Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP4-3.4012.334.2025.1.DS

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia umowy o współpracy w zakresie finansowania działalności leasingowej oraz czynności związanych ze ściąganiem długów. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą w zakresie udzielania finansowania. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka świadczy m.in. usługi leasingu operacyjnego i leasingu finansowego w rozumieniu przepisów art. 17b i art. 17f ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, na podstawie umów leasingu operacyjnego i leasingu finansowego („Umowy Leasingu”) zawartych z leasingobiorcami („Dłużnicy”).

Wnioskodawca zamierza rozpocząć współpracę z firmą leasingową A (dalej: „Kontrahent”) w zakresie finansowania działalności Wnioskodawcy. W związku z powyższym Wnioskodawca oraz Kontrahent zawrą ramową umowę współpracy w zakresie finansowania działalności leasingowej Spółki („Umowa Ramowa”).

Na podstawie Umowy Ramowej Kontrahent będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowania oraz wykonywania wskazanych czynności związanych ze ściąganiem długów. Przedmiotem współpracy będą wierzytelności netto (bez VAT) istniejące i wymagalne oraz wierzytelności przyszłe wynikające z zawartych przez Wnioskodawcę Umów Leasingu, a także prawa i roszczenia Wnioskodawcy powstałe z tytułu Umów Leasingu, w tym m.in.:

  • wierzytelności z tytułu rat leasingu, 
  • należności głównej/ych, 
  • wartości końcowej (jeżeli taka wartość została w Umowie Leasingu określona),  
  • odsetek od zaległych należności, 
  • kar umownych, a także
  • wszelkich roszczeń odszkodowawczych powstałych w wyniku wypowiedzenia lub wygaśnięcia lub rozwiązania Umów Leasingu, wynikające z Umowy Leasingu lub w związku z Umową Leasingu, 

wyrażone w złotych polskich lub walucie obcej i należne Wnioskodawcy od Dłużnika z tytułu zawartej Umowy Leasingu lub od innych podmiotów (np. od podmiotów udzielających zabezpieczenia Umowy Leasingu czy od ubezpieczycieli przedmiotu leasingu wypłacających odszkodowanie w przypadku szkody), dalej zwane łącznie „Wierzytelnościami”.

W ramach Umowy Ramowej Kontrahent zobowiąże się do świadczenia na rzecz Wnioskodawcy usług związanych z finansowaniem działalności Wnioskodawcy poprzez analizę wniosku o finansowanie i decyzję odnośnie finansowania, akceptację przeniesienia na Kontrahenta Wierzytelności oraz dokonywanie wypłaty z tytułu finansowania Wierzytelności. W celu świadczenia przez Kontrahenta na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowania w zamian za wynagrodzenie, Spółka będzie przenosić Wierzytelności z tytułu Umów Leasingu na Kontrahenta (przejmującego Wierzytelności) wraz z wszelkimi przysługującymi Spółce prawami związanymi z Wierzytelnościami, w tym zabezpieczeniami Wierzytelności.

Ponadto, w ramach Umowy Ramowej Kontrahent będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy określone czynności w zakresie dochodzenia od Dłużników spłaty Wierzytelności. Zgodnie z zapisami Umowy Ramowej, w przypadku, gdy Dłużnik nie zapłaci należnej kwoty w terminie 30 dni po ustalonym terminie zapłaty, Kontrahent będzie zobowiązany do podjęcia następujących czynności związanych ze ściąganiem długów (wyegzekwowaniem należnej kwoty bezpośrednio od Dłużnika): 

1)monitowania i egzekwowania od Dłużnika spłaty Wierzytelności, w tym kierowanie upomnienia do Dłużników, którzy nie regulują należnej kwoty w terminie 30 dni po ustalonym terminie zapłaty,

2)dochodzenia spłaty należnej kwoty,

3)podejmowania decyzji o skierowaniu Wierzytelności do windykacji, o czym Kontrahent poinformuje Wnioskodawcę,

4)w przypadku nieskutecznych działań upominawczych, sądowego dochodzenia Wierzytelności za pośrednictwem podmiotów trzecich lub zlecenia czynności windykacyjnych podmiotowi windykacyjnemu.

