w zakresie ustalenia, czy środki otrzymane z tytułu zwrotu kosztów, jakie poniósł Wnioskodawca w wyniku niedotrzymania terminu zakończenia budowy przez Wykonawcę, określone notą księgową z 22 lipca 2020 r., stanowią dla Wnioskodawcy przychód podatkowy

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 stycznia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 stycznia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych – jest nieprawidłowe.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca - X (dalej: X) jest samorządem zawodowym inżynierów budownictwa utworzonym ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa. Izba zrzesza osoby fizyczne, które spełniają wymagania określone w ustawie i są wpisane na listę członków okręgowych izb właściwych według miejsca zamieszkania członka.

Członkowie okręgowych Izb są członkami Izby. Izba jest niezależna w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom prawa. Krajowa Izba i okręgowe Izby posiadają osobowość prawną.

Zgodnie ze statutem, Izba może prowadzić działalność gospodarczą na zasadach określonych w ustawie. Zysk z działalności gospodarczej jest przeznaczany na działalność statutową. Majątek Krajowej Izby i majątki okręgowych Izb powstają ze składek członkowskich oraz z:

- zapisów,

- darowizn,

- dotacji,

- wpływów z działalności gospodarczej

- i innych źródeł.

Przychodami X są przede wszystkim składki członkowskie, które są wolne od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o PDOP). Składki te nie są przeznaczone na działalność gospodarczą, podlegają więc zwolnieniu w całości.

Działalność gospodarcza X ogranicza się do obsługi ubezpieczeń członków Izby. X ponosi wydatki związane z prowadzoną działalnością statutową oraz z działalnością gospodarczą. Koszty bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą X ujmuje jako koszty podatkowe działalności gospodarczej w całości, natomiast koszty pośrednie, co do których nie ma możliwości przypisania ich do danych źródeł przychodów zalicza w koszty uzyskania przychodu z działalności gospodarczej w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z działalności gospodarczej w ogólnej kwocie przychodów. Pozostała część kosztów pośrednich nie jest zaliczana do kosztów podatkowych gdyż pozostaje w związku ze źródłem przychodów zwolnionych od opodatkowania. Do kosztów rozliczanych według wskazanej wyżej proporcji X zalicza przede wszystkim koszty wynajmu pomieszczeń biurowych.

X zawarł w dniu 11 kwietnia 2017 r. umowę o wykonanie robót budowlanych, której przedmiotem była budowa budynku przeznaczonego na siedzibę X. Budynek ten nie ma służyć do wykonywania działalności gospodarczej i X nie zamierza odpisów amortyzacyjnych z tytułu jego zużycia zaliczać do kosztów uzyskania przychodu. Na pokrycie części prac budowlanych Izba otrzymała dofinansowanie z Programu Operacyjnego na termomodernizację budynku na kwotę 2 468 375,66 zł.

Na inwestycji w dniu 18 października 2017 r. nastąpiła katastrofa budowlana. Na skutek katastrofy nie został dotrzymany termin wykonania umowy oraz zmianie uległ zakres niezbędnych do wykonania prac budowlanych.

X i wykonawca robót zawarli porozumienie mające na celu odbudowę zniszczonego obiektu i wykonanie prac budowlanych niezbędnych do osiągnięcia celu umowy.

Zgodnie z porozumieniem, Wykonawca zobowiązał się do wykonania wszelkich prac odtworzeniowych budynku zniszczonego w wyniku katastrofy budowlanej oraz wszystkich prac budowlanych niezbędnych do osiągnięcia celu porozumienia. Wykonawca zobowiązał się ponadto pokryć koszty robót dodatkowych zleconych przez X przed katastrofą budowlaną oraz wykonać na własny koszt prace precyzyjnie określone w załączniku do porozumienia (m.in. wykonanie instalacji audi sali konferencyjnej, zbrojenie nowych stropów, wykonanie układu drogowego przed budynkiem). Dodatkowo Wykonawca zobowiązał się pokryć szkodę, w tym koszty poniesione przez X związane z katastrofą budowlaną i niewykonaniem przedmiotu umowy w terminie.

W dniu 22 lipca 2020 r. X obciążył Wykonawcę notą księgową z tytułu pokrycia kosztów X.

Wydatki za wynajem pomieszczeń biurowych były zaliczone przez X do kosztów uzyskania przychodów według metody opisanej powyżej, tj. za koszty uzyskania przychodów została uznana tylko ta część wydatków, która odpowiada procentowemu udziałowi przychodów z działalności gospodarczej w ogólnej sumie przychodów. Pozostałe wydatki na najem pomieszczeń biurowych nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Inne wydatki wskazane w punktach 1, 3, 4, 5 noty księgowej nie zostały w ogóle zaliczone do kosztów podatkowych, gdyż pozostają w bezpośrednim związku z wytworzeniem budynku, który nie będzie służył do wykonywania działalności gospodarczej.

Pytanie

Czy środki otrzymane z tytułu zwrotu kosztów, jakie poniósł Wnioskodawca w wyniku niedotrzymania terminu zakończenia budowy przez Wykonawcę, określone notą księgową z dnia xxx r., stanowią dla Wnioskodawcy przychód podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przychód z tytułu zwrotu kosztów będą stanowiły tylko te kwoty, które odpowiadają tej części wydatków poniesionych przez X, która została zaliczona w koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej. Pozostała część zwróconych kosztów nie stanowi przychodu, gdyż stanowi zwrot wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o PDOP), do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Zarówno w orzecznictwie, doktrynie, jak również w piśmiennictwie, prezentowany jest pogląd, że aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii "innych wydatków" wymienionych w wyżej przywołanym przepisie, muszą być spełnione następujące przesłanki:

-wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów,

-wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi.

Ad. 1)

Jak wskazano w stanie faktycznym, Wnioskodawca osiąga przychody ze składek członkowskich, które są wolne od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 40 ustawy o PDOP. Składki te nie są przeznaczone na działalność gospodarczą, podlegają więc zwolnieniu w całości.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o PDOP, przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku oraz kosztów uzyskania tych przychodów.

Jednocześnie, Wnioskodawca osiąga również przychody z działalności gospodarczej oraz rozlicza z tego tytułu koszty uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP. Jeżeli określony wydatek może zostać bezpośrednio przyporządkowany do przychodów z działalności gospodarczej, wówczas Wnioskodawca zalicza go do kosztów uzyskania przychodów w całości.

W przypadku natomiast kosztów pośrednich, które związane są zarówno z działalnością gospodarczą jak i z przychodami zwolnionymi od podatku, Wnioskodawca stosuje art. 15 ust. 2 ustawy o PDOP.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

W związku z powyższym Wnioskodawca oblicza proporcję w jakiej przychody z działalności gospodarczej znajdują się w ogólnej kwocie przychodów osiągniętych w roku podatkowym i tę proporcję stosuje do kosztów uzyskania przychodów, które mogą być przypisane do danego źródła przychodów. Część kosztów, które odpowiadają udziałowi przychodów z działalności gospodarczej w ogólnej kwocie przychodów, Wnioskodawca zalicza do kosztów podatkowych, pozostała część kosztów nie stanowi kosztów uzyskania przychodów.

W związku z tym, w stosunku do części wydatków niezaliczonych do kosztów podatkowych, zostaje spełniona pierwsza przesłanka zawarta w przepisie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP.

Podkreślenia wymaga, że niezaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów w omawianym stanie faktycznym wynika wyłącznie z treści przepisów ustawy o PDOP, mianowicie art. 7 ust. 3 pkt 3 w zw. z art. 15 ust. 2 ustawy o PDOP. Jest ono więc zupełnie niezależne od decyzji Wnioskodawcy - przepisy nie dopuszczają innego podatkowego ujęcia takich wydatków.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że przepis art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP nie określa przyczyn, z powodu których wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

W orzecznictwie podkreśla się jednak, że muszą to być przyczyny obiektywne, a więc niezależne od decyzji podatnika i wynikające z samych przepisów ustaw podatkowych. Nie jest przy tym istotne, jaka jest dokładna podstawa prawna braku prawa do zaliczenia wydatku w koszty podatkowe. Wystarczy niespełnienie ogólnych przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, które sprawia, że dany wydatek nie może być kosztem uzyskania przychodu i tym samym zwrot tego wydatku nie stanowi przychodu podatkowego. Przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 lipca 2020 r. (sygn. akt II FSK 1420/18) wyraźnie wskazał, że jeżeli określony wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów dlatego, że nie spełnił warunków wymaganych art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP - w rozpatrywanym przez NSA przypadku nie został poniesiony przez podatnika tylko przez zamawiającego - to zwrot tego wydatku nie będzie stanowił przychodu podatkowego na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP. Jak podkreślił Sąd „nie jest jednak możliwe, jak już wyżej podkreślono, żeby ten sam wydatek z jednej strony nie mógł stanowić kosztów uzyskania przychodów Skarżącej, z tego względu, iż nie jest związany z przychodami Skarżącej, lecz z przychodami zamawiającego, zaś z drugiej strony został uznany za przychód podatkowy Spółki”.

Rozumowanie to można w pełni zastosować do omawianego stanu faktycznego z tą jedynie zmianą, że w tym przypadku wydatek nie mógł stanowić kosztu podatkowego nie dlatego, że był powiązany z przychodami innego podmiotu, tylko dlatego, że jest związany z przychodami zwolnionymi z opodatkowania. Zatem nie jest możliwe, żeby ten sam wydatek z jednej strony nie mógł stanowić kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy, z tego względu, iż jest związany z przychodami zwolnionymi z opodatkowania, zaś z drugiej strony został uznany za przychód podatkowy Spółki.

Stanowisko, zgodnie z którym art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP ma zastosowanie również do tych wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z powodów innych niż wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP, znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych Dyrektora KIS.

Przykładowo:

-z dnia 17 marca 2020 r., Znak: 0111-KDIB1-2.4010.532.2019.4.AW - Wnioskodawca nie zaliczył wydatków do kosztów podatkowych dlatego, że nie miały definitywnego charakteru, a więc nie spełniały przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP. Zwrot tych wydatków nie stanowi zatem przychodu podatkowego na mocy art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o PDOP

-z dnia 28 maja 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-2.4010.178.2019.1.MS - Organ zaakceptował stanowisko, że w świetle przepisu art. 12 ust. 4 pkt 6a nie ma znaczenia przyczyna, dla której wydatek nie zostanie zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, gdyż jeśli tak się stanie, to otrzymanie jego zwrotu nie powoduje powstania przychodu podatkowego,

-z dnia 2 sierpnia 2018 r., Znak 0111-KDIB1-1.4010.224.2018.1.BS - zwrot wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP nie stanowi przychodu podatkowego.

W świetle powyższego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w omawianym stanie faktycznym zwrot wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, nie stanowi dla Wnioskodawcy przychodów podatkowych.

Ad. 2)

W orzecznictwie przeważa pogląd, że analizowany przepis należy interpretować w ten sposób, że aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii "innych wydatków", o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT konieczne jest by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony temu podatnikowi, przy czym wydatek poniesiony był odpowiednikiem wydatku zwróconego (patrz, np. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn. akt I SA/Wr 1198/18, Wyrok NSA z dnia 13 lipca 2010 r., sygn. akt II FSK 455/09).

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze powyższe orzecznictwo chodzi zatem o to aby wydatek zwrócony był tym samym, a nie tylko takim samym wydatkiem, co wydatek który został poniesiony, co oznacza, że pomiędzy wydatkiem poniesionym i zwróconym musi występować faktyczny związek.

Tym samym, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26 czerwca 2019 r., Znak 0111-KDIB2-1.4010.191.2019.1.AT), wyłączona jest możliwość ryczałtowego zwrotu kosztów z góry w określonej wysokości. Strony nie mogą umówić się na zwrot wydatków w wysokości konkretnie określonej kwoty, ustalonej przed dniem rzeczywistego poniesienia tych wydatków.

Jednakże w omawianym stanie faktycznym nic takiego nie miało miejsca - Wykonawca zobowiązał się zwrócić koszty, których wysokość w momencie podjęcia tego zobowiązania nie była jeszcze określona, gdyż nie był znany czas opóźnienia robót budowlanych i kwota rzeczywiście poniesionych wydatków. Przez czas opóźnienia wszystkie wydatki ponosił Wnioskodawca i dopiero po oddaniu budynku do używania, był on w stanie określić wysokość tych kosztów. Koszty te zostały stwierdzone w przywoływanej już nocie księgowej i dokładnie te wydatki zwrócił Wykonawca. W związku z tym wydatek zwrócony to był ten sam, a nie taki sam wydatek, jak ten który został poniesiony.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, w omawianym stanie faktycznym, zwrócone wydatki Wnioskodawca powinien zaliczyć do kosztów podatkowych tylko w tej części, która odpowiada wydatkom, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zwrot za te wydatki, które do kosztów podatkowych nie zostały zaliczone, nie będzie stanowił przychodu podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm. dalej: „ustawa CIT”),