Interpretacja indywidualna

  – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zaniechania poboru podatku. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pismem z 20 lutego 2025 r. zwrócił się Pan do Naczelnika Urzędu Skarbowego (dalej jako Organ) o możliwość dokonania wyboru preferencji w postaci zaniechania poboru podatku w związku z ugodą zawartą 10 lutego 2025 r. z bankiem X, dotyczącą zwolnienia z części długu wynikającego z umowy kredytu nr (...).

W 2023 roku skorzystał Pan już z preferencji zaniechania poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z ugodą zawartą z bankiem Y S.A.

Intencją Pana wniosku do US było wycofanie oświadczenia z 3 lutego 2023 r. dotyczącego spełnienia warunków do zaniechania poboru podatku w związku z ugodą podpisaną w roku 2023 do umowy nr (...) i skorzystanie z preferencji w roku 2025.

We wniosku zdeklarował Pan uregulowanie zobowiązania podatkowego związanego z umorzeniem wierzytelności na mocy ugody z Y S.A. z 3 lutego 2023 r. i złożenie oświadczenia o zastosowanie preferencji w postaci zaniechania poboru podatku w związku z ugodą zawartą z X z siedzibą w A 10 lutego 2025 r. Jednocześnie zobowiązał się Pan dopełnić wszelkich kroków formalnych związanych ze zmianą osiągniętego przychodu za rok 2023.

W odpowiedzi pismem z 1 kwietnia 2025 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego (...) w sprawie o numerze (...) odmówił wszczęcia postępowania podatkowego, ponieważ w ocenie Organu w analizowanej sprawie nie ma możliwości przeprowadzenia postępowania podatkowego i rozpatrzenia treści żądania w sposób merytoryczny. Zdaniem Organu ustawa Ordynacja podatkowa nie przewiduje trybu postępowania podatkowego dającego organowi podatkowemu uprawnienie do zaniechania poboru podatku, które wpłynie na anulowanie zobowiązania podatkowego. Uprawnienie to realizowane jest na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów na poziomie funkcji płatnika, którym w omawianym przypadku jest bank. Z uwagi na brak podstawy prawnej umożliwiającej zrealizowanie zagadnienia zawartego we wniosku z 20 lutego 2025 r. odmówiono wszczęcia postępowania podatkowego we wskazanym zakresie.

Pytanie

Czy na gruncie obowiązujących przepisów możliwe jest dokonanie wyboru preferencji w postaci zaniechania poboru podatku w taki sposób, że złożone 3 lutego 2023 r. oświadczenie dotyczące spełnienia warunków do zaniechania poboru podatku zostaje wycofane (co wpłynie na konieczność korekty przychodów osiągniętych za 2023 rok), a podatnik dokonuje wyboru preferencji składając stosowne oświadczenie dotyczące spełnienia warunków do zaniechania poboru podatku do ugody zawartej z bankiem w roku 2025, jednocześnie występując do płatnika (tj. banku) o wystawienie zaległego PIT-u za 2023 rok?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, na gruncie obowiązujących przepisów prawa podatkowego możliwe jest dokonanie wyboru preferencji w postaci zastosowania zaniechania poboru podatku w taki sposób, że oświadczenie złożone 3 lutego 2023 r., dotyczące spełnienia warunków do zaniechania poboru podatku, może zostać skutecznie wycofane, a w jego miejsce – w związku z nowym stanem faktycznym – możliwe jest złożenie nowego oświadczenia dotyczącego ugody zawartej z bankiem w roku 2025.

Zgodnie z art. 22 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, zaniechanie poboru podatku może być zastosowane przez płatnika w odniesieniu do konkretnego świadczenia, o ile zostały spełnione warunki określone w przepisach wykonawczych (rozporządzeniach Ministra Finansów). Jednym z warunków formalnych wskazanych w treści rozporządzenia jest złożenie przez podatnika odpowiedniego oświadczenia o spełnieniu przesłanek do objęcia zwolnieniem.

W przypadku, gdy pierwotne oświadczenie (z 2023 roku) dotyczyło innego zdarzenia prawnego, a sytuacja podatnika uległa zmianie Wnioskodawca uznaje, że ma prawo do ponownego określenia swojej sytuacji podatkowej poprzez złożenie nowego oświadczenia odnoszącego się do nowego stanu faktycznego (np. ugody zawartej z bankiem w roku 2025). Złożenie nowego oświadczenia pozwala na zastosowanie zwolnienia w odniesieniu do nowej ugody, a wcześniejsze oświadczenie może zostać skutecznie wycofane. Co więcej, przepisy prawa podatkowego nie wykluczają możliwości złożenia korekty zeznania rocznego za rok 2023, jeśli wycofanie oświadczenia skutkuje koniecznością korekty przychodu – w szczególności w przypadku, gdy skutki zastosowanego wcześniej zaniechania poboru zostały błędnie uwzględnione w zeznaniu rocznym.