W związku z wykonywaniem Umowy Ramowej, między Kontrahentem a Wnioskodawcą cyklicznie będzie dochodziło do zakupu pakietów wierzytelności na podstawie każdorazowo zawieranych umów przelewu (cesji) Wierzytelności („Umowa Szczegółowa”).

Wynagrodzeniem należnym Kontrahentowi z tytułu świadczenia ww. czynności udzielenia finansowania i ściągania długów będzie Prowizja określona w Umowie Szczegółowej. Z tytułu nabycia Wierzytelności Kontrahent będzie zobowiązany do zapłaty ustalonej w Umowie Szczegółowej kwoty („Kwota Wypłaty”). 

Przelew Wierzytelności nastąpi ze skutkiem na dzień płatności Kwoty Wypłaty. Od dnia przelewu Wierzytelności Kontrahent będzie miał prawo żądania od Dłużnika wszelkich należnych kwot z tytułu Wierzytelności. Kontrahent przejmie w pełni ryzyko wypłacalności Dłużnika i nie będzie z tego tytułu formułował jakichkolwiek roszczeń względem Wnioskodawcy. Skutkiem zawarcia Umowy Ramowej i Umów Szczegółowych będzie udzielenie przez Kontrahenta finansowania za wynagrodzeniem bieżącej działalności Wnioskodawcy przy jednoczesnym przejęciu ryzyka niewypłacalności Dłużników Spółki.

Wnioskodawca w dniu zawarcia z Kontrahentem Umowy szczegółowej będzie zobowiązany do zawiadomienia Dłużnika o przelewie Wierzytelności wynikającej z zawartej przez niego Umowy Leasingu oraz do naliczania, fakturowania i poboru od Dłużnika, na rzecz Kontrahenta, wszystkich należnych kwot Wierzytelności zgodnie z Umową Leasingu, które zostają przenoszone na Kontrahenta na podstawie Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że Kontrahent otrzymał w przeszłości interpretację indywidualną, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że usługi udzielenia finansowania świadczone przez Kontrahenta na podstawie umów podobnych do Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej stanowią czynności odzyskiwania długów wyłączone ze zwolnienia z VAT i podlegające opodatkowaniu według podstawowej stawki VAT w wysokości 23% (interpretacja indywidualna z 4 września 2012 r., sygn. IPPP2/443-678/12-2/BH). Na dzień złożenia niniejszego wniosku nie doszło do zawarcia Umowy Ramowej ani Umowy Szczegółowej, jednak nie można wykluczyć, że zostaną one zawarte w najbliższej przyszłości.

W związku z powyższym, Spółka powzięła wątpliwość w zakresie skutków współpracy z Kontrahentem na gruncie ustawy o VAT.

Pytania

1)Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nabywanie Wierzytelności przez Kontrahenta od Wnioskodawcy, w okolicznościach wskazanych w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki VAT (obecnie 23%) jako usługi ściągania długów/faktoringu?

2)Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w okolicznościach wskazanych w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca będzie uprawniony do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z wystawionych przez Kontrahenta faktur dokumentujących wykonywane usługi na podstawie Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej?

Państwa stanowisko w sprawie

1)Zdaniem Wnioskodawcy nabywanie Wierzytelności przez Kontrahenta od Wnioskodawcy, w okolicznościach wskazanych w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki VAT (obecnie 23%) jako usługi ściągania długów/faktoringu.

2)Zdaniem Wnioskodawcy w okolicznościach wskazanych w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca będzie uprawniony do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z wystawionych przez Kontrahenta faktur dokumentujących wykonywane usługi na podstawie Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej.

Uzasadnienie stanowiska w zakresie pytania nr 1)

Uwagi ogólne 

Jak wskazuje art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Za usługę należy uznać każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub określonym zachowaniu. O odpłatności za wykonaną usługę można mówić, gdy pomiędzy podmiotem świadczącym usługę a odbiorcą usługi istnieje stosunek prawny, a w zamian za wykonaną usługę wypłacone jest wynagrodzenie. Istotne jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym wynagrodzeniem oraz osiągnięcie korzyści majątkowej wynikającej bezpośrednio z wykonania danej usługi.

Jednocześnie, w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”, przykładowo wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma), a także polskich sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla możliwości opodatkowania usługi podatkiem VAT niezbędne jest istnienie dwóch podmiotów - usługodawcy i usługobiorcy, jak również istnienie stosunku prawnego pomiędzy tymi podmiotami, z których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu, a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej spełnienia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, zasadą jest opodatkowanie stawką podstawową podatku VAT.

Jednak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się z opodatkowania między innymi usługi w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Z kolei na mocy art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, z powyższego zwolnienia wyłączono czynności ściągania długów, w tym faktoringu, które w rezultacie podlegają opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych.

Krajowe regulacje nie zawierają definicji „czynności ściągania długów” ani też definicji „faktoringu”.  W praktyce pod pojęciem faktoringu rozumie się usługę finansową polegającą na udzieleniu przez faktora finansowania wierzytelności handlowych, z uwzględnieniem przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika oraz świadczeniu na rzecz faktoranta dodatkowych usług. Co do zasady, w tego rodzaju faktoringu, faktorant ma możliwość otrzymania środków finansowych z tytułu zrealizowanych dostaw w terminie wcześniejszym niż wynikający z wystawionej przez niego faktury/umowy z nabywcą. Równocześnie, kwota otrzymywana przez faktoranta od faktora pomniejszana jest o wynagrodzenie należne faktorowi (w formie prowizji, dyskonta, etc.). W ramach umowy faktoringu, faktor zobowiązuje się ponadto do świadczenia na rzecz faktoranta dodatkowych usług.

Umowa faktoringu należy do kategorii tzw. umów nienazwanych. Zgodnie jednak z treścią art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny („KC”)  strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Usługa faktoringu w istocie sprowadza się do nabywania wierzytelności przysługującej faktorantowi z tytułu dokonanej sprzedaży towarów lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę. Z reguły usługi faktoringu dotyczą wierzytelności powstałych na skutek dokonanej sprzedaży towarów i/lub wykonania usług, a więc wierzytelności o charakterze handlowym.

Umowę faktoringu definiuje konwencja Ottawska UNIDROIT (International Institute for the Unification of Private Law) z 1988 r. (dalej: „Konwencja”). Konwencja wprawdzie nie została podpisana przez Polskę, lecz jest traktowana przez doktrynę, orzecznictwo sądowe oraz organy podatkowe jako istotne źródło przy definiowaniu pojęcia faktoringu. Konwencja ta określa, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem faktoringu. Stosownie do postanowień Konwencji przez faktoring rozumie się umowę nienazwaną, która w swej treści oprócz przelewu wierzytelności powstałej z tytułu sprzedaży towarów (przy czym dla celów Konwencji przez sprzedaż towarów rozumie się również świadczenie usług), zawiera przynajmniej dwie z czterech poniżej wymienionych usług:

1)finansowanie faktoranta poprzez udzielenie mu zaliczek bądź pożyczek,

2)przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika,

3)prowadzenie rozliczeń finansowych związanych z wierzytelnościami,

4)inkaso wierzytelności od dłużnika.

W pojęciu usług faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Zatem umową faktoringu jest umowa:

  • zawierająca postanowienie o przelewie wierzytelności,
  • wierzytelność będąca przedmiotem przelewu powinna powstać z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług, 
  • świadczone powinny być dwie z czterech wskazanych powyżej w punktach 1-4 usług.

Ustawa o VAT nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ lub rodzaj faktoringu będzie podlegał opodatkowaniu VAT (nie będzie korzystał ze zwolnienia od VAT – tak m.in. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – („DKIS”) – z 8 listopada 2019 r. 0112-KDIL2-2.4012.481.2019.1.JK).

Jednocześnie dla określenia, czy dana umowa spełnia definicję umowy faktoringowej, decydujące znaczenie powinna mieć treść stosunku prawnego łączącego strony przedmiotowej umowy, a nie jej nazwa.

