
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania wpłaconego przez kontrahenta zadatku w momencie jego wpłaty. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 14 sierpnia 2025 r. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Spółdzielnia (…) prowadzi działalność gospodarczą o przeważającym kodzie 56.11.Z z działu 56, tj. usługi restauracji i pozostałych placówek gastronomicznych.
Jednostka świadczy usługi gastronomiczne i cateringowe. Jest czynnym podatnikiem od towarów i usług. Kontrahentami jednostki są podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (osoby prywatne). Świadczone usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.
W celu zorganizowania imprezy potencjalni kontrahenci mają być zobowiązani do wpłaty określonej sumy pieniężnej - zadatku, o którym mowa w art. 394 k.c.
Zadatek ma na celu zabezpieczenie interesów Spółdzielni i kontrahentów. Zadatek zostanie zachowany przez stronę, która go przyjęła jeżeli to nie z jej winy nie dojdzie do wykonania umowy.
W sytuacji odstąpienia od umowy przez Spółdzielnię, zadatek zostanie zwrócony w podwójnej wysokości.
Stosownie do treści art. 394 par.2 k.c. w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Instytucja zadatku jest szczegółowo regulowana w przepisach kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 394 § 1 k.c., w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeśli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
W myśl zaś art. 394 § 2 k.c., w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (art. 394 § 3 k.c.).
Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, iż funkcją zadatku jest zabezpieczenie stron umowