Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania otrzymywanej rekompensaty jako wynagrodzenia za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT usługi publicznego transportu zbiorowego.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawcą jest Spółką – (…) Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”).

Spółka jest spółką prawa handlowego i posiada osobowość prawną nabytą przez dokonanie wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Spółka działa na podstawie: Umowy Spółki (...).

Spółka stanowi podmiot wewnętrzny Gminy (Gmina posiada 100% udziałów w Spółce), w rozumieniu Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1), pełniący funkcję Operatora powołanego do świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na obszarze właściwości Gminy jako Organizatora. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego powierzonych Spółce przez Gminę w trybie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1440) (PKD 49.31.Z.). Spółka podpisała Umowę Wykonawczą na świadczenie usług lokalnego transportu zbiorowego w publicznym transporcie zbiorowym w latach 2016-2025.

Na podstawie Umowy Wykonawczej zawartej pomiędzy Gminą a Spółką, Gmina powierzyła Operatorowi, tj. Spółce świadczenie usług lokalnego transportu zbiorowego na obszarze swojej właściwości. Podstawowym zadaniem Spółki jest wykonywanie powierzonego zadania z zakresu usług lokalnego transportu zbiorowego, na liniach autobusowych na terenie Gminy. Gmina ustala wielkość zleconych MKS usług przewozowych. Gmina tworzy plan operacyjny zawierający rozkłady jazdy oraz przebieg tras. Z tytułu wykonywania usług transportowych Gmina wypłaca Spółce rekompensatę na podstawie wykonanych wozokilometrów.

Organizatorem publicznego transportu zbiorowego jest Gmina. Rada Miasta ustala ceny biletów za usługi przewozowe w drodze uchwały – są to ceny regulowane, jednakowe dla wszystkich pasażerów (z uwzględnieniem ustawowo lub lokalnie przyznanych ulg i uprawnień do przejazdów ulgowych lub bezpłatnych). Wpływy z biletów stanowią dochód Gminy. Spółka zajmuje się sprzedażą, dystrybucją oraz kontrolą biletów. Koszty związane ze sprzedażą biletów oraz ich kontrolowania obciążają Spółkę, ale są rekompensowane w rekompensacie jako koszty działalności podstawowej, tj. publicznego transportu zbiorowego.

Na podstawie rozdziału 6 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (art. 50 ust. 2 tej ustawy oraz zgodnie z umową zawartą z Gminą), Spółce przysługuje rekompensata wypłacana ze środków Gminy. Rekompensata ta ma na celu zrekompensowanie Spółce kosztów świadczenia usług przewozowych. Jej wysokość obliczana jest w oparciu o wynik finansowy netto z wykonywania usług publicznego transportu zbiorowego – uwzględnia poniesione koszty działalności transportowej, ewentualne inne dochody z działalności dodatkowej związanej z transportem oraz tzw. rozsądny zysk (określony zgodnie z zasadami dozwolonej rekompensaty za usługi publiczne).

Kwota rekompensaty przekazywana Spółce w ramach wynagrodzenia jest weryfikowana pod kątem spełnienia warunków, o których mowa w Rozporządzeniu (WE) Nr 1370/2007. Rekompensata przekazywana operatorowi – w tym wynagrodzenie – nie może przekroczyć kwoty koniecznej do pokrycia wyniku finansowego netto operatora uzyskanego jako rezultat zrealizowanych kosztów i osiągniętych przychodów, które powstały podczas realizacji zobowiązań z tytułu świadczenia usług użyteczności publicznej przy uwzględnieniu związanych z tym przychodów uzyskanych przez operatora oraz rozsądnego zysku a także przy zachowaniu następujących zasad: na wynik finansowy netto (maksymalny poziom rekompensaty) składają się:

·       koszty poniesione w związku z zobowiązaniem z tytułu świadczenia usług publicznych lub pakietem takich zobowiązań nałożonym przez właściwy organ/właściwe organy i zawartym w umowie o świadczenie usług publicznych lub w zasadzie ogólnej,

·minus wszystkie dodatnie wpływy finansowe wygenerowane na sieci obsługiwanej w ramach danego(-ych) zobowiązania (zobowiązań) z tytułu świadczenia usług publicznych,

·minus przychody taryfowe i jakiekolwiek inne przychody wygenerowane podczas wypełniania danego zobowiązania lub zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych,

·plus rozsądny zysk.

Przy obliczaniu maksymalnego poziomu rekompensaty na dany rok obrotowy uwzględnia się również inne niż wynagrodzenie korzyści (zwłaszcza finansowe) otrzymywane przez operatora w celu pokrycia kosztów związanych ze świadczeniem usług użyteczności publicznej w zakresie lokalnego transportu zbiorowego.

Rekompensata dla Spółki jest wyliczana najpierw w audycie ex ante na przyszły rok, a następnie w pierwszym kwartale następnego roku wypłacona kwota rekompensaty jest ponownie weryfikowana audytem ex post celem uniknięcia nadmiernego wypłacana rekompensaty Spółce lub ewentualnie uzupełnienie rekompensaty, jeżeli koszty działalności przewozowej okazały się wyższe niż w audycie ex ante.

Należy także podkreślić, że rekompensata jest zależna od wykonanych przez Spółkę wozokilometrów, a nie zaś od ilości przewiezionych pasażerów, czy też ilości sprzedanych biletów. Gdyż zadaniem transportu zbiorowego jest również to, aby zapewnić transport publiczny nawet na liniach, na których przejeżdża niewielka ilość pasażerów.

Działalność Spółki bez rekompensaty byłaby w ogóle nierentowna lub cena biletów musiałaby być kilkukrotnie wyższa.

Podstawa prawna i rozważania prawne.

1.Przepisy prawne mające zastosowanie w opisanym stanie faktycznym i podlegające interpretacji:

·Artykuł 73 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 2006, L 347, s. 1, zwanej dalej „dyrektywą VAT”), który stanowi: „W odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa wart. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia”.

·Artykuł 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r., nr 54, poz. 535), stanowiący, że: „Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika”.

·Artykuł 50 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2018 r., poz. 2016), (zwanej dalej „ustawą o publicznym transporcie zbiorowym”): „Finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać w szczególności na:

(...)

2) przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu:

(…)

c) poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (...)”.

Rozważania prawne i interpretacja przepisów.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2019 r. sygn. akt 1 FSK 1673/16 zwrócono uwagę na to, że problematyka oraz charakter prawny rekompensat związanych ze świadczeniem publicznych usług transportowych została unormowana w rozporządzeniu (WE) 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącym usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1, ze zm.).

Podkreślono, że w preambule rozporządzenia 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. wskazano, że rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych okazać się mogą niezbędne w sektorze pasażerskiego transportu lądowego, aby przedsiębiorstwa odpowiedzialne za usługi publiczne działały w oparciu o zasady i na warunkach, które pozwolą im na realizację swoich zadań.

Pod pewnymi warunkami rekompensaty mogą być zgodne z Traktatem, stosownie do art. 73. Po pierwsze, muszą one być przyznane po to, by zapewnić świadczenie usług stanowiących usługi użyteczności publicznej w rozumieniu Traktatu. Po drugie, aby uniknąć nieuzasadnionego zakłócenia konkurencji, nie mogą przekroczyć poziomu koniecznego do pokrycia kosztów netto poniesionych przy realizacji zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych; należy przy tym uwzględnić przychody uzyskane dzięki nim oraz rozsądny zysk (pkt 34).

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że z przepisów rozporządzenia, w tym z treści załącznika do tego rozporządzenia pt. „Zasady mające zastosowanie do przyznawania rekompensaty w przypadkach, o których mowa w art. 6 ust. 1”, wynika, że przekazywane rekompensaty mają na celu dofinansowania ogólnych kosztów działalności operatora i nie można ich powiązać z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi VAT. Ich celem jest bowiem przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ewentualnie uzyskanie rozsądnego zysku).

Zważając na powyższe, stanowisko Spółki jest takie, że otrzymywana rekompensata nie ma wpływu na cenę biletów, gdyż to Radni Miasta decydują o tej cenie, kierując się potrzebami i możliwościami pasażerów, uwzględniając interes społeczny w zapewnieniu jak najszerszej grupie mieszkańców dostępu do komunikacji zbiorowej. Spółka wykonuje przewozy zaplanowane przez Gminę, nie mając przy tym żadnego wpływu ani na cenę biletowani, ani na przebieg tras. Ponadto rekompensata pokrywa koszty działalności polegającej na wykonaniu przewozów zbiorowych całościowo, a nie dotyczy jedynie konkretnych linii, kursów czy grupy osób. Rekompensata pokrywa koszty działalności Spółki poniesione w związku ze świadczeniem usługi transportu zbiorowego czym „rekompensuje” Spółce straty z tytułu prowadzenia nierentownej działalności użyteczności publicznej, jaką jest transport zbiorowy.

W tym miejscu należy przytoczyć stanowisko TSUE, które uzasadnia powyższe stanowisko Spółki. TSUE w wyroku z 8 maja 2025r w sprawie C-615/23 stwierdza, że: „Wspomniana rekompensata jest przyznawana a posteriori i jest niezależna od konkretnego korzystania z usług transportowych, lecz zależy od liczby oferowanych wozokilometrów. Taka rekompensata nie wchodzi zatem w zakres pojęcia subwencji bezpośrednio związanych z ceną, w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT. Wniosku tego nie podważa fakt, że bez takiej rekompensaty, która pozwala na wyraźne obniżenie ceny świadczonej usługi, cena biletów dla odbiorców tej usługi musiałaby być wyższa. Jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 58 opinii, należy bowiem uznać, że każda dotacja siłą rzeczy może mieć wpływ na kalkulację cen, niezależnie od tego, czy jest ona dokonywana przez beneficjenta dotacji, czy też, jak w niniejszym przypadku, przez organizatora wypłacającego rzeczoną dotację. Tymczasem, jak wynika z orzecznictwa Trybunału, sam fakt, że finansowanie może mieć wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podmiot otrzymujący to finansowanie, nie wystarcza, aby objąć to finansowanie opodatkowaniem jako subwencji bezpośrednio związanej z ceną w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT (podobnie wyrok z 22 listopada 2001 r. Office des produits wallons C-184/00, EU:C:2001:629, pkt 12)”.

Ostatecznie Trybunał w przywołanym powyżej wyroku orzekł:

„Artykuł 73 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że: zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego przedsiębiorstwu świadczącemu usługi publicznego transportu zbiorowego i mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług nie wchodzi w zakres podstawy opodatkowania tego przedsiębiorstwa”.

Podsumowując stan faktyczny: Spółka otrzymuje od Gminy środki pieniężne tytułem „rekompensaty” w związku ze świadczeniem usług lokalnego transportu zbiorowego. Powstaje wątpliwość, czy otrzymywana przez Spółkę rekompensata powinna być traktowana jako element podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT) – w szczególności, czy stanowi ona dotację (dopłatę) mającą bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług przewozu, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Pytania

Czy w przedstawionym stanie faktycznym otrzymywana przez Spółkę od Gminy rekompensata z tytułu świadczenia publicznych usług transportu zbiorowego stanowi obrót (część podstawy opodatkowania) podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? Innymi słowy, czy przedmiotową rekompensatę należy traktować jako wynagrodzenie za świadczoną usługę lub dotację bezpośrednio wpływającą na cenę usługi (w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), a w konsekwencji, czy Spółka powinna od kwoty otrzymywanej rekompensaty naliczać podatek VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki, otrzymywana od Gminy rekompensata nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie stanowi ona wynagrodzenia za świadczenie usług, ani dotacji (dopłaty) bezpośrednio wpływającej na cenę świadczonych usług przewozowych. W konsekwencji kwota tej rekompensaty nie zwiększa podstawy opodatkowania VAT po stronie Spółki.

Uzasadnienie powyższego stanowiska Spółki.

Brak bezpośredniego związku rekompensaty z ceną i świadczeniem usług.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną (lub którą usługodawca ma otrzymać) z tytułu sprzedaży (świadczenia usług) od nabywcy lub osoby trzeciej, w tym dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług. Innymi słowy, aby dana dotacja/dopłata podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek między tą płatnością a ceną konkretnego świadczenia.

W ocenie Spółki, w opisanym stanie faktycznym nie występuje bezpośredni związek pomiędzy otrzymywaną rekompensatą a cenami świadczonych usług przewozowych.

Rekompensata nie wpływa na cenę biletów-ceny za przejazdy komunikacją miejską są ustalane odgórnie przez Radę Miasta w aktach prawa miejscowego, niezależnie od wysokości wypłacanej rekompensaty. Gmina, podejmując uchwały taryfowe, kieruje się względami polityki społecznej (dostępności cenowej transportu dla mieszkańców) oraz ustawowymi uprawnieniami do ulg, a nie wysokością swojego budżetu na dopłaty. W efekcie ceny biletów nie są kształtowane pod wpływem kwoty rekompensaty.

Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z 7 listopada 2018 r. I FSK 1692/16, rekompensaty wypłacane operatorom transportu zbiorowego nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania (...), ponieważ nie mają one bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez tych operatorów.

Podobnie NSA w wyroku z 30 stycznia 2019 r. I FSK 1673/16 wyraźnie wskazał, że rekompensaty przyznawane na podstawie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym nie są dopłatami wpływającymi na cenę usługi, gdyż ceny biletów są ustalane przez organy władzy publicznej w oderwaniu od tych rekompensat.

Rekompensata ma charakter ogólny (podmiotowy) – służy pokryciu ogólnej straty finansowej Spółki wynikającej z realizacji zadań użyteczności publicznej, a nie dofinansowaniu konkretnej usługi, czy każdego indywidualnego przejazdu. Jej celem jest dotowanie działalności Spółki w zakresie transportu publicznego jako całości, aby umożliwić kontynuowanie tej działalności mimo nierentowności ekonomicznej narzuconej przez stosowanie ulg i niskich cen biletów. Wysokość rekompensaty jest kalkulowana przede wszystkim na podstawie danych finansowych Spółki (kosztów i przychodów z całokształtu działalności przewozowej, powiększonych o rozsądny zysk). Otrzymywane kwoty nie są powiązane z wykonywaniem konkretnego świadczenia na rzecz indywidualnego odbiorcy, lecz z wynikami finansowymi misji publicznej powierzonej Spółce.

NSA w wyroku z 24 stycznia 2023 r. I FSK 2264/19 podkreślił, że wysokość rekompensaty determinowana jest czynnikami niezależnymi od wysokości uzyskiwanej od pasażerów zapłaty za usługi – kalkuluje się ją w oparciu o wynik finansowy działalności przewozowej (uwzględniający koszty, wpływy z biletów oraz inne dochody i rozsądny zysk). Rekompensata ma zatem charakter ogólny, służy dotowaniu działalności operatora, a nie stanowi elementu ceny konkretnej usługi przewozu. Za błędne NSA uznał stanowisko przeciwne, jakoby rekompensata wpływała na cenę usługi i w związku z tym powinna zwiększać podstawę opodatkowania VAT – ocena organu podatkowego w tym zakresie została przez NSA określona jako wadliwa (sygn. I FSK 2264/19).

Mając na uwadze powyższe okoliczności, zdaniem Spółki, rekompensata nie spełnia kryteriów uznania jej za „dopłatę mającą bezpośredni wpływ na cenę” usługi w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, gdyż nie pozostaje w bezpośrednim, bezpośrednio kwotowym związku z ceną biletów, ani z indywidualnym świadczeniem na rzecz Gminy lub pasażera. Jest to raczej dopłata o charakterze podmiotowym (związana z dofinansowaniem działalności określonego podmiotu – operatora transportu), niż dopłata przedmiotowa do ceny konkretnej usługi.

Orzecznictwo sądowe potwierdzające stanowisko Spółki

Prezentowane przez Spółkę stanowisko znajduje szerokie potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, które w ostatnich latach wypracowały ugruntowaną linię orzeczniczą w analogicznych sprawach. Sądy zgodnie uznają, że rekompensaty otrzymywane przez operatorów transportu publicznego nie podlegają opodatkowaniu VAT, gdyż nie można im przypisać bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług przewozowych. Poniżej przywołuje Wnioskodawca wybrane wyroki ilustrujące tę linię orzeczniczą:

·Wyrok NSA z 7 listopada 2018 r. I FSK 1692/16 – NSA stwierdził, że rekompensaty za usługi przewozowe w komunikacji miejskiej nie mogą być uznane za dotacje, subwencje ani inne dopłaty zaliczane do podstawy opodatkowania VAT, ponieważ nie wpływają one bezpośrednio na cenę świadczonych usług. Ceny biletów ustala organ samorządu (Rada Gminy) w drodze uchwały, niezależnie od wypłacanych rekompensat. Rekomendowany cel tych rekompensat – zgodnie z art. 52 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym – to pokrycie strat operatora (ewentualnie zapewnienie rozsądnego zysku) i umożliwienie mu dalszego prowadzenia działalności przewozowej mimo deficytu. Innymi słowy, rekompensata stanowi dopłatę związaną z kosztami funkcjonowania przewoźnika, a nie z cenami biletów, na które rekompensata nie oddziałuje.

·       Wyrok NSA z 30 stycznia 2019 r. I FSK 1673/16 – w tezie orzeczenia NSA jednoznacznie stwierdził, że rekompensaty przyznawane operatorom na podstawie rozdziału 6 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym nie są dotacjami wpływającymi na cenę usługi i nie podlegają włączeniu do podstawy opodatkowania VAT. NSA podkreślił, iż fakt, że przewoźnik świadczy usługi użyteczności publicznej po narzuconych (regulowanych) cenach – uwzględniających różne preferencje społeczne (ulgi, przejazdy bezpłatne) – powoduje, że przychody z biletów nie pokrywają kosztów działalności. Celem rekompensat jest właśnie pokrycie powstałej straty i umożliwienie dalszego świadczenia usług publicznych. Taka dopłata nie jest powiązana z ceną usługi, lecz z kosztami funkcjonowania publicznego transportu w zakresie narzuconym przez władze samorządowe.

·Wyrok NSA z 21 grudnia 2021 r. I FSK 1060/21 (Legalis nr 2683674) – NSA kolejny raz potwierdził, że ceny biletów ustalane przez gminę nie mają związku z wypłacanymi rekompensatami, a rekompensaty wypłacane przewoźnikom pokrywają straty wynikłe z wykonywania usług po cenach narzuconych ustawowo. W uzasadnieniu podkreślono, że ponieważ operator świadczy usługi publiczne po cenach zawierających ustawowe ulgi i zwolnienia, jego przychody nie pokrywają kosztów. Rekompensata ma pokryć tę różnicę, co nie oznacza, że wpływa ona na wysokość samej ceny biletu - przeciwnie, jest konsekwencją polityki taryfowej gminy, ale nie czynnikiem kształtującym cenę.

·Wyrok NSA z 24 stycznia 2023 r. I FSK 2264/19 – najnowsze orzeczenie NSA w tym zakresie (wydane w roku 2023) również stanęło po stronie podatników. NSA wprost zanegował pogląd organu podatkowego, jakoby rekompensata stanowiła część wynagrodzenia za usługę. W ocenie NSA rekompensata ma charakter ogólny, jest przeznaczona na dotowanie działalności Spółki, a nie na dopłatę do konkretnej ceny usługi przewozu. Sąd zauważył, że wysokość rekompensaty zależy od wyniku finansowego działalności przewozowej (tj. od kosztów, przychodów z biletów i innych wpływów oraz rozsądnego zysku), a więc od czynników niezależnych od ceny biletów. Dlatego błędna (wadliwa) jest ocena, że rekompensata wpływa na cenę usług i stanowi przez to podstawę opodatkowania VAT – NSA uchylił interpretację organu podatkowego, który prezentował takie stanowisko.

W świetle przytoczonych wyroków można mówić o jednolitej linii orzeczniczej wskazującej, że rekompensaty za usługi publicznego transportu zbiorowego nie podlegają opodatkowaniu VAT. Sądy zgodnie uznają brak bezpośredniego związku między tymi dopłatami a ceną biletów lub konkretną usługą, co wyklucza włączenie ich do podstawy opodatkowania (zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE).

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE z 13 lutego 2025 r.

Dodatkowym argumentem wspierającym stanowisko Spółki jest niedawna opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) Juliane Kokott z 13 lutego 2025 r. w sprawie C-615/23. Sprawa ta dotyczy właśnie pytania prejudycjalnego skierowanego do TSUE przez Naczelny Sąd Administracyjny w Polsce, dotyczącego opodatkowania VAT rekompensaty wypłacanej operatorowi transportu publicznego przez jednostkę samorządu terytorialnego.

W swojej opinii Rzecznik Generalna jednoznacznie stwierdziła, że rekompensata wypłacana spółce transportowej przez gminę nie stanowi wynagrodzenia za usługę na rzecz tej gminy, ani nie jest bezpośrednio powiązana z ceną usług transportowych świadczonych pasażerom. Rekompensata ma charakter ogólny i jej przeznaczeniem jest pokrycie strat związanych z realizacją usług publicznego transportu zbiorowego, a nie finansowanie konkretnych usług czy „dopłacanie do biletu”. Wysokość rekompensaty jest ustalana: w oderwaniu od liczby przewiezionych pasażerów czy ceny jednostkowej biletu – zależy natomiast od różnicy między kosztami funkcjonowania komunikacji a sumą wpływów z biletów i ewentualnych innych przychodów. Brak jest zatem bezpośredniego związku między rekompensatą a usługami transportowymi konsumowanymi przez pasażerów, co zdaniem Rzecznik Generalnej wyklucza uznanie takiej rekompensaty za część podstawy opodatkowania VAT.

Rzecznik Generalna podkreśliła również fundamentalną zasadę, że VAT jest podatkiem od konsumpcji, obciążającym wydatki konsumentów na towary i usługi. Tymczasem w opisanej sytuacji rekompensata nie jest elementem kalkulacji ceny płaconej przez konsumenta (pasażera) za przejazd – pasażer płaci określoną cenę biletu, zaś rekompensata stanowi odrębny transfer finansowy między samorządem a operatorem. Skoro wysokość rekompensaty jest ustalana niezależnie od świadczenia usług na indywidualną rzecz pasażera (nie zależy od każdego sprzedanego biletu), to brak jest podstaw, by traktować ją jako wynagrodzenie za usługę opodatkowane VAT.

Wyrok TSUE z 8 maja 2025r w sprawie C-615/23 omówiony już powyżej, w którym Trybunał wprost stwierdził, że: „Artykuł 73 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że: zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego przedsiębiorstwu świadczącemu usługi publicznego transportu zbiorowego i mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług nie wchodzi w zakres podstawy opodatkowania tego przedsiębiorstwa”.