Odnosząc powyższe rozważania do przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, zdaniem Wnioskodawcy nie ulega wątpliwości, że w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym wystąpi świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT jako usługi w zakresie ściągania długów (faktoringu).  W okolicznościach przedstawionych we wniosku czynność nabycia przez Kontrahenta stanowi de facto usługi udzielenia finansowania oraz ściągania długów przez nabywcę Wierzytelności (Kontrahenta) na rzecz zbywcy wierzytelności (Wnioskodawcy), polegające na uwolnieniu Wnioskodawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności w zamian za udzielenie finansowania. Z tytułu świadczonej przez Kontrahenta usługi ściągania długów (faktoringu) będzie przysługiwało mu wynagrodzenie w formie Prowizji.

Niewątpliwie nabycie przez Kontrahenta Wierzytelności prowadzi do przelewu wierzytelności powstałych w wyniku świadczenia przez Spółkę usług leasingu na rzecz Dłużników. Należy jednoznacznie wskazać, że w analizowanej sytuacji zakres czynności Kontrahenta nie będzie się ograniczał do udzielenia Wnioskodawcy finansowania (przekazania środków finansowych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej), ale będzie obejmował także czynności ściągania długów, takie jak m.in.: monitowanie i egzekwowanie od Dłużników spłaty Wierzytelności, dochodzenie spłaty należnej kwoty czy podejmowanie decyzji o skierowaniu Wierzytelności do windykacji. Ponadto Kontrahent przejmie w pełni ryzyko wypłacalności Dłużnika. Zatem Kontrahent będzie świadczył na rzecz Spółki usługi wskazane w pkt 1-2 powyżej, a więc zdaniem Wnioskodawcy nabycie wierzytelności przez Kontrahenta będzie nosiło znamiona faktoringu.

Tym samym zdaniem Wnioskodawcy należy stwierdzić, że w okolicznościach wskazanych w niniejszym wniosku, przedmiotem zawieranych przez Spółkę Umowy Ramowej i Umów Szczegółowych, bez względu na ich nazwę, będzie finansowanie Wnioskodawcy (zbywcy Wierzytelności) przez Kontrahenta (nabywcę Wierzytelności) poprzez usługę faktoringu oraz przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika za wynagrodzeniem w formie Prowizji. 

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że w niniejszym przypadku nie będą miały zastosowania wnioski sformułowane przez TSUE w wyroku w sprawie C-93/10 GFKL odnoszące się do tzw. „wierzytelności trudnych”, tj. wymagalnych a niespłaconych terminowo przez dłużnika. TSUE uznał, iż warunkiem opodatkowania danej czynności jest jej odpłatny charakter. TSUE wskazał, że gdy „różnica między wartością cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia za usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży” to nie występuje płatność za usługę, a w konsekwencji nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług. Wnioskodawca podkreśla, że przedmiotem sprzedaży wierzytelności w ramach Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej będą wierzytelności wynikające z Umów Leasingu, wymagalne oraz niewymagalne, co do których w momencie sprzedaży nie zachodzą istotne okoliczności wskazujące na ryzyko braku ich zaspokojenia w przyszłości. 

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy należy zatem uznać, że usługi wykonywane przez Kontrahenta mieszczą się w pojęciu „czynności ściągania długów, w tym faktoringu”, do których odnosi się art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji, wynagrodzenie należne Kontrahentowi od Wnioskodawcy za usługi świadczone na podstawie Umowy Ramowej I Umów Szczegółowych będzie podlegać opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki VAT (obecnie 23%).

Uzasadnienie stanowiska w zakresie pytania nr 2)

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu - w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W myśl art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Stosownie natomiast do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Ustawodawca umożliwił podatnikowi odliczenie podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, pozbawiających podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak stanowi art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT - nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT - obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Odnosząc powyższe do opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Spółka będzie nabywała od Kontrahenta – podatnika VAT krajowego - usługę finansowania i ściągania długów, która będzie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług leasingu. Wnioskodawca dokonuje sprzedaży usług leasingu operacyjnego kwalifikowanych dla celów VAT jako odpłatne świadczenie usług, opodatkowanych podstawową stawką VAT (obecnie 23%) lub świadczy usługi leasingu finansowego, traktowane dla celów VAT jako odpłatna dostawa towarów, opodatkowana podstawową stawką VAT (obecnie 23%) lub stawkami obniżonymi dla wybranych rodzajów towarów (na warunkach przewidzianych w ustawie o VAT).  

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym nie będą zachodziły przesłanki określone w art. 88 ustawy o VAT pozbawiające go prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Warunki uprawniające Wnioskodawcę do odliczenia są spełnione, gdyż Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a nabyta usługa ściągania długów (faktoringu) jest wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Ponadto, nabywana usługa jest opodatkowana podstawową stawką podatku.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej będzie mu przysługiwać pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Kontrahenta z tytułu świadczonych na podstawie Umowy Ramowej i Umów Szczegółowych usług udzielenia finansowania i ściągania długów, zgodnie z art. 86 ust. 1 i 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. 

Wnioskodawca podkreśla, że na dzień złożenia niniejszego wniosku nie doszło do zawarcia Umowy Ramowej ani Umowy Szczegółowej, jednak nie można wykluczyć, że zostaną one zawarte przed dniem wydania stanowiska przez organ. Z uwagi na powyższe, Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie przedstawionego we wniosku stanowiska zarówno w odniesieniu do stanu faktycznego jak i zdarzenia przyszłego.

W świetle przywołanych argumentów, Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że przedstawione we wniosku stanowisko i rozumienie treści przepisów prawa podatkowego jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm., t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o  podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Należy zwrócić uwagę, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm., t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Wskazać należy, że nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą w zakresie udzielania finansowania. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczą Państwo m.in. usługi leasingu operacyjnego i leasingu finansowego. Zamierzają Państwo rozpocząć współpracę z firmą leasingową A (Kontrahentem) w zakresie finansowania Państwa działalności. W związku z tym zawrą Państwo z Kontrahentem Ramową Umowę współpracy w zakresie finansowania Państwa działalności leasingowej.

Na podstawie Umowy Ramowej Kontrahent będzie świadczył na Państwa rzecz usługi finansowania oraz wykonywania wskazanych czynności związanych ze ściąganiem długów. Przedmiotem współpracy będą wierzytelności netto (bez VAT) istniejące i wymagalne oraz wierzytelności przyszłe wynikające z zawartych przez Państwa Umów Leasingu, a także Państwa prawa i roszczenia powstałe z tytułu Umów Leasingu, w tym m.in.:

  • wierzytelności z tytułu rat leasingu, 
  • należności głównej/ych, 
  • wartości końcowej (jeżeli taka wartość została w Umowie Leasingu określona),  
  • odsetek od zaległych należności, 
  • kar umownych, a także
  • wszelkich roszczeń odszkodowawczych powstałych w wyniku wypowiedzenia lub wygaśnięcia lub rozwiązania Umów Leasingu, wynikające z Umowy Leasingu lub w związku z Umową Leasingu, 

wyrażone w złotych polskich lub walucie obcej i należne Państwu od Dłużnika z tytułu zawartej Umowy Leasingu lub od innych podmiotów (Wierzytelności).

W ramach Umowy Ramowej Kontrahent zobowiąże się do świadczenia na Państwa rzecz usług związanych z finansowaniem Państwa działalności poprzez analizę wniosku o finansowanie i decyzję odnośnie finansowania, akceptację przeniesienia na Kontrahenta Wierzytelności oraz dokonywanie wypłaty z tytułu finansowania Wierzytelności. W celu świadczenia przez Kontrahenta na Państwa  rzecz usługi finansowania w zamian za wynagrodzenie, będą Państwo przenosić Wierzytelności z tytułu Umów Leasingu na Kontrahenta (przejmującego Wierzytelności) wraz z wszelkimi przysługującymi Państwu prawami związanymi z Wierzytelnościami, w tym zabezpieczeniami Wierzytelności.

Ponadto, w ramach Umowy Ramowej Kontrahent będzie świadczył na Państwa rzecz określone czynności w zakresie dochodzenia od Dłużników spłaty Wierzytelności. Zgodnie z zapisami Umowy Ramowej, w przypadku, gdy Dłużnik nie zapłaci należnej kwoty w terminie 30 dni po ustalonym terminie zapłaty, Kontrahent będzie zobowiązany do podjęcia następujących czynności związanych ze ściąganiem długów (wyegzekwowaniem należnej kwoty bezpośrednio od Dłużnika): 

1)monitowania i egzekwowania od Dłużnika spłaty Wierzytelności, w tym kierowanie upomnienia do Dłużników, którzy nie regulują należnej kwoty w terminie 30 dni po ustalonym terminie zapłaty,

2)dochodzenia spłaty należnej kwoty,

3)podejmowania decyzji o skierowaniu Wierzytelności do windykacji, o czym Kontrahent poinformuje Państwa,

4)w przypadku nieskutecznych działań upominawczych, sądowego dochodzenia Wierzytelności za pośrednictwem podmiotów trzecich lub zlecenia czynności windykacyjnych podmiotowi windykacyjnemu.

W związku z wykonywaniem Umowy Ramowej, między Kontrahentem a Państwem cyklicznie będzie dochodziło do zakupu pakietów wierzytelności na podstawie każdorazowo zawieranych umów przelewu (cesji) Wierzytelności (Umowa Szczegółowa).

Wynagrodzeniem należnym Kontrahentowi z tytułu świadczenia ww. czynności udzielenia finansowania i ściągania długów będzie Prowizja określona w Umowie Szczegółowej. Z tytułu nabycia Wierzytelności Kontrahent będzie zobowiązany do zapłaty ustalonej w Umowie Szczegółowej kwoty (Kwoty Wypłaty). Przelew Wierzytelności nastąpi ze skutkiem na dzień płatności Kwoty Wypłaty. Od dnia przelewu Wierzytelności Kontrahent będzie miał prawo żądania od Dłużnika wszelkich należnych kwot z tytułu Wierzytelności. Kontrahent przejmie w pełni ryzyko wypłacalności Dłużnika i nie będzie z tego tytułu formułował jakichkolwiek roszczeń względem Państwa. Skutkiem zawarcia Umowy Ramowej i Umów Szczegółowych będzie udzielenie przez Kontrahenta finansowania za wynagrodzeniem Państwa bieżącej działalności przy jednoczesnym przejęciu ryzyka niewypłacalności Państwa Dłużników.

W dniu zawarcia z Kontrahentem Umowy szczegółowej będą Państwo zobowiązani do zawiadomienia Dłużnika o przelewie Wierzytelności wynikającej z zawartej przez niego Umowy Leasingu oraz do naliczania, fakturowania i poboru od Dłużnika, na rzecz Kontrahenta, wszystkich należnych kwot Wierzytelności zgodnie z Umową Leasingu, które zostają przenoszone na Kontrahenta na podstawie Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT nabywania przez Kontrahenta Wierzytelności od Państwa, jako usług ściągania długów/faktoringu (pytanie nr 1).

Analiza przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w tej sprawie mamy do czynienia z wykonaniem przez Kontrahenta skonkretyzowanych zadań określonych w Umowie Ramowej, za które otrzymuje/otrzyma on określone wynagrodzenie. W zaistniałych okolicznościach doszło/dojdzie do zawiązania stosunku zobowiązaniowego pomiędzy Państwem a Kontrahentem. W ramach zawartej umowy Kontrahent udziela/będzie udzielał Państwu finansowania poprzez nabywanie od Państwa Wierzytelności powstałych w ramach prowadzonej przez Państwa działalności. Zatem, biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane przez Kontrahenta na Państwa rzecz stanowią/będą stanowiły odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy:

Zwalnia się  od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr  347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,

Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

b)udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę;

c)pośrednictwo lub wszelkie działania w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń i wszelkich innych zabezpieczeń i gwarancji oraz zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę;

d)transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa; 

3) usług w zakresie leasingu.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które korzystają ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.  

Z uwagi na powyższe dla ustalenia opodatkowania, bądź też zastosowania zwolnienia od podatku w przedmiotowej sprawie, niezbędnym jest dokonanie analizy czynności wykonywanych przez Kontrahenta na Państwa rzecz jako usług ściągania długów/faktoringu.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Kodeks cywilny, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 Zmiana wierzyciela.

