Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych przeniesienia prawa własności gruntu w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 kwietnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia prawa własności gruntu w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej także jako „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest spółką kapitałową i podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, który podlega w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągnięcia. Spółka, działając na rynku materiałów wykończeniowych, projektuje oraz produkuje (...).
Spółka jest aktualnie stroną umowy dzierżawy gruntu (jako dzierżawca), na którym wzniosła budynek i inne urządzenia, których łączna wartość znacznie przewyższa wartość nieruchomości gruntowej. Wnioskodawca amortyzuje je jako inwestycję w obcym środku trwałym i wykorzystuje do działalności opodatkowanej.
W kontekście niniejszego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej należy wskazać, że właścicielem gruntu są wspólnicy spółki cywilnej, którzy wyrażają wolę uregulowania sytuacji prawnej ww. nieruchomości gruntowej. Jako że jest ona w długoletnim i nieprzerwanym władaniu Spółki, na którą Wnioskodawca ponosi wydatki, to właściciele podjęli decyzję o skierowaniu do Spółki roszczenia, o którym mowa w art. 231 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm., dalej także jako „KC”). Zgodnie z treścią tego przepisu: właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
Wobec tego, że Spółka rozważa wyrażenie zgody na ww. przeniesienie na nią własności gruntu, powzięła wątpliwości czy transakcja tego typu będzie wiązała się z obowiązkami na gruncie ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm., dalej także jako „ustawa o PCC”).
Pytanie
Czy Wnioskodawca, na którego, na podstawie art. 231 § 2 KC, przejdzie własność gruntu za odpowiednim wynagrodzeniem, będzie obowiązany do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, realizacja roszczenia, o którym mowa w art. 231 § 2 KC pozostaje poza zakresem ustawy o PCC.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że ustawa o PCC, w art. 1 ust. 1, zawiera katalog czynności, których wystąpienie może wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z jego treścią podatkowi podlegają następujące czynności:
a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c)(uchylona),
d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e)umowy dożywocia,
f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)(uchylona),
h)ustanowienie hipoteki,
i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j)umowy depozytu nieprawidłowego,
k)umowy spółki.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o PCC).
Co wymaga szczególnego podkreślenia z perspektywy niniejszego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, powyższy katalog czynności oraz zdarzeń, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zgodnie z jego literalnym brzmieniem, stanowiskiem organów podatkowych, sądów administracyjnych i doktryny prawa podatkowego w tym zakresie), ma charakter zamknięty. Wynika z tego, że z woli i intencji ustawodawcy inne czynności nie są objęte tym podatkiem, nawet jeśli wywołują podobne skutki prawne (Z. Ofiarski [w:] Komentarz do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych [w:] Ustawa o opłacie skarbowej. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 2018, art. 1).
Niewątpliwym jest zatem, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC). Ocenić więc należy czy przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w wyniku realizacji art. 231 § 2 KC stanowi przykład takiej umowy.
Jak wskazuje doktryna prawa cywilnego, umowa zawarta w wykonaniu zobowiązania z art. 231 KC jest umową przenoszącą własność, która na gruncie art. 156 KC jest traktowana jako „inne zdarzenie” powodujące powstanie zobowiązania do jej przeniesienia (J. Kozińska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126-352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 231). Umowy zawartej w tym trybie nie należy zatem zrównywać z umową sprzedaży. Co więcej, odpowiednie wynagrodzenie, o którym mowa w omawianej regulacji stanowi jedynie ekwiwalent własności działki i podkreśla inny przedstawiciel doktryny prawa cywilnego „(...) dokonywane tutaj przeniesienie własności nie stanowi sprzedaży gruntu, a ustalone „wynagrodzenie” bynajmniej nie oznacza ceny sprzedaży. Nie wolno zatem w konsekwencji, wbrew zapędom urzędów skarbowych, stosować w omawianych stosunkach dla celów podatkowych reżimu prawnego umowy sprzedaży.” (E. Gniewek [w:] Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001, art. 231.).
Nie budzi zatem wątpliwości przedstawicieli prawa cywilnego, że realizacja roszczenia z art. 231 § 2 KC – jakkolwiek przenosi własność – to nie stanowi umowy sprzedaży. A skoro wyłącznie takie podlegają pod reżim omawianej ustawy podatkowej, to w opisanym stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) na Wnioskodawcy nie może ciążyć obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. W tym przedmiocie istnieje spójność pomiędzy prawem cywilnym i prawem podatkowym. Innymi słowy, tak jak na gruncie tego pierwszego przyjmuje się, że przeniesienie własności w omawianym trybie nie stanowi sprzedaży, tak też uznaje się na gruncie tego drugiego.
Powyższe stanowisko znajduje poparcie wśród przedstawicieli doktryny prawa podatkowego. Jak wskazuje H. Filipczyk: „Roszczenie o wykup działki nie jest oparte na stosunku sprzedaży, a wynagrodzenie wypłacane właścicielowi działki nie stanowi ceny sprzedaży. Czynność przeniesienia własności w warunkach art. 231 k.c. nie podlega zatem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.” (H. Filipczyk [w:] Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2015, art. 1.). Wynika to też przykładowo z uchwały 7 sędziów NSA z dnia 9 września 1996 r. o sygn. FPS 1/96 i interpretacji indywidualnej z dnia 7 maja 2019 r. Znak: 0111-KDIB4.4014.82.2019.1.PM.
Podsumowując:
-przeniesienie własności nieruchomości gruntowej na podstawie art. 231 § 2 KC nie stanowi umowy sprzedaży w rozumieniu prawa cywilnego;
-prawo podatkowe w pełni respektuje powyższe, więc implikacje podatkowe powinny uwzględniać tę okoliczność;
-opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC), a contrario omawiana sytuacja pozostaje poza zakresem opodatkowania;
-wniosek ten jest niezależny od sposobu opodatkowania podatkiem od towarów i usług (nawiązując do art. 2 pkt 4 ustawy o PCC);
-a więc na Wnioskodawcy nie ciążą i nie będą ciążyły jakiekolwiek obowiązki, jeśli podjęta zostanie decyzja o podjęciu rozważanych działań.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.