
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
31 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
- uznania czynności polegającej na umożliwieniu wcześniejszego rozwiązania umowy i zrzeczenia się roszczeń przez Wydzierżawiającego w zamian za rekompensatę za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT,
- prawa Dzierżawcy do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Wydzierżawiającego.
Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 27 sierpnia 2025 r.
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:
- A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
- B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Opis stanu faktycznego
A. Sp. z o.o. (dalej: Dzierżawca, A.) prowadzi działalność w zakresie (...). Dzierżawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT.
W latach poprzednich Dzierżawca prowadził działalność w zakresie przerobu (...).
W roku 2014 Dzierżawca zawarł umowę dostawy azotu oraz dzierżawy generatora do wytwarzania azotu z B. Sp. z o.o. (dalej: Wydzierżawiający, B.). B. jest czynnym podatnikiem podatku VAT.
Umowa ta została zawarta na okres 15 lat. Sytuacja A. diametralnie zmieniła się po inwazji wojsk rosyjskich na terytorium Ukrainy w lutym 2022 roku, co miało istotny wpływ na zakres działalności Dzierżawcy i opłacalność umowy z perspektywy A., bowiem na skutek zerwania łańcuchów dostaw działalność, do której wykorzystywany był rzeczony generator azotu, będący przedmiotem dzierżawy, stała się nieopłacalna. Ocena powyższych okoliczności i ich wpływ na ewentualną możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy dostawy azotu stały się przedmiotem sporu pomiędzy jej stronami.
W związku z powyższym, A. podjęła starania o wcześniejsze zakończenie umowy. Sprawa stała się przedmiotem postępowania przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej (dalej: Sąd Arbitrażowy). Spór w tym zakresie trwał do dnia ostatecznego podpisania pozasądowej Ugody. W następstwie zawarcia Ugody postępowanie przed Sądem Arbitrażowym zostało umorzone.
Zawarta Ugoda pozasądowa zakłada, że A. zapłaci określoną kwotę Wydzierżawiającemu z tytułu rekompensaty za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Na fakturze wystawionej przez B. znalazła się ustalona kwota powiększona o podatek VAT w wysokości 23%.
Rekompensata w całości pokrywa zobowiązania Dzierżawcy względem Wydzierżawiającego, ponadto zabezpiecza ona Dzierżawcę przed dalszymi roszczeniami z tytułu niewykonywania umowy i ewentualnymi karami umownymi z tego tytułu. W zamian za zrealizowanie przez A. rekompensaty, B. zobowiązuje się do niezgłaszania jakichkolwiek dalszych roszczeń.
Wydzierżawiający wystawił fakturę z naliczonym podatkiem VAT w wysokości 23%.
Powzięto przy tym wątpliwość, czy transakcja powinna być opodatkowana podatkiem VAT.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego
Rozwiązanie umowy dostawy azotu oraz dzierżawy generatora do wytwarzania azotu miało związek wyłącznie z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT.
Pytania
1.Czy świadczona przez Wydzierżawiającego czynność polegająca na umożliwieniu wcześniejszego rozwiązania umowy i zrzeczeniu się roszczeń przez Wydzierżawiającego w zamian za rekompensatę podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na terytorium kraju, tj. czy stanowi odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT?
2.Czy Dzierżawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Wydzierżawiającego, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT?
Stanowisko Zainteresowanych w sprawie
1.W odpowiedzi na pytanie nr 1
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:
„Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju”.
Świadczenie usług z kolei zostało zdefiniowane w ustawie w art. 8 ust. 1 jako:
„Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.
Przepis ten reguluje, że świadczeniem usług jest nie tylko działanie, ale również zaniechanie działania (art. 8 ust. 1 pkt 2). Zaniechanie w słowniku języka polskiego zostało zdefiniowane jako „powstrzymanie się od działania, które na podstawie określonej normy prawnej powinno było nastąpić”. Strony w kolejnej części przedstawią argumentację, która potwierdza wyrażone stanowisko, że czynność opisana w stanie faktycznym w istocie rzeczy jest świadczeniem usługi polegającej na zaniechaniu podjęcia konkretnych czynności lub ich tolerowaniu.
