Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP1-1.4012.523.2025.1.IZ

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania, że wynajem pomieszczeń dla kontrahentów zewnętrznych i związane z tym refakturowanie mediów nie są działalnością gospodarczą dla celów zarobkowych w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług i w związku z tym z tytułu tych czynności powinni być Państwo zwolnieni z obowiązku rejestracji jako czynny podatnik VAT oraz, że kwoty przeniesienia kosztów mediów (refakturowanie) nie powinny być wliczane do podmiotowego limitu zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Zakład Karny jest jednostką budżetową, tj. jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych. Cechą charakterystyczną jednostek budżetowych jest to, że nie posiadają one własnej osobowości prawnej i korzystają z osobowości prawnej Skarbu Państwa. Finansowanie jednostek sektora finansów publicznych jest realizowane poprzez budżetowanie brutto, co oznacza, że finansowanie odbywa się ze środków publicznych. Innymi słowy, jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a ewentualne dochody odprowadza w całości bezpośrednio na rachunek budżetu państwa (art. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1530)

W dniu 21 listopada 2022 r., na podstawie art. 113. ust. 1 ustawy o VAT, Zakład Karny, dokonał zgłoszenia jako czynny podatnik podatku VAT w związku z przekroczeniem kwoty 200.000 tyś. zł obrotu dotyczącej m. in. obciążenia za najmem pomieszczeń dla celów prowadzonej przez kontrahentów zewnętrznych działalności gospodarczej oraz odsprzedaży zużytych podczas wynajmu pomieszczeń: energii eklektycznej, dystrybucji energii elektrycznej, opłat za paliwo gazowe, wodę oraz ścieki.

Definicja działalności gospodarczej oznacza tworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstwa, czyli podmiotu gospodarczego, który prowadzi działalność zarobkową w sposób zorganizowany i ciągły. W Polsce, aby prowadzić działalność gospodarczą, należy zarejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Działalność statutowa została uregulowana w art. 2 Ustawy o Służbie Więziennej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1869).

1.Służba Więzienna realizuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2024 r. poz. 706) zadania w zakresie wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

2.Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy między innymi:

1)prowadzenie oddziaływań penitencjarnych i resocjalizacyjnych wobec osób skazanych na karę pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, nauczania, zajęć kulturalno-oświatowych, zajęć z zakresu kultury fizycznej i sportu oraz specjalistycznych oddziaływań terapeutycznych;

2)wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;

3.Natomiast w ramach działań resocjalizacyjnych i zgodnie z art. 121 § 1 „Skazanemu zapewnia się w miarę możliwości świadczenie pracy”.

W związku z powyższym, Zakład Karny wynajmuje i użycza kontrahentom zewnętrznym pomieszczenia znajdujące się na terenie zakładu. Kontrahenci w ramach zawartych umów prowadzą swoją działalność gospodarczą i zatrudniają do jej prowadzenia osadzonych, którzy odbywają karę pozbawienia wolności w tutejszej jednostce.

Tak więc w rozumieniu przytoczonych powyżej przepisów zakład karny prowadzi oddziaływania resocjalizacyjne, którym jest m.in. jeden z ważniejszych celów statutowych, czyli zatrudnianie osób pozbawionych wolności.

W wyniku zawartych umów, kontrahenci zostają obciążani czynszem za pomieszczenia, grunty a także ogólno pojęte media tj. energia eklektyczna, dystrybucja energii elektrycznej, opłaty za paliwo gazowe, wodę oraz ścieki. Podstawą wystawianych faktur jest faktyczne zużycie nie ryczałt. Nie dolicza dodatkowej marży, a refakturowane opłaty podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tą samą stawką VAT stosowaną przez dostawców mediów.

Podsumowując, Zakład Karny nie prowadzi działalności gospodarczej wg definicji przytoczonej powyżej. Nie jest zarejestrowany w CEIDG. Z punktu widzenia ewidencji księgowej zmiana, co do stanu z przed rejestracji spowodowała, że wartość netto obciążeń za czynsz jest przekazywana na centralny rachunek dochodów budżetu państwa natomiast podatek VAT na wyznaczony do tego rachunek, a dalej również do budżetu.

Obciążenia za zwrot mediów, które zostały zrealizowane w danym roku obrotowym, są przypisywane jako wznowienie poniesionego wcześniej wydatku, gdyż jest odzwierciedleniem faktycznego zużycia i wszystkie zastosowane stawki wynikają z faktur głównych za poszczególne media.

Pytania

1.Czy wynajem pomieszczeń dla kontrahentów zewnętrznych i związane z tym refakturowanie mediów, są działalnością gospodarczą dla celów zarobkowych w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. 2024.361.) z uwagi, iż uzyskiwane przychody odprowadzane są na rachunek dochodów budżetu państwa? Czy Zakład Karny nie powinien być z tego powodu zwolniony z obowiązku rejestracji jako czynny podatnik VAT?

2.Czy kwoty przeniesienia kosztów (refakturowanie), w którym pośredniczy Zakład Karny powinny być wliczane do podmiotowego limitu zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 113 przytoczonej w pkt 1 ustawy?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zakład Karny stoi na stanowisku, iż powinien być zwolniony z obowiązku rejestracji jako czynny podatnik VAT.

Ad 2

Zakład Karny stoi na stanowisku, iż kwoty przeniesienia kosztów (refakturowanie), w którym pośredniczy Zakład Karny nie powinny być wliczane do podmiotowego limitu zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 113 przytoczonej w pkt 1 ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z przepisu tego wynika, że towarami są m.in. wszelkie postacie energii, w tym energii elektrycznej, gazu i energii cieplnej oraz chłodniczej. Oznacza to, że w przypadku wykonywania świadczeń dotyczących tych mediów na gruncie podatku od towarów i usług mamy do czynienia z dostawą towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

  • w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
  • świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Z wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council TSUE można wywieść, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem. Podobne w tej kwestii wypowiedział się TSUE w wyrokach zapadłych w sprawach C-154/80 Staatssecretaris van Financiën przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA ETS z 5 lutego 1981 r, czy C-246/08 Komisja v. Finlandia z 29 października 2009 r.

W świetle art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Powyższy przepis jest odpowiednikiem art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, który stanowi, że:

W przypadku, kiedy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten nabył i wyświadczył te usługi.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy i świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

W świetle art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy:

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

W myśl art. 113 ust. 11 ustawy:

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Z kolei art. 113 ust. 13 ustawy zawiera katalog czynności (dostawy towarów/świadczenia usług), których wykonywanie przez podatnika pozbawia możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Zakład Karny jest jednostką budżetową, tj. jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych. Wynajmuje i użycza kontrahentom zewnętrznym pomieszczenia znajdujące się na terenie Zakładu. Kontrahenci w ramach zawartych umów prowadzą swoją działalność gospodarczą i zatrudniają do jej prowadzenia osadzonych, którzy odbywają karę pozbawienia wolności w jednostce. W wyniku zawartych umów, kontrahenci zostają obciążani czynszem za pomieszczenia, grunty a także ogólno pojęte media tj. energia eklektyczna, dystrybucja energii elektrycznej, opłaty za paliwo gazowe, wodę oraz ścieki. Podstawą wystawianych faktur jest faktyczne zużycie nie ryczałt. Zakład nie dolicza dodatkowej marży, a refakturowane opłaty podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tą samą stawką VAT stosowaną przez dostawców mediów. W dniu 21 listopada 2022 r. na podstawie art. 113. ust. 1 ustawy o VAT Zakład Karny dokonał zgłoszenia jako czynny podatnik podatku VAT w związku z przekroczeniem kwoty 200.000 tyś. zł obrotu dotyczącej min. obciążenia za najmem pomieszczeń dla celów prowadzonej przez kontrahentów zewnętrznych działalności gospodarczej oraz odsprzedaży zużytych podczas wynajmu pomieszczeń: energii eklektycznej, dystrybucji energii elektrycznej, opłat za paliwo gazowe, wodę oraz ścieki.

