
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:
·zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy sprzedaży udziału w działce nr 1 jest prawidłowe,
·zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy sprzedaży udziału w działce nr 2 jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 24 czerwca 2025 r. w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy:
·zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy sprzedaży udziału w działce nr 1,
·zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy sprzedaży udziału w działce nr 2.
Wniosek uzupełnił Pan pismem z 3 września 2025 r. (data wpływu 9 września 2025 r.)
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Wnioskodawca jest współwłaścicielem, w udziale wynoszącym 1/2, nieruchomości położonej w X., przy ul. (...), o obszarze 0,9917 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (…) (dalej „Nieruchomość” ).
Nieruchomość składa się z działki nr 1 o obszarze 0,9784 ha oraz działki nr 2 o obszarze 0,0133 ha w obrębie (…).
Działka nr 1 jest zabudowana trwale związanym z gruntem budynkiem niemieszkalnym jednokondygnacyjnym blaszanym), o powierzchni zabudowy 66 m2, wybudowanym w 1989 r. (dalej „Budynek”). Ponadto, na wskazanej działce znajduje się wiata z lat 80-tych lub 90-tych, wykonana z blachy falistej i lekkich, łatwych do zdemontowania elementów („Wiata”).
Działka nr 2 stanowi część pasa drogowego - ulicy (...), i objęta jest decyzją (nieostateczną) zezwalającą na realizację na niej inwestycji drogowej (dalej zwaną „Decyzją ZRiD”). Na działce nr 2 znajduje się budowla w postaci drogi („Droga”) Budowa Drogi została zakończona w czerwcu 2024 r. i wówczas rozpoczęto jej użytkowanie.
Budowa Drogi została zrealizowana i sfinansowana przez inny podmiot niż Wnioskodawca, tj. przez zarządcę drogi. Wnioskodawca nie poniósł żadnych wydatków związanych z budową Drogi i tym samym nie przysługiwało jemu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków na budowę Drogi. Ponadto Wnioskodawca nie ponosił wydatków na ulepszenie Drogi.
Drugim współwłaścicielem Nieruchomości, w udziale wynoszącym 1/2, jest siostra Wnioskodawcy.
Udział we współwłasności Nieruchomości Wnioskodawca nabył:
·częściowo, w udziale wynoszącym 1/4 w drodze dziedziczenia ustawowego po swoim ojcu, z dniem 4 października 1992 r.;
·częściowo na podstawie umowy z dnia 1 kwietnia 1998 r. o dział spadku po ojcu; w wyniku tej umowy udział Wnioskodawcy we współwłasności Nieruchomości wzrósł do 1/3;
·częściowo na podstawie umowy darowizny z dnia 12 sierpnia 2014, na podstawie której matka Wnioskodawcy przekazała mu 1/6 udziału we współwłasności Nieruchomości.
Wnioskodawca wykorzystuje Nieruchomość w prowadzonej działalności gospodarczej: od ok. 2010 r. prowadził na nieruchomości parking, a obecnie (od 2024 r.) zezwala na użytkowanie Nieruchomości spółce prowadzącej, której jednocześnie świadczy odpłatnie usługi związane z obsługą tego parkingu.
W odniesieniu do działki nr 2 - była ona wykorzystywana do 2024 r. w działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę. W 2024 r. została przekazana zarządcy drogi pod budowę Drogi i od tego czasu nie jest wykorzystywana przez Wnioskodawcę.
Nieruchomość, ani znajdujące się na niej obiekty (Budynek, Wiata, Droga) nie jest i nie była ujęta w ewidencji środków trwałych ani przez Wnioskodawcę, ani przez drugiego współwłaściciela.
Nieruchomość nie jest objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, ani nie została dla niej wydana decyzja o warunkach zabudowy.
Dla Nieruchomości została wydana w dn. 29 sierpnia 2024 r. decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych, stwierdzająca brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie osiedla domów wielorodzinnych z podziemnym parkingiem na Nieruchomości. Wniosek w tej sprawie złożono w dniu 29 września 2022 r. Przygotowanie wniosku zlecił wyspecjalizowanej firmie i opłacił Wnioskodawca w ramach swojej działalności gospodarczej (koszt wyniósł (...)).
Decyzja została wydana na wniosek podpisany przez siostrę Wnioskodawcy, do której należy pozostałe 1/2 udziału w Nieruchomości (ustaliła z Wnioskodawcą, że będzie stroną postępowania, aby - w razie potrzeby - wyjaśniać z urzędem kwestie nieruchomościowe, które z racji wykształcenia są jej znane lepiej niż Wnioskodawcy). Sam pomysł wniosku był związany z tym, że Wnioskodawca, dopuszczał możliwość budowy na gruncie budynku na wynajem lub sprzedaż. Jednakże nie doszło do dalszych działań w tym zakresie i Wnioskodawca nie przystąpił do planowania jakiegokolwiek projektu. W związku z tym, że siostra Wnioskodawcy chciała uzyskać środki na swoje potrzeby a do tej pory jedynie Wnioskodawca odnosił korzyści z Nieruchomości (w postaci czynszu) - uzgodniła ona z Wnioskodawcą sprzedaż Nieruchomości.
Poza uzyskaniem ww. decyzji środowiskowej Wnioskodawca, ani jego siostra nie podejmowali starań dotyczących zmian prawnych Nieruchomości i nie ponosili nakładów na nią, jak również nie podejmowali żadnych innych działań zmierzających do zmiany stanu faktycznego albo prawnego Nieruchomości.
Obecnie planowana jest sprzedaż Nieruchomości na rzecz podmiotu niepowiązanego (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - „Nabywca”), zainteresowanego przeprowadzeniem na Nieruchomości projektu deweloperskiego (budowy budynku lub budynków z lokalami na sprzedaż).
Wnioskodawca ani jego siostra nie podejmowali działań marketingowych albo reklamowych w celu znalezienia nabywcy Nieruchomości i nie ponosili w związku z tym nakładów. Nabywcę wytypowała siostra Wnioskodawcy - wyszukała w sieci Internet kilka firm które jej zdaniem mogłyby być zainteresowane zakupem. Następnie skontaktowała się z nimi. Doszło do spotkań z trzema potencjalnymi kupującymi, przy czym w jednym wypadku rozmowa była zakończona bardzo szybko a w przypadku dwóch kupujących rozmowy trwały nieco dłużej. Z tej pary Wnioskodawca z siostrą zdecydowali się na dalsze rozmowy z jednym podmiotem (Nabywcą), z którym ostatecznie podpisano umowę przedwstępną.
Zgodnie z ustaleniami z Nabywcą, jeśli na dzień zawarcia umowy sprzedaży:
a)Decyzja ZRiD nie będzie ostateczna - przedmiotem umowy sprzedaży będzie cała Nieruchomość.
b)Decyzja ZRiD będzie ostateczna - przedmiotem sprzedaży będzie wyłącznie działka nr 1.
Strony zawarły umowę przedwstępną sprzedaży Nieruchomości. Zawarcie przyrzeczonej umowy sprzedaży uzależnione będzie od łącznego spełnienia następujących warunków (zastrzeżonych na korzyść Nabywcy):
1)wydania na rzecz Nabywcy co najmniej jednej ostatecznej decyzji obowiązującej w dniu zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży, o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, polegających na budowie na działce nr 1 zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych wraz z niezbędną infrastrukturą;
2)wydania na rzecz Nabywcy co najmniej jednej ostatecznej decyzji obowiązującej w dniu zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży, o pozwoleniu na budowę na działce nr 1 zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych wraz z niezbędna infrastrukturą.
W związku z powyższym sprzedający udzielili Nabywcy zgody na dysponowanie działką nr 1 na cele budowlane.
Sprzedający wyrazili również zgodę na przeniesienie na rzecz Kupującego opisanej powyżej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z 2024 r.
Ponadto każdy ze sprzedających z osobna (tj. Wnioskodawca oraz jego siostra) udzielili pełnomocnictwa osobom wskazanym przez Nabywcę do reprezentowania sprzedających, na warunkach według uznania pełnomocnika, wobec wszelkich władz, sądów, urzędów, osób prawnych i fizycznych, w związku z przygotowaniem procesu budowlanego na Nieruchomości, a w szczególności do: (…)
Pełnomocnictwo nie obejmuje umocowania do zaciągania zobowiązań w imieniu i na rzecz któregokolwiek z obecnych właścicieli („Sprzedający”), w szczególności do zawierania jakichkolwiek umów w imieniu Sprzedających, ani dokonywania operacji podziału bądź scalania nieruchomości, bądź innych operacji mających wpływ na pogorszenie warunków zagospodarowania Nieruchomości, bądź skutkujących powstaniem zobowiązania po stronie któregokolwiek ze Sprzedających.
W przypadku, gdyby powyższe pełnomocnictwo okazało się niewystarczające lub zbyt mało szczegółowe do czynności związanych z przygotowaniem procesu budowlanego na Nieruchomości, Sprzedający zobowiązali się do udzielenia dodatkowego lub bardziej szczegółowego pełnomocnictwa, w odpowiedniej formie, w terminie 7 (siedmiu) dni od wezwania przez Nabywcę, pod warunkiem jednakże, że zakres czynności do jakich potrzebne będzie pełnomocnictwo i skutki dla Sprzedających zostaną przez sprzedających zaakceptowane.
Udzielenie powyżej opisanych pełnomocnictw było warunkiem niezbędnym do zawarcia umowy - Nabywca nie zdecydowałby się zawrzeć z Wnioskodawcą umowy, gdyby nie zostały mu udzielone powyższe pełnomocnictwa.
Celem udzielenia pełnomocnictw jest zapewnienie, że Nieruchomość będzie możliwa do wykorzystania w przedsięwzięciu planowanym na niej przez Nabywcę. Sprzedający nie będą uczestniczyć w jakikolwiek sposób w pracach przygotowawczych dotyczących uzyskiwania pozwoleń, zgód, czy zawierania umów na podstawie udzielanych pełnomocnictw. Nie będą również uczestniczyć w projektowaniu i analizach technicznych, prawnych lub finansowych dotyczących czynności zmian faktycznych lub prawnych dokonywanych pod kątem pozyskania przez Nabywcę decyzji o warunkach zabudowy ani decyzji w sprawie pozwolenia na budowę. Koszt tych prac będzie ponoszony wyłącznie przez Nabywcę zaś prace wykonywane będą siłami jego personelu lub firm działających na jego zlecenie.
Reasumując, w zależności od stanu istniejącego na dzień zawarcia umowy przyrzeczonej:
a)przedmiotem sprzedaży będzie wyłącznie działka nr 1 (tzn. ściśle udziały Wnioskodawcy drugiego współwłaściciela we współwłasności tej działki) - jeśli decyzja ZRiD będzie ostateczna,
b)przedmiotem sprzedaży będzie cała Nieruchomość, tzn. udziały we współwłasności działki nr 1 i działki nr 2 - jeżeli Decyzja ZRiD nie będzie ostateczna.
Ponadto, umowa przedwstępna sprzedaży zawiera zapis, iż w przypadku gdyby Sprzedający zostali uznani jako czynni podatnicy podatku VAT dla tej transakcji, a sama dostawa korzystałaby ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, strony mogą zrezygnować ze zwolnienia i wybrać dobrowolne opodatkowanie na podstawie art. 42 ust. 10 ustawy o VAT.
Wnioskodawca nie dokonał w przeszłości żadnej transakcji sprzedaży nieruchomości.
Na pytania postawione w wezwaniu o treści:
1)Czy budynek niemieszkalny jednokondygnacyjny znajdujący się na działce o nr 1 stanowi budynek w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ww. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 724 ze zm.)?
2)Czy wiata znajdująca się na działce o nr 1 stanowi:
a)budynek w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ww. ustawy Prawo budowlane?
b)budowlę w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ww. ustawy Prawo budowlane?
3)Czy droga znajdująca się na działce nr 2 stanowi budowlę w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ww. ustawy Prawo budowlane?
4)Kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie poszczególnych budynku/budowli lub ich części w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług? Należy wskazać dokładną datę dla każdego budynku/budowli odrębnie.
5)Jeżeli nastąpiło pierwsze zasiedlenie części budynku/budowli, to należy wskazać, w jakiej części? Należy wskazać dla każdego budynku/budowli odrębnie.
6)Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem budynku/poszczególnych budowli lub ich części a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata? Należy wskazać dla każdego budynku/budowli odrębnie.
7)Kiedy nastąpiło zajęcie do używania budynku/budowli? Należy wskazać dokładną datę dla każdego budynku/budowli odrębnie.
8)Czy budynek/ budowle były/są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były/są budynek/budowle, Pan wykonywał – należy podać podstawę prawną zwolnienia? Należy wskazać dla każdego budynku/budowli odrębnie.
9)W związku z informacją wynikającą z opisu sprawy, że udzielił Pan i Współwłaściciel pełnomocnictwa do „występowania o decyzje o pozwoleniu na rozbiórkę”, proszę jednoznacznie wskazać:
·dla jakich budynków/budowli zostanie wydana decyzja o rozbiórce budynków/ budowli;
·kiedy zostanie wydana decyzja o rozbiórce budynków/ budowli, tj. czy decyzja będzie wydana przed sprzedażą działki/działek czy po sprzedaży;
·kiedy rozpoczną się prace rozbiórkowe budynku/budowli tj. przed czy po sprzedaży działki/ działek - proszę wskazać odrębnie dla każdego budynku/budowli;
·czy na dzień dostawy działki/działek prace rozbiórkowe zostaną zakończone?
10)Czy Pan lub Współwłaściciel ponosili nakłady na ulepszenie ww. budynku i/lub budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej tego budynku/budowli? Należy wskazać dla każdego budynku/budowli odrębnie. Jeśli tak, to również należy wskazać dla każdego budynku/budowli odrębnie:
a.w jakim okresie ponoszone były wydatki na ulepszenie ww. budynku/budowli;
b.czy w stosunku do wydatków na ulepszenie ww. budynku/budowli, przysługiwało Panu lub Współwłaścicielowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;
c.kiedy ww. budynek/budowla po dokonaniu ulepszeń, zostały oddane do użytkowania; należy wskazać dokładne daty;
d.czy po oddaniu do użytkowania ulepszonego budynku/budowli miało miejsce ich pierwsze zasiedlenie? Jeżeli tak, to należy wskazać dzień, miesiąc i rok, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie;
e.czy między pierwszym zasiedleniem ulepszonego budynku/budowli a ich dostawą, upłynął/upłynie okres dłuższy niż 2 lata?
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan:
1)Budynek niemieszkalny jednokondygnacyjny znajdujący się na działce nr 1 stanowi budynek w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2024 r., poz. 724 ze zm.).
2)Wiata znajdująca się na działce nr 1 stanowi budowlę w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.
3)Droga znajdująca się na działce nr 2 stanowi budowlę w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 Prawo budowlane.
4)Nie jest Pan w stanie wskazać dokładnych dat pierwszego zasiedlenia poszczególnych budynków/budowli. Natomiast wskazał Pan, że pierwsze zasiedlenie, w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług:
·budynku niemieszkalnego jednokondygnacyjnego o powierzchni zabudowy 66 m2 nastąpiło ok. 1996 r. (a nie jak omyłkowo wskazano we wniosku o interpretację, w 1989 r.),
·wiaty wykonanej z blachy falistej i lekkich, łatwych do zdemontowania elementów nastąpiło ok. 1995 r.,
·drogi na działce nr 2 nastąpiło w czerwcu 2024 r.
5)Wskazane powyżej budynek i budowle nie były zasiedlane częściami, lecz każdy z tych obiektów został w całości zasiedlone w czasie wskazanym w pkt 4 powyżej.
6)Pomiędzy pierwszym zasiedleniem:
a)budynku niemieszkalnego a jego dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata,
b)wiaty a jej dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata,
c)drogi:
·upłynie okres dłuższy niż 2 lata, jeśli umowa sprzedaży zostanie zawarta w lipcu 2026 r. lub później,
·nie upłynie okres dłuższy niż 2 lata, jeśli umowa sprzedaży zostanie zawarta do końca czerwca 2026 r.
7)Jak wskazano w pkt 4 powyżej, nie jest Pan w stanie wskazać dokładnych dat zajęcia do używania poszczególnych budynków/budowli. Natomiast wskazał Pan, że pierwsze zajęcie do używania:
·budynku niemieszkalnego jednokondygnacyjnego o powierzchni zabudowy 66 m2 nastąpiło ok. 1996 r.,
·wiaty wykonanej z blachy falistej i lekkich, łatwych do zdemontowania elementów nastąpiło ok. 1995 r.,
·drogi na działce nr 2 nastąpiło w czerwcu 2024 r.
W świetle regulacji art. 2 pkt 14 i art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy podatku od towarów i usług powyższe określenie momentu zajęcia do używania budynków i budowli obiektywnie powinno być wystarczające do określenia skutków dostawy ww. budynków i budowli w podatku od towarów i usług, w zakresie, jakiego dotyczy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w niniejszej sprawie.
8)Wskazane powyżej budynek i budowle nie były i nie są wykorzystywana wyłącznie na potrzeby działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług.
9)Udzielone przez Pana i Współwłaściciela na rzecz Nabywcy pełnomocnictwa do „występowania o decyzje o pozwoleniu na rozbiórkę" ma charakter ogólny, tzn. w samej treści pełnomocnictwa nie wskazano obiektów, których mają dotyczyć decyzje o pozwoleniu na rozbiórkę. Niemniej jednak:
·Docelowo decyzje o rozbiórce mają dotyczyć budynku niemieszkalnego i wiaty na działce nr 1.
·Decyzje o rozbiórce mogą zostać wydane przed albo po sprzedaży działek (uzyskanie tych decyzji nie stanowi warunku zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży).
·Natomiast nawet w przypadku wydania powyższych decyzji przed sprzedażą działek, przed ich sprzedażą nie rozpoczną się prace rozbiórkowe. Czyli prace rozbiórkowe dotyczące:
·budynku niemieszkalnego - rozpoczną się po sprzedaży działki,
·wiaty - rozpoczną się po sprzedaży działek.
·Konsekwentnie, na dzień dostawy działki/działek prace rozbiórkowe nie będą rozpoczęte, a tym bardziej zakończone.
10) Ani Pan, ani Współwłaściciel nie ponosił nakładów na ulepszenie budynku i budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynku lub budowli.
Pytanie
1)Czy planowana sprzedaż działki nr 1 korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?
2)Czy planowana sprzedaż działki nr 2 korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług?
Pana stanowisko
1.Zdaniem Wnioskodawcy, planowana sprzedaż działki nr 1 korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług.
2.Zdaniem Wnioskodawcy, planowana sprzedaż działki nr 2 korzysta ze zwolnienia z podatku:
a)na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT - w przypadku, gdy przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta w lipcu 2026 r. lub później,
b)na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT - w przypadku, gdy przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta we wcześniejszym terminie.
Uzasadnienie
Ad 1.
Jak wskazano na wstępie, w zależności od stanu istniejącego na dzień zawarcia umowy przyrzeczonej:
1)przedmiotem sprzedaży będzie wyłącznie działka nr 1 (tzn. ściśle udziały Wnioskodawcy i drugiego współwłaściciela we współwłasności tej działki) - jeśli decyzja ZRiD będzie ostateczna,
2)przedmiotem sprzedaży będzie cała Nieruchomość, tzn. udziały we współwłasności działki nr 1 i działki nr 2 - jeżeli Decyzja ZRiD nie będzie ostateczna.
W przypadku pierwszego wariantu będzie miała miejsce dostawa nieruchomości zabudowanej.
Na działce nr 1 znajdują się bowiem:
·budynek niemieszkalny jednokondygnacyjny (blaszany), o powierzchni zabudowy 66 m2, wybudowany w 1989 r.,
·budowla - wiata wykonana z blachy falistej i lekkich, demontowalnych elementów.
W ocenie Wnioskodawcy, do ich sprzedaży będzie miało zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Zgodnie z tym przepisem, dostawa budynków, budowli lub ich części jest zwolniona od podatku, z wyjątkiem gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
„Pierwszym zasiedleniem” w myśl art. 2 pkt 14 ustawy o VAT jest „oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Pod pojęciem „pierwszego zasiedlenia" w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT należy zatem rozumieć użytkowanie przez pierwszego nabywcę lub użytkownika budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu, także na potrzeby własne osoby fizycznej, niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Stanowisko takie ma oparcie również w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej - tak m.in. interpretacja nr 0111-KDIB3-1.4012.97.2018.3.AZ z dnia 30 kwietnia 2018 r.: „Zatem zarówno zgodnie z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE Rady oraz w świetle utrwalonego w tej materii orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, pierwsze zasiedlenie budynku należy rozumieć szeroko jako „pierwsze zajęcie budynku, używanie”. W efekcie, aby w tej sytuacji można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, jego używania, w tym również na potrzeby własne osoby fizycznej.”
Powyższe stanowisko Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zajął również m.in. w interpretacjach indywidualnych nr 0111-KDIB3-1.4012.163.2018.4.AB z dnia 23 maja 2018 r. i nr 0111-KDIB3-1.4012.170.2018.3.IK z dnia 24 maja 2018 r.
Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że jak wskazano na wstępie:
·znajdujący się na Działce 2 budynek niemieszkalny jednokondygnacyjny o powierzchni zabudowy 66 m2, został wybudowany w 1989 r.
·znajdująca się na ww. działce wiata została wybudowana w latach 80-tych lub 90-tych
- i wówczas doszło do „pierwszego zasiedlenia" ww. obiektów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Zatem od „pierwszego zasiedlenia” obiektów znajdujących się na działce nr 1 upłynęły więcej niż 2 lata.
Jednocześnie Wnioskodawca, ani drugi współwłaściciel nie ponosili na żaden z obiektów znajdujących a działce nr 1 nakładów na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
Ww. działka, ani znajdujące się na niej obiekty (Budynek i Wiata), nie jest i nie była ujęta w ewidencji środków trwałych ani przez Wnioskodawcę, ani przez drugiego współwłaściciela.
Wobec tego nie miało miejsca powtórne „pierwsze zasiedlenie” powyższych obiektów.
Reasumując, obiekty znajdujące się na działce nr 1 były przedmiotem „pierwszego zasiedlenia”, przy czym od jego momentu upłynęło ponad 2 lata. W konsekwencji ich dostawa będzie zwolniona od podatku, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
Jednocześnie w myśl art. 29a ust. 8 ustawy o VAT w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Oznacza to, że powyższe zwolnienie obejmować będzie również dostawę działki, na których znajdują się budynki lub budowle.
Przemawia to za uznaniem za prawidłowe stanowiska Wnioskodawcy, że planowana sprzedaż działki nr 1 korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług.
Ad 2.
Z kolei w przypadku, w którym na dzień zawarcia umowy przyrzeczonej Decyzja ZRiD nie będzie ostateczna, przedmiotem sprzedaży będą udziały we współwłasności całej Nieruchomości - zarówno działki nr 1, jak i działki nr 2.
Jak wskazano na wstępie, działka nr 2 jest zabudowana budowlą w postaci Drogi. Budowla została wzniesiona przez inny podmiot niż Wnioskodawcy (zarządcę drogi). Niemniej jednak jako obiekt trwale związany z gruntem Droga stanowi jego część składową i tym samym jego własność przysługuje właścicielowi gruntu.
Zatem sprzedaż działki nr 2 na gruncie przepisów ustawy o VAT powinna być kwalifikowana jako sprzedaż budowli. Pierwsze zasiedlenie powyższej budowli, tj. rozpoczęcie jej użytkowania po wybudowaniu miało miejsce w czerwcu 2024 r. Zatem dla ustalenia skutków podatkowych jej sprzedaży decydujące znaczenie będzie miało to, czy przyrzeczona umowa sprzedaży będzie zawarta:
a)po upływie 2 lat, licząc od rozpoczęcia użytkowania Drogi, czy też
b)przed upływem tego terminu.
W pierwszym przypadku dostawa ww. budowli będzie zwolniona od podatku na podstawie przywołanego art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, jako dokonana po upływie 2 lat od „pierwszego zasiedlenia” budowli.
Natomiast w drugim przypadku - tj. dostawy budowli dokonanej przed upływem 2 lat licząc od pierwszego zasiedlenia budowli, powyższe zwolnienie nie będzie miało zastosowania.
Natomiast w ocenie Wnioskodawcy, zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Zgodnie z nim zwalnia się od podatku „dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10 pod warunkiem że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów”.
Jak wskazano na wstępie, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w stosunku do opisanej budowli, jako że to nie on ponosił wydatki na jej wybudowanie. Wydatki te poniósł inny podmiot - zarządca drogi, który zrealizował inwestycję drogową na działce nr 2. Ponadto, Wnioskodawca nie ponosił wydatków na ulepszenie Drogi.
Przemawia to za uznaniem za prawidłowe stanowiska Wnioskodawcy, iż sprzedaż przysługującego mu udziału we współwłasności działki nr 2 będzie zwolniona od podatku od towarów i usług:
a)na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT - w przypadku, gdy przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta w lipcu 2026 r. lub później;
b)na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT - w przypadku, gdy przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta we wcześniejszym terminie.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że podtrzymuj Pan w całości stanowisko w sprawie przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług, jest w części dotyczącej zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy sprzedaży udziału w działce nr 1 prawidłowe i w części dotyczącej zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy sprzedaży udziału w działce nr 2 nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.
Jak stanowi art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
W myśl art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Na mocy art. 198 ustawy Kodeks cywilny:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.
Ze względu na charakter udziału, może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W świetle przytoczonych wyżej przepisów zauważyć należy, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy podmiot dokonujący transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W kontekście powyższego, uwzględniając definicję działalności gospodarczej należy stwierdzić, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.
Zatem, osoby fizyczne dokonujące sprzedaży, przekazania lub darowizny towarów stanowiących część ich majątku osobistego (takiego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), nie są zaliczane do grona podatników podatku od towarów i usług.
Konsekwentnie, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy sprzedaż Nieruchomości w części wykorzystywanej przez Pana w ramach prowadzonych działalności gospodarczych, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, a tym samym czy będzie Pan działał jako podatnik podatku VAT, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.
Z analizy art. 5 ust. 1 ustawy w związku z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
Definicja działalności gospodarczej, zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest stwierdzenie, że prowadzi Ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Zatem, kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, polegające na czerpaniu dochodów ze składnika majątku, wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.
W konsekwencji, wykorzystywanie majątku należącego do danej osoby stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek został nabyty i był faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.
Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W opisie sprawy wskazał Pan, że Nieruchomość, w skład której wchodzi działka nr 1 i nr 2, wykorzystywał/wykorzystuje Pan w prowadzonej działalności gospodarczej, tj. od około 2010 r. prowadził Pan na nieruchomości parking, a od 2024 r. zezwala na użytkowanie Nieruchomości spółce prowadzącej, której Pan jednocześnie świadczy odpłatnie usługi związane z obsługą tego parkingu. W odniesieniu do działki nr 2 wskazał Pan, że była ona wykorzystywana do 2024 r. w Pana działalności gospodarczej. Działka nr 2 w 2024 r. została przekazana zarządcy drogi pod budowę drogi i od tego czasu nie jest przez Pana wykorzystywana.
W rozpatrywanej sprawie, Nieruchomość była/jest wykorzystywana przez Pana do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Przy sprzedaży udziałów w Nieruchomości będzie Pan występował w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem sprzedaż udziału w Nieruchomości będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Pana wątpliwości przedstawione w pytaniu oznaczonym we wniosku nr 1, dotyczą kwestii czy planowana sprzedaż udziału w działce nr 1 korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki okres upłynął od tego momentu.
Według art. 2 pkt 14 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu – rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. „Pierwsze zasiedlenie” budynku lub jego części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku oddano go w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika – bowiem w obydwu przypadkach doszło do korzystania z budynku.
W przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.
Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:
1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;
2)złożą:
a)przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub
b)w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów
- zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.
Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:
Oświadczenie, o którym mowa w art. 43 ust. 10 pkt 2 musi również zawierać:
1)imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;
2)planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części - w przypadku, o którym mowa w ust. 10 pkt 2 lit. a;
3)adres budynku, budowli lub ich części.
A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.
Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku” i „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418 ze zm.).
Według art. 3 pkt 2 i 3 ustawy Prawo budowlane:
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Z opisu sprawy wynika, że udział w Nieruchomości, w tym udział w działce nr 1 nabył Pan:
·częściowo, w udziale wynoszącym 1/4 w drodze dziedziczenia ustawowego po swoim ojcu - 4 października 1992 r.;
·częściowo na podstawie umowy z 1 kwietnia 1998 r. o dział spadku po ojcu - w wyniku tej umowy Pana udział we współwłasności Nieruchomości wzrósł do 1/3;
·częściowo na podstawie umowy darowizny z 12 sierpnia 2014 r., na podstawie której Pana matka przekazała Panu 1/6 udziału we współwłasności Nieruchomości.
Działka nr 1 jest zabudowana trwale związanym z gruntem budynkiem niemieszkalnym i wiatą. Budynek niemieszkalny stanowi budynek w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Wiata stanowi budowlę w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. Wskazał Pan, że pierwsze zasiedlenie, w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług:
·budynku niemieszkalnego nastąpiło około 1996 r.,
·wiaty nastąpiło około 1995 r..
Pomiędzy pierwszym zasiedleniem budynku niemieszkalnego i wiaty a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata. Nie ponosił Pan nakładów na ulepszenie budynku i budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynku lub budowli.
W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że sprzedaż udziału w budynku niemieszkalnym i wiaty, które znajdują się na działce nr 1, nie będzie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia. Jak wynika bowiem z okoliczności sprawy, nastąpiło pierwsze zasiedlenie budynku niemieszkalnego i wiaty i od momentu pierwszego zasiedlenia budynku niemieszkalnego i wiaty do dnia planowanej sprzedaży upłynie okres dłuższy niż 2 lata. Jednocześnie w odniesieniu do budynku niemieszkalnego i wiaty nie ponosił Pan wydatków na ulepszenie, które przekroczyły 30% wartości budynku i/lub budowli.
Zatem w odniesieniu do budynku niemieszkalnego i wiaty, które znajdują się na działce nr 1 zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.
Jak wskazano powyżej, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według tych samych regulacji jak posadowione na nim budynki i budowle. W związku z powyższym – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – sprzedaż gruntu, na którym są posadowione budynek niemieszkalny i wiata, będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Tym samym, sprzedaż przez Pana udziałów w zabudowanej działce nr 1 wraz z posadowionym na niej budynkiem niemieszkalnym i wiatą będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy.
