Temat interpretacji

Stan faktyczny:

Spółka z o.o. w latach 2000 - 2003r. (36 miesięcy) wykorzystywała w prowadzonej działalności gospodarczej samochód ciężarowy, użytkowany na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Podatnik ma zamiar nabyć przedmiot leasingu od leasingodawcy za 6% wartości przedmiotu umowy.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Uregulowanie kwestii opodatkowania stron umowy leasingu oraz zdefiniowanie pojęcia umowy leasingu dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych zostało dokonane w rozdziale 4a ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 6 września 2001r. o zmianie ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 106, poz. 1150).

Jednakże zgodnie z przepisem ww. art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001r. do umów najmu lub dzierżawy rzeczy lub praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze zawartych przed dniem 1 października 2001r. stosuje się przepisy ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2001r.

Przed 01.10.2001r. skutki podatkowe zawierania umów o podobnym charakterze do najmu i dzierżawy, do których zalicza się umowy leasingowe regulowało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1993r. w sprawie zaliczania przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów (Dz. U. Nr 28, poz. 129).

Jak stanowił § 2 pkt 2 tego rozporządzenia do składników majątku wynajmującego lub wydzierżawiającego zalicza się, z zastrzeżeniem § 3 pkt 1, rzeczy albo prawa majątkowe stanowiące przedmiot umowy szczególnej, gdy umowa ta spełnia chociaż jeden z warunków:

1. została zawarta na czas nieoznaczony,
2. została zawarta na czas oznaczony, lecz nie zawiera prawa do nabycia rzeczy albo praw majątkowych przez najemcę lub dzierżawcę, albo to prawo zawiera z możliwością jego wypowiedzenia,
3. została zawarta na czas oznaczony, zawiera prawo do nabycia rzeczy albo praw majątkowych przez najemcę lub dzierżawcę bez możliwości jego wypowiedzenia, a ponadto:
   1. podstawowy okres umowy, której przedmiotem są prawa majątkowe, rzeczy ruchome lub nieruchomości, z wyjątkiem gruntów, wynosi co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, a suma opłat (rat) określona w podstawowym okresie umowy jest niższa od wartości netto tych rzeczy i praw,
   2. suma opłat (rat) w podstawowym okresie umowy, której przedmiotem są grunty, jest niższa od wartości rynkowej gruntu z dnia zawarcia umowy.

Organom podatkowym przysługuje prawo do dokonywania analizy i oceny umów zawieranych przez podatników pod kątem wynikających z tych umów skutków podatkowych. Jednocześnie organy te nie mają obowiązku respektowania tych postanowień umowy, które zmierzają do obejścia przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie z liną orzecznictwa umowy określone przez strony jako umowy leasingu, powinny być w pierwszej kolejności ocenione pod względem zgodności ich nazwy z treścią. W tej fazie badania organy podatkowe mogą brać pod uwagę wszelkie kryteria, a w szczególności zamiar stron i cel umowy. Rezultatem wspomnianych czynności może być między innymi zaliczenie umowy stron do kategorii umów sprzedaży, albo zaliczenie jej do umów o podobnych charakterze co najem i dzierżawa. W pierwszym wypadku kryteria rozporządzania Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1993r. w sprawie zaliczania przedmiotów umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów (Dz. U. Nr 28, poz. 129) nie miałyby w ogóle zastosowania, w drugim natomiast byłyby kryteriami wyłącznymi.

Podstawą do badania i oceny rzeczywistego zamiaru stron umowy leasingu jest w szczególności wysokość czynszu leasingowego w trakcie trwania umowy oraz cena sprzedaży przedmiotu zapłacona przez leasingobiorcę po zakończeniu umowy leasingu.

W przypadku przeniesienia własności przedmiotu leasingu (po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego) cena, za którą nabywca (były leasingobiorca) dokonuje zakupu tego przedmiotu, nie może odbiegać od ceny rynkowej.

Jak przyjmuje się nie odbiega znacznie bez uzasadnionej przyczyny od ceny rynkowej taka cena zbycia składnika majątkowego, używanego uprzednio na podstawie umowy leasingu trwającej przez okres co najmniej 12 miesięcy, która nie jest niższa niż jego zaktualizowana wartość początkowa, pomniejszona o wysokość odpisów amortyzacyjnych liczonych metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 3 w okresie, w którym przedmiot umowy leasingu był zaliczony do składników majątku leasingodawcy.

Jeśli jednak cena zakupu przedmiotu leasingu będzie niższa od ceny rynkowej ustalonej w oparciu o przywołaną regułę, zasadnym będzie uznanie, że strony umowy leasingu ukryły dla celów podatkowych dokonującą się w trakcie trwania umowy leasingu faktyczną spłatę wartości tego przedmiotu. To z kolei skutkowałoby odmienną od przyjętej przez strony kwalifikacją umowy i potraktowaniem jej jako umowę sprzedaży.