Interpretacja indywidualna z dnia 16 grudnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.285.2022.2.MM
Temat interpretacji
Czy umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy developerskiej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
17 października 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 17 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji praw i obowiązków z umowy deweloperskiej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 listopada 2022 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu … 2021 r. Państwo T. zawarli przedwstępną umowę deweloperską ze spółką (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w (…). Umowa została zawarta w formie aktu notarialnego. Mocą wskazanej umowy deweloper zobowiązał się do wybudowania dwulokalowego budynku oznaczonego nr …, znajdować się tam będzie lokal mieszkalny oznaczony numerem … o powierzchni użytkowej ok. 107 m2 oraz miejsce postojowe przed budynkiem i przyległy do lokalu ogródek o pow. ok. 265 m2, budynek posiada nr porządkowy ul. (…), a Państwo T. zobowiązali się lokal ten kupić wraz ze związanym z tym lokalem udziałem w prawie własności nieruchomości oraz częściach wspólnych budynku i innych urządzeń. Strony ustaliły cenę lokalu mieszkalnego na łączną kwotę 600 000,00 zł, która to cena zawiera 8% podatek VAT. Ponadto w umowie tej zawarto zapis, że zapłata ceny za lokal mieszkalny będzie odbywać się w ratach zgodnie z ustalonym w umowie harmonogramem płatności.
Następnie, … 2022 r. przed tym samym notariuszem, za zgodą dewelopera, doszło do zmiany przedmiotowej umowy deweloperskiej, polegającej na tym, że Państwo T. przenieśli ogół przysługujących im praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej na rzecz Wnioskodawczyni (Cesjonariuszki). Ponadto strony umowy zawarły porozumienie, że dotychczas wpłacone na rzecz dewelopera, przez Państwa T., raty w łącznej kwocie 510 000,00 zł, zostaną rozliczone przez strony w ten sposób, że Wnioskodawczyni zwróci ich równowartość Państwu T. w określonym w akcie notarialnym terminie. Strony umowy oświadczyły, że nie będą miały wobec siebie żadnych innych roszczeń z tytułu zawartego porozumienia. Strony nie przewidziały ponadto żadnych dodatkowych świadczeń z tytułu zawarcia porozumienia. Wnioskodawczyni zwróciła Państwu T. kwotę 510 000,00 zł. Umowa cesji zawierała harmonogram spłaty Państwa T. w następujący sposób: pierwsza transza na spłatę kredytu Państwa T., druga na rachunek bankowy, łącznie było to 510 000,00 zł. Pozostałą do spłacenia ratę (90 000,00 zł) wynikającą z umowy deweloperskiej, Wnioskodawczyni uiściła deweloperowi, zgodnie z harmonogramem.
Notariusz przy spisywaniu powyżej opisanej umowy przeniesienia praw i obowiązków pobrał od Wnioskodawczyni podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 1% (wyliczonej od sumy kwot jaką Wnioskodawczyni zobowiązała się zwrócić Państwu T. oraz ostatniej transzy dla developera) na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, w kwocie 6000,00 zł. Wnioskodawczyni zwraca uwagę , że podstawą prawną zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią, a Państwem T. umowy był art. 509 Kodeksu cywilnego. Na podstawie bowiem zawartej umowy, Państwo T. przenieśli na Wnioskodawczynię prawa i obowiązki wynikające z zawartej przez nich umowy deweloperskiej, dzięki czemu Wnioskodawczyni wstąpiła w miejsce Państwa T., nabywając ich prawa i obowiązki wynikające z przedwstępnej umowy deweloperskiej z 4 sierpnia 2021 r., tj. zobowiązana została m.in. do spłaty pozostałych rat ceny nabycia lokalu mieszkalnego oraz do zawarcia ze spółką (…) sp. z o.o. sp. komandytowa, umowy ustanawiającej odrębną własność lokalu i kupna tego lokalu. W zaistniałym stanie faktycznym sprawy nie doszło do zapłaty przez Wnioskodawczynię na rzecz Państwa T. ceny sprzedaży. Strony ustaliły jedynie w umowie cesji, że Wnioskodawczyni, w związku z przeniesieniem na Wnioskodawczynię przez Państwa T. ogółu praw i obowiązków z umowy deweloperskiej zwróci Państwu T. wpłacone przez nich uprzednio na rzecz dewelopera raty. Warto także zauważyć, że z tytułu dokonanej cesji praw i obowiązków na Wnioskodawczynię oraz przyjęcia zwrotu wpłaconych rat, Państwo T. nie osiągnęli żadnego dochodu. Mając powyższe na uwadze nie można w przedmiotowym przypadku mówić o dokonaniu sprzedaży.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że podpisana przez nią … 2022 r. umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przyjęła formy prawnej żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – w szczególności nie przyjęła postaci umowy sprzedaży. Notariusz sam użył w akcie notarialnym nazewnictwa ustawowego zawieranej umowy jako Cesji, a stawających nazwał odpowiednio Cedentami i Cesjonariuszami. W treści przywołanej wyżej ustawy, w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie ma wymienionej cesji jako umowy objętej podatkiem PCC. Notariusz pobrał nienależnie podatek PCC, gdyż umowa cesji nie jest, zgodnie z powołaną ustawą, objęta tym podatkiem.
Pytania
1)Czy fakt zawarcia umowy cesji i porozumienia co do zwrotu wpłaconych rat podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego?
2)Czy zawarta pomiędzy Państwem T., a Wnioskodawczynią umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy developerskiej oraz porozumienie co do zwrotu wpłaconych rat podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
3)Czy kwota podatku w wysokości 6 000,00 zł, pobrana została przez notariusz i przekazana do urzędu skarbowego należnie?
Pani stanowisko w sprawie
Ad. 1. i 2.
Zdaniem Wnioskodawczyni, umowa cesji i porozumienie co do zwrotu rat nie podlegają zgłoszeniu do urzędu skarbowego i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie noszą znamion żadnej z umów wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca jasno określił czynności podlegające opodatkowaniu, wyłączając tym samym od opodatkowania inne, nawet podobne, które nie zostały wyraźnie ujęte w przepisach. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.
Ad. 3
Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z powyższym, skoro umowa cesji i porozumienie nie nosiły znamion żadnej z umów wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, Wnioskodawczyni nie powinna być zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c)(uchylona),
d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e)umowy dożywocia,
f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)(uchylona),
h)ustanowienie hipoteki,
i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j)umowy depozytu nieprawidłowego,
k)umowy spółki.
Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.
W myśl natomiast art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W związku z tym, charakterystycznym dla zakresu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zamknięty katalog czynności i zdarzeń, które są opodatkowane tym podatkiem – opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych są tylko czynności enumeratywnie i wprost wskazane w przytoczonym wyżej przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.
Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.
Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:
Czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności.
Zgodnie natomiast z art. 535 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Przy czym stosownie do art. 555 ww. ustawy:
Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, praw oraz wody.
Rzeczami w rozumieniu Kodeksu cywilnego są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.
Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.
Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.
Jak stanowi bowiem art. 4 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.
Zgodnie natomiast z art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Z opisu stanu faktycznego wynika, że … 2022 r. przed notariuszem doszło do zmiany umowy deweloperskiej polegającej na tym, że Państwo T. przenieśli ogół przysługujących im praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej na Wnioskodawczynię. Podstawą prawną zawartej umowy był art. 509 Kodeksu cywilnego. Ponadto strony ustaliły, że dotychczas wpłacona przez Państwa T. na rzecz dewelopera kwota 510 000 zł zostanie im zwrócona przez Wnioskodawczynię. Strony oświadczyły, że nie będą miały wobec siebie żadnych innych roszczeń oraz nie przewidują żadnych dodatkowych świadczeń. Pozostałą do spłacenia ratę w wysokości 90 000 zł wynikającą z umowy deweloperskiej Wnioskodawczyni uiściła na rzecz dewelopera. Notariusz przy spisywaniu powyżej opisanej umowy przeniesienia praw i obowiązków pobrał od Wnioskodawczyni podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 1% (wyliczonej od kwoty 600 000 zł) na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jest to kwota 6 000 zł.
Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku wskazała, że umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przyjęła formy prawnej żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – w szczególności nie przyjęła postaci umowy sprzedaży.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, że jeżeli w istocie opisana we wniosku umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przybrała postaci żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w szczególności przedmiotowa cesja nie przyjęła postaci umowy sprzedaży), to powyższa umowa cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ani zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Nie mieści się ona bowiem w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym z tytułu zawarcia umowy cesji i porozumienia co do zwrotu wpłaconych rat, Wnioskodawczyni nie była zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Pobrany przez notariusza i przekazany do urzędu skarbowego podatek od czynności cywilnoprawnych był nienależny.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.