W pojęciu usług faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować.

Jak wynika z przedstawionych przez Państwa informacji, w ramach Umowy Ramowej Kontrahent zobowiąże się do świadczenia na Państwa rzecz usług związanych z finansowaniem Państwa działalności poprzez analizę wniosku o finansowanie i decyzję odnośnie finansowania, akceptację przeniesienia na Kontrahenta Wierzytelności oraz dokonywanie wypłaty z tytułu finansowania Wierzytelności. W celu świadczenia przez Kontrahenta na Państwa rzecz usługi finansowania w zamian za wynagrodzenie, będą Państwo przenosić Wierzytelności z tytułu Umów Leasingu na Kontrahenta (przejmującego Wierzytelności) wraz z wszelkimi przysługującymi Państwu prawami związanymi z Wierzytelnościami, w tym zabezpieczeniami Wierzytelności. Przedmiotem współpracy będą wierzytelności netto (bez VAT) istniejące i wymagalne oraz wierzytelności przyszłe wynikające z zawartych przez Państwa Umów Leasingu, a także Państwa prawa i roszczenia powstałe z tytułu Umów Leasingu, w tym m.in.: wierzytelności z tytułu rat leasingu, należności głównej/głównych, wartości końcowej (jeżeli taka wartość została w Umowie Leasingu określona), odsetek od zaległych należności, kar umownych, a także wszelkich roszczeń odszkodowawczych powstałych w wyniku wypowiedzenia lub wygaśnięcia lub rozwiązania Umów Leasingu, wynikające z Umowy Leasingu lub w związku z Umową Leasingu. Skutkiem zawarcia Umowy Ramowej i Umów Szczegółowych będzie udzielenie przez Kontrahenta finansowania Państwa bieżącej działalności za wynagrodzeniem przy jednoczesnym przejęciu ryzyka niewypłacalności Państwa Dłużników. W związku z wykonywaniem Umowy Ramowej, między Kontrahentem a Państwem cyklicznie będzie dochodziło do zakupu pakietów wierzytelności na podstawie każdorazowo zawieranych umów przelewu (cesji) Wierzytelności (Umowa Szczegółowa).

Zatem biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane przez Kontrahenta w ramach Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej stanowią/będą stanowiły usługę faktoringu, do której mają zastosowanie przepisy ograniczające prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku, tj. art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

W konsekwencji, nabywanie od Państwa Wierzytelności przez Kontrahenta, stanowią/będą stanowiły usługę, która nie korzysta/nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku i podlega /będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z zastosowaniem właściwej dla tej usługi stawki podatku VAT.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Mają Państwo również wątpliwości dotyczące kwestii prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Kontrahenta dokumentujących wykonane usługi na podstawie Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej (pytanie nr 2).

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o Kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami prawa, odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego są/będą spełnione, ponieważ jak wynika z przedstawionych informacji, są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a usługi nabywane od Kontrahenta w ramach Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej są/będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Co więcej, jak wykazano powyżej, usługi te nie korzystają/nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku i będą podlegały opodatkowaniu według właściwej stawki. Tym samym, w niniejszej sprawie nie zaistnieje negatywna przesłanka określona w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy.

Podsumowując, w przedstawionych okolicznościach sprawy, przysługuje/będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawianych przez Kontrahenta, dokumentujących wykonane przez niego na Państwa rzecz usługi w ramach Umowy Ramowej i Umowy Szczegółowej.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

  • stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
  • zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji pokrywa/będzie się pokrywało z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1a Ordynacji podatkowej:

W zakresie objętym wiążącymi informacjami stawkowymi, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, oraz wiążącymi informacjami akcyzowymi, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, nie wydaje się interpretacji indywidualnych.

Tym samym, kwestia ustalenia wysokości stawki podatku VAT dla dostawy towarów lub świadczenia usług od 1 lipca 2020 r. może być rozstrzygnięta tylko w ramach wydania wiążącej informacji stawkowej określonej w art. 42a ustawy o VAT.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.