Temat interpretacji

w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconego przez Wnioskodawcę na mocy wyroku sądowego wynagrodzenia, odsetek oraz kosztów postępowania sądowego

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z 8 lipca 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 11 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconego przez Wnioskodawcę na mocy wyroku sądowego wynagrodzenia, odsetek oraz kosztów postępowania sądowego (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconego przez Wnioskodawcę na mocy wyroku sądowego wynagrodzenia, odsetek oraz kosztów postępowania sądowego.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2010 r. Wnioskodawca (dalej zwany: Spółką), zwrócił się do Kancelarii Adwokackiej (dalej zwana: Kancelarią), ze zleceniem udzielenia konsultacji merytorycznych, koniecznych wskazówek oraz podobnej pomocy prawnej, dotyczącej skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skargę, zdaniem Spółki, na nieuzasadnioną decyzję Ministra Gospodarki zamierzała złożyć Spółka, a przedmiotem zaskarżanej decyzji była odmowa udzielenia dotacji ze środków UE mimo spełnienia przez Spółkę kryteriów jej otrzymania.

Kancelaria opracowała skargę, którą w lipcu 2010 r. Spółka złożyła do WSA w Warszawie. We wrześniu 2010 r. WSA uwzględnił powyższą skargę.

Zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez Prokurenta Spółki Kancelaria za swoją usługę winna była otrzymać wynagrodzenie składające się z dwóch części: wynagrodzenia głównego oraz dodatkowo i warunkowo wynagrodzenia za sukces (tzw. success fee), przy czym przez sukces rozumiano uwzględnienie skargi oraz reasumpcję lub uchylenia decyzji przez Ministra Gospodarki. Jednakże ustalone przez Prokurenta warunki wynagrodzenia nie zostały zaakceptowane przez Zarząd Spółki i zdaniem Spółki nie doszło do zawarcia umowy. W 2010 r. Kancelaria wystąpiła do Spółki o zapłatę pierwszej części wynagrodzenia lecz Spółka odmówiła. W tej sytuacji Kancelaria w 2013 r. wystąpiła do Sądu o zapłatę. Sąd uznał, że doszło do zawarcia umowy i wydał wyrok nakazujący zapłatę pierwszej części wynagrodzenia. Spółka nie złożyła apelacji od wyroku, który uległ uprawomocnieniu. W roku 2015 r. Kancelaria ponownie wystąpiła do Sądu o zapłatę drugiej części wynagrodzenia tzw. wynagrodzenia success fee, a nieprawomocnym wyrokiem z 18 listopada 2015 r. Sąd zasądził również i to wynagrodzenie. Spółka złożyła apelację od powyższego wyroku i obecnie czeka na jej rozpatrzenie przez Sąd.

Nie zgadzając się z wydanym wyrokiem, ale dążąc do ograniczenia biegu odsetek na wypadek ewentualnego oddalenia apelacji Spółka zapłaciła na rzecz Kancelarii całość zasądzonej przez Sąd kwoty obejmującej: kwotę wynagrodzenia netto, podatek VAT, odsetki za zwłokę oraz zwrot kosztów postępowania. Wpłat dokonano częściowo w 2015 r. oraz częściowo w 2016 r. W ślad za nieprawomocnym jeszcze wyrokiem, a także otrzymanymi od Spółki wpłatami 4 grudnia 2015 r., 21 grudnia 2015 r. oraz 25 marca 2016 r. Kancelaria wystawiła trzy faktury na łączną kwotę wynagrodzenia netto za success fee plus naliczony podatek VAT, wskazując jako podstawę ich wystawienia (przedmiot sprzedaży) właśnie wydany w niniejszej sprawie wyrok Sądu z 18 listopada 2015 r. Niniejsze faktury wpłynęły do Spółki w kwietniu 2016 r., czyli po dacie złożenia zeznania podatkowego (CIT-8) za 2015 r.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w zaistniałym stanie prawno-faktycznym Spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wynikające z nieprawomocnego wyroku kwoty: wynagrodzenia netto (bez VAT-u) za tzw. success fee (udokumentowanego wystawionymi fakturami Kancelarii), zapłaconych odsetek za zwłokę (udokumentowanych przelewem bankowym na rzecz Kancelarii) oraz zapłaconego zwrotu kosztów postępowania (również udokumentowanego przelewem bankowym na rzecz Kancelarii)? (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu zarówno kwotę netto faktur dokumentujących wynagrodzenie success fee, jak i zapłaconych odsetek za zwłokę oraz zwrot kosztów postępowania.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej zwana Ustawą o PDOP), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zdaniem Spółki, poniesione koszty usług doradczych (sporządzenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego) zostały poniesione w celu otrzymania korzystnej decyzji dotyczącej przyznania dotacji, przez co niewątpliwie zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów i przez co winny stanowić koszty uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki, podobna sytuacja zachodzi w przypadku zasądzonego na rzecz Kancelarii, zwrotu kosztów postępowania (i zapłaconych odsetek za zwłokę), albowiem są to koszty poniesione w celu oddalenia - zdaniem Spółki bezzasadnego roszczenia wobec jej majątku - a więc ewidentnego wypełnienia cech ustawowego określenia jakim jest zabezpieczenia źródła przychodów.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm. dalej: updop), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ().

Konstrukcja przepisu, dotyczącego kosztów uzyskania przychodów, daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 updop), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni, bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem, a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu.

Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim, a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym, dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas, gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty. Z art. 15 ust. 1 updop, wynika zatem, że aby wydatki poczynione przez podatnika można uznać za koszt uzyskania przychodu, muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik, podejmując więc decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.

Jednocześnie zauważyć należy, że obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 updop.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów. Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Zatem, warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Ponieważ przepisy updop nie zawierają szczególnych rozwiązań, dotyczących zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych, dlatego też należy stosować tutaj ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika m.in., że na drodze postępowania sądowego Sąd wydał wyrok nakazujący Spółce zapłatę na rzecz Kancelarii adwokackiej wynagrodzenia z tytułu wykonania usługi prawnej. Wynagrodzenie to składa się z dwóch części tj. z wynagrodzenia głównego oraz wynagrodzenia tzw. success free. W 2013 r. Sąd wydał wyrok nakazujący Spółce zapłatę pierwszej części wynagrodzenia. W 2015 r. Kancelaria ponownie wystąpiła do Sądu o zapłatę drugiej części wynagrodzenia. Nieprawomocnym wyrokiem Sąd zasądził wypłatę drugiej części wynagrodzenia. Spółka złożyła apelację od powyższego wyroku i sprawa czeka na rozpatrzenie przez Sąd. Nie zgadzając się z wydanym wyrokiem, ale dążąc do ograniczenia biegu odsetek na wypadek ewentualnego oddalenia apelacji, Spółka zapłaciła na rzecz Kancelarii całość zasądzonej przez Sąd kwoty obejmującej: kwotę wynagrodzenia netto, podatek VAT, odsetki za zwłokę oraz zwrot kosztów postępowania. Wpłat dokonano częściowo w 2015 r. oraz częściowo w 2016 r.

W art. 16 ust. 1 updop nie wymieniono wprost zasądzonych przez Sąd kosztów w tym m.in. kosztów zasądzonego wynagrodzenia, odsetek oraz kosztów postępowania sądowego jako wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów. Nieujęcie tych wydatków w katalogu kosztów niepotrącalnych, zawartym w art. 16 ust. 1 updop, nie oznacza jednakże automatycznie, że poniesiony z tego tytułu wydatek stanowi koszty uzyskania przychodów. Należy bowiem wówczas ustalić, czy spełniają one ww. przesłanki pozytywne kwalifikowania kosztów, wynikające z cytowanego art. 15 ust. 1 updop.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, skoro jak wynika z wniosku, Prokurent Spółki ustalił warunki wynagrodzenia, które nie zostały zaakceptowane przez zarząd Spółki i zdaniem Spółki nie doszło do zawarcia umowy, to nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Spółki, że poniesione wydatki na wynagrodzenie za tzw. success fee wraz z odsetkami stanowią koszty podatkowe Spółki. Zauważyć bowiem należy, że wydatki uznawane za koszty podatkowe w prowadzonej działalności nie mogą wynikać z nieracjonalnego i pozbawionego należytej staranności działania samej Spółki. Niezwykle bowiem istotne jest aby obiektywna ocena działań Spółki skutkowała możliwością uznania ich za racjonalne, podjęte przy zachowaniu zasad staranności, które to działania muszą cechować przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą. Ponadto wskazać należy, że Spółka wnosząc apelację od wyroku z 18 listopada 2015 r. wskazała, że nie zgadza się z zapadłym orzeczeniem, zatem poniesione przez nią wydatki z tytułu zasądzonego wynagrodzenia, odsetek oraz kosztów postępowania sądowego nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Wobec powyższego, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

W konsekwencji powyższego rozstrzygnięcia, odnoszenie się do pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 jest bezprzedmiotowe, bowiem z treści tego pytania wynika, że Wnioskodawca oczekuje wydania interpretacji w zakresie wyznaczonym przez pytanie Nr 2 jedynie w przypadku uznania za prawidłowe stanowiska dot. pytania Nr 1.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach