w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji, jako forma umowy nienazwanej (ukształtowanej zgodnie z zasadą swobody zawierania umów) nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem PCC.

Ponadto w ocenie Spółki, czynności wykonywane przez Spółkę lub innych Uczestników Struktury w wykonaniu Umowy cash poolingu nie spełniają również definicji pożyczki czy depozytu nieprawidłowego jako czynności, do których referuje art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

Przykładowo, w myśl art. 720 Kodeksu cywilnego dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W ocenie Spółki, konstrukcja Umowy cash poolingu, jako sposobu kompleksowego zarządzania środkami finansowymi/płynnością finansową przy wsparciu Banku, nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością niektórzy Uczestnicy mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inni mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Uczestników Struktury powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Ogólnie usługa świadczona na rzecz Spółki i pozostałych Uczestników Struktury przez Bank polega na koncentrowaniu środków z Rachunków szczegółowych Uczestników na Rachunku głównym Pool Leadera i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym.

W ocenie Spółki, wpłat i wypłat dokonywanych na/z Rachunku szczegółowego Spółki zwiększających/zmniejszających saldo na Rachunku głównym Pool Leadera nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Spółką a Pool Leaderem, który posiada Rachunek główny, ani między Spółką a innymi Uczestnikami (nie jest możliwe ustalenie ostatecznego beneficjenta transferowanych środków, a w konsekwencji ani Bank ani Pool Leader (a tym bardziej Uczestnik) nie są również w stanie określić, które kwoty i w jakiej wysokości trafiają do poszczególnych Uczestników). Żadnej ze stron przedmiotowej umowy nie można określić jako pożyczkobiorcę lub pożyczkodawcę. Przedmiotowa umowa nie zawiera bowiem zobowiązania żadnego z Uczestników Struktury cash pool do przeniesienia na własność innego Uczestnika Struktury określonej ilości pieniędzy ani też zobowiązania do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Umowa cash poolingu jest tak skonstruowana, że w przypadku gdy w Strukturze będą uczestniczyć więcej niż dwóch Uczestników, Spółka zasadniczo nie będzie wiedziała przez kogo zostały wykorzystane środki pochodzące i przetransferowane na Rachunek główny Pool Leadera z jej Rachunku szczegółowego oraz Spółka nie będzie posiadać informacji, od którego Uczestnika faktycznie pochodzić będą środki, z których ona będzie korzystać w przypadku pojawienia się przejściowych niedoborów.

W oparciu o wskazane wyżej argumenty, Umowa cash poolingu do której zamierza przystąpić Spółka nie będzie mogła również zostać uznana za depozyt nieprawidłowy. Konstrukcja depozytu nieprawidłowego oparta jest na postanowieniach art. 845 Kodeksu cywilnego, który stwierdza, że jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy).

W związku z powyższym, w ocenie Spółki brak jest podstaw do zakwalifikowania Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywanych w jej ramach (w tym transfery pomiędzy Rachunkiem Szczegółowym Spółki a Rachunkiem Głównym Pool Leadera w danej walucie) jako czynności podlegającej opodatkowaniu na mocy przepisów ustawy o PCC (nie stanowią one czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC).

Jednocześnie, Wnioskodawca pragnie nadmienić, że zgodnie z art. 2 pkt 4 tej ustawy, nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT lub zwolniona z podatku VAT (z pewnymi wyjątkami, które nie mają jednak zastosowania w omawianym przypadku).

W tym miejscu Spółka pragnie wskazać, iż w ramach opisanej Struktury cash pool Bank będzie świadczyć na rzecz Uczestników kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową. Za wykonanie ww. czynności, Bank będzie pobierać wynagrodzenie (w tym także bezpośrednio od Spółki w postaci Opłaty za uczestnictwo). Uczestnicy Struktury będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank, tj. oni będą korzystać efektywnego zarządzania środkami finansowymi/płynnością finansową. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż w ramach analizowanej Struktury mamy do czynienia z Umową, której przedmiotem jest świadczenie odpłatnej usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (szczegóły w przedmiocie traktowania VAT przedstawione zostały w punkcie Ad. 1 i 2).

W konsekwencji, w ocenie Spółki, nawet jeżeli przedstawiona powyżej argumentacja wyłączająca opodatkowanie podatkiem PCC (system cash poolingu wynikający z umowy nienazwanej nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem PCC zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o PCC) nie zostałaby zaakceptowana przez organ, to i tak zastosowanie powinny znaleźć przepisy art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Zatem Umowa dotycząca świadczenia usług związanych z uczestnictwem w Strukturze mających charakter usług finansowych podlegających opodatkowaniu VAT i tak nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem PCC.

W celu poparcia swojego stanowiska Spółka zwraca uwagę, że w przedmiocie braku opodatkowania podatkiem PCC przepływów występujących w ramach różnego rodzaju struktur cash poolingowych organy podatkowe wypowiedziały się m.in.:

• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 kwietnia 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.51.2019.1.SK;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 kwietnia 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.26.2019.1.MZA;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 sierpnia 2018 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.93.2018.2.MZA;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 czerwca 2018 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.88.2018.1.BF;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 maja 2018 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.64.2018.1.MZA;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 lutego 2018 r., Znak: 0111-KDIB2-3.4014.28.2018.1.LG;
• w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 września 2017 r., Znak: 0114-KDIP3-2.4014.102.2017.1.JG1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku dotyczącym podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1519 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1145) w księdze trzeciej zobowiązania nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest co do zasady rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu nie stanowi także umowy depozytu nieprawidłowego, wymienionego w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako czynność podlegająca opodatkowaniu. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego przez depozyt nieprawidłowy rozumieć należy umowę, zgodnie z którą przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Do tego rodzaju umów stosuje się przepisy o pożyczce. Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu. Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym z powyższych przyczyn czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem zarówno zawarcie umowy cash poolingu jak i wykonywane w jej ramach czynności, nie będą opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, skoro wskazane we wniosku czynności nie zostały wymienione wśród tych czynności, które określone są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to zbędna jest analiza możliwości zastosowania wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 cyt. ustawy, zgodnie z którym nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   
   

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w , za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy)

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej