Zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani 2 czerwca 2023 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W grudniu 2007 r. zaciągnęła Pani kredyt hipoteczny na podstawie umowy nr (...) z 12 grudnia 2007 r. - kredyt denominowany udzielony w złotych w wysokości 132.212,67 CHF, który został przeznaczony na zakup spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. F. 1. Wg aktu notarialnego zakupu lokalu z 2 stycznia 2008 r. była to kwota 280.000 zł (w wyżej wymienionej umowie kredytowej podane są tylko kwoty w CHF). W ww. lokalu mieszka Pani do dnia dzisiejszego.

W kwietniu 2022 r. zawarła Pani z Bankiem ugodę do tejże umowy nr (...) z 6 kwietnia 2022 r., na mocy której dokonano zmiany waluty z CHF na walutę polską. Po zmianie waluty z CHF na PLN Bank przeliczył, że Pani zadłużenie na dzień zawarcia ugody wynosi 182.626,53 zł (w tym: kapitał 181.987,34 zł; odsetki bieżące 639,19 zł). W ugodzie zawarto zapis, że Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie) w kwocie 146.396,47 zł stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia 71.992,74 CHF, co po przeliczeniu na PLN według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego zawarcie ugody, tj. 5 kwietnia 2022 r., dało 328.403,23 zł (w tym: kapitał 328.214,90 zł; 168,91 zł to odsetki zawieszone; 19,42 zł odsetki bieżące), a kwotą zadłużenia bez odsetek bieżących w wysokości 181.987,34 zł. Do tejże ugody złożyła Pani oświadczenie, że kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych oraz że skorzystała Pani już z zaniechania poboru podatku na mocy regulacji Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku. Powyższy kredyt zabezpieczony jest hipoteką wpisaną do dz. IV KW (...).

Wcześniej, w marcu 2007 r. zawarła Pani pierwszą umowę o kredyt hipoteczny na podstawie umowy nr (...) z 6 marca 2007 r. - kredyt denominowany udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 108.718,38 CHF, który został przeznaczony na: finansowanie przedpłat na poczet nabycia od dewelopera lokalu mieszkalnego, zakup i wykończenie lokalu mieszkalnego położonego w A. przy ul. E. 1 w kwocie 88.980,64 CHF, refinansowanie nakładów i kosztów poniesionych na zakup ww. nieruchomości w kwocie 1.815,93 CHF, na prace wykończeniowe ww. lokalu w kwocie 17.921,81 CHF. Umowa przeniesienia własności ww. lokalu została zawarta po jego wybudowaniu 24 lipca 2009 r.

Zakup lokalu w A. był przeznaczony na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. W grudniu 2021 r. zawarła Pani z Bankiem ugodę do tejże umowy nr (...) z 17 grudnia 2021 r., na mocy której dokonano zmiany waluty zadłużenia na walutę polską. Po zmianie waluty z CHF na PLN Bank przeliczył, że Pani zadłużenie na dzień zawarcia ugody wynosi 170.534,69 zł (w tym: 170.506,27 zł kapitał; 28,42 zł odsetki bieżące). W ugodzie zawarto zapis, że Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie) w kwocie 116.677,51 zł, stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia 64.799,92 CHF, co po przeliczeniu na PLN według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego zawarcie ugody, tj. 16 grudnia 2021 r., dało 287.185,02 zł (w tym: kapitał 287.102,53 zł; 81,26 zł to odsetki zawieszone, 1,24 zł odsetki bieżące), a kwotą zadłużenia kapitału na dzień zawarcia ugody 170.506,27 zł. Do tejże ugody złożyła Pani oświadczenie, że kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych oraz że nie skorzystała Pani z zaniechania poboru podatku na mocy regulacji Ministra Finansów z 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku. Kredyt zabezpieczony jest hipoteką wpisaną do dz. IV KW (...).

Bank 1 wystawił PIT-11 za 2022 rok „Informację o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy”, w którym wskazano do opodatkowania przychód w wysokości 146.396,47 zł w oparciu o ugodę nr (...).

Uzupełnienie wniosku

Ugodę z bankiem dotyczącą kredytu na zakup mieszkania w B. zawarła Pani w dniu 6 kwietnia 2022 r. (w postawionym przez Panią pytaniu nastąpiła pomyłka pisarska).

Mieszkanie w B. w 2007 r. zakupiła Pani w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Po rozwodzie w 2005 r. miała Pani w planie osiąść na stałe w B. (pracowała Pani w firmie, która miała swoją centralę w B. i z tym miastem wiązała Pani swoją przyszłość zawodową) wraz z synami, jednak z uwagi na ich obowiązki szkolne przebywała i mieszkała Pani z synami naprzemiennie w B. i w A.. Do 2010 r. (przez 2 lata) mieszkała Pani w tymże lokalu podczas podróży służbowych oraz mieszkała Pani w nim z synami w weekendy. W wyniku zmian zawodowych i osobistych w 2010 r. przeprowadziła się Pani do B. na stałe i mieszka Pani do dnia dzisiejszego.

Synowie natomiast mieszkali w A. przy ul. E. 1 do 2015 r. W związku z powyższym obydwa lokale były przeznaczone na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych.

Pytania

1.Czy na skutek podpisanej ugody z Bankiem z dnia 6 kwietnia 2022 r. powstała nadwyżka stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który uprawniałby Bank do wystawienia informacji PIT-11 na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu 146.396,47 zł wskazanego w PIT-11?

3.Czy w zaistniałej sytuacji istnieje możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku części kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe dot. ugody nr (...)?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie kwota wskazana jako wartość umorzonego zadłużenia w wysokości 146.396,47 zł w oparciu o ugodę nr (...) z 6 kwietnia 2022 r. nie jest Pani przychodem. W wyniku podpisanej ugody Pani zobowiązanie zostało urealnione w związku z przeliczeniem przez bank kredytu tak, jakby od początku był udzielony w złotych. W związku z zawartą ugodą nie wystąpiły u Pani korzyści majątkowe.

W Pani ocenie nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty 146.396,47 zł, wykazanej w informacji PIT-11 wystawianej na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Pani ocenie w zaistniałej sytuacji są spełnione warunki zaniechania poboru podatku od kwoty 146.396,47 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym umorzoną kwotę wierzytelności na podstawie zawartej ugody należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwestia zaniechania podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, że zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe w sytuacji, gdy osoba taka nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Wobec powyższego, skoro – jak wynika z opisu zdarzenia – skorzystała Pani wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego na realizację wcześniejszej inwestycji mieszkaniowej, nie może Pani skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w związku z umorzeniem kredytu mieszkaniowego (hipotecznego). Powyższego nie zmienia fakt, iż w mieszkaniu tym zaspokaja Pani własne cele mieszkaniowe.

W konsekwencji umorzona kwota stanowi dla Pani przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).