Podsumowanie argumentacji.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy otrzymywana od Gminy rekompensata za świadczenie publicznych usług przewozowych nie stanowi zapłaty za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. W szczególności nie jest to dopłata wpływająca bezpośrednio na cenę usług przewozu pasażerskiego – nie spełnia zatem warunku z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, by wliczać ją do podstawy opodatkowania. Rekompensata ma na celu pokrycie ogólnego deficytu finansowego Spółki wynikającego z realizacji zadań publicznych po cenach narzuconych uchwałą Rady Miasta, a jej wypłata pozostaje w luźnym (pośrednim) związku z wykonywanymi usługami, niewystarczającym do uznania jej za element wynagrodzenia za konkretną usługę.

Stanowisko to jest zgodne z utrwaloną linią orzeczniczą polskich sądów administracyjnych (w tym licznych wyroków NSA z lat 2018-2023) oraz znajduje potwierdzenie w najnowszym wyroku TSUE z 8 maja 2025r.

W świetle powyższego, Spółka wnosi o potwierdzenie w indywidualnej interpretacji, że otrzymywana przez nią rekompensata nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, Spółka nie jest zobowiązana do wykazywania kwoty tej rekompensaty jako obrotu opodatkowanego VAT, ani do wystawiania faktury VAT z tytułu otrzymania przedmiotowych środków finansowych od Gminy (świadczenie to pozostaje poza zakresem  opodatkowania VAT). Spółka pragnie podkreślić, że uzyskanie takiej interpretacji jest istotne dla zachowania pewności prawa i prawidłowego rozliczania podatku VAT w prowadzonej działalności.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak wynika z treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku, którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Powyższe przepisy wskazują, że czynność podlega opodatkowaniu, jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że wykonując opisane we wniosku czynności transportu spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działają Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.

Dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe, itd.).

Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzenia wymaga, że gdyby nawet podatnik nie osiągnął z tytułu prowadzonej działalności dochodu, to nie zmienia to faktu, że wykonując czynności będące przedmiotem działalności gospodarczej wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT - bowiem będzie świadczył w tym zakresie usługi, które podlegają VAT. W konsekwencji, oznacza to, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (nawet bilansując tylko poniesione w związku z nim wydatki), to owe wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.

Zasady finansowania przewozów o charakterze publicznym zostały uregulowane w ustawie z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 258), dalej „ustawa o publicznym transporcie zbiorowym”.

Art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że:

Rekompensata - środki pieniężne lub inne korzyści majątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Organizatorem publicznego transportu zbiorowego, zwanym dalej „organizatorem”, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest gmina:

a)na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,

b)której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami - na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, na obszarze gmin, które zawarły porozumienie.

W myśl art. 50 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać w szczególności na:

1)pobieraniu przez operatora lub organizatora opłat w związku z realizacją usług świadczonych w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub

2)przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu:

a)utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym, lub

b)utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile zostały ustanowione, lub

c)poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub

3)udostępnianiu operatorowi przez organizatora środków transportu na realizację przewozów w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Na podstawie art. 50a ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Rada gminy może ustalać ceny za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej w gminnych przewozach pasażerskich. (…)

Stosownie do art. 51 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Źródłem finansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej mogą być w szczególności:

1)środki własne jednostki samorządu terytorialnego będącej organizatorem;

2)środki z budżetu państwa.

Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Do źródeł finansowania, o których mowa w ust. 1, należą również wpływy ze sprzedaży biletów oraz wpływy z opłat dodatkowych pobieranych od pasażerów, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe.

W myśl art. 52 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

Operatorowi przysługuje rekompensata, jeżeli wykaże, że podstawą poniesionej straty z tytułu realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego są utracone przychody i poniesione koszty, o których mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, proporcjonalnie do poniesionej straty.

Jak stanowi art. 52 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

W ramach rekompensaty, w części, o której mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. c, operatorowi przysługuje rozsądny zysk, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.

Na mocy art. 53 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym:

1.Właściwy organizator przekazuje operatorowi rekompensatę, o której mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, jeżeli operator poniósł stratę i złożył wniosek o rekompensatę w trybie określonym w umowie o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

2.We wniosku, o którym mowa w ust. 1, określa się wysokość utraconych przychodów i poniesionych kosztów, o których mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, obliczoną zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.

3.Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się dokumenty potwierdzające wysokość utraconych przychodów i poniesionych kosztów, o których mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2.

Zgodnie z art. 54 ww. ustawy:

1.Właściwy organizator weryfikuje wniosek i dokumenty przedstawione przez operatora, stanowiące podstawę obliczenia rekompensaty.

2.W przypadku pozytywnego wyniku weryfikacji, o której mowa w ust. 1, organizator:

1)występuje do właściwego marszałka województwa z wnioskiem o przekazanie rekompensaty w części stanowiącej zwrot utraconych przychodów z tytułu stosowania ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym do wysokości poniesionej z tego tytułu straty;

2)wypłaca przyznaną operatorowi rekompensatę w zakresie poniesionej straty z tytułu:

a)realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

b)utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora.

3)Przepisu ust. 2 pkt 1 nie stosuje się, w przypadku gdy organizatorem jest marszałek województwa lub minister właściwy do spraw transportu.

Z kolei na mocy art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. Stosownie do ww. przepisu podstawa opodatkowania obejmuje:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Art. 29a ust. 7 ustawy:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1)stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3)otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Z powyższych przepisów wynika, że – co do zasady – podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru, czy też konkretnego rodzaju usługi. Gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie jest natomiast podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

Z treści powołanych przepisów wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Z opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo umowę z Gminą na świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego. W ramach umowy występują Państwo jako Operator natomiast Gmina jest Organizatorem. Z tytułu wykonywania usług otrzymują Państwo rekompensatę wypłacaną przez Gminę na podstawie wykonanych wozokilometrów. Rada Miasta w drodze uchwały ustala ceny biletów – są to ceny regulowane, jednakowe dla wszystkich pasażerów (z uwzględnieniem ustawowo lub lokalnie przyznanych ulg i uprawnień do przejazdów ulgowych lub bezpłatnych). Rekompensata przysługuje Państwu na podstawie przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Jej wysokość obliczana jest w oparciu o wynik finansowy netto z wykonywania tych usług – uwzględnia po niesione koszty tej działalności, ewentualnie inne dochody z działalności dodatkowej związanej z transportem oraz tzw. rozsądny zysk. Rekompensata wyliczana jest najpierw na przyszły rok, a następnie weryfikowana w pierwszym kwartale następnego roku, celem uniknięcia nadmiernego wypłacania rekompensaty albo ewentualnego uzupełniania w przypadku niedoborów. Rekompensata jest zależna od wykonanych wozokilometrów, nie od ilości przewiezionych pasażerów, czy sprzedanych biletów. Kwota rekompensaty jest weryfikowana pod kątem spełnienia warunków, o których mowa w Rozporządzeniu.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii uznania otrzymywanej rekompensaty jako wynagrodzenia za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT usługi publicznego transportu zbiorowego.

Odnosząc się do okoliczności sprawy zasadnym jest odwołanie się do wyroku TSUE z 8 maja 2025 r. w sprawie C615/23 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko P. S.A.). Przedmiotem tego wyroku jest bowiem sytuacja, w której Spółka realizująca (na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego) publiczny transport zbiorowy, pokrywa część kosztów z wpływów z biletów, a pozostałą część uzyskuje w formie rekompensaty od tej jednostki działającej jako organizator.

W wyroku tym TSUE wskazał, że:

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z informacjami zawartymi w postanowieniu odsyłającym i w uwagach na piśmie organu podatkowego bezpośrednimi odbiorcami usług publicznego transportu zbiorowego, które operator tych usług zamierza świadczyć, są użytkownicy rzeczonych usług, którzy zakupują bilety w zamian za te usługi, podczas gdy organizator wypłacający rekompensatę temu operatorowi nie jest uważany za odbiorcę tej usługi. Tak więc w niniejszej sprawie organizator ten posiada status „osoby trzeciej” w rozumieniu tego art. 73 (pkt 22)

Co się tyczy kwestii, czy rekompensata ta stanowi subwencję związaną bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT, z orzecznictwa Trybunału wynika, że przewidując, że do podstawy opodatkowania VAT zalicza się, w określonych w tym przepisie przypadkach, niektóre subwencje przyznane podatnikom, ów art. 73 zmierza do obciążenia VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C573/18 i C574/18, EU:C:2019:847, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo] (pkt 23)

Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w takim przypadku subwencję można uznać za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym może ona podlegać opodatkowaniu [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C573/18 i C574/18, EU:C:2019:847, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo] (pkt 24)

Ponadto należy zbadać, czy nabywcy towarów lub usługobiorcy czerpią zysk z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. Niezbędne jest bowiem, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący ceny, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C573/18 i C574/18, EU:C:2019:847, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 25)

Ponadto możliwe powinno być zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C573/18 i C574/18, EU:C:2019:847, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 26)

W pojęciu „subwencje związane bezpośrednio z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT mieszczą się zatem jedynie te subwencje, które stanowią całkowicie lub częściowo świadczenie uzyskiwane w zamian za określone dostawy towarów lub świadczenia usług oraz są przyznawane przez osobę trzecią sprzedawcy lub świadczącemu usługi [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 października 2019 r., C i C (VAT i dotacje rolne), C573/18 i C574/18, EU:C:2019:847, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo]. (pkt 27)

