Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący zaliczenia zasądzonych kosztów postępowania sądowego wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi do kosztów uzyskania przychodów. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. S. A. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest polską spółką kapitałową, podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, podatnikiem VAT czynnym. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej A. S. A. prowadzi (…). Dodatkowo prowadzi również działalność w zakresie produkcji (…). Spółka funkcjonuje jako przedsiębiorstwo wielooddziałowe, w skład którego wchodzi (...) zakładów produkcyjnych, posiadających w swojej strukturze szereg komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za procesy produkcji, magazynowania, sprzedaży i zakupu. W skład grupy wchodzą również Spółki zależne. W zakresie swojej działalności Spółka dokonuje sprzedaży produktów poprzez własne Centra Dystrybucji oraz poprzez sieć sklepów firmowych w ramach jednej ze spółek zależnych B. Sp. z o. o.

W związku z dynamicznie rozwijającym się otoczeniem biznesowym oraz rosnącą konkurencją Spółka, chcąc sprostać oczekiwaniom klientów, dostawców, pracowników, musi stale rozwijać swoją działalność, między innymi wchodząc w nowe obszary sprzedaży, czy wprowadzając innowacyjne produkty na rynek. Istotną rolę odgrywają również planowane procesy inwestycyjne przy jednoczesnym szukaniu rozwiązań technologicznych w celu redukcji generowanych kosztów przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Jedną z takich historycznych inwestycji, w ramach założonego procesu inwestycyjnego A. S.A, był proces mający na celu nabycie od Spółki B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Komandytariusz) z siedzibą w (…) ogółu praw i obowiązków komandytariusza Spółki C. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa (Komplementariusz) również z siedzibą w (…). Podjęto rozmowy z właścicielami Grupy D., stanowiącej grupę spółek bezpośrednio lub pośrednio zależnych od B.:

  • C. Sp. z o. o. Sp. k.;
  • C. Sp. z o. o.;
  • E. Sp. z o. o.;
  • F. Sp. z o. o.;
  • G. Sp. z o. o.

Właściciele Grupy D. oraz Spółka A. S. A. podjęli negocjacje mające na celu sprzedaż przez grupę D. przedsiębiorstwa produkcji i sprzedaży (…) na rzecz Wnioskodawcy. Realizacja transakcji polegała na przejęciu praw udziałowych w spółkach wchodzących w skład Grupy D. i w ten sposób nabycie przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa D., z wyłączeniem aktywów niezwiązanych z branżą (…).

W tym celu w dniu 28 kwietnia 2017 r. A. S. A. oraz Spółka B. podpisały pierwszy List Intencyjny, a następnie w dniu 22 września 2017 r. uzupełniły go drugim Listem Intencyjnym, w którym Strony rozważają zawarcie transakcji, polegającej na nabyciu przez Wnioskodawcę:

  • ogółu praw i obowiązków wspólników Spółki C. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa, po wydzieleniu z tej spółki działalności niezwiązanej z branżą (…),
  • 100% udziałów w kapitale zakładowym E. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...),
  • 100% udziałów w kapitale zakładowym F. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...),
  • 100% udziałów w kapitale zakładowym G. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...).

List Intencyjny zawierał między innymi postanowienia odnoszące się do struktury transakcji, planowany harmonogram transakcji, wartość i hipotetyczną cenę transakcji. Przewidywał również wykonanie przez Wnioskodawcę, występującego w roli Inwestora, badania należytej staranności (due diligence) Spółek wchodzących w skład transakcji, jak również zobowiązanie przez Spółkę B. do przedłożenia standardowych oświadczeń i zapewnień dotyczących przedmiotu transakcji. Strony Listu Intencyjnego stwierdziły zgodnie z zapisami § 10, że ma on charakter wstępny, nie jest wiążący dla Stron, nie ma charakteru Umowy Przedwstępnej w rozumieniu art. 389 Kodeksu Cywilnego, warunkowej lub innej umowy i w szczególności nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego.

Na podstawie drugiego Listu Intencyjnego, w którym Strony potwierdziły wolę przeprowadzenia transakcji oraz wskazały dodatkowe uzgodnienia w zakresie warunków cenowych, w dniu 21 grudnia 2017 r. doszło do zawarcia Umowy Inwestycyjnej, a następnie w dniu 30 maja 2018 r. doszło do zawarcia Umowy Przyrzeczonej.

W zawartej Umowie Inwestycyjnej Strony szczegółowo określiły zakres i przedmiot transakcji nabycia Grupy D. przez Wnioskodawcę występującego w roli Inwestora, w szczególności poprzez przejęcie praw do udziałów w Spółkach wchodzących w skład tej Grupy, a w konsekwencji przejęcie pełnej kontroli nad przedsiębiorstwem. Umowa Inwestycyjna precyzyjnie określała również przedmiot, a także strukturę inwestycji, wszystkie czynności prawne i faktyczne, które miały zostać podjęte przez Strony w celu realizacji inwestycji, warunki cenowe, warunki zawieszające, w tym czynności mające na celu uzyskanie przez Wnioskodawcę (Inwestora) pozytywnej decyzji właściwego organu antymonopolowego. Zawarte w niej również były zagadnienia dotyczące badania należytej staranności (due diligence), określone obowiązki o złożeniu oświadczeń przez Właścicieli Grupy D. oraz Wnioskodawcy, jak również doprecyzowanie zagadnienia odpowiedzialności za przedłożone przez Strony oświadczenia.

Z dniem podpisania Umowy Przyrzeczonej, tj. 30 maja 2018 r. Wnioskodawca poprzez wniesienie wkładu pieniężnego przystąpił jako nowy wspólnik do G. Sp. z o. o. Sp. k. (dalej: Spółka Przejmowana), będącą spółką osobową. Zgodnie ze zmienioną Umową Spółki Przejmowanej Wnioskodawca nabył prawo do udziału w jej zysku w wysokości ok. 99% – zgodnie z zapisami pkt. 2.2.2 – 2.2.4 (oraz pkt. 4.2.1.10) Umowy Inwestycyjnej. Tym samym dokonano czynności notarialnych mających na celu wystąpienie Właściciela jako jedynego komandytariusza oraz C. sp. z o. o. jako jedynego komplementariusza z C. Sp. z o. o. Sp. k. oraz przystąpienie do tej spółki A. S. A. jako jedynego komandytariusza oraz G. Sp. z o. o. jako jedynego komplementariusza.

Wnioskodawca, oprócz wkładu pieniężnego, ponosił również inne wydatki na objęcie udziału w Spółce Przejmowanej, które dla celów podatkowych jak i księgowych zostały skapitalizowane w wartości udziałów posiadanych przez Wnioskodawcę w Spółce Przejmowanej i nie zostały dotychczas zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, obejmujące między innymi:

  • dodatkowy wkład pieniężny do Spółki Przejmowanej tytułem rozliczenia świadczeń względem byłego komandytariusza Spółki Przejmowanej;
  • dodatkowe świadczenie pieniężne tytułem terminowego zamknięcia inwestycji na rzecz dotychczasowego właściciela Spółki Przejmowanej;
  • koszty obsługi prawnej transakcji nabycia udziałów;
  • koszty prowizji bankowej związanej z wyżej wymienionymi operacjami.

Powyżej wymienione koszty wraz z wkładem pieniężnym, stanowią łączną wartość historycznych wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę za objęcie i nabycie ogółu praw i obowiązków w Spółce Przejmowanej. Spółka Przejmowana była producentem (...), jej działalność można było podzielić na dwa główne segmenty: produkcja i sprzedaż (...) oraz hurtowa sprzedaż (...), co idealnie wpasowywało się w obszar działalności Wnioskodawcy oraz umożliwiło osiągnięcie lepszych wyników finansowych.

Niestety już po zakończeniu procesu inwestycyjnego Wnioskodawca stwierdził naruszenie postanowień Umowy Inwestycyjnej, co w pierwszej kolejności było zgłoszone pismem zatytułowanym „Zgłoszenie naruszeń właścicieli” z dnia 30 maja 2019 r. Naruszenie dotyczyło niezgodności stanu faktycznego w złożonych Oświadczeniach. W odpowiedzi na pismo A. S. A. otrzymał informację o braku jakiejkolwiek z przesłanek odpowiedzialności po stronie właścicieli Spółki Przejmowanej. Dalsza wymiana korespondencji nie przyniosła oczekiwanego rezultatu, w związku z powyższym Spółka A. S.A. wystąpiła na drogę sądową, dochodząc zapłaty kwoty „X” zł jako części przysługującej mu wyższej wierzytelności o zapłatę Wydatków od Spółki Przejmowanej, wynikających z naruszenia właścicieli Grupy D. poprzez złożenie w Umowie Inwestycyjnej nieprawdziwych oświadczeń, a tym samym wprowadzenie w błąd Wnioskodawcy lub jako odszkodowania ex contractu, a ewentualnie – jako odszkodowania z czynu niedozwolonego (Pozew, pkt VIII. 134 i IX). A zatem Wnioskodawca dochodził roszczenia o wykonanie Umowy Inwestycyjnej (świadczenia ze zobowiązania gwarancyjnego), na podstawie pkt. 7.1 Umowy Inwestycyjnej oraz art. 353 § 1 Kodeksu Cywilnego oraz art. 354 § 1 Kodeksu Cywilnego lub odszkodowania na podstawie art. 471 Kodeksu Cywilnego, ewentualnie odszkodowania na podstawie art. 415 i 416 Kodeksu Cywilnego.

W ocenie Wnioskodawcy Spółka Przejmowana złożyła co najmniej cztery Oświadczenia co do stanu przedmiotu transakcji, które były niezgodne ze stanem rzeczywistym tak na dzień zawarcia Umowy Inwestycyjnej jak i na dzień zawarcia Umowy Przyrzeczonej. Zdaniem Wnioskodawcy oświadczenia te poświadczały nieprawdę, zawyżając faktyczny wynik finansowy Spółki Przejmowanej.

Spółka A. S. A. stwierdziła, że po przejęciu Grupy D., zastany stan rzeczywisty nabytych Spółek różnił się od stanu zadeklarowanego w Oświadczeniach, który miał być zagwarantowany przez Spółkę Przejmowaną. Wnioskodawca przeprowadził analizę, która miała na celu wyliczenie wysokości niezbędnych do doprowadzenia stanu ekonomicznego nabytych Spółek do stanu zadeklarowanego w złożonych przez Spółkę Przejmowaną oświadczeniach.

W związku z powyższym doszło do sporu, na którego polubowne rozstrzygnięcie nie było najmniejszych szans, ostatecznie sprawa trafiła do Sądu Arbitrażowego (…), który po rozpoznaniu na rozprawach w dniach 26, 27, 29 i 30 września 2022 r. sprawy z powództwa Wnioskodawcy tj. Spółki A. S.A. („Powód") przeciwko:

1.B. Sp. z o. o.z siedzibą w (...) („Pozwany I"),

2.C. Sp. z o. o.z siedzibą w (...) („Pozwany II")

działając na podstawie klauzuli arbitrażowej zawartej w pkt. 10. 7 Umowy Inwestycyjnej z dnia 21 grudnia 2017 r. na podstawie Wyroku Sądu Polubownego z dnia 25 kwietnia 2023 r. oddalił powództwo, jednocześnie zasądzając do Wnioskodawcy na rzecz Pozwanych kwotę „Y” zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Wnioskodawca, podtrzymując swoje stanowisko w przedmiotowym sporze, złożył skargę do Sądu Apelacyjnego w (…), który w wyroku z dnia 16 lutego 2024 r. sygn. akt V Aga 97/23 oddalił skargę o uchylenie wyroku Sądu Arbitrażowego, w którym w sentencji zasądzono wyżej wymienioną kwotę stanowiącą zwrot kosztów postępowania wraz z przysługującymi odsetkami.

W listopadzie 2024 r. po oddaleniu skargi przez Sąd Apelacyjny, zarząd Spółki A. S. A., rozpoznając prawdopodobieństwo kolejnej przegranej sprawy, podjął decyzję o braku wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…), a tym samym nakazał dokonanie zapłaty zasądzonych kwot na rzecz Spółki B. Sp. z o. o. z siedzibą w (...) tytułem zwrotu kosztów wraz z wyliczonymi ustawowymi odsetkami, zgodnie z otrzymanymi wyrokami sądowymi.

Pytanie

Czy Wnioskodawca, mimo przegranej sprawy w Sądzie, ma prawo zaliczyć wydatki, takie jak zasądzone koszty postępowania sądowego oraz naliczone odsetki ustawowe, poniesione w związku z procesem arbitrażowym do kosztów uzyskania przychodów na podstawie zapisów art. 15 ust. 1 w korespondencji z art. 16 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, rozpoznając te koszty w dacie ich faktycznego poniesienia?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tejże Ustawy. Przepis ten należy interpretować szeroko, jeśli chodzi o związek ponoszonych wydatków z celem, jakim jest osiągnięcie przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są zatem wydatki, które bezpośrednio przekładają się na uzyskiwane przychody, bądź ich związek z przychodem jest pośredni, wiążą się z całokształtem funkcjonowania podatnika. Wystarczy, że koszt jest nakierowany na uzyskanie przychodu, tj. podatnik realistycznie zakłada, iż dany wydatek przyniesie w przyszłości skutek w postaci uzyskania przychodu, bądź służy zabezpieczeniu lub rozwojowi działalności przedsiębiorstwa. Oznacza to, że nawet gdy skutek ten nie wystąpi, podatnik będzie miał prawo wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (kosztów podatkowych).

