Temat interpretacji

w zakresie kosztów uzyskania przychodów

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28.06.2012r. (data wpływu 03.07.2012r.) w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 03.07.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu 28 lutego 1996r aktem notarialnym zawarła umowę przeniesienia własności nieruchomości niezabudowanej położnej w L., o pow. ok. 9ha, oznaczonej nr ew. 212/1 8 należącej do sp. z o.o. B.". W zawartej umowie zostały wykazane długi i obciążenia zabezpieczone na przedmiotowej nieruchomości stosownie do wpisów znajdujących się w dziale III i IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości oraz złożone zostało oświadczenie właściciela i jednocześnie prezesa spółki B o braku innych długów i praw osób trzecich. Strony złożyły stosowne oświadczenia o dokonanych przez spółkę P przelewach wierzytelności do wysokości ceny nabycia przedmiotowej nieruchomości, co skutkowało zwolnieniem spółki B z długów, które stanowiły podstawę nabycia przedmiotowej nieruchomości w wyniku zwolnienia spółki B z długów - a więc spółka P spłaciła wszystkie ujawnione w księdze wieczystej i opisane w akcie notarialnym długi i tym samym kupiła nieruchomość w L. stanowiącą działkę ew. nr 212/18.

W marcu 2000 roku przeciwko spółce P wystąpiła z pozwem o uznanie umowy przeniesienia (sprzedaży) nieruchomości za bezskuteczną spółka B- wierzyciel spółki B (byłego właściciela nieruchomości w L). Dług B nie był ujawniony w dziale III i IV w księdze wieczystej nieruchomości w chwili jej nabycia przez P. W dniu 24 kwietnia 2003 roku Sąd Okręgowy, Wydział Gospodarczy uznał za bezskuteczną w stosunku do sp. z o.o. B umowę przeniesienia własności niezabudowanej nieruchomości w L. o pow. ok. 9 ha, w celu zwolnienia z długów zawartej aktem notarialnym w dniu 28 lutego 1996 roku pomiędzy spółką B z o.o. i PH P sp. z o.o.- w zakresie obejmującym zaspokojenie przysługującej B sp. z o.o. wierzytelności od spółki B z o.o.

Wierzytelność ta wynikała z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty, tj. dług w wysokości 10 tys. złotych plus 15% odsetki w skali miesiąca. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy powołał się na przepis art. 527 § 2 k.c. stanowiący, że czynność prawna dłużnika sp. z o.o. B została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela B sp. z o.o., gdyż spółka B sprzedając nieruchomość spółce P wskutek tej czynności stała się niewypłacalna w wyższym stopniu niż przed zbyciem nieruchomości w dniu 28 lutego 1996 roku.

Do stycznia 2008 roku spółka B nie mogła prawnie wyegzekwować swojej wierzytelności. Dopiero 20 lutego 2008 roku postanowieniem Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy spółka P została uznana dłużnikiem i sąd wydał dalsze tytuły wykonawcze nr 2 i nr 3 celem dokonania wpisu hipoteki przymusowej na działce budowlanej w L należącej do spółki P i prowadzenia egzekucji z tej nieruchomości celem zaspokojenia zobowiązania dla spółki B.

W dniu 21 maja 2008 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko PH P sp. z o.o. w sprawie sygn. XX. Spółka P zaskarżyła czynności komornicze oraz wniosła pozew przeciw egzekucyjny przeciwko B sp. z o.o.. W wyniku toczących się spraw sądowych o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego z nakazu zapłaty przed sądem w pierwszej instancji i apelacji, tytuł wykonawczy został utrzymany w mocy.

W związku z przegraną sprawą i nie chcąc dopuścić do egzekucji z majątku spółki P stanowiącego nieruchomość zabudowaną w L., spółka dokonała zapłaty długu na konto komornika sądowego w łącznej kwocie należności 356.697,95 złotych, w tym: należność główna 10.000,00 zł plus odsetki 294.560,57 zł (naliczone od 17.02.1993 roku do 19.01.2012r) koszty zastępstwa procesowego 600,00 zł, opłata za biegłego sądowego 1.800,00 zł. i koszty komornicze 46.73,38 (...) zł. Jednocześnie pragniemy nadmienić, że nabyta w 1996 roku przez spółkę P niezabudowana nieruchomość o pow. 9 ha w L została w 2000 roku podzielona na mniejsze działki budowlane na których zrealizowano budowę domów wielo i jednorodzinnych już sprzedanych oraz są jeszcze działki nie sprzedane, w tym jest działka ew. 564 z której wszczęto czynność egzekucyjną i która jest zabudowana budynkiem z siedzibą spółki P ze stacją uzdatniania wody i studniami głębinowymi na potrzeby zaopatrzenia mieszkańców osiedla w wodę oraz obecnie na kilku wydzielonych z całej nieruchomości działkach jest realizowane przez P przedsięwzięcie deweloperskie budowy domów jednorodzinnych.

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym Spółka zadała następujące pytanie:

1. Czy kwotę główną długu (10tys. zł) wraz z naliczonymi od niej odsetkami można zaliczyć jako koszt zakupu gruntu (w tym przypadku zwiększyć cenę nabycia części działek jeszcze nie sprzedanych)...
2. Czy koszty poniesione w sprawie, w tym zapłata kosztów komorniczych, mogą być zaliczone do podatkowych kosztów działalności spółki...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad. 1. Z uwagi na fakt, że spółka P nabyła nieruchomość w L celem prowadzenia działalności budowy domówi ich sprzedaży to aktem notarialnym w dniu 28 lutego 1996 roku zawarła umowę przeniesienia własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długów byłego właściciela spółkę B, a ponieważ wierzytelność spółki B (wierzyciela spółki B) została ujawniona w księdze wieczystej dopiero w 2008 roku to jest kontynuacją warunków umownych nabycia nieruchomości z 1996 roku i analogicznie stanowi zwiększenie ceny nabycia tego gruntu o wartość zapłaty 304.560,57 zł. dla spółki B bo gdyby dług był ujawniony w dniu zawarcia notarialnej umowy nabycia gruntu stanowiłby przecież składową wartości ceny nabycia nieruchomości. Uważamy, że kwota długu powinna zwiększyć cenę nabycia gruntu i stanowi koszt uzyskania przychodów, ponieważ został poniesiony wmyśl art. 15 ust.1 i zostanie rozliczony podatkowo zgodnie z art. 15 ust.4 updop.

Ad. 2. W przypadku zaliczenia kosztów poniesionych w sprawie do kosztów działalności - uzasadnieniem jest obrona przed utratą majątku stanowiącego podstawę działalności spółki (art. 15 ust. 1 updop), gdyż na działce z której miała być przeprowadzona egzekucja znajduje się stacja uzdatniania wody wraz ze studniami głębinowymi na potrzeby zaopatrzenia w wodę mieszkańców osiedla L II (wybudowanego przez spółkę P). Działalność ta stanowi źródło dochodu spółki, a w latach braku realizacji przedsięwzięć działalności deweloperskiej jest głównym źródłem przychodu ( utrata sieci wodociągowej by była przyczyną postawienia spółki w stan likwidacji z tytułu braku przychodów na działalności spółki).

Spółka pragnie podkreślić iż nieruchomość kupiła w dobrej wierze, bez zamiaru pokrzywdzenia żadnego z wierzycieli byłego właściciela nieruchomości i wykazanie w umowie notarialnej nabycia nieruchomości długu spółki B. by nie stanowiło znaczącego wzrostu ceny nabycia gruntu. W wyniku zaś nierzetelnego i nieuczciwego postępowania przez prawnego dłużnika tj. byłego właściciela nieruchomości spółki B, zmuszeni byliśmy podjąć obronę własnego majątku spółki i ponieść koszty.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.; dalej updop), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.

Aby można było zaliczyć poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów, działania podatnika muszą zmierzać w celu uzyskania przychodu i być wyraźnie skierowane na uzyskania tego przychodu. Kosztami podatkowymi będą wiec zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodu, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty. Nie oznacza to jednak, że każdy wydatek poniesiony przez podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej należy uznać za koszt podatkowy gdyż prowadziłoby to w praktyce do przerzucania na finanse państwa całego ryzyka związanego z określonym przedsięwzięciem gospodarczym.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca 28 lutego 1996 r. zawarł umowę przeniesienia własności niezabudowanej nieruchomości położonej w L. ze sp. z o.o. B. W zawartej umowie zostały wykazane długi i obciążenia zabezpieczone na przedmiotowej nieruchomości stosownie do wpisów znajdujących się w dziale III i IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości oraz złożone zostało oświadczenie właściciela i jednocześnie prezesa spółki B o braku innych długów i praw osób trzecich. Strony złożyły stosowne oświadczenia o dokonanych przez spółkę P przelewach wierzytelności do wysokości ceny nabycia przedmiotowej nieruchomości, co skutkowało zwolnieniem spółki B z długów, które stanowiły podstawę nabycia przedmiotowej nieruchomości w wyniku zwolnienia spółki B z długów - a więc spółka P spłaciła wszystkie ujawnione w księdze wieczystej i opisane w akcie notarialnym długi i tym samym kupiła nieruchomość w L.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 158 kodeksu cywilnego umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i określać cenę za jaką nieruchomość jest sprzedawana (art. 535 k.c.), co też miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Co prawda nabywająca nie zapłaciła ceny nabycia nieruchomości bezpośrednio do spółki B, lecz uregulowała wszystkie ujawnione w księdze wieczystej długi spółki sprzedającej, taka bowiem była umowa między stronami. Należy zauważyć, że cena za którą Wnioskodawca nabył nieruchomość gruntową nie została zmieniona aktem notarialnym należy więc uznać, że stanowi ona koszt zakupu gruntu niepodlegający żadnym korektom, w szczególności w następstwie zdarzeń opisanych we wniosku, które miały miejsce po nabyciu nieruchomości. Tak więc wymienione w pytaniu Spółki: kwota główna długu, naliczone od niej odsetki oraz dodatkowe koszty poniesione w związku z postępowaniem sądowym i egzekucją nie mogą być uznane za koszty zakupu gruntu.

