Temat interpretacji
W odpowiedzi na zapytanie Spółki z dnia 22.04.2004r. (wpłynęło do tutejszego Urzędu Skarbowego w dniu 22.04.2004r.) złożone w trybie artykułu 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz.926 ze zm.), Naczelnik Drugiego mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie informuje co następuje:
Z opisanego przez Spółkę stanu faktycznego wynika, iż posiadała ona wierzytelności wobec jednego ze swoich kontrahentów: z tytułu sprzedaży towarów i usług oraz sprzedaży wierzytelności jakie posiadała wobec innych kontrahentów z tego samego tytułu.
Na części z tych wierzytelności zaliczonych uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do przychodów należnych dokonała odpisów aktualizujący wartość należności, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Z powodu trudnej sytuacji finansowej i niemożności zaspokojenia roszczeń wierzyciela dłużnik zaproponował umorzenie mu przedmiotowych wierzytelności w trybie art. 508 Kodeksu cywilnego (tzw. zwolnienie z długu).
Zagadnienie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności reguluje art. 16 ust. 1 pkt. 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654).
W świetle tego przepisu umorzone wierzytelności nie są kosztem, z wyjątkiem tych, które uprzednio zostały zarachowane na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów jako przychody należne.
Z powyższego wynika, że wierzyciel może zaliczyć umorzoną wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów tylko wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:
wierzytelność zaliczono uprzednio do przychodów należnych (umorzona wierzytelność będzie więc kosztem uzyskania w wartości netto, bez podatku VAT),
umorzenie wierzytelności nastąpiło za zgodą i wiedzą dłużnika.
Jeżeli wierzyciel nie posiada oświadczenia dłużnika, że zwolnienie z długu zostało przez niego przyjęte, nie może skorzystać z w/w przepisu ustawy. U dłużnika wartość umorzonych zobowiązań stanowi dochód z chwilą umorzenia.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wierzytelność jest prawem wierzyciela i nie ma przeszkód, aby mógł on zrzec się w każdej chwili tego prawa.
Zrzeczenie się polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Umorzenie wierzytelności winno określić w sposób określony przepisami prawa, w tym przypadku w myśl przepisu art.508 Kodeksu cywilnego zgodnie z którym zobowiązanie wygasa na mocy umowy, w której wierzyciel zwalnia dłużnika z długu , a dłużnik zwolnienie przyjmuje.Umowa ta może być zawarta w dowolnej formie. Jeżeli jednak wartość zobowiązania przekracza 2. 000 zł, dla celów dowodowych, powinna być zawarta na piśmie (art. 75 K.c.). wskutek zwolnienia dłużnika zobowiązanie wygasa. Wygaśnięcie następuje z chwilą zawarcia umowy przez Strony, chyba, że zostanie ustalony w tej umowie inny termin.
Biorąc powyższe pod uwagę naczelnik Drugiego MUS podziela stanowisko Spółki w następujących kwestiach:
Ponieważ u dłużnika wartość umorzonych zobowiązań stanowi przychód podatkowy z chwilą umorzenia to w związku z tym wartość umorzonych zobowiązań będzie stanowiła również w całości koszt uzyskania przychodu u wierzyciela w dniu umorzenia tych wierzytelności,Umowa zawarta na mocy przepisu art. 508 Kodeksu cywilnego pomiędzy Spółką a jej dłużnikiem, w której przyjął zwolnienie z długu będzie wystarczającym dowodem dokumentującym dokonane umorzenie wierzytelności,
Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności przez wierzyciela nie jest uzależnione od sposobu ich powstania, tj. od tego czy powstały one z tytułu sprzedanych dłużnikowi wierzytelności wobec innych kontrahentów Spółki XXX czy też powstały z tytułu sprzedanych dłużnikowi towarów i usług.
Zasadnicze znaczenie ma bowiem jedynie spełnienie przesłanki warunkującej możliwość zaliczenia umorzonej wierzytelności do kosztów w myśl przepisu art. 16 ust. 1 pkt. 44 ustawy o p.d.o.p., tj.: uprzednie zaliczenie jej do przychodów należnych na mocy przepisu art. 12 ust. 3 oraz przyjęcie zwolnienia z długu przez dłużnika - co w przedmiotowej sytuacji miało miejsce.