Możliwość zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów zachodzi tylko wówczas, gdy spełnia on jeden z celów przewidzianych w normie art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zatem związanie danego wydatku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu, niezbędne jest również spełnienie jednego z celów określonych w art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Każdy koszt uzyskania przychodów należy rozpatrywać w korespondencji do art. 16 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazującego wyłączenia od kosztów uzyskania przychodów.

W omawianym przypadku Spółka dokonała szczegółowej analizy zapisów art. 16 ust. 1 pkt. 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów „wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wydatek będący przedmiotem niniejszego Wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej bez wątpienia służy zabezpieczeniu przychodów działalności Spółki i w przypadku wygranego postępowania – co było założeniem w momencie podjęcia decyzji o wejściu w spór arbitrażowy – miał przyczynić się do rozwoju przedsiębiorstwa i nie może być traktowany jako wydatek na nabycie udziałów czy akcji w Grupie D.

, gdyż przedmiotowy koszt nie spełnia przesłanek określonych w art. 16 ust. 1 pkt. 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a tym samym nie podlega wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów.

W ocenie Spółki, do wydatków bezpośrednio związanych z nabyciem akcji, które zalicza się do kosztów podatkowych w dacie odpłatnego zbycia tych akcji, zalicza się m.in.: cenę nabycia akcji, opłatę skarbową, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty notarialne i administracyjne, prowizję maklerską, koszty wyceny akcji oraz wszystkie inne wydatki pośrednio związane z nabyciem akcji. Zwrot kosztów z tytułu przegranego procesu sądowego zdaniem Spółki nie spełnia przesłanek wydatków związanych z nabyciem akcji a tym samym Wnioskodawca ma prawo zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów w danie faktycznego poniesienia.

Użyte przez Ustawodawcę w art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych określania „wydatków na nabycie akcji” oznacza, iż do kosztów uzyskania przychodów – ale dopiero z chwilą zbycia akcji – zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie akcji, bez których poniesienia skuteczne nabycie akcji nie byłoby możliwe. Użycie terminu „wydatków na nabycie” odnosi się do czynności dokonanej i wskazuje, iż w zakresie analizowanego pojęcia mieszczą się te koszty, których poniesienie przyniosło skutek w postaci nabycia akcji. Skoro wydatki te poniesione są, aby osiągnąć skutek w postaci nabycia prawa podmiotowego, to za „wydatki na nabycie” należy uznać te koszty, bez których przeniesienie lub wykreowanie praw w postaci akcji byłoby niemożliwe z punktu widzenia regulacji prawnych. Takie wydatki zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w dacie odpłatnego zbycia akcji z uwzględnieniem, iż spełniają ogólne przesłanki zaliczenia ich do kosztów podatkowych wynikające z art. 15 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Do typowych kosztów warunkujących nabycie akcji zaliczyć należy zapłaconą cenę akcji oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym nabyciem, np. koszty wyceny akcji, prowizję maklerską, opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych oraz opłatę skarbową. Brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przesądza jednoznacznie, które z wydatków podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia, a które powinny być rozpoznane dopiero w dacie zbycia akcji, każdy rodzaj kosztu należy rozpatrywać indywidualnie.

W orzecznictwie sądów administracyjnych i praktyce organów skarbowych ugruntowane jest stanowisko, iż rozliczenie kosztów w dacie odpłatnego zbycia akcji (udziałów) dotyczy wyłącznie wydatków bezpośrednio warunkujących nabycie lub objęcie tych akcji lub udziałów, tj. takich, bez których poniesienia skuteczne ich nabycie nie byłoby możliwe (tak np. wyrok NSA z dnia 7 września 2004 r., FSK 324/04, Ministerstwo Finansów w pismach: z dnia 31 października 1996 r., PO 4/AK-722-662/96, oraz z dnia 12 marca 2001 r., PB 4/BA-8214-486-94/01, II Mazowiecki US w Warszawie w piśmie z dnia 8 października 2004 US72/ROP1/423/208/04/AW). W powołanym orzeczeniu NSA, odwołując się do reguł wykładni językowej uznał, iż użyte w ustawie wyrażenie „wydatek” należy rozumieć jako „suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś. W rozumieniu tego wyrazu zawiera się więc element bezpośredniości dokonania wydatku”. Takim wydatkiem jest w szczególności cena za akcje, na gruncie orzecznictwa analizującego brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce prawa handlowego są, kosztem uzyskania przychodów, ale dopiero w dacie zbycia tych udziałów lub akcji, np. opłata skarbowa jest wydatkiem „towarzyszącym” nabyciu akcji lecz bezpośrednio związanym z tym nabyciem, a więc w dacie zbycia akcji (udziałów), kosztem podatkowym wydatki, które podatnik zobowiązany był ponieść, nabywając lub obejmując te udziały lub akcje, tj. również takie, których podatnik nie mógł uniknąć – jak np. opłata skarbowa.

Z konstrukcji Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów wynika, iż podatnik ma prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w celu osiągnięcia przychodów lub służących zabezpieczeniu albo utrzymaniu funkcjonowania źródła przychodu art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przy ustalaniu kosztów podatkowych niektóre wydatki, z wyjątkiem wymienionych w ustawie podatkowej, wymagają obiektywnej oceny pod kątem związku z przychodami. Podatnik może bowiem ponosić koszty, które nie są powiązane bezpośrednio z konkretnymi przychodami, lecz ich poniesienie konieczne jest do nieprawidłowego jego funkcjonowania, zapewniającego uzyskiwanie przychodów. Koszty zwane kosztami ogólnymi funkcjonowania podatnika, mają zatem pośredni związek z przychodem. Tej kategorii odpowiadają koszty związane z analizą i oceną zasadności dokonywanych transakcji nabycia akcji, np. poniesione na zakup usług doradztwa finansowego, prawnego, planowania i przygotowywania transakcji.

Przy ocenie skutków podatkowych związanych z wydatkami doradztwa podatkowego zdarza się, iż jest podnoszony zarzut, iż nie były one warunkiem sine qua non prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Jeżeli bowiem jakieś wydatki nie zostały wyłączone przepisami ustawy podatkowej z kosztów uzyskania przychodów, np. wydatki na doradztwo podatkowe, to nie oznacza iż automatycznie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, bowiem konieczna może być ich ocena pod kątem celu działania, z tym że istotny jest, realny zamiar, a nie bezwzględne osiągnięcie konkretnych przychodów. Do kosztów podatkowych można zatem, co do zasady, zaliczyć wydatki związane z korzystaniem z obsługi prawnej, mające na celu osiąganie przychodów. Korzystanie z usług firm doradczych nie musi skutkować osiągnięciem przez zleceniodawcę tych usług konkretnym przychodem, aby wydatki z tytułu tych usług można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Usługi prawne i finansowe należy zakwalifikować jako wydatki mające związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz z planowanymi przedsięwzięciami (wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 kwietnia 2004 r., III SA 2893/2002). Zdaniem również Ministerstwa Finansów „wydatki z tytułu korzystania z usług firmy doradczej nie mogą być powiązane z konkretnym przychodem uzyskanym przez podatnika. Niewątpliwie wiążą się jednak z prowadzoną przez niego działalnością. Z tych względów wydatki z tego tytułu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów” (pismo z dnia 10 czerwca 2002 r., PB3/GM-8214-127/02). Wydatki na doradztwo podatkowe nie są kosztem warunkującym nabycie akcji, a zatem wobec nich nie ma zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Rozpoznanie wydatków na objęcie lub nabycie akcji w spółce jako kosztu ich zbycia, odnosi się natomiast wyłącznie do bezpośrednich kosztów ich objęcia lub nabycia. Z wyroku WSA z dnia 14 kwietnia 2004 r., III SA/Wa 2893/2002, wynika (...) „pojęcie wydatki na nabycie oznacza koszty bezpośrednio warunkujące nabycie udziałów, tj. takie, bez których poniesienia nie byłoby możliwe ich skuteczne nabycie, np. zapłacona cena, opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, opłata skarbowa. (...)”. Takiego charakteru nie można przypisać usługom prawnym doradztwa podatkowego.

Wydatki za sporządzenie opinii w celu optymalizacji kosztów nabycia akcji nie są również kosztem bezpośrednio związanym z nabyciem akcji. Dla uznania wydatków poniesionych na doradztwo prawne i finansowe związanych z nabyciem akcji za koszty podatkowe nie jest konieczne osiągnięcie konkretnego przychodu, należy natomiast wykazać, iż konkretne działanie podatnika było uzasadnione, to znaczy w trakcie dokonywania oceny związku wydatku z prowadzoną działalnością podatnik powinien zakładać, iż dany koszt może się obiektywnie przyczynić do osiągnięcia przychodu. Ekspertyzy (analizy) stanowią natomiast zabezpieczenie przed nietrafionym nabyciem akcji. Poniesione przez podatnika wydatki, takie jak delegacje i inne wydatki w okresie negocjacyjnym, audyt, doradztwo prawne lub podatkowe, należy traktować jako koszty pośrednie i zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia. W odniesieniu do tych wydatków nie będzie miał zatem zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie oznacza to jednak, że tego rodzaju wydatki nie mogą być rozpatrywane w kontekście postanowień art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pismo Ministerstwa Finansów z dnia 28 września 2005 r., PB 3-IP-8213-232/05/1309).

A zatem potwierdzone zostało stanowisko Spółki, iż do wydatków niezwiązanych bezpośrednio z zakupem akcji, takich jak: ocena należytej staranności (due diligence), success fee, koszty doradztwa finansowego, usług prawnych i doradczych czy zwrotu kosztów procesowych będących konsekwencją sporu w trakcie realizacji procesu inwestycyjnego nie znajdzie zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wymienione koszty mogą zostać zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia zgodnie z art. 15 ust. 1 omawianej Ustawy pod warunkiem jednak wykazania przez podatnika celowości poniesienia takiego wydatku. W przedstawionym stanie faktycznym wszelkie wydatki zwrotu kosztów procesu wraz z naliczonymi ustawowymi odsetkami, które Spółka poniosła w trakcie sprawy sądowej były uzasadnione ze względu na zaistniały spór i niewątpliwie zaistniała przesłanka celowości ich poniesienia. Tym bardziej że w przypadku wygranego sporu otrzymane odszkodowanie byłoby przychodem podatkowym Wnioskodawcy.

Natomiast koszty warunkujące nabycie akcji, takie jak: zapłacona cena akcji, opłaty notarialne i skarbowe oraz prowizja biura maklerskiego będą kosztem uzyskania przychodu dopiero w momencie sprzedaży tych udziałów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W tym kontekście tylko takie wydatki, bez których poniesienia nie byłoby skuteczne objęcie lub nabycie udziałów albo akcji, jak np. cena udziałów, taksa notarialna czy opłata skarbowa, powinny być uważane za poniesione bezpośrednio i ściśle w związku z objęciem lub nabyciem udziałów albo akcji. Natomiast takiego charakteru nie można przypisać wydatkom na doradztwo podatkowe czy zwrot kosztów sporu sądowego wraz z naliczonymi ustawowymi odsetkami.

Wydatki pośrednie, takie jak wydatki na doradztwo prawne, podatkowe są wydatkami mającymi na celu zabezpieczenie źródła przychodów podatnika. Należy je traktować jako wydatki mające na celu rozpoznanie i zabezpieczenie ulokowania środków finansowych w pewne źródło przychodów, w związku z powyższym bezspornie powinny być uznane za koszty uzyskania przychodów w dacie poniesienia. Wydatki, które zostały poniesione w związku z nabyciem akcji są kosztami pośrednimi związanymi z uzyskiwanymi przychodami, dotyczącymi całokształtu działalności podatnika oraz związanymi z ogólnym funkcjonowaniem firmy, a nie spełniają przesłanek wydatków koniecznych tj. warunkujących nabycie akcji.

Wszelkie wydatki pośrednio związane z nabyciem akcji ujmuje się jako koszty podatkowe w dacie ich poniesienia, jeśli nie można ustalić istnienia bezpośredniego związku pomiędzy tymi kosztami a przychodami, a wpływ tych kosztów na funkcjonowanie podatnika mieści się w normie art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednocześnie, stosownie do art. 15 ust. 4e Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych.

Konkludując, zdaniem Spółki w dacie poniesienia zalicza się do kosztów podatkowych wydatki pośrednio związane z nabyciem akcji, z takich między innymi tytułów jak:

  • zwrot kosztów procesu sądowego wraz z ustawowymi odsetkami w tytułu powstałego sporu w trakcie procesu inwestycyjnego polegającego na nabyciu Spółki Przejmowanej;
  • zakup usług doradztwa finansowego i prawnego;
  • wydatki na doradztwo podatkowe;
  • koszty dokonania ocen audytorskich, ekspertyz i analiz;
  • wydatki za sporządzenie opinii w celu optymalizacji kosztów nabycia akcji;
  • koszty planowania i przygotowywania transakcji nabycia akcji;
  • zwrot kosztów delegacji i innych wydatków ponoszonych w okresie negocjacyjnym, z zastrzeżeniem wyłączenia kosztów reprezentacji;
  • opłaty za przygotowanie kredytu i pożyczek w celu nabycia akcji;
  • prowizje i odsetki od pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie akcji.

Resumując, skutkiem prawno-podatkowym wynikającym z wydania Interpretacji Indywidualnej w zakresie skutków podatkowych wynikających z przytoczonych przepisów prawa podatkowego będzie potwierdzenie prawidłowości postępowania Spółki w zakresie skorzystania z przysługującego prawa do zaliczenia wydatków poniesionych w związku z uruchomionym procesem w Sądzie Arbitrażowym w koszty uzyskania przychodów w dacie ich faktycznego poniesienia.

Zdaniem Spółki wydatki poniesione w związku z procesem arbitrażowym będą stanowić koszty uzyskania przychodu, niezależnie od późniejszego rezultatu procesu, jakim w omawianym przypadku, była przegrana Spółki. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w opisanym zdarzeniu faktycznym spełnione zostały wszelkie przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w szczególności wydatki zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu. 

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 278 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
  • został właściwie udokumentowany,
  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo–skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

  • przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
  • potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami: „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów.

Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego PWN, pojęcie:

a.„celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,

b.„zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast

c.„zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Jednak określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Podatnik, oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik, uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu, odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury:

Warunkiem uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu jest łączne spełnienie następujących warunków: faktycznego (rzeczywistego) poniesienia wydatku przez podatnika, istnienie związku z prowadzoną przez podatnika działalnością oraz poniesienie go w celu uzyskania przychodu, jego zwiększenia bądź zachowania źródła przychodu. Nie każdy zatem wydatek, nawet związany z prowadzoną działalnością gospodarczą jest kosztem podatkowym, zmniejszającym podstawę opodatkowania, ale tylko taki, który realizuje cel wskazany w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Cel ten musi być widoczny, a ponoszone koszty winny go realizować bądź co na najmniej zakładać realnie możliwość jego osiągnięcia.

(por. wyrok NSA z 2 sierpnia 2012 roku, sygn. akt II FSK 41/11, uchwała NSA z 24 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 6/10, oraz uchwała z 12 grudnia 2011 roku, sygn. akt II FPS 2/11).

Poza tym:

przy ustaleniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie – wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodem i racjonalnością działania dla osiągnięcia tego przychodu. Sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest jednoznaczny, należy rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku.

(por. wyrok NSA z 9 września 2011 roku, sygn. akt II FSK 1118/10)

Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi zatem uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego kosztu (por. wyrok NSA z 1 marca 2016 roku, sygn. akt II FSK 4009/13).

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 4 ustawy o CIT:

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

W myśl art. 15 ust. 4b ustawy o CIT:

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1)sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo

2)złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

‒ są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT:

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl art. 15 ust. 4e ustawy o CIT:

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Do kategorii kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z przychodami należą takie wydatki, których poniesienie ma bezpośrednio na celu uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Innymi słowy przez koszty bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu.

Z kolei koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodami (często nazywane też kosztami pośrednimi) to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Koszty te jednak są związane z działalnością prowadzoną przez podatnika i przyczyniają się w sposób ogólny do osiągania przez niego przychodów.

Z treści wniosku wynika, że Spółka zrealizowała transakcję polegającą na przejęciu od Spółki B. praw udziałowych w spółkach wchodzących w skład Grupy D. i w ten sposób nabyła przedsiębiorstwo D., z wyłączeniem aktywów niezwiązanych z branżą przetwórstwa mięsnego.

A. S. A., poprzez wniesienie wkładu pieniężnego, przystąpił jako nowy wspólnik do G. Sp. z o. o. Sp. k. Wnioskodawca nabył prawo do udziału w jej zysku w wysokości ok. 99% – zgodnie z zapisami Umowy Inwestycyjnej. Tym samym dokonano czynności notarialnych mających na celu wystąpienie poprzedniego komandytariusza i komplementariusza oraz przystąpienie do tej spółki A. S. A. jako jedynego komandytariusza oraz G. Sp. z o. o. jako jedynego komplementariusza.

Niestety już po zakończeniu procesu inwestycyjnego stwierdzili Państwo naruszenie postanowień Umowy. Ostatecznie sprawa trafiła do Sądu Arbitrażowego (…), który po rozpoznaniu sprawy, oddalił powództwo, zasądzając od Spółki na rzecz Pozwanych kwotę tytułem zwrotu kosztów postępowania. Po oddaleniu skargi przez Sąd Apelacyjny, zarząd Spółki A. S. A., rozpoznając prawdopodobieństwo kolejnej przegranej sprawy, podjął decyzję o braku wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…), a tym samym nakazał dokonanie zapłaty zasądzonych kwot na rzecz Spółki B. Sp. z o. o. z siedzibą w (...) tytułem zwrotu kosztów wraz z wyliczonymi ustawowymi odsetkami.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy mogą Państwo zaliczyć wydatki na zasądzone koszty postępowania sądowego oraz naliczone odsetki ustawowe do kosztów uzyskania przychodów na podstawie zapisów art. 15 ust. 1 w korespondencji z art. 16 ust. 1 Ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, rozpoznając te koszty w dacie ich faktycznego poniesienia.