W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że rozpatrywane w postępowaniu głównym usługi publicznego transportu zbiorowego są świadczone na podstawie umowy zawartej między jednostką samorządu terytorialnego, działającą jako organizator, który ustala cenę biletów, a spółką P., działającą w charakterze operatora. Ponieważ przychody uzyskane w szczególności ze sprzedaży biletów są niewystarczające do pokrycia kosztów tych usług, jednostka samorządu terytorialnego wypłaca spółce P. zryczałtowaną rekompensatę, której kwota nie może przekraczać kwoty odpowiadającej ujemnemu wynikowi finansowemu wynikającemu ze wspomnianych usług, a w każdym razie maksymalnej kwoty ustalonej na dany okres. (pkt 28)

Jak stwierdził sąd odsyłający, taka rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych, ustaloną przez organizatora tych usług, ponieważ celem tej rekompensaty jest przede wszystkim pokrycie strat związanych z tą działalnością. (pkt 29)

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że rekompensata taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym nie jest wypłacana operatorowi konkretnie w celu świadczenia przez niego usługi transportowej na rzecz określonego usługobiorcy i nie ma wpływu na cenę, jaką ma zapłacić ten usługobiorca, ponieważ cena ta nie jest ustalana w taki sposób, że zmniejsza się proporcjonalnie do rekompensaty wypłacanej podmiotowi świadczącemu tę usługę. Natomiast, jak zauważyła w istocie rzecznik generalna w pkt 54 opinii, wspomniana rekompensata jest przyznawana a posteriori i jest niezależna od konkretnego korzystania z usług transportowych, lecz zależy od liczby oferowanych wozokilometrów. Taka rekompensata nie wchodzi zatem w zakres pojęcia „subwencji bezpośrednio związanych z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT. (pkt 30)

Wniosku tego nie podważa fakt, że bez takiej rekompensaty, która pozwala na wyraźne obniżenie ceny świadczonej usługi, cena biletów dla odbiorców tej usługi musiałaby być wyższa. (pkt 31)

Jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 58 opinii, należy bowiem uznać, że każda dotacja siłą rzeczy może mieć wpływ na kalkulację cen, niezależnie od tego, czy jest ona dokonywana przez beneficjenta dotacji, czy też, jak w niniejszym przypadku, przez organizatora wypłacającego rzeczoną dotację. Tymczasem, jak wynika z orzecznictwa Trybunału, sam fakt, że finansowanie może mieć wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podmiot otrzymujący to finansowanie, nie wystarcza, aby objąć to finansowanie opodatkowaniem jako subwencji bezpośrednio związanej z ceną w rozumieniu art. 73 dyrektywy VAT (zob. podobnie wyrok z dnia 22 listopada 2001 r., Office des produits wallons, C-184/00, EU:C:2001:629, pkt 12). (pkt 32)

(…). w niniejszej sprawie z usług publicznego transportu zbiorowego nie korzystają osoby, które można wyraźnie zidentyfikować, lecz wszyscy potencjalni pasażerowie. Ponadto rekompensata jest obliczana bez uwzględniania tożsamości i liczby użytkowników świadczonej usługi. (pkt 39)

W świetle całości powyższych rozważań odpowiedź na przedłożone Trybunałowi pytanie powinna brzmieć tak, iż art. 73 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego przedsiębiorstwu świadczącemu usługi publicznego transportu zbiorowego i mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług nie wchodzi w zakres podstawy opodatkowania tego przedsiębiorstwa. (pkt 40)

Mając na uwadze przepisy art. 29a ust. 1 ustawy oraz orzeczenie TSUE w sprawie C-615/23 stwierdzić należy, że otrzymana przez Państwa od Gminy rekompensata za świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Rekompensata ta wypłacana jest bowiem przez Gminę (organizatora) Państwu (Operatorowi) za świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego i została wyliczona na zasadach opisanych w Rozporządzeniu (WE) 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r., dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE., I. 315/1 z dnia 3 grudnia 2007 r., Dz. Urz. UE, I. 240/65 z dnia 16 września 2015 r., Dz. Urz. UE, I. 354/22 z dnia 23 grudnia 2016 r.). Do wypłaty tej rekompensaty mają również zastosowanie przepisy ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

W związku z powyższym, w świetle orzeczenia TSUE w sprawie C-615/23, rekompensata nie jest wypłacana Państwu w celu świadczenia przez Państwa usługi transportowej na rzecz określonego usługobiorcy i nie ma wpływu na cenę, jaką ma zapłacić ten usługobiorca. Rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych, ustaloną przez organizatora tych usług, ponieważ celem tej rekompensaty jest przede wszystkim pokrycie strat związanych z tą działalnością.

Podsumowując, stwierdzam, że otrzymywanej dotacji nie należy wliczać do podstawy opodatkowania, gdyż nie stanowi ona wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem Państwa stanowisko uznałem jako prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym ich przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być rozpatrzone zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl którego:

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.