Pytania

1.Czy odsetki za opóźnienie wynikłe z wypłaconego odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych?

2.Czy prawidłowo postąpił Pan składając korektę zeznania podatkowego za 2022 r. skutkującą brakiem wykazywania tychże odsetek w deklaracji podatkowej?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1

W Pana ocenie, w przedmiotowej sprawie kwestia zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wypłaconego odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku lub ugody sądowej jest bezsporna. Wynika to wprost z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), dalej Ustawa.

Świadczenie odszkodowawcze ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody, która stanowi uszczerbek jakiego doznali poszkodowani wbrew własnej woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Mowa tutaj zarówno o uszczerbku majątkowym, jak i niemajątkowym tzw. "krzywda". Pod pojęciem “krzywdy", należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin "zadośćuczynienie", natomiast "odszkodowanie" wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Zgodnie z Ustawą opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami wskazanymi w ustawie. Odnosząc się do art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy dotyczy tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą.

Bezsprzecznie otrzyma Pan odszkodowanie zgodnie z ugodą sądową, które nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, na skutek zakończenia wieloletniego sporu sądowego.

W Pana ocenie wypłacone odszkodowanie i zadośćuczynienie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej podlegają zwolnieniu przedmiotowemu od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b Ustawy.

Na podstawie treści art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy "odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;".

Zgodnie z powyższym w Pana ocenie, również odsetki wypłacone z tytułu opóźnienia w wypłacie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy.

Ad. 2

Pana zdaniem, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym (Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych t.j. Dz. U. 2022r., poz. 2647 ze zm.), z którego wynika, że odsetki ustawowe za opóźnienie podlegają zwolnieniu z opodatkowania, uważa Pan, iż miał prawo dokonać korekty zeznania podatkowego za 2022 r., w której to korekcie nie wykazał otrzymanych odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności.

Analogiczne podejście zawarte jest również w treści pisma z dnia 19 kwietnia 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0112- KDIL2-1.4011.1070.2021.12.JK, z uwzględnieniem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 10 listopada 2022 r. I SA/Po 372/22.

W związku z powyższym stoi Pan na stanowisku, że od odsetek ustawowych za opóźnienie zastosowanie ma zwolnienie z podatku dochodowego, a co za tym idzie złożenie korekty zeznania podatkowego za 2022 rok, w której nie wykazano odsetek ustawowych z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia jako przychodów z innych źródeł, było uzasadnione.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w przepisie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Tym samym przychód powstaje w każdym przypadku, w którym podatnik uzyskuje realną korzyść.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają specyfikację źródeł przychodów, na podstawie których następuje przypisanie konkretnego przychodu do źródła przychodu. Ustawodawca określił katalog źródeł przychodów w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych. Przypisanie do konkretnego źródła przychodów jest istotne, ponieważ w zależności od ustalenia źródła przychodów, dla tego przychodu powstają dalsze skutki podatkowe prowadzące do obliczenia uzyskanego dochodu lub poniesionej straty w danym okresie rozliczeniowym.

Różnego rodzaju świadczenia, w tym m. in. odszkodowania, zadośćuczynienia, renty oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Z informacji przedstawionych w treści wniosku wynika, że wskutek zawartej (...) 2022 r. ugody sądowej zostały wypłacone Panu w całości 31 grudnia 2022 r. odsetki ustawowe za opóźnienie od kwot należności głównych tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za szkody spowodowane błędem lekarskim. Pozostałe należności główne zadośćuczynienie i odszkodowanie zostaną wypłacone Panu według ugody sądowej w okresie dwunastu miesięcy, począwszy od dnia 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. w dwunastomiesięcznych ratach, które będą każdorazowo powiększane o naliczone bieżące odsetki za opóźnienie wg aktualnej stopy odsetek ustawowych za opóźnienie w dniu zapłaty.

Pana wątpliwości dotyczą zasadności opodatkowania odsetek od otrzymanych świadczeń na mocy zawartej ugody sądowej.

Wyjaśnić zatem należy, że stosownie do art. 444 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W myśl art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Natomiast art. 446 § 3 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Ponadto art. 446 § 4 ww. ustawy stanowi, iż:

Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z treści art. 446¹ ustawy Kodeks cywilny wynika, iż”:

Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

Zgodnie z art. 446² tej ustawy:

W razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z kolei art. 448 ww. Kodeksu wyjaśnia, że:

W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny. Przepis ten stanowi, że:

§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z brzmienia tego przepisu, zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

W analizowanej sprawie należy, zatem ustalić czy otrzymane przez Pana odszkodowanie i zadośćuczynienie, od których naliczono ustawowe odsetki za opóźnienie, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1)wypłacona kwota musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

2)podstawą jej przyznania musi być wyrok lub ugoda sądowa,

3)nie może dotyczyć działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika ani korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. W świetle uregulowań Kodeksu cywilnego wypłata odszkodowania jest konsekwencją wystąpienia szkody. Odszkodowanie jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Zadośćuczynienie natomiast to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej w związku z doznaną krzywdą. Zadośćuczynienie zatem, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

W analizowanej sprawie wskutek zawartej ugody sądowej otrzymał Pan odszkodowanie i zadośćuczynienie wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie.

Niewątpliwie przedmiotowe świadczenia (odszkodowanie i zadośćuczynienie) stanowią świadczenia, które mają na celu naprawienie wyrządzonej szkody i krzywdy. Otrzymał je Pan z tej racji, że doszło do naruszenia Pana dóbr osobistych i wyrządzonych krzywd całej rodzinie. Z opisu sprawy nie wynika również, aby ww. świadczenia zostały otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczyły korzyści, które mógłby Pan uzyskać, gdyby szkody nie wyrządzono.

Skoro zatem zasądzone wyrokiem sądu odszkodowanie i zadośćuczynienie za wyrządzone szkody i krzywdy korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone 31 grudnia 2022 r. od tych należności ustawowe odsetki za opóźnienie są również zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b tej ustawy.

Tym samym nie miał Pan obowiązku wykazać kwoty przychodu uzyskanego z tytułu otrzymanych odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie ww. świadczeń w rozliczeniu rocznym PIT. W konsekwencji miał Pan prawo złożyć korektę zeznania podatkowego PIT- 36 za 2022 rok.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).