Na początku należy się odnieść do wskazanego przez Państwa przepisu. I tak zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów.

Należy zgodzić się z Państwem, że w tej sprawie, do zasądzonych kosztów procesu i ustawowych odsetek, nie znajdzie zastosowania ww. regulacja, która umożliwia zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na objęcie lub nabycie akcji. Oznacza to, że do kosztów uzyskania przychodów, w momencie zbycia akcji, zalicza się wydatki, bez poniesienia których nabycie tych akcji byłoby niemożliwe z punktu widzenia regulacji prawnych. Do typowych kosztów warunkujących nabycie akcji zaliczyć należy przede wszystkim zapłaconą cenę akcji oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym nabyciem.

Wobec powyższego kluczowe znaczenie w Państwa sprawie ma art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. W ocenie organu wymienione we wniosku wydatki nie wypełniają podstawowej przesłanki, jaką jest celowość poniesionego wydatku, czyli nakierowanie na osiągnięcie przychodów bądź też zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Celem Kosztów procesu nie jest bowiem osiągnięcie przychodów ani też zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Koszty procesu zostały przez Państwa poniesione z uwagi na niekorzystny wynik prowadzonego przed sądem arbitrażowym oraz apelacyjnym sporu.

Niekorzystne wyroki stwierdziły, że Państwa roszczenia nie były uzasadnione. Na moment dokonywania zwrotu kosztów procesu, właściciele Grupy D. nie posiadają już zobowiązań w stosunku do Państwa, co oznacza, że nie osiągną już Państwo żadnych przychodów podatkowych z tym związanych. W związku z tym koszty te nie są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów.

Dalszej analizy wymaga spełnienie przesłanki związku z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Za koszty związane z zachowaniem źródła przychodów uznaje się koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej mogło istnieć. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać te koszty, które zostały poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne jego funkcjonowanie. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodów w przyszłości (por. wyrok NSA z 25 listopada 2015 roku, sygn. akt II FSK 2217/13).

Poza tymi ogólnymi stwierdzeniami o tym, że wygrany proces miał przyczynić się do rozwoju przedsiębiorstwa, z wniosku w żaden sposób nie wynika, w jaki konkretny sposób zwrot kosztów procesu miał pozwolić na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, czyli w jaki sposób przełoży się na to, żeby to źródło w ogóle mogło dalej istnieć i aby funkcjonowało w sposób bezpieczny. Trudno przyjąć, że brak poniesienia wymienionych kosztów zachwiałby źródłem przychodów – jakim jest m.in. (…).

Tym bardziej, że w toku postępowania sądowego Państwa roszczenia uznane zostały za niezasadne. Niepotwierdzone przez sądy Państwa roszczenia, że Spółka Przejmowana złożyła niezgodne ze stanem rzeczywistym Oświadczenia, nie mogą stanowić podstawy pomniejszenia dochodu do opodatkowania. Przyjęcie przeciwnego założenia prowadziłoby do sytuacji, w ramach której część odpowiedzialności za nieprawidłowości w działaniach podatników przejmowałby na siebie Skarb Państwa poprzez zmniejszenie wysokości przysługującej mu daniny.

Uznanie za koszt uzyskania przychodu poniesionych wydatków jest sprzeczne z analizowanymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ich brzmieniem, jak i wyraźnie i jasno sprecyzowanym celem prawodawcy. Nie ulega wątpliwości, że ratio legis art. 15 ust. 1 ustawy o CIT nie obejmuje przenoszenia na Skarb Państwa konsekwencji, które z tego tytułu zarówno w sferze faktów gospodarczych, jak i skutków prawnych, wynikają dla podatnika.

Podsumowując, koszty procesu oraz naliczone odsetki ustawowe nie mogą dla Państwa stanowić kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Państwa stanowisko w tym zakresie jest więc nieprawidłowe.

Ze względu na fakt, że ww. zasądzone wydatki nie stanowią dla Państwa kosztów uzyskania przychodów, rozpatrywanie momentu ich ujęcia w rachunku podatkowym stało się niezasadne.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wskazać należy, że powołane we wniosku wyroki sądowe zostały wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów i nie wiążą organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 z późn. zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.