Przy czym, dostawa udziałów w działce nr 1 z naniesieniami będzie podlegała zwolnieniu od podatku VAT, o ile strony transakcji nie wybiorą opcji opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy w związku z art. 43 ust. 11 ustawy (po spełnieniu warunków określonych w tych przepisach).
Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku jako nr 1 uznałem za prawidłowe.
Pana wątpliwości przedstawione w pytaniu oznaczonym we wniosku nr 1, dotyczą kwestii czy planowana sprzedaż działki nr 2 korzysta ze zwolnienia.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Stosownie do art. 2 pkt 33 ustawy o VAT:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o terenach budowlanych – rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Powyższe oznacza, że generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane (przeznaczone pod zabudowę). Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.
Podkreślić należy, że analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Należy zauważyć, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie gminnych aktów planowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych ustalonych przez organ inny niż minister właściwy do spraw transportu, należy do zadań własnych gminy.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
W myśl art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
a)lokalizacje inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego,
b)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
Zatem o charakterze danego gruntu winien rozstrzygać odpowiedni zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który jako dokument prawa miejscowego decyduje o kwalifikacji gruntu. W sytuacji, gdy dla danego terenu nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego, istotna jest decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Z zapisów wyżej cytowanego przepisu wynika, że przez decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu należy rozumieć zarówno decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak i decyzję o warunkach zabudowy.
Ponadto, zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Ilekroć w ustawie jest mowa o inwestycji celu publicznego – należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), oraz metropolitalnym (obejmującym obszar metropolitalny) bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344, z późn. zm.)
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.
Zatem, także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.
Wprowadzony do ustawy o podatku od towarów i usług art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustalić należy na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.
W związku z powyższym, ustawa o podatku od towarów i usług nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości.
Podkreślić należy, że analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku VAT obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie są one przeznaczone pod zabudowę. Elementem, który determinuje możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT przy zbyciu gruntów jest przeznaczenie gruntu na cele inne niż budowlane.
W opisie sprawy wskazał Pan, że działka nr 2 stanowi część pasa drogowego - ulicy (...), i objęta jest decyzją (nieostateczną) zezwalającą na realizację na niej inwestycji drogowej. Na działce nr 2 znajduje się budowla w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 Prawo budowlane w postaci drogi. Budowa Drogi została zakończona w czerwcu 2024 r. i wówczas rozpoczęto jej użytkowanie. Budowa Drogi została zrealizowana i sfinansowana przez inny podmiot, tj. przez zarządcę drogi. Nie poniósł Pan żadnych wydatków związanych z budową Drogi.
Ponieważ działka nr 2 objęta jest decyzją (nieostateczną) zezwalającą na realizację na niej inwestycji drogowej, należy w tym miejscu wskazać, że zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311.).
Należy wskazać, że na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Przepis art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wskazuje, że:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
Przepis artykułu 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wskazuje, że:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
Według art. 11i ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, z wyjątkiem art. 28 ust. 2.
W myśl art. 11i ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2021 r. poz. 485 oraz z 2023 r. poz. 28 i 1688).
Fakt, że w przypadku wydawania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej zostały w całości wyłączone przepisy określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w szczególności, że ustalenie lokalizacji drogi w ramach zezwolenia na realizację inwestycji drogowej może nastąpić niezależnie od tego, czy dla terenu, przez który ma przebiegać ta inwestycja, obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz niezależnie od treści postanowień takiego planu.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.
Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Według regulacji art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:
1)własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2)własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych,
-z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
Analiza przywołanych regulacji prowadzi do wniosku, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.
Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.
Według art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.
Zgodnie z art. 23 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Ponieważ budowa drogi została zrealizowana i sfinansowana przez inny podmiot, tj. przez zarządcę drogi, w tym miejscu należy przywołać przepis art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy Kodeks cywilny.
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Z powyższej definicji wynika, że na gruncie polskiego prawa można wyodrębnić trzy rodzaje nieruchomości w sensie prawnym:
·grunty (stanowiące część powierzchni ziemskiej),
·budynki trwale z gruntem związane (tzw. nieruchomości budynkowe),
·części tych budynków (tzw. nieruchomości lokalowe).
Stosownie natomiast do treści art. 47 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Według art. 47 § 3 ustawy Kodeks cywilny:
Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
Jak stanowi art. 48 ustawy Kodeks cywilny:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Tak więc rzecz, która stała się częścią składową innej rzeczy (rzeczy nadrzędnej), traci samodzielny byt prawny i dzieli losy prawne rzeczy nadrzędnej. Zgodnie zatem z zasadą „superficies solo cedit”, gdy władający gruntem poniósł nakłady na tę nieruchomość, stają się one własnością właściciela gruntu.
Uwzględniając przywołane regulacje prawne należy stwierdzić, że w sytuacji gdy przedmiotem sprzedaży jest grunt, na którym posadowiony jest budynek/budowla, niestanowiący własności zbywcy, to mimo, iż ten obiekt budowlany stanowi w świetle prawa cywilnego część składową nieruchomości – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tym obiektem jak właściciel (zarówno w sensie ekonomicznym, jak i w sensie prawnym), a zatem przedmiotem dostawy jest w takim przypadku tylko sam grunt (jako grunt zabudowany).
Wobec tak przedstawionego opisu oraz obowiązujących przepisów prawa stwierdzam, że skoro znajdująca się na działce nr 2 droga, nie stanowi Pana własności/współwłasności, to nie sposób przyjąć, że będzie Pan dokonywał dostawy gruntu wraz z naniesieniami znajdującymi się na ww. działce, tj. drogą, bowiem to podmiot trzeci, a nie Pan jest w faktycznym posiadaniu drogi i korzysta z niej jak właściciel.
Skoro droga nie będzie stanowiła przedmiotu dostawy nie można rozpatrywać zwolnienia dostawy działki nr 2 na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy. Zwolnienie to dotyczy bowiem dostawy budynków i budowli.
W związku z powyższym przedmiotem dostawy będzie grunt, którego jednak – z uwagi że jest zabudowany drogą - nie można uznać za teren niezabudowany w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym w rozpatrywanej sprawie nie będzie miało zastosowania zwolnienie z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
Powyższy pogląd znajduje swoje potwierdzenie np. w wyroku NSA z 5 lutego 2019 r. sygn. akt I FSK 44/17, w którym Sąd wskazał:
(…) W świetle powyższego należy uznać, że określenie „teren niezabudowany” oznacza taki teren, na którym nie występują obiekty budowlane (budynki, budowle), przy czym dla oceny zabudowania bez znaczenia musi pozostać, jaka część wydzielonego terenu pokryta została obiektami budowlanymi, jak również czy zabudowę stanowią obiekty w całości, czy też części obiektów z uwagi na ich posadowienie w granicach wyodrębnionych, różnych zrazem terenów (sąsiadujących działek). Kwalifikacja terenu jako zabudowanego (nie będącego terenem niezabudowanym) nie wyklucza tego, że w okolicznościach takich, jak przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, przedmiotem planowanej dostawy będzie sam grunt, skoro Miastu nie przysługuje prawo do części budynków, które zachodzą na działkę stanowiącą jego własność. W takich bowiem warunkach Miasto nie będzie przenosić prawa do rozporządzania budynkami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ab inito u.p.t.u.), a jedynie w odniesieniu do gruntu. Nie zmienia to jednak tego, że stanowiący przedmiot planowanej transakcji grunt będzie gruntem zabudowanym (nie będzie gruntem niezabudowanym). Pojęcie „zabudowania” gruntu, tak jak ono funkcjonuje w języku potocznym, abstrahuje od kwestii prawa do zabudowy (do obiektów budowlanych) i dotyczy obiektywnego stanu naniesienia budynków i budowli w terenie. Wobec tego zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u., jako odnoszące się do terenu niezabudowanego, nie obejmuje gruntu, na którym posadowione są budynki bądź budowle, a nawet ich części.”
NSA podziela również ten pogląd w wyroku z 30 maja 2018 r., sygn. akt I FSK 889/16.
Ponieważ w tej sprawie odnośnie dostawy udziału w działce nr 2 nie zaistnieją przesłanki umożliwiające zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować czy zaistnieją przesłanki dające prawo do zastosowania zwolnienia wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.
Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
·towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
·brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.
Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Z opisu sprawy wynika, że udział w Nieruchomości, w tym udział w działce nr 2, nabył Pan:
·częściowo, w udziale wynoszącym 1/4 w drodze dziedziczenia ustawowego po swoim ojcu – 4 października 1992 r.;
·częściowo na podstawie umowy z 1 kwietnia 1998 r. o dział spadku po ojcu - w wyniku tej umowy Pana udział we współwłasności Nieruchomości wzrósł do 1/3;
·częściowo na podstawie umowy darowizny z 12 sierpnia 2014 r., na podstawie której Pana matka przekazała Panu 1/6 udziału we współwłasności Nieruchomości.
Zatem nie poniósł Pan kosztu podatku VAT przy nabyciu udziału w działce nr 2 oraz nie ponosił Pan wydatków na jej ulepszenie. Nie wykorzystywał Pan ww. nieruchomości wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku VAT.
NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.
W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.
Powyższe oznacza, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, nie może mieć zastosowania do zbycia towaru przez podatnika, jeżeli transakcja sprzedaży w wyniku której nabył on wcześniej ten towar nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Zatem w okolicznościach tej sprawy nie można mówić, że przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu w udziale działki nr 2 lub że takie prawo nie przysługiwało, skoro dostawa nie była objęta tym podatkiem. Ponadto, ww. nieruchomość nie była wykorzystywana przez Pana wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT.
Tym samym, nie zostały spełnione warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, niezbędne do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w tym przepisie.
Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy stwierdzam, że dostawa udziałów w działce nr 2 nie korzysta ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT a także w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Ponadto skoro dostawa udziału w działce nr 2 nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisów, to dostawa ta winna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT z zastosowaniem właściwej stawki podatku od towarów i usług.
Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku jako nr 1 uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Informację w opisie sprawy, że „(…) strony mogą zrezygnować ze zwolnienia i wybrać dobrowolne opodatkowanie na podstawie art. 42 ust. 10 ustawy o VAT (…)” uznałem za omyłkę pisarską.
Zaznaczam także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być rozpatrzone.
Odnosząc się do powołanych przez Pana interpretacji należy wskazać, że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą w sprawach innych podatników, co jest zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających rozstrzygnięciu.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