Należy jeszcze zauważyć, że aby konkretne świadczenie można było uznać za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:
1)możliwe jest zidentyfikowanie określonego świadczenia;
2)istnieje bezpośredni beneficjent tego świadczenia;
3)nabywca odnosi konkretną, możliwą do ustalenia korzyść;
4)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy w postaci wypłaty wynagrodzenia (istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem);
5)pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą istnieje stosunek prawny, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne - tj. obie strony wyrażają wolę wymiany świadczeń.
i.Ugoda zawarta przez Strony jest świadczeniem usługi
Zdaniem Stron czynność opisana w stanie faktycznym w istocie jest świadczeniem usług stypizowanym w art. 8 ust. 1 pkt 2 zakładającym powstrzymanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Wydzierżawiający powstrzymuje się od zgłaszania roszczeń względem Dzierżawcy, a ponadto składa oświadczenie woli wyrażające zgodę na przedwczesne zakończenie umowy (tolerowanie czynności, jaką jest zakończenie umowy przed przewidzianym prawem terminem pomimo wystąpienia strat z tego tytułu). Dzierżawca natomiast w formie rekompensaty deklaruje zapłatę za wyświadczoną przez Wydzierżawiającego usługę.
Celem ustawy VAT jest objęcie opodatkowaniem wszelkich świadczeń, u których podstaw leży ekwiwalentność. Przez ekwiwalentność świadczeń należy rozumieć m.in. wszelkie umowy, które są dwustronnie zobowiązujące. Jak wskazano wyżej, Ugoda przedsądowa, która została zawarta, jest w gruncie rzeczy ekwiwalentna, ponieważ każda ze stron deklaruje postępowanie względem siebie w określony sposób, a ponadto w ramach Ugody przewidziana jest zapłata wartości pieniężnej w kwocie przewidzianej w fakturze VAT.
Ugoda zawarta pomiędzy stronami spełnia łącznie wszystkie przesłanki wskazane wyżej, pozwalające do uznania świadczenia jako usługi w rozumieniu ustawy o VAT.
Po pierwsze, istnieje możliwość zidentyfikowania określonego świadczenia. W Ugodzie zostało wskazane, że umowa zostanie rozwiązana, a wraz z tym faktem Wydzierżawiający zrzeknie się roszczeń względem Dzierżawcy w zamian za zapłatę rekompensaty. Świadczenie jest więc ściśle określone w zawartej Ugodzie i może zostać zidentyfikowane.
Istnieje również bezpośredni beneficjent tego świadczenia, którym jest A. W zamian za zapłatę określonej sumy pieniężnej tytułem rekompensaty dochodzi do przedwczesnego zakończenia umowy (która z okoliczności niezależnych dla A. przestała być korzystna) oraz do zrzeczenia się roszczeń, co dla A. jest zdarzeniem korzystnym. W wyniku zawarcia Ugody dojdzie również do umorzenia postępowania przed Sądem Arbitrażowym, co zmniejszy koszty obsługi prawnej.
Z kolei B. uzyskuje konkretną, możliwą do ustalenia korzyść poprzez jednorazową płatność rekompensaty wynoszącej wielokrotność miesięcznego przychodu z tytułu dzierżawy. Dodatkowo dojdzie do umorzenia postępowania przed Sądem Arbitrażowym, co korzystnie wpłynie na koszty obsługi prawnej.
Jak wskazano wcześniej, istnieje bezpośredni związek między świadczeniem a wypłatą wynagrodzenia. W Ugodzie zaznaczono, że umowa dzierżawy będzie rozwiązana pod warunkiem zawieszającym, którym jest uiszczenie kwoty rekompensaty na konto Wydzierżawiającego. Jest to jasne wskazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy świadczeniem a wypłatą wynagrodzenia. Świadczenie nie zostanie wykonane do momentu płatności, co potwierdza spełnienie tego obowiązku.
Ponad wszelką wątpliwość obie strony wyrażają wolę wymiany świadczeń. Dowodem tego jest to, że strony nie czekają na zakończenie sprawy przed Sądem Arbitrażowym, a zdecydowały się porozumieć i zawrzeć dobrowolną Ugodę. Jest to niewątpliwy dowód obustronnej zgody.
Podsumowując, zachodzą wszystkie przesłanki pozwalające stwierdzić, że rzeczone świadczenie jest usługą w rozumieniu ustawy VAT. Strony stoją więc na stanowisku, że czynność ta powinna być opodatkowana, a zatem po stronie Spółki powinna istnieć możliwość odliczenia podatku naliczonego.
ii.Orzecznictwo w zakresie przedstawionym we wniosku
Kwestię tego, czy czynności takie jak zapłata kar umownych, rekompensaty itp. są świadczeniem usług i stanowią czynność opodatkowaną podatkiem VAT, były przedmiotem rozważań zarówno w interpretacjach prawa podatkowego, jak i w wyrokach sądów. Strony poniżej przedstawią obowiązującą linię orzeczniczą w tym zakresie, która potwierdza przedstawione we wcześniejszej części stanowisko.
Strony pragną zacząć od przedstawienia stanowiska wyrażanego w wyrokach przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE, Trybunał), który dokonał interpretacji przepisów prawa materialnego Unii Europejskiej w tym zakresie.
Po pierwsze Trybunał w wyroku z 3 marca 1994 r. sygn. C-16/93 wskazał warunki, które muszą zostać spełnione, aby czynność mogła zostać uznana za świadczenie podlegające opodatkowaniu. Zgodnie z wyrokiem czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
W przytoczonym stanie faktycznym, co zostało wskazane szczegółowo wcześniej, zachodzi oczywisty związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, a ponadto wynagrodzenie stanowi wartość przekazaną za usługi w sposób faktyczny. Zdaniem Stron, przedstawiony stan faktyczny jest w zgodzie z tezami formułowanymi w wyroku.
Wyrok C-90/20 określa dwa warunki, kiedy świadczenie może zostać uznane za odpłatne i jest nim stosunek prawny między usługobiorcą a usługodawcą oraz wymiana świadczeń wzajemnych z bezpośrednim związkiem. Umowa oraz zawarta później ugoda są wystarczającym dowodem dla stwierdzenia istnienia stosunku prawnego, a ponadto wymiana świadczeń wzajemnych została wprost określona w ugodzie poprzez zastosowanie warunku zawieszającego.
Podobna sprawa do przedstawionej we wniosku o interpretację była już przedmiotem orzeczenia Trybunału. W sprawie z 22 listopada 2018 r. sygn. C-295/17 TSUE stwierdził, w motywie 68 wyroku, że „W związku z tym, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 34 opinii, do celów wykładni przepisów dyrektywy VAT nie ma znaczenia, czy kwota ta w prawie krajowym stanowi roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy karę umowną ani czy jest ona określana jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie”.
Punkt 34 opinii miał następujące brzmienie: „Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu, czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego”.
Szersza perspektywa w tym zakresie została zaprezentowana jeszcze w motywie 50 wskazanego wyroku: „Kwotę należną z tytułu niezachowania minimalnego okresu obowiązywania należy zatem postrzegać jako część łącznej ceny za świadczenie usług, podzielonej na miesięczne części, która w przypadku naruszenia obowiązku zapłaty staje się natychmiast wymagalna”.
Wszystkie cytowane fragmenty wskazują, że rekompensata powinna być traktowana jako wynagrodzenie za usługę. Sam fakt przedterminowego zakończenia umowy i zrzeczenie się roszczeń powinien być zgodnie z motywem 50 powyższego wyroku traktowany jako łączna cena świadczenia tej samej usługi (w tym przypadku dzierżawy generatora azotu). A. de facto płacąc rekompensatę dokonuje zbiorczej płatności za kolejne okresy umowy dzierżawy. To, że kwota rekompensaty nie jest równoważna temu, co B. mógłby uzyskać podczas trwania umowy, nie stanowi przeszkody do takiej interpretacji. Kwota ta jest mniejsza, na co wpływa zmniejszenie ryzyka biznesowego (nie ma pewności, czy A. byłaby w stanie spłacać dalej regularnie roszczenie), jak również polepsza przepływy finansowe wydzierżawiającego, za sprawą jednokrotnej wypłaty ekwiwalentu za kolejne okresy umowy. Należy mieć również na względzie zasadę swobody zawierania umów i to, że Ugoda została zawarta dobrowolnie przez Strony.
Konkludując, wykładnia prawa UE i orzeczeń Trybunału, w ocenie Stron, jasno potwierdza przedstawione przez nie stanowisko. Strony spełniają wymogi ogólne scharakteryzowane w przytoczonych wyrokach, a ponadto stan faktyczny przedstawiony we wniosku pokrywa się ze sprawą rozpatrywaną już przez Trybunał. Jednocześnie Strony oparły swoje stanowisko na wyroku TSUE przyjmując ten sam pogląd na rozpatrywaną kwestię.
Kwestia powstania obowiązku podatkowego w VAT przy rekompensatach i karach umownych była przedmiotem orzeczeń polskich sądów administracyjnych. W ocenie polskich sądów kwota wypłacona na podstawie zapisu umowy w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy stanowi w swojej istocie rozliczenie z tytułu umowy, rodzaj „odstępnego”, zapłatę za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego wycofania się z umowy objętą podatkiem od towarów i usług i powinna być dokumentowana fakturą VAT.
Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) w podobnych stanach faktycznych jak w sprawie niniejszej (wyrok z 7 lutego 2014 r., sygn. akt I FSK 1664/12, oraz wyrok z 10 czerwca 2014 r. sygn. akt I FSK 981/13). Sąd ten, w obu orzeczeniach, dla uzasadnienia wskazanego wyżej stanowiska odwołał się do rozważań zawartych w uchwale Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 39/12. I choć Sąd Najwyższy zajmował się kwestią odmienną, tj. zagadnieniem kary umownej w przypadku odstąpienia od umowy, to na uwagę, zdaniem NSA, zasługiwały wywody natury ogólnej dotyczące możliwości powstania szkody w wyniku samego rozwiązania umowy (to, że w uchwale chodzi o odstąpienie od umowy, a nie rozwiązanie jej w wyniku porozumienia stron, pozostawało dla przydatności rozważań Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie bez istotnego znaczenia). Kwintesencja stanowiska Sądu Najwyższego sprowadza się do tego, że kara umowna, stanowiąca surogat odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, musi wiązać się z powstałą szkodą, a samo odstąpienie od umowy obowiązku zapłaty odszkodowania, choćby w postaci kary umownej, nie rodzi. Podobnie NSA stwierdził - na tle okoliczności rozpoznawanych spraw, że sam fakt wcześniejszego rozwiązania umowy za porozumieniem stron nie daje podstaw do twierdzenia o wystąpieniu szkody. Zaś określenie, że jest to odszkodowanie „w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy” także szkody tej nie określa.
W najnowszym wyroku z 7 października 2020 r. (sygn. I FSK 22/18) NSA orzekł natomiast wprost, że kara umowna z tytułu wcześniejszego wypowiedzenia umowy przez franczyzobiorcę stanowi wynagrodzenie w zamian za świadczenie usługi (zgodę na przedwczesne rozwiązanie umowy franczyzy) w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT i, w związku z tym, podlega opodatkowaniu VAT. Wynagrodzenie wynika z zawartej umowy, a świadczenie polega na tolerowaniu przedwczesnego zakończenia umowy przez franczyzodawcę w zamian za umówione wynagrodzenie, w związku z czym stanowi odpłatne świadczenie usługi. W tym przypadku nie ma mowy o charakterze odszkodowawczym zapłaty, gdyż obie strony wyrażają zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy oraz zapłatę dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu.
Kwestia powstania obowiązku podatkowego w VAT przy rekompensatach i karach umownych była również przedmiotem rozpatrywania Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS). W piśmie z 1 czerwca 2022 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.1040.2021.3.ASY Dyrektor KIS rozpatrzył wniosek o interpretację indywidualną w zakresie skutków podatkowych kary umownej. W przedstawionym stanie faktycznym, Podmiot dzierżawił ekspresy do kawy i zobowiązał się do zakupu towaru (kawy). Na skutek pandemii Covid-19 i ograniczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zmuszony był ograniczyć sprzedaż, co skutkowało brakiem możliwości wykorzystania towaru. Umowa wielokrotnie była aneksowana i w wyniku porozumienia doszło do ustalenia, że zapłacenie kary umownej za niezrealizowanie odbioru towaru za część okresu rozliczeniowego spełni zadość roszczeniom.
Przedstawiony powyżej stan faktyczny jest bardzo zbliżony do stanu faktycznego przedstawionego przez Strony. W obu przypadkach podczas trwania umowy wystąpiło nieprzewidziane zdarzenie znacząco wpływające na opłacalność działalności, co więcej obie sprawy dotyczą dzierżawy urządzeń, a zapłata za czynność (będąca zdaniem Stron świadczeniem) została zapłacona w wyniku porozumienia z wydzierżawiającym w zamian za wykonanie konkretnych działań. Należy więc stwierdzić, że istotne dla sprawy kwestie są identyczne zarówno dla Stron, jak i dla podmiotu wnoszącego o cytowaną interpretację podatkową.
Podmiot wnoszący o interpretację zadał pytanie do Dyrektora KIS, czy przedstawione we wskazanym wyżej stanie faktycznym czynności są świadczeniem usług w rozumieniu ustawy VAT i w związku z tym, czy podlegają opodatkowaniu podatkiem oraz czy Spółka ma prawo odliczyć naliczony VAT. Strony stanęły na stanowisku, że na wskazane pytanie należy odpowiedzieć twierdząco i okoliczności sprawy świadczą o tym, że doszło do odpłatnego świadczenia usługi, w związku z czym Spółka ma prawo do odliczenia naliczonego VAT.
Z przedstawionym stanowiskiem i popartą do niego argumentacją zgodził się Dyrektor KIS potwierdzając stanowisko podmiotu wnoszącego wniosek o powyższą interpretację.
Dyrektor KIS w uzasadnieniu wskazał warunki, jakie muszą zostać spełnione do uznania czynności za odpłatne świadczenie usług. Jak czytamy: „Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie”.
Strony we wcześniejszej części uzasadnienia stanowiska również wskazały powyższe elementy za istotne przy ustaleniu, czy czynność powinna podlegać opodatkowaniu. Jednocześnie, zdaniem Stron, w sposób zupełny przedstawiła ona, że spełnia wszystkie stawiane wymogi w sposób łączny. W ocenie Stron potwierdza to tylko zasadność ich stanowiska i prawidłowość dokonanej interpretacji przepisów prawa.
Co więcej: „Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołany stan prawny należy stwierdzić, że udzielenie przez Dostawcę zgody na odstąpienie od zapisów umownych sprzed aneksowania w zamian za wypłatę kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną wynikającą z aneksu do umowy, należy uznać za usługę tolerowania przez Dostawcę określonej na podstawie aneksu sytuacji, za wynagrodzeniem, która w myśl art. 8 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu”.
Ten fragment uzasadnienia jednoznacznie potwierdza stanowisko prezentowane przez Strony w niniejszym wniosku o interpretację. Identyczna sytuacja została przedstawiona w stanie faktycznym i uzasadnieniu stanowiska. A. również wypłaciła rekompensatę pieniężną za udzielenie zgody na odstąpienie od zapisów umownych (dotyczących czasu trwania umowy), więc taką czynność również należy uznać za usługę opodatkowaną.
Obecna linia interpretacyjna jasno potwierdza stanowisko zawarte we wniosku przez Strony. Świadczy o tym pismo z 30 stycznia 2023 r. DOP7.8101.4.2022.HEMD Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: Szef KAS). Pismo to jest zmianą interpretacji indywidualnej z 9 sierpnia 2017 r. Pierwotnie wydana interpretacja przychyliła się do stanowiska, że kary umowne nie są czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Szef KAS po blisko 7 latach zdecydował się zmienić interpretację i przyjąć stanowisko będące tożsame z tym przedstawionym przez podmiot w niniejszej interpretacji.
Przedstawione w uzasadnieniu orzecznictwo, oraz obecna linia interpretacyjna Dyrektora KIS potwierdza, że wskazana w stanie faktycznym czynność jest odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, w związku z czym powinna stanowić czynność opodatkowaną w rozumieniu art. 5 ust. 1.
2.W odpowiedzi na pytanie 2
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT:
„W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.”
Stosownie zaś do dyspozycji art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT:
„Kwotę podatku naliczonego stanowi:
2)suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług.”
Jak zostało podkreślone, Dzierżawca jest czynnym podatnikiem VAT, który prowadził działalność w zakresie przerobu (...). Działalność Dzierżawcy była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Umowa podpisana z Wydzierżawiającym na dostawy azotu oraz dzierżawy generatora do wytwarzania azotu była wykorzystywana bezpośrednio do wykonywania czynności opodatkowanych przez Dzierżawcę.
Rozwiązanie umowy z Wydzierżawiającym było podyktowane wyłącznie przesłankami ekonomicznymi i miało uzasadnienie biznesowe. W konsekwencji także wyrażenie przez Wydzierżawiającego zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy w zamian za rekompensatę winno być uznane za czynność bezpośrednio związaną z prowadzoną przez Dzierżawcę działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT.
W przypadku Dzierżawcy nie zachodzi także żadna okoliczność wyłączająca prawo do odliczenia VAT na podstawie art. 88 ustawy o VAT.
W konsekwencji, Dzierżawcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia w całości podatku VAT naliczonego z dokumentującej rekompensatę faktury wystawionej przez Wydzierżawiającego na podstawie art. 86 ust. 1 w związku z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie, jako usługa, podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, TSUE zauważył, że:
„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Natomiast w wyroku C-90/20 w sprawie Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.
W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C-295/17 wskazano, że:
„Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego” (pkt 34).
Ponadto, z ww. opinii Rzecznika wynika, że:
„Artykuł 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że zapłata kwoty ustalonej z góry w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od wartości dodanej, jeżeli należy ją uznać za wynagrodzenie za już wykonane usługi i nie ogranicza się do naprawienia poniesionej szkody majątkowej.
Dla takiej interpretacji nie ma znaczenia, czy przy zawarciu umów z okresem lojalnościowym pośrednik otrzymuje wyższe wynagrodzenie niż w przypadku umów bez takiego okresu lojalnościowego. Nie ma również znaczenia, że kwota ta w świetle prawa krajowego jest traktowana jako kara umowna” (pkt 56).
W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Nadmienić należy, że w świetle art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:
Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.
Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu, polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.
Z opisu sprawy wynika, że A. Sp. z o.o. (Dzierżawca) jest czynnym podatnikiem podatku VAT i prowadzi działalność w zakresie (...). W 2014 r. Dzierżawca zawarł umowę dostawy azotu oraz dzierżawy generatora do wytwarzania azotu z B. Sp. z o.o. (Wydzierżawiający). Umowa została zawarta na okres 15 lat.
Na skutek zerwania łańcuchów dostaw, działalność, do której wykorzystywany był ww. generator azotu, stała się nieopłacalna. W związku z powyższym, Dzierżawca podjął starania o wcześniejsze zakończenie umowy. Sprawa stała się przedmiotem postępowania przed Sądem Arbitrażowym. W następstwie zawarcia Ugody ww. postępowanie zostało umorzone.
Zawarta Ugoda zakłada, że A. zapłaci określoną kwotę Wydzierżawiającemu z tytułu rekompensaty za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Rekompensata w całości pokrywa zobowiązania Dzierżawcy względem Wydzierżawiającego, ponadto zabezpiecza ona Dzierżawcę przed dalszymi roszczeniami z tytułu niewykonania umowy i ewentualnymi karami umownymi z tego tytułu. W zamian za zrealizowanie przez A. rekompensaty, B. zobowiązuje się do niezgłaszania jakichkolwiek dalszych roszczeń.
W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy świadczona przez Wydzierżawiającego usługa polegająca na umożliwieniu wcześniejszego rozwiązania umowy i zrzeczenia się roszczeń w zamian za rekompensatę stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak wskazano wyżej, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przy czym, nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Co do zasady, w orzecznictwie i praktyce organów podatkowych przyjmuje się, iż aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie trzy następujące warunki:
1.powinno istnieć określone świadczenie,
2.powinien istnieć bezpośredni beneficjent świadczenia,
3.świadczeniu usługodawcy powinno odpowiadać świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. beneficjenta świadczenia (wynagrodzenie).