Podsumowując podatnik, działając w dobrej wierze i w granicach przepisów, ma prawo skorygować swoje wcześniejsze wybory dotyczące formy rozliczenia podatku, w tym wycofać oświadczenie i złożyć nowe oświadczenie, odnoszące się do nowego stanu faktycznego – co w konsekwencji pozwala na zastosowanie zaniechania poboru podatku do ugody zawartej w 2025 roku.

Rozporządzenie to nie ogranicza liczby kredytów, z tytułu których dochodzi do umorzenia, a ogranicza liczbę inwestycji sfinansowanych kredytem (kredytami) – do jednej. Ponadto z zaniechania można skorzystać tylko raz. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby podatnik miał możliwość dokonania wyboru preferencji, jednocześnie biorąc na siebie całą odpowiedzialność związaną ze stosowną korektą przychodów za rok 2023. Co więcej, przepisy prawa nie zabraniają podatnikom dokonywania korekty za lata ubiegłe.

W ocenie Wnioskodawcy, na gruncie obowiązujących przepisów prawa podatkowego możliwe jest, aby zaniechanie poboru podatku – dokonane na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów – skutkowało koniecznością skorygowania zobowiązania podatkowego podatnika za rok już zamknięty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Stosownie natomiast do treści art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 powołanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Przepis art. 10 ust. 1 tej ustawy zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Umorzenie wierzytelności i zaniechanie poboru podatku

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się jednak w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub należnych odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe – nie musi spłacać należności, do spłaty których był pierwotnie zobowiązany.

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu mieszkaniowego kwalifikuje się do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

W świetle § 1 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Z literalnego odczytania ww. przepisu wynika, że zaniechaniu poboru podatku podlega umorzona kwota z tytułu kredytu mieszkaniowego/kredytów mieszkaniowych zaciągniętego/zaciągniętych na realizację wyłącznie jednej inwestycji oraz w przypadku, gdy kredytobiorca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji.

W przypadku umorzenia wierzytelności z tytułu dwóch kredytów zaciągniętych na różne inwestycje mieszkaniowe zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych ma zastosowanie tylko do jednego kredytu. Przepisy rozporządzenia nie precyzują natomiast konieczności zastosowania zaniechania tylko w odniesieniu do pierwszego umorzenia (w ramach pierwszego kredytu).

Korekta deklaracji

Na podstawie art. 81 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):

Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.

Zgodnie natomiast z art. 3 pkt 5 tej ustawy:

Ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza z zaznaczeniem, iż w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji. Podatnik może skutecznie skorygować wysokość zobowiązania podatkowego, o ile zobowiązanie to nie uległo przedawnieniu.

W świetle bowiem art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej:

Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Podatnik ma zatem prawo skorygować deklaracje za okres pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Ocena Pana sytuacji podatkowej

Odnosząc się do przedmiotu Pana wątpliwości, biorąc pod uwagę ukształtowanie zaniechania poboru podatku wprowadzonego rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., decyzja o tym, która z inwestycji mieszkaniowych (w przypadku kilku kredytów) będzie objęta zaniechaniem poboru, czy też zmiana tej decyzji przez podatnika, jest tylko po jego stronie.

Zatem w sytuacji spełnienia przez Pana warunków wynikających z ww. rozporządzenia i dokonania korekty zeznania podatkowego za rok 2023 poprzez wykazanie w nim przychodu z umorzonego kredytu objętego ugodą z 2023 roku, ma Pan możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w zakresie wierzytelności wynikających z kredytu objętego ugodą zawartą z bankiem w 2025 roku.

W odniesieniu natomiast do kwestii złożenia oświadczenia o spełnieniu przesłanek do objęcia zaniechaniem poboru podatku, nie jest to – wbrew Pana twierdzeniu – warunek formalny wskazany w treści cytowanego rozporządzenia. Składanie i wycofywanie tego rodzaju oświadczeń wynika z ustaleń pomiędzy stronami danej ugody i nie wpływa na Pana rozliczenia podatkowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Z uwagi na zakres Pana wątpliwości w interpretacji tej nie oceniałem, czy względem kredytu objętego ugodą z 2025 roku zostały spełnione przesłanki określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. uprawniające do zaniechania poboru podatku dochodowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy  z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.