
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
13 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania indywidualnej proporcji B do odliczenia podatku naliczonego w związku z Wydatkami na Systemy oraz do korekty podatku w związku z tymi wydatkami. Uzupełnili go Państwo pismem z 5 sierpnia 2025 r. (wpływ 5 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego
A Grupa VAT (dalej: „Wnioskodawca” lub „GV”) jest podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15a ust. 1 ustawy o VAT, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.
GV powstała z dniem 1 kwietnia 2025 r., zgodnie z art. 15a ust. 12 ustawy o VAT. Członkami GV są A S.A. (dalej: „Bank”) oraz B S.A. (dalej: „B”).
Działalność Banku obejmuje zasadniczo wykonywanie czynności bankowych w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. 2024 r. poz. 1646 z dnia 12 listopada 2024 r.), w szczególności zakresie prowadzenia rachunków bankowych, udzielania kredytów i pożyczek, itd.
Podstawową działalnością B jest z kolei działalność finansowa, w szczególności, w zakresie leasingu (leasing operacyjny jak i leasing finansowy) oraz udzielania pożyczek (jako alternatywna forma finansowania klientów B w celu nabywania przez nich pojazdów, maszyn i urządzeń).
Z perspektywy podatku VAT Wnioskodawca jako grupa VAT, od 1 kwietnia 2025 r., wykonuje zarówno działalność:
- opodatkowaną VAT (w szczególności, w zakresie leasingu, wykonywaną przez B) jak i
- zwolnioną z VAT (w szczególności, w zakresie udzielania kredytów i pożyczek przez Bank oraz udzielania pożyczek przez B).
W odniesieniu do części zawartych przez B umów leasingu i pożyczek, B dokonuje cesji niewymagalnych wierzytelności z tych umów (dalej: „Wierzytelności”) na rzecz Banku. Nabycie Wierzytelności przez Bank przyjmuje formę cesji jawnej, w ramach której odpowiednio leasingobiorcy / pożyczkobiorcy są poinformowani o przelewie praw.
W ramach cesji Bank nabywa uprawnienie do przepływów pieniężnych generowanych przez Wierzytelności, w całości lub części. W przypadku Wierzytelności z tytułu umów leasingowych, pomimo cesji nie dojdzie do przeniesienia prawa własności przedmiotu leasingu na Bank. Zgodnie z ustaleniami między Bankiem a B w przypadkach, w których doszło do cesji Wierzytelności, leasingobiorcy i pożyczkobiorcy mają dokonywać spłat należności na rachunek bankowy B prowadzony w Banku, a następnie B ma przekazywać te środki z własnego rachunku bankowego na rachunek bankowy Banku.
W związku z przeniesieniem Wierzytelności nastąpi pełen transfer ryzyka związanego z danym portfelem Wierzytelności, a umowa cesji będzie zawierała jedynie standardowe zapisy w zakresie regresu dotyczące przypadków wyłudzenia i nie spełnienia kryteriów umożliwiających zakwalifikowanie danej wierzytelności do przeniesienia w ramach tej umowy.
B nie wykazuje Wierzytelności jako swoich aktywów w sprawozdaniach finansowych.
W związku z wykupem Wierzytelności przez Bank, B wykonuje odpłatnie czynności serwisowania tych Wierzytelności na rzecz Banku, które obejmują, w szczególności, obsługę tych Wierzytelności, w tym dochodzenie spłat (windykację) Wierzytelności od dłużników.
W ramach wykonywania działalności w zakresie leasingu i udzielania pożyczek B wykorzystuje dedykowane systemy informatyczne (dalej: „Systemy”).
Systemy służą zarówno zawieraniu jak i obsłudze już zawartych przez B umów leasingu i umów pożyczek, w tym:
- złożeniu oferty zawarcia umowy;
- podpisywania umowy;
- zarządzania danymi umowy i kontrahenta;
- zarządzania fakturami zakupowymi;
- wystawianiu faktur sprzedażowych;
- obsłudze wpłat klientów;
- obsłudze windykacji należności;
- zarządzania zakończeniem umowy.
Z wykorzystaniem Systemów dokonywana jest także cesja Wierzytelności na rzecz Banku. Po dokonanej cesji obsługa umów leasingu i pożyczek z których Wierzytelności zostały zbyte jest kontynuowana przez B z wykorzystaniem Systemów.
Systemy są używane na każdym etapie realizacji zawieranych przez B umów leasingu lub pożyczki.
Systemy służą obsłudze ogółu umów leasingu i pożyczek zawieranych przez B, tj. zarówno tych, z których Wierzytelności są przedmiotem cesji na rzecz Banku, jak i pozostałych umów pożyczek i leasingu zawieranych przez B (tj. tych, w odniesieniu do których nie jest dokonywana cesja na rzecz Banku).
Obsługą Systemów zajmują się wyłącznie pracownicy B.
Z tytułu wydatków na nabycie Systemów oraz ich ulepszenie, w tym na zakup dodatkowych modułów (dalej razem: „Wydatki na Systemy”) Wnioskodawca otrzymuje faktury z wykazanym podatkiem VAT (przy czym przed utworzeniem GV takie faktury otrzymywał B).
Systemy jak i ulepszenia Systemów są kwalifikowane przez B jako wartości niematerialne i prawne, przy czym ich wartość początkowa może w danym przypadku przekraczać kwotę 15 tys. zł lub też nie przekraczać tej kwoty.
Co do zasady, dla celów odliczenia VAT Wnioskodawca alokuje poszczególne wydatki do działalności opodatkowanej albo zwolnionej z VAT. Jednocześnie, w odniesieniu do wydatków związanych z Systemami Wnioskodawca nie jest w stanie dokonać takiego wyodrębnienia, gdyż są one związane jednocześnie z działalnością opodatkowaną (w zakresie obsługi umów leasingu) jak i działalnością zwolnioną z VAT (w zakresie umów pożyczek).
Przed zawiązaniem GV, zarówno Bank jak i B jako odrębni podatnicy VAT, w związku z dokonywaniem zarówno czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych z VAT, w odniesieniu do zakupów wykorzystywanych do celów działalności „mieszanej” stosowały proporcję sprzedaży (tzw. współczynnik VAT) obliczoną zgodnie z art. 90 ustawy o VAT.
Ponadto, po 1 kwietnia 2025 r. również GV oszacowała proporcję sprzedaży w trybie art. 90 ust. 10d zdanie drugie ustawy o VAT oraz zawiadomiła naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji.
Pytania
1)Czy Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętej dla B?
2)Czy w przypadku dokonywania korekty podatku odliczonego od Wydatków na Systemy, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT, Wnioskodawca ma prawo stosować dla celów tej korekty proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętą dla B?
Państwa stanowisko w sprawie
1)Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętej dla B.
2)W przypadku dokonywania korekty podatku odliczonego od Wydatków na Systemy, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT, Wnioskodawca ma prawo stosować dla celów tej korekty proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętą dla B.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Ad 1)
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), prawo do odliczenia podatku VAT stanowi integralną część systemu podatku VAT i, co do zasady, nie może być ograniczane. Jest ono wykonywane w sposób bezpośredni w stosunku do całego podatku obciążającego czynności powodujące naliczenie podatku (wyroki: z 6 lipca 1995 r. w sprawie C‑62/93 BP Soupergaz, Rec. str. I-1883, pkt 18 oraz z 21 marca 2000 r. w sprawach połączonych od C-110/98 do C-147/98 Gabalfrisa i in., Rec. str. I-1577, pkt 43).
TSUE wskazuje również, że system odliczeń przewidziany w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1) ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT podlegającego zapłacie bądź zapłaconego w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT zapewnia całkowitą neutralność działalności gospodarczej w zakresie obciążeń podatkowych, bez względu na cel czy rezultaty tej działalności, pod warunkiem że co do zasady podlega ona sama opodatkowaniu podatkiem VAT (wyroki: z 14 lutego 1985 r. w sprawie 268/83 Rompelman, Rec. str. 655, pkt 19; z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 Ghent Coal Terminal, Rec. str. I-1, pkt 15; z 21 marca 2000 r. w sprawach połączonych od C-110/98 do C-147/98 Gabalfrisa i in., Rec. str. I-1577, pkt 44; z 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Midland Bank, Rec. str. I-4177, pkt 19; z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 Abbey National, Rec. str. I‑1361, pkt 24).
W ocenie TSUE, aby odliczenie podatku VAT było dopuszczalne, czynność powodująca naliczenie podatku powinna pozostawać w bezpośrednim i ścisłym związku z czynnościami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia. Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów lub usług zakłada, iż wydatki poczynione celem ich uzyskania stanowiły element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym, rodzących prawo do jego odliczenia (wyroki: z 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Midland Bank, Rec. str. I-4177, pkt 30; z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 Abbey National, Rec. str. I-1361, pkt 28; z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Rec. str. I-6663, pkt 31).
W ww. świetle, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Kwotę podatku naliczonego, stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług jak i dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
A zatem, w odniesieniu do wydatku służącego w całości do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT.
Z kolei w art. 90 ustawy o VAT uregulowane zostały zasady częściowego (proporcjonalnego) odliczenia podatku VAT.
W świetle art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa powyżej podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 2 ustawy o VAT).
Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, proporcję odliczenia VAT ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (tj. czynności zwolnionych z VAT).
Wspomnianą proporcję sprzedaży określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja.
Proporcję zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej (art. 90 ust. 4 ustawy o VAT).
Zgodnie z art. 90 ust. 10c ustawy o VAT, w przypadku grupy VAT proporcję, o której mowa w ust. 2, przyjmuje się odrębnie dla każdego jej członka, przy czym w roku, w którym ta grupa VAT uzyskała status podatnika, proporcję tę przyjmuje się w wartości ustalonej przez członków grupy VAT na moment jej utworzenia.
Na podstawie art. 90 ust. 10d ustawy o VAT, w przypadku gdy grupa VAT dokonuje nabyć towarów lub usług, które są wykorzystywane przez tę grupę VAT do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, oraz nie jest możliwe przyporządkowanie tych czynności do poszczególnych członków grupy VAT, grupa VAT jest obowiązana do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z tymi czynnościami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w sposób określony w ust. 1. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w zdaniu pierwszym, grupa VAT jest obowiązana do ustalenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT. Proporcja ta jest wyliczana szacunkowo.
Jak wskazano w opisie zaistniałego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, Wydatków na Systemy nie można bezpośrednio przyporządkować tylko działalności opodatkowanej albo tylko działalności zwolnionej z VAT, z perspektywy VAT wykonywanej przez GV od 1 kwietnia 2025 r. jako podatnika.
Wydatki te są bowiem związane jednocześnie z działalnością opodatkowaną (w zakresie obsługi umów leasingu), jak i działalnością zwolnioną z VAT (w zakresie umów pożyczek). W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy, jakkolwiek Systemy niewątpliwie są wykorzystywane do celów działalności opodatkowanej VAT, ze względu na jednoczesny związek z działalnością zwolnioną z opodatkowania nie jest możliwe pełne odliczenie VAT od Wydatków na Systemy.
Ponadto, jak wskazano w opisie zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, umowy leasingu i pożyczek, do obsługi których służą Systemy, są zawierane przez B. Co prawda, w odniesieniu do części z zawartych umów dochodzi do cesji wynikających z nich Wierzytelności na rzecz Banku, to jednak, w ocenie Wnioskodawcy, nadal obrót generowany przez Wierzytelności, z tytułu którego podatnikiem jest obecnie GV, należy przypisać działalności B jako członka grupy VAT będącego stroną zawartej z klientem odpowiednio umowy leasingu lub pożyczki (a nie działalności Banku jako członka GV, który nabył Wierzytelności w drodze cesji). Należy również mieć na uwadze, że zgodnie z ustaleniami między Bankiem a B w przypadkach, w których doszło do cesji Wierzytelności, leasingobiorcy i pożyczkobiorcy mają dokonywać spłat należności na rachunek bankowy B (z kolei w następnym kroku B przekazuje takie środki z własnego rachunku bankowego na rachunek bankowy Banku).
Ponadto, jak wskazano w opisie stanu faktycznego, obsługą Systemów zajmują się wyłącznie pracownicy B. Zatem pomimo cesji części Wierzytelności, nie tylko obrót generowany przez wierzytelności należy przypisać działalności B, lecz również faktycznie to pracownicy B wykorzystują Systemy w toku realizacji umów leasingu i umów pożyczek zawartych z klientami, w tym również do obsługi Wierzytelności będących przedmiotem cesji na rzecz Banku (obsługiwanych przez B na podstawie umowy o ich serwisowanie).
Konsekwentnie, zdaniem Wnioskodawcy perspektywy określania zakresu prawa do odliczenia VAT (w tym dokonywania korekt tego podatku zgodnie z art. 91 ustawy o VAT) dokonywanie cesji części Wierzytelności na rzecz Banku i ich obsługa przez B po takiej cesji na podstawie zawartej z Bankiem umowy serwisowania nie skutkuje brakiem możliwości przypisania Wydatków na Systemy czynnościom wyłącznie jednego z członków grupy VAT – tj. B.
W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy, w odniesieniu do odliczenia VAT od Wydatków na Systemy właściwa powinna być proporcja sprzedaży („współczynnik VAT”) ustalona dla B (zgodnie z art. 90 ust. 10c ustawy o VAT).
Konsekwentnie, zdaniem GV, skoro Wydatki na Systemy da się przyporządkować czynnościom wykonywanym przez B, w tym przypadku nie jest prawidłowe stosowanie proporcji sprzedaży („współczynnika VAT”) ustalonej dla GV (o której mowa w art. 90 ust. 10d zdanie drugie ustawy o VAT).
Reasumując, Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętej dla B.
Ad 2)
W art. 91 ustawy o VAT określone zostały zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Przy czym, stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania (tzw. korekta wieloletnia).
Roczna korekta w ww. przypadku dotyczy jednej piątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym, że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania (korekta jednorazowa).
Jak wynika z art. 91 ust. 3 ustawy o VAT korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego Systemy jak i ulepszenia Systemów są kwalifikowane przez B jako wartości niematerialne i prawne, przy czym ich wartość początkowa może w danym przypadku przekraczać kwotę 15 tys. zł lub też nie przekraczać tej kwoty.
Zatem potencjalnie do Wydatków na Systemy, w zależności od wartości początkowej, zastosowanie może mieć:
- korekta wieloletnia podatku odliczonego (gdy ich wartość początkowa przekracza kwotę 15 tys. zł) lub
- korekta jednorazowa podatku odliczonego (gdy ich wartość początkowa nie przekracza kwoty 15 tys. zł).
Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy wyrażonym w pkt 1 powyżej, GV ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętej dla B.
W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, również w odniesieniu do późniejszej korekty podatku naliczonego w odniesieniu do Wydatków na Systemy dokonywanej na podstawie przepisów art. 91 ustawy o VAT, zastosowanie powinna mieć proporcja sprzedaży („współczynnik VAT”) ustalona dla B.
To bowiem B, w ocenie Wnioskodawcy, jest podmiotem, do którego czynności należy przyporządkować Wydatki na Systemy.
Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku dokonywania korekty podatku odliczonego od Wydatków na Systemy, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT, Wnioskodawca ma prawo stosować dla celów tej korekty proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętą dla B.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Na podstawie art. 2 pkt 47 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o grupie VAT - rozumie się przez to grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik podatku.
Stosownie do art. 2 pkt 48 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przedstawicielu grupy VAT rozumie się przez to podmiot reprezentujący grupę VAT w zakresie obowiązków tej grupy.
W myśl art. 8c ust. 1 ustawy:
Dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT nie podlegają opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 8c ust. 2 ustawy:
Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz podmiotu spoza tej grupy VAT uważa się za dokonane przez tę grupę VAT.
Natomiast zgodnie z art. 8c ust. 3 ustawy:
Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane na rzecz członka grupy VAT przez podmiot spoza tej grupy VAT uważa się za dokonane na rzecz tej grupy VAT.
A zatem na podstawie art. 8c ustawy o VAT transakcje dostawy towarów i świadczenia usług pomiędzy podmiotami z grupy VAT nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. W transakcjach z podmiotami spoza grupy VAT, grupa VAT jest uznawana jako jeden podatnik, bez podziału na tworzące ją spółki.
Głównym skutkiem wprowadzenia systemu grupowego rozliczania VAT, jest umożliwienie traktowania podmiotów, którzy są ściśle powiązani pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym, nie jako odrębnych podatników VAT, lecz jako jednego podatnika. Innymi słowy, pewna liczba ściśle powiązanych ze sobą podatników ulega połączeniu w jednego nowego podatnika do celów VAT.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.
I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy:
Podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.
Jak wynika z art. 15a ust. 1 ustawy, w celu założenia przez dwa lub więcej podmiotów grupy VAT, konieczne jest, aby podmioty te były powiązane finansowo, ekonomicznie, organizacyjnie oraz aby zawarły umowę o utworzeniu grupy VAT. Warunki utworzenia grupy VAT zostały szczegółowo wymienione w art. 15a ust. 3-5 ustawy. W przepisach tych wskazano jak należy interpretować wymagane powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne.
Stosownie do art. 15a ust. 3 ustawy:
Podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.
W myśl art. 15a ust. 4 ustawy:
Podatników uważa się za powiązanych ekonomicznie, jeżeli:
1) przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub
2) rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
3) członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.
Przez powiązania o charakterze ekonomicznym należy rozumieć nie tylko taki sam charakter głównej działalności członków grupy, ale także uzupełnianie się i współzależność prowadzonej działalności czy też prowadzenie działalności w całości lub w dużej mierze wykorzystywanej przez członków grupy.
Powiązanie ekonomiczne należy uznać za istniejące, jeśli działalność członków Grupy VAT jest tego samego rodzaju, nawet jeżeli ich działania są prowadzone w różnych sektorach gospodarki.
Komplementarna lub wzajemna działalność członków, może natomiast obejmować przypadki, gdy towary lub usługi wytwarzane przez członka Grupy VAT są niezbędne do działania dla innych członków oraz przypadki, w których towary lub usługi są konsumowane wspólnie.
Natomiast działalność członków Grupy VAT, którzy całkowicie lub częściowo działają na korzyść innych członków, może obejmować przypadki, w których podmiot bezpośrednio dostarcza towary lub usługi innemu członkowi, nawet jeśli działalność tego ostatniego nie jest koniecznie zależna od tych dostaw lub usług.
Zgodnie z art. 15a ust. 5 ustawy:
Podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli:
1) prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub
2) organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.
Całkowicie lub częściowo dzielone struktury zarządzania skutkują podejmowaniem decyzji w Grupie VAT przez jeden podmiot, który zapewnia strategiczne przywództwo dla całej Grupy VAT będącej już w rozumieniu VAT pojedynczym podatnikiem. Obecność takiego podmiotu zarządzającego działającego poprzecznie w całej grupie VAT można ustalić na podstawie jego miejsca w hierarchii (np. dzielone kierownictwo najwyższego szczebla) lub rodzaju działań, o których ma prawo decydować (np. wspólnego zarządzania sprawami prawnymi lub zagadnieniami finansowymi). Podmiot taki powinien być w stanie narzucić swoją wolę innym członkom Grupy VAT podlegającym jakiejś formie nadzoru i rozliczalności.
Zgodnie z art. 15a ust. 6 ustawy:
Warunek istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy członkami grupy VAT musi być spełniony nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika.
Podczas całego okresu istnienia Grupy VAT zachodzić muszą wszystkie trzy typy powiązań. Należy mieć na względzie, że Grupa VAT jest specjalnym rodzajem podatnika, który powstaje w oparciu o wyjątkowe podstawy obwarowane ściśle określonymi warunkami, co można osiągnąć przez łączne spełnienie powyższych wymogów.
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Z powołanego przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego) oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.
Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.
Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.
W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją dokonującego określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.
W przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych od podatku, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepisy te uzupełniają generalną zasadę wyrażoną w wyżej cyt. art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy:
W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy:
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.
W myśl art. 90 ust. 3 ustawy:
Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
W art. 90 ust. 4 ustawy wskazano, że:
Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Przepis art. 90 ust. 8 ustawy stanowi, że:
Podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w ust. 3, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo. Podatnicy są obowiązani zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.
W myśl art. 90 ust. 9 ustawy:
Przepis ust. 8 stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do niego kwota obrotu, o której mowa w tym przepisie, byłaby niereprezentatywna.
Zgodnie z art. 90 ust. 10 ustawy:
W przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:
1)przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
2)nie przekroczyła 2% - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.
Według art. 90 ust. 10c ustawy:
W przypadku grupy VAT proporcję, o której mowa w ust. 2, przyjmuje się odrębnie dla każdego jej członka, przy czym w roku, w którym ta grupa VAT uzyskała status podatnika, proporcję tę przyjmuje się w wartości ustalonej przez członków grupy VAT na moment jej utworzenia. Przepisy ust. 3-6 i 8-10, art. 90a, art. 90b oraz art. 91 ust. 1-9 stosuje się odpowiednio.
Na mocy art. 90 ust. 10d ustawy:
W przypadku gdy grupa VAT dokonuje nabyć towarów lub usług, które są wykorzystywane przez tę grupę VAT do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, oraz nie jest możliwe przyporządkowanie tych czynności do poszczególnych członków grupy VAT, grupa VAT jest obowiązana do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z tymi czynnościami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w sposób określony w ust. 1. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w zdaniu pierwszym, grupa VAT jest obowiązana do ustalenia proporcji, o której mowa w ust. 2. Proporcja, o której mowa w zdaniu drugim, jest wyliczana szacunkowo. Przepisy ust. 3-6 i 8-10, art. 90a, art. 90b oraz art. 91 ust. 1-9 stosuje się odpowiednio.
Grupa VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach wskazanych w ustawie, tj. w zakresie, w jakim zakupione towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
Jeśli towary i usługi nabywane przez Grupę VAT są wykorzystywane zarówno do sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT, jak i do sprzedaży zwolnionej od podatku VAT wykonywanej przez tę Grupę VAT, jest ona zobowiązana do przyporządkowywania dokonywanych zakupów do tych dwóch rodzajów. Jest to realizacja zasady alokacji bezpośredniej – podstawowej zasady odliczania podatku VAT
Ponadto, jak wynika z art. 8c ust. 1 ustawy, w przypadku utworzenia Grupy VAT czynności dokonywane wewnątrz Grupy VAT będą neutralne z punktu widzenia VAT, zatem nie będą powodować konieczności zastosowania sposobu określenia proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15a ust. 1 ustawy o VAT, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny. GV powstała 1 kwietnia 2025 r. a jej członkami są A S.A. (Bank) oraz B S.A. (B).
Z perspektywy podatku VAT jako grupa VAT, od 1 kwietnia 2025 r., wykonują Państwo zarówno działalność opodatkowaną VAT (w szczególności, w zakresie leasingu, wykonywaną przez B) jak i zwolnioną z VAT (w szczególności, w zakresie udzielania kredytów i pożyczek przez Bank oraz udzielania pożyczek przez B).
W odniesieniu do części zawartych przez B umów leasingu i pożyczek, B dokonuje cesji niewymagalnych wierzytelności z tych umów (Wierzytelności) na rzecz Banku. Nabycie Wierzytelności przez Bank przyjmuje formę cesji jawnej, w ramach której odpowiednio leasingobiorcy / pożyczkobiorcy są poinformowani o przelewie praw.
W ramach cesji Bank nabywa uprawnienie do przepływów pieniężnych generowanych przez Wierzytelności, w całości lub części. W przypadku Wierzytelności z tytułu umów leasingowych, pomimo cesji nie dojdzie do przeniesienia prawa własności przedmiotu leasingu na Bank. Zgodnie z ustaleniami między Bankiem a B w przypadkach, w których doszło do cesji Wierzytelności, leasingobiorcy i pożyczkobiorcy mają dokonywać spłat należności na rachunek bankowy B prowadzony w Banku, a następnie B ma przekazywać te środki z własnego rachunku bankowego na rachunek bankowy Banku.
W związku z przeniesieniem Wierzytelności nastąpi pełen transfer ryzyka związanego z danym portfelem Wierzytelności, a umowa cesji będzie zawierała jedynie standardowe zapisy w zakresie regresu dotyczące przypadków wyłudzenia i nie spełnienia kryteriów umożliwiających zakwalifikowanie danej wierzytelności do przeniesienia w ramach tej umowy.
B nie wykazuje Wierzytelności jako swoich aktywów w sprawozdaniach finansowych.
W związku z wykupem Wierzytelności przez Bank, B wykonuje odpłatnie czynności serwisowania tych Wierzytelności na rzecz Banku, które obejmują, w szczególności, obsługę tych Wierzytelności, w tym dochodzenie spłat (windykację) Wierzytelności od dłużników.
W ramach wykonywania działalności w zakresie leasingu i udzielania pożyczek B wykorzystuje dedykowane systemy informatyczne (Systemy).
Systemy służą zarówno zawieraniu jak i obsłudze już zawartych przez B umów leasingu i umów pożyczek, w tym:
- złożeniu oferty zawarcia umowy;
- podpisywania umowy;
- zarządzania danymi umowy i kontrahenta;
- zarządzania fakturami zakupowymi;
- wystawianiu faktur sprzedażowych;
- obsłudze wpłat klientów;
- obsłudze windykacji należności;
- zarządzania zakończeniem umowy.
Z wykorzystaniem Systemów dokonywana jest także cesja Wierzytelności na rzecz Banku. Po dokonanej cesji obsługa umów leasingu i pożyczek z których Wierzytelności zostały zbyte jest kontynuowana przez B z wykorzystaniem Systemów.
Systemy są używane na każdym etapie realizacji zawieranych przez B umów leasingu lub pożyczki.
Systemy służą obsłudze ogółu umów leasingu i pożyczek zawieranych przez B, tj. zarówno tych, z których Wierzytelności są przedmiotem cesji na rzecz Banku jak i pozostałych umów pożyczek i leasingu zawieranych przez B (tj. tych, w odniesieniu do których nie jest dokonywana cesja na rzecz Banku). Obsługą Systemów zajmują się wyłącznie pracownicy B.
Z tytułu wydatków na nabycie Systemów oraz ich ulepszenie, w tym na zakup dodatkowych modułów otrzymują Państwo faktury z wykazanym podatkiem VAT (przy czym przed utworzeniem GV takie faktury otrzymywał B). Systemy jak i ulepszenia Systemów są kwalifikowane przez B jako wartości niematerialne i prawne, przy czym ich wartość początkowa może w danym przypadku przekraczać kwotę 15 tys. zł lub też nie przekraczać tej kwoty.
Dla celów odliczenia VAT alokują Państwo poszczególne wydatki do działalności opodatkowanej albo zwolnionej z VAT. Jednocześnie, w odniesieniu wydatków związanych z Systemami nie są Państwo w stanie dokonać takiego wyodrębnienia, gdyż są one związane jednocześnie z działalnością opodatkowaną (w zakresie obsługi umów leasingu) jak i działalnością zwolnioną z VAT (w zakresie umów pożyczek).
Przed zawiązaniem GV, zarówno Bank jak i B jako odrębni podatnicy VAT, w związku z dokonywaniem zarówno czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych z VAT, w odniesieniu do zakupów wykorzystywanych do celów działalności „mieszanej” stosowały proporcję sprzedaży (tzw. współczynnik VAT) obliczoną zgodnie z art. 90 ustawy o VAT. Po 1 kwietnia 2025 r. Państwo jako grupa VAT również oszacowali proporcję sprzedaży w trybie art. 90 ust. 10d zdanie drugie ustawy o VAT oraz zawiadomili naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji.
Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży przyjętej dla B (pytanie nr 1).
W tym miejscu należy zaznaczyć, że obniżenie podatku należnego o podatek naliczony może nastąpić jedynie na ściśle określonych przez ustawodawcę zasadach, a jedną z podstawowych przesłanek pozytywnych jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Jednocześnie, dla ustalenia zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest stwierdzenie możliwości przyporządkowania danego zakupu do konkretnych czynności.
Jeżeli możliwa jest alokacja zakupu wyłącznie do czynności opodatkowanych (dowolnego) członka danej Grupy VAT, Grupie VAT stanowiącej podatnika tego podatku przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości. W przypadku przyporządkowania zakupu do czynności zwolnionych od podatku realizowanych faktycznie przez (dowolnego) członka GV – prawo do odliczenia nie przysługuje. Natomiast w sytuacji wystąpienia związku zakupu z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi – w celu ustalenia zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego należy oprzeć się na proporcji członka Grupy VAT obliczanej zgodnie z obowiązującymi przepisami. W celu zapewnienia neutralności podatku VAT konieczne pozostaje ustalenie ostatecznego wykorzystania dokonanych zakupów do czynności opodatkowanych, zwolnionych lub mieszanych – alokowanie tego zakupu i odliczenie u nabywcy według współczynnika członka Grupy VAT, który będzie końcowo wykorzystywał nabywany do Grupy towar lub usługę (ostatecznego odbiorcy w Grupie VAT).
W tym miejscu wskazać należy, że przed utworzeniem Grupy VAT istotne jest ustalenie, czy podmioty zawiązujące Grupę VAT stosują tzw. współczynnik proporcji, tj. dokonują zakupów, które będą służyć opodatkowanej działalności gospodarczej jak i działalności zwolnionej od podatku i w związku z tym odliczają VAT zgodnie z ustalonym dla nich współczynnikiem proporcji. W przypadku, gdy każdy z członków Grupy VAT przed jej utworzeniem stosował współczynnik proporcji oraz po zawiązaniu Grupy VAT nadal będą dokonywane zakupy służące opodatkowanej działalności gospodarczej jak i działalności zwolnionej od podatku, Grupa VAT posługuje się współczynnikami proporcji stosowanymi przez poszczególnych członków w roku zawiązania Grupy VAT.
Zasady ustalenia współczynnika proporcji dla poszczególnych członków Grupy VAT w pierwszym roku utworzenia tej Grupy ustala się na podstawie art. 90 ust. 1 i następne ustawy.
Wyliczony dla członka Grupy VAT współczynnik proporcji znajdzie zasadniczo zastosowanie do zakupów towarów i usług dokonywanych na rzecz członka Grupy VAT, wykorzystywanych do celów „mieszanych”, które mogą być przyporządkowane do tego członka Grupy VAT.
W przypadku, gdy Grupa VAT będzie dokonywać zakupu na potrzeby sprzedaży własnej na rzecz podmiotów spoza Grupy, który będzie wykorzystywany wyłącznie do czynności opodatkowanych przez konkretnego członka Grupy VAT, zastosowanie będzie miało odliczenie podatku przez Grupę VAT.
Natomiast do zakupów na potrzeby sprzedaży własnej na rzecz podmiotów spoza Grupy, które będą wykorzystywane wyłącznie do czynności zwolnionych od podatku przez konkretnego członka Grupy VAT, Grupie VAT nie będzie przysługiwało prawo do odliczenie podatku VAT (zakup nie będzie miał bowiem związku z czynnościami opodatkowanymi Grupy VAT).
Z kolei do zakupów na potrzeby sprzedaży własnej na rzecz podmiotów spoza Grupy, które będą wykorzystywane zarówno do czynności opodatkowanych jak i do czynności zwolnionych od podatku przez konkretnego członka Grupy VAT, Grupie VAT będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z zastosowaniem WSS Indywidualnego tego członka Grupy VAT.
Wskazali Państwo, że z tytułu wydatków na nabycie Systemów oraz ich ulepszenie, w tym na zakup dodatkowych modułów otrzymują Państwo faktury z wykazanym podatkiem VAT. Dla celów odliczenia VAT alokują Państwo poszczególne wydatki do działalności opodatkowanej albo zwolnionej z VAT. W odniesieniu do wydatków związanych z Systemami nie są Państwo w stanie dokonać takiego wyodrębnienia, gdyż są one związane jednocześnie z działalnością opodatkowaną (w zakresie obsługi umów leasingu) jak i działalnością zwolnioną z VAT (w zakresie umów pożyczek). Obsługą Systemów zajmują się wyłącznie pracownicy B.
B wykorzystuje dedykowane systemy informatyczne w ramach wykonywania działalności w zakresie leasingu i udzielania pożyczek. Systemy te służą zawieraniu i obsłudze umów leasingu i pożyczek, w tym złożeniu oferty zawarcia umowy, podpisywaniu umowy, zarządzaniu danymi umowy i kontrahenta, zarządzaniu fakturami zakupowymi, wystawianiu faktur sprzedażowych, obsłudze wpłat klientów, obsłudze windykacji należności a także zarządzaniu zakończeniem umowy. Systemy są używane na każdym etapie realizacji zawieranych przez B umów leasingu lub pożyczki. Służą obsłudze ogółu umów leasingu i pożyczek zawieranych przez B, tj. zarówno tych, z których Wierzytelności są przedmiotem cesji na rzecz Banku, jak i pozostałych umów pożyczek i leasingu zawieranych przez B (tj. tych, w odniesieniu do których nie jest dokonywana cesja na rzecz Banku).
Z okoliczności sprawy wynika zatem, że Systemy są używane przez B, a ich obsługą zajmują się wyłącznie pracownicy tej spółki.