W ocenie Organu, uwzględniając przedstawione na wstępie uwagi co do rozumienia art. 15 ust. 1 updop, który to przepis konstytuuje ogólną definicję kosztów uzyskania przychodów, wymienione wydatki nie mogą stanowić takich kosztów w ogóle. Nie służą one bowiem osiągnięciu przychodów ani też zachowaniu lub zabezpieczeniu ich źródła. Trudno za wypełnienie przesłanki art. 15 ust. 1 updop uznać wydatki na spłatę cudzego długu (powstałego nie wiadomo z jakiego powodu) tylko dlatego, że z mocy prawa Spółka została - jako nabywca nieruchomości- nimi obciążona. Narosłe odsetki od kwoty głównej długu oraz pozostałe koszty, w tym przymusu egzekucyjnego powstały w następstwie uchylania się Spółki od ciążącego na niej obowiązku zapłaty wynikającego z tytułu wykonawczego nakazu zapłaty, który wystawiono w następstwie orzeczenia sądowego uznającego za bezskuteczną w stosunku do B umowę przeniesienia własności nieruchomości z kwietnia 2003r. Za działanie w celu zachowania źródła przychodów, nie może być uznane dokonanie zapłaty wymienionych we wniosku kwot (przy czym należy podkreślić, ze ustawodawca w art. 16 ust. 1 pkt 17 updop wprost wyklucza z kosztów podatkowych koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań, nawet wówczas gdy mają związek z przychodem) z tego tylko powodu, że w przeciwnym wypadku komornik prowadziłby egzekucję z majątku Spółki jakim jest nieruchomość. Przyjęcie rozumienie pojęcia zachowania źródła przychodów jako wypełnienia zobowiązań w obawie przed egzekucją komorniczą z majątku dłużnika jest w ocenie organu niedopuszczalne.

Uznanie stanowiska Spółki za prawidłowe oznaczałoby przerzucenie na Skarb Państwa skutków ryzyka zawieranych na rynku transakcji, tak jak w przedmiotowej sprawie, w przypadku gdy kontrahent Spółki okazał się nieuczciwy, co jest niedopuszczalne (por. wyrok NSA z dn.12.03.1999r. sygn. akt I SA/Po 1362/98 wyrok NSA z 30.11.2006r. sygn. akt II FSK 1388/05; wyrok NSA w Krakowie z 18.05.1995r. sygn. akt SA/Kr 1768/94).

W tym miejscu warto podkreślić, że ustawodawca konstruując zapis art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i biorąc pod uwagę surowsze wymagania w stosunku do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie należytej staranności w ich działaniach, oczekuje, że podatnik prowadząc działalność gospodarczą i kwalifikując wydatki do kosztów podatkowych czyni to przy zachowaniu reguł należytej staranności. Wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika a nie skutkiem zaniedbań, czy braku staranności. Co prawda Spółka we wniosku twierdzi, że nieruchomość nabyła w dobrej wierze bez zamiaru pokrzywdzenia wierzycieli właściciela kupionej nieruchomości to, nie wchodząc w tym zakresie w głębszą polemikę ze Spółką, faktem jest że podstawę prawną uznania za bezskuteczną umowy przeniesienia (sprzedaży) nieruchomości wobec wierzyciela- sp. B- stanowił przepis art. 527 k.c. który to w § 1 stanowi: Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 352 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie