Skutki podatkowe otrzymania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 5 maja 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca był jednym z dwóch wspólników Spółki cywilnej ujętej obecnie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) pod firmą: ... w spadku, numer REGON: … , numer NIP:…. , która to Spółka prowadzona jest głównie w …. przy ul. …. (kod pocztowy).

Po śmierci drugiego wspólnika ww. Spółki cywilnej – A (ojca Wnioskodawcy) spadek po nim przyjęli: żona B, syn C (Wnioskodawca) oraz córka D, każdy po 1/3. Wnioskodawca został powołany na zarządcę sukcesyjnego jako kontynuator działalności. Aktualnie przedsiębiorstwo w spadku jest własnością: B w udziale 4/12, C (Wnioskodawcy) w udziale 7/12 oraz D w udziale 1/12.

Przedsiębiorstwo wykonuje głównie usługi z zakresu przewozu kruszyw i do tego celu nabyło jako środek trwały samochód ciężarowy marki ... o nr rej. ….. Wnioskodawca jako zarządca sukcesyjny rozlicza firmę ryczałtowo od przychodów ewidencjonowanych i Spółka cywilna jest aktywnym podatnikiem VAT.

Na dzień złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, współwłaściciele Spółki cywilnej – B i D, planują przekazać swoje udziały w przedsiębiorstwie (w znaczeniu wskazanym w art. 55¹ Kodeksu cywilnego oraz w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa) na rzecz Wnioskodawcy w drodze darowizny spisanej w formie aktu notarialnego, ze wskazaniem, że na Wnioskodawcę przechodzą wszystkie prawa i obowiązki związane z przekazywanymi udziałami, w tym środki trwałe, wyposażenie, itd. Po podpisaniu umowy darowizny u notariusza z mocy prawa Spółka cywilna ulegnie likwidacji (bowiem wszystkie udziały będę własnością jednego ze wspólników i zarząd sukcesyjny wygaśnie), a Wnioskodawca będzie kontynuował tę działalność pod własną firmą – jednoosobową działalnością gospodarczą Y (NIP:… , REGON…. ).

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy na skutek czynności prawnych opisanych w stanie faktycznym, tj. otrzymania w drodze darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz likwidacji Spółki cywilnej z mocy prawa na skutek koncentracji wszystkich udziałów w tej Spółce w rękach jednego Wspólnika (Wnioskodawcy), powstanie po stronie Wnioskodawcy jako Obdarowanego lub Wnioskodawcy jako pozostałego Wspólnika Spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku od osób fizycznych?

2.Czy na skutek czynności prawnych opisanych w stanie faktycznym, tj. otrzymania w drodze darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz likwidacji Spółki cywilnej z mocy prawa na skutek koncentracji wszystkich udziałów w tej Spółce w rękach jednego Wspólnika (Wnioskodawcy), powstanie po stronie Wnioskodawcy jako Obdarowanego lub Wnioskodawcy jako pozostałego Wspólnika Spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

3.Czy na skutek czynności prawnych opisanych w stanie faktycznym, tj. otrzymania w drodze darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz likwidacji Spółki cywilnej z mocy prawa na skutek koncentracji wszystkich udziałów w tej Spółce w rękach jednego Wspólnika (Wnioskodawcy), powstanie po stronie Wnioskodawcy jako Obdarowanego lub Wnioskodawcy jako pozostałego Wspólnika Spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług lub powstanie obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego od środka trwałego przez Wnioskodawcę jako pozostałego Wspólnika tej Spółki cywilnej?

4.Czy na skutek czynności prawnych opisanych w stanie faktycznym, tj. otrzymania w drodze darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz likwidacji Spółki cywilnej z mocy prawa na skutek koncentracji wszystkich udziałów w tej Spółce w rękach jednego Wspólnika (Wnioskodawcy), powstanie po stronie Wnioskodawcy jako Obdarowanego lub Wnioskodawcy jako pozostałego Wspólnika Spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn, w przypadku gdy transakcja ta zostanie przeprowadzona pomiędzy wstępnym – zstępnym oraz pomiędzy rodzeństwem i zostanie złożone właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie 6. miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego stosowne zgłoszenie na druku SD-Z?

Niniejsza interpretacja stanowi udzielenie odpowiedź w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej skutków podatkowych likwidacji Spółki cywilnej, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku od spadków i darowizn zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)

Ad 1

Na skutek czynności prawnych opisanych w stanie faktycznym, tj. otrzymania w drodze darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz likwidacji Spółki cywilnej z mocy prawa na skutek koncentracji wszystkich udziałów w tej Spółce w rękach jednego Wspólnika (Wnioskodawcy), nie powstanie po stronie Wnioskodawcy jako Obdarowanego lub Wnioskodawcy jako pozostałego Wspólnika Spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku od osób fizycznych.