Z okoliczności sprawy wynika, że upatrują Państwo możliwość zwolnienia z obowiązku rejestracji jako podatnik VAT czynny z uwagi na to, że wynajem pomieszczeń dla kontrahentów zewnętrznych i związane z tym refakturowanie mediów, nie są działalnością gospodarczą dla celów zarobkowych w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ uzyskiwane z tego tytułu przychody odprowadzane są na rachunek dochodów budżetu państwa.

Wobec powyższego rozważenia w pierwszej kolejności wymaga, czy wykonywane przez Państwa czynności można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Kwestię zawierania umów reguluje ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071), dalej zwana „k.c.ʺ

Zasada swobody umów zapisana jest w art. 3531 K. c.:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony mogą dowolnie ustalać stosunki cywilnoprawne, jednakże postanowienia umów nie mogą pozostawać w sprzeczności z innymi przepisami prawa, do stosowania których strony są zobowiązane.

Umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

Jak wynika z art. 659 § 1 k.c.:

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Najem jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę.

Zatem na gruncie ustawy o podatku VAT świadczona przez Państwa usługa najmu wypełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, gdyż w jej wyniku powstaje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym.

Z wyżej powołanego art. 8 ust. 2a ustawy wynika, że podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabywa ją we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej. Jest on traktowany najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie jest świadczeniem usługi w tym samym zakresie.

Tym samym przeniesienie kosztów (refakturowanie) opłat za media związanych z wynajmem pomieszczeń, tj. energii elektrycznej, dystrybucji energii elektrycznej, opłat za paliwo gazowe, wodę oraz ścieki jest dla celów podatku od towarów i usług traktowane tak, jakby to Państwo na rzecz najemców świadczyli odpłatne usługi w postaci dostarczania wody, odbioru ścieków, dystrybucji energii elektrycznej w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy oraz dokonywali odpłatnej dostawy towarów w postaci energii oraz paliwa gazowego w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że zarówno świadczenie przez Państwa usług najmu, jak i odsprzedaż mediów nabywanych przez Państwa stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy, a tym samym wpisują się w definicję działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

W tym miejscu dodać trzeba, że okoliczność braku zarejestrowana Państwa w CEIDG oraz fakt, że uzyskiwane przez Państwa przychody przekazywane są na rachunek budżetu państwa pozostaje bez wpływu na uznanie, że wynajem pomieszczeń i odsprzedaż mediów stanowią na gruncie ustawy o VAT działalność gospodarczą.

O działalności gospodarczej w rozumieniu ww. przepisu można mówić wyłącznie w odniesieniu do podatnika podatku VAT w rozumieniu wyżej powołanego art. 15 ust. 1 ustawy, stąd też niezbędne jest ustalenie, czy z tytułu wynajmu pomieszczeń i przenoszenia na najemców kosztów mediów występują Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.

Z przytoczonego wcześniej przepisu art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że co do zasady Zakład karny jako jednostka j organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (jednostka budżetowa) mieści się w kategorii podmiotów wymienionych w tym przepisie.

Analizy wymaga, czy z tytułu czynności wskazanych we wniosku nie są Państwo wyłączeni z kręgu podatników podatku VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.

Z przepisu tego wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów/stosunków cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań organy władzy publicznej na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

  • podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
  • podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Innymi słowy, organ (urząd obsługujący ten organ) będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie stosunków cywilnoprawnych.

Zatem wyłączenie z grona podatników podatku od towarów i usług organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych.

Jak Państwo wskazali, działalność statutowa Zakładu Karnego została uregulowana w ustawie z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1869 ze zm.), dalej „S.W.ʺ

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy „S.W.ʺ:

Służba Więzienna realizuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2024 r. poz. 706) zadania w zakresie wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy „S.W.ʺ:

Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy:

1) prowadzenie oddziaływań penitencjarnych i resocjalizacyjnych wobec osób skazanych na karę pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, nauczania, zajęć kulturalno-oświatowych, zajęć z zakresu kultury fizycznej i sportu oraz specjalistycznych oddziaływań terapeutycznych;

2) wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;

3) zapewnienie osobom skazanym na karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym, a także osobom, wobec których są wykonywane kary pozbawienia wolności i środki przymusu skutkujące pozbawieniem wolności, przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków bytowych,

poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religijnej;

4) humanitarne traktowanie osób pozbawionych wolności;

5) ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw lub przestępstw skarbowych osadzonymi w zakładach karnych i aresztach śledczych;

6) zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa;

7) wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności jeżeli mają być wykonywane w zakładach karnych i aresztach śledczych i jeżeli wynikają z realizacji orzeczenia wydanego przez właściwy organ;

7a) prowadzenie Centralnej Bazy Danych Osób Pozbawionych Wolności, zwanej dalej „Centralną Bazą”;

8) współdziałanie z odpowiednimi formacjami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych;

9) realizacja czynności wykonywanych przez podmioty, o których mowa w art. 43g § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, w przypadku powierzenia tych czynności przez Ministra Sprawiedliwości;

10) edukacja prawna młodzieży związana z prewencją przestępstw.

Jednocześnie wskazali Państwo, że na podstawie art. 121 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 911):

Skazanemu zapewnia się w miarę możliwości świadczenie pracy.

Tak więc w rozumieniu przytoczonych powyżej przepisów zakład karny prowadzi oddziaływania resocjalizacyjne, którym jest m.in. jeden z ważniejszych celów statutowych, czyli zatrudnianie osób pozbawionych wolności.

Uwzględniając opis sprawy stwierdzić należy, że wynajem pomieszczeń i związane z tym „refakturowanieʺ na najemców kosztów mediów nie są realizowane w ramach działań zakreślonych dla Państwa w ustawie o Służbie Więziennej. Świadczone przez Państwa usługi wynajmu pomieszczeń i związane z tym obciążanie ich kosztami mediów wynikają z zawartych przez Państwa umów cywilnoprawnych. Zatem pomiędzy Państwem, a odbiorcami świadczonych przez Państwa usług powstał wzajemny, zobowiązaniowy stosunek umowny o charakterze odpłatnym. W związku z tym w sprawie nie ma do Państwa zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy i w odniesieniu do ww. czynności należy uznać Państwa za podmiot działający w charakterze podatnika w rozumieniu przepisów art. 15 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 2 ustawy.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe itd.). Gdyby nawet podatnik nie osiągnął z tytułu prowadzonej działalności dochodu, to nie zmienia faktu, że wykonując czynności będące przedmiotem działalności gospodarczej wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT - bowiem będzie świadczył w tym zakresie usługi, które podlegają VAT. Oznacza to w konsekwencji, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (nawet bilansując tylko poniesione w związku z nim wydatki), to owe wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.

Jak wynika z wniosku od 21 listopada 2022 r. są już Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT.

Wynajem przez Państwa pomieszczeń i obciążanie najemców kosztami mediów są realizowane w ramach prowadzonej przez Państwa jako podatnika VAT działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zatem w sytuacji, gdy w poprzednim roku podatkowym wartość sprzedaży przekroczyła z tytułu tych czynności kwotę 200.000 zł nie mogą być Państwo korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku na podstawie art. 113 ustawy.

Zwolnienie to podstawie art. 113 ust. 11 ustawy jest możliwe, jeżeli wartość sprzedaży osiągniętej przez Państwa nie przekroczyła w roku poprzednim kwoty 200.000 zł, i nie będą Państwo realizować czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy.

W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za nieprawidłowe.

W art. 113 ust. 1 ustawy mowa jest o „wartości sprzedażyʺ.

Przypomnieć trzeba, że sprzedaż na gruncie ustawy o VAT to świadczenie usług i dostawa towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Jak wcześniej wskazałem przeniesienie kosztów (refakturowanie) opłat za media związanych z wynajmem pomieszczeń w postaci dostarczania wody, odbioru ścieków, dystrybucji energii elektrycznej stanowi odpłatne świadczenie usług art. 8 ust. 1 ustawy, a przeniesienie kosztów (refakturowanie) opłat za media związanych z wynajmem pomieszczeń w postaci energii elektrycznej, opłat za paliwo gazowe stanowi odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy.

Zatem kwoty, które Państwo otrzymują z tytułu przenoszenia na najemców kosztów mediów związanych z wynajmowanymi przez Państwa pomieszczeniami powinny być uwzględnione w kwocie sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznaję za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywa się ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Maja Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.