Ponadto, aby stwierdzić, że przedmiotowa rekompensata stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, a nie rodzaj odszkodowania, należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 361 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.
Stosownie do art. 363 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Z kolei w myśl art. 917 Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Tak więc istotą ugody jest czynienie sobie wzajemnie ustępstw w zakresie oczekiwanych rezultatów stosunku prawnego, które należy zaliczyć do przedmiotowo istotnych elementów ugody (wyrok SN z 24 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 915/00).
Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.
Ponadto należy wskazać na orzeczenie NSA z 7 lutego 2014 r. sygn. akt I FSK 1664/12, w którym to wyroku Sąd powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r. sygn. akt III CZP 39/12, cytując ww. uchwałę:
„kara umowna jest związana z odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego (poszczególnymi przejawami nienależytego wykonania zobowiązania). Odstąpienie od umowy nie jest ani nienależytym wykonaniem zobowiązania, ani niewykonaniem zobowiązania, lecz wykonaniem przez jedną ze stron stosunku obligacyjnego uprawnienia prawnokształtującego, realizowanego na podstawie postanowienia zawartego w umowie wzajemnej (art. 395 § 1 i art. 492 k.c.), albo wynikającego z przepisów ustawy”.
Trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie, czy też jest odszkodowaniem w znaczeniu wyżej opisanym.
Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.
W świetle powyższego nie można więc uznać, by rekompensata należna Wydzierżawiającemu stanowiła odszkodowanie lub karę umowną.
Ugoda zawarta przez Wydzierżawiającego z Dzierżawcą ma niewątpliwie charakter zobowiązaniowy - Wydzierżawiający zgadza się na wcześniejsze rozwiązanie umowy i zobowiązuje się do niezgłaszania jakichkolwiek dalszych roszczeń z tytułu niewykonania umowy w zamian za otrzymaną od Dzierżawcy rekompensatę.
Kwota, którą otrzymał Wydzierżawiający na podstawie Ugody stanowi zatem w swojej istocie formę zapłaty za umownie uzgodnione działanie (zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy i zrzeczenie się roszczeń z tytułu niewykonania umowy). Istnieje więc bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem. W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie.
Należy zauważyć, że w okolicznościach sprawy spełnione zostały wskazane wcześniej warunki do uznania uzgodnionego w Ugodzie działania Wydzierżawiającego za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT, ponieważ:
1.istnieje świadczenie - w postaci zrzeczenia się roszczeń przez Wydzierżawiającego i umożliwienia wcześniejszego rozwiązania umowy,
2.bezpośrednim beneficjentem świadczenia jest Dzierżawca,
3.ww. świadczeniu odpowiada określona w Ugodzie rekompensata.
Reasumując, zapłata przez Dzierżawcę kwoty wynikającej z zawartej pomiędzy Stronami Ugody jest zapłatą wynagrodzenia za wykonanie usługi na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Państwa stanowisko dotyczące pytania oznaczonego nr 1 jest prawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii, czy Dzierżawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Wydzierżawiającego.
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższymi przepisami, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, a transakcja udokumentowana fakturą podlega opodatkowaniu i nie jest zwolniona od podatku.
Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczające jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.
O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.
Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Jak wskazali Państwo we wniosku, A. jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Rozwiązanie umowy dostawy azotu oraz dzierżawy generatora do wytwarzania azotu miało związek wyłącznie z prowadzoną przez Dzierżawcę działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.
Zatem, nabyte przez Dzierżawcę usługi objęte zakresem Ugody zawartej z Wydzierżawiającym, udokumentowane fakturą z naliczonym podatkiem VAT, pozostają w związku z wykonywaniem przez Dzierżawcę czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Ww. usługa, co zostało wskazane powyżej, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i nie została wymieniona przez usługodawcę wśród usług zwolnionych od podatku VAT, w konsekwencji podlega opodatkowaniu według stawki VAT właściwej dla tej usługi.
Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że Dzierżawca ma prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturze wystawionej przez Wydzierżawiającego. Wynika to z faktu, że w analizowanym przypadku są spełnione - wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy - przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowana będąca stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