Zbycie całego przedsiębiorstwa lub jej zorganizowanej części (udziału) w formie darowizny nie stanowi przychodu w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn, zatem zdaniem Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w tym podatku wobec Niego jako Obdarowanego.

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorstwie oznacza to przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.

Definicja przedsiębiorstwa zawarta została w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którą, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2.własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości ;

3.prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4.wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne, 5. koncesje, licencje i zezwolenia;

5.patenty i inne prawa własności przemysłowej;

6.majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

7.tajemnice przedsiębiorstwa;

8.księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zauważyć przy tym należy, że katalog składników (elementów) przedsiębiorstwa, o których mowa w ww. przepisie, nie ma charakteru zamkniętego, o czym świadczy użycie sformułowania „w szczególności”.

W związku z powyższym, w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego mogą wchodzić także inne składniki majątkowe, niewymienione w cytowanym wyżej przepisie, np. zobowiązania wynikające z prowadzonej w ramach tego przedsiębiorstwa pozarolniczej działalności gospodarczej.

W myśl natomiast art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów. Może więc nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym na podstawie umowy sprzedaży, zamiany czy darowizny. Jednocześnie, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „darowizna”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Natomiast, z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże, umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Z powyższego wynika, że w przypadku przekazania przedsiębiorstwa innemu podmiotowi, przedmiotem tego przekazania są wszelkie składniki majątkowe funkcjonalnie związane z tym przedsiębiorstwem, o ile na podstawie czynności prawnej będącej podstawą przekazania, bądź przepisów szczególnych, nie zostały z niego wyłączone. Po podpisaniu umowy darowizny u notariusza Spółka cywilna ulegnie likwidacji (bowiem wszystkie udziały będę własnością jednego ze wspólników i zarząd sukcesyjny wygaśnie), a Wnioskodawca będzie kontynuował tę działalność pod własną firmą.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług z przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

a.środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

b.składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500,00 zł;

c.składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych;

d.składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych- wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Mając na względzie, że darowizna wskazanych we wniosku składników majątku, wchodzących w skład darowanego na rzecz Wnioskodawcy przedsiębiorstwa jest czynnością prawną nieodpłatną, stwierdzić należy, że w związku z jej dokonaniem w ogóle nie powstanie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w cytowanym powyżej art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT, środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki cywilnej z tytułu likwidacji tej spółki - nie stanowią dla tej osoby przychodu podatkowego. Przy czym, pod pojęciem środków pieniężnych należy rozumieć również wartość wierzytelności wskazanych w art. 14 ust. 8 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 powyższej ustawy:

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z treści powołanych powyżej uregulowań prawnych wynika, że do powstania przychodu, o którym mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodzi jedynie wskutek zbycia o charakterze odpłatnym.

Należy wskazać, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny  (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

 Kolei, z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika że:

Z art. 889 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Zatem, dana czynność jest darowizną, jeżeli posiada cechy tego zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem że czynność ta nie została wymieniona w treści cytowanego wyżej art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z powyższego wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Darowizna należy bowiem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Prowadzi ona do zmniejszenia majątku darczyńcy, a zarazem do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie majątku obdarowanego.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że współwłaściciele Spółki cywilnej, planują przekazać swoje udziały w przedsiębiorstwie (w znaczeniu wskazanym w art. 55¹ Kodeksu cywilnego – zorganizowanej części przedsiębiorstwa) na Pana rzecz w drodze darowizny spisanej w formie aktu notarialnego, ze wskazaniem, że przechodzą na Pana wszystkie prawa i obowiązki związane z przekazywanymi udziałami, w tym środki trwałe, wyposażenie, itd. Po podpisaniu umowy darowizny u notariusza z mocy prawa Spółka cywilna ulegnie likwidacji (bowiem wszystkie udziały będę własnością jednego ze wspólników i zarząd sukcesyjny wygaśnie), a Pan będzie kontynuował tę działalność pod własną firmą – jednoosobową działalnością gospodarczą.

Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednocześnie, zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U z 2021 r., poz. 1043 ze zm.):

Nabycie przez Pana umową darowizny majątku Spółki cywilnej – zorganizowanej części przedsiębiorstwa wykorzystywanego wcześniej w prowadzonej przez Spółkę działalności, niewątpliwe wiązać się będzie z przysporzeniem w Pana majątku. Ponieważ, jak wskazano we wniosku, do nabycia tego dojdzie w drodze darowizny, będzie się ono wiązało z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Skoro nabycie ww. majątku przez Pana podlega przepisom ustawy od spadków i darowizn, to powyższe wyklucza, zgodnie z treścią cyt. art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, możliwość zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania tej interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako: „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.