Zatem w przypadku wydatków na nabycie Systemów oraz ich ulepszenie, w tym na zakup dodatkowych modułów jest /będzie możliwe przypisanie tych wydatków do jednego członka Grupy VAT, tj. B, a zatem w celu odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy powinni Państwo zastosować proporcję sprzedaży wyliczoną zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy, dla członka Grupy VAT do którego można przypisać te wydatki, czyli proporcji ustalonej dla B.
Podsumowując, mają /będą Państwo mieli prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy za pomocą proporcji sprzedaży przyjętej dla B.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.
Mają Państwo również wątpliwości dotyczące ustalenia, czy przypadku dokonywania korekty podatku odliczonego od Wydatków na Systemy, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT, mają Państwo prawo stosować proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętą dla B (pytanie nr 2).
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonania korekty zostały określone m.in. w art. 91 ustawy.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2–10a lub 10c–10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2–6, 10, 10a lub 10c–10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Stosownie do art. 91 ust 1a ustawy:
Podatnik może nie dokonywać korekty, o której mowa w ust. 1, jeżeli różnica między proporcją ustaloną zgodnie z art. 90 ust. 2–10a lub 10c–10g a proporcją ustaloną dla zakończonego roku podatkowego nie przekracza dwóch punktów procentowych.
W myśl art. 91 ust. 1b ustawy:
W przypadku gdy proporcja ustalona dla zakończonego roku podatkowego jest mniejsza niż proporcja ustalona zgodnie z art. 90 ust. 2–10a lub 10c–10g, przepis ust. 1a stosuje się pod warunkiem, że kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu wynikająca z:
1) różnicy między ustalonymi proporcjami oraz
2) korekty, o której mowa w ust. 2, z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł
– nie przekracza 10 000 zł.
Na mocy art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Na podstawie art. 91 ust. 3 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Jak stanowi art. 91 ust. 4 ustawy:
W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Jak wynika z art. 91 ust. 5 ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Zgodnie z art. 91 ust. 6 ustawy:
W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:
1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
W myśl art. 91 ust. 7 ustawy:
Przepisy ust. 1–6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
W świetle art. 91 ust. 7a ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy:
W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.
Stosownie do art. 91 ust. 7c ustawy:
Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Z art. 91 ust. 7d ustawy wynika, że:
W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że korekta, o której mowa w art. 91 ustawy, odnosi się do towarów, które stanowią u podatnika środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, a także grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Ponadto, z przepisów tych wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania.
Przepisy art. 91 ustawy, wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony). Wprowadzenie procedury korekty związane jest z tym, że we wspólnym systemie VAT obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego, tzn. w momencie nabycia. W tym momencie związek towaru z danym rodzajem czynności (opodatkowane, zwolnione, mieszane) ma zazwyczaj charakter planowany. Do czasu faktycznego wykorzystania nabytego towaru lub usługi faktyczny związek z danym rodzajem czynności może się zmienić, przekreślając prawo do odliczenia albo uzasadniając dokonanie odliczenia.
Korekta, o której mowa w art. 91 ustawy, odnosi się do takich towarów i usług, które stanowią u podatnika środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, a także grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Z przepisów wynika również, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania.
Jednocześnie przepisy wprowadzają szczególny tryb korekty do wybranych składników majątku. Z uwagi na zazwyczaj wieloletni okres wykorzystania składników majątku zaliczanych do środków trwałych oraz nieruchomości, ustawa przyjmuje zasadę dokonywania cząstkowej i równomiernej korekty w dłuższym czasie (dla nieruchomości przez 10 lat, a dla pozostałych składników majątku, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, przez 5 lat). Regulacje te mają na celu urealnienie odliczenia podatku naliczonego. Ustawa zakłada bowiem, że środki trwałe (jako dobra o charakterze trwałym) zużywają się w określonym czasie, a nie jednorazowo. W tym też czasie stopniowo konsumowane jest prawo do odliczenia i należy je oceniać w dłuższej perspektywie czasu, a nie jednorazowo.
Jak ustalono powyżej, w odpowiedzi na pytanie nr 1, podatek naliczony z faktur dokumentujących Wydatki na Systemy będą Państwo mogli odliczyć za pomocą proporcji sprzedaży przyjętej dla B. Ponadto, z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że Systemy jak i ulepszenia Systemów są kwalifikowane przez B jako wartości niematerialne i prawne, przy czym ich wartość początkowa może w danym przypadku przekraczać kwotę 15 000 zł lub też nie przekraczać tej kwoty.
A zatem biorąc pod uwagę, że wydatki na Systemy jak i ulepszenia Systemów są przez Państwa alokowane do B to również i korekta odliczenia w związku z tymi wydatkami powinna być realizowana z zastosowaniem proporcji wyliczonej dla B.
Podsumowując, mają Państwo/będą Państwo mieli prawo stosować dla celów korekty podatku odliczonego od Wydatków na Systemy proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT przyjętą dla B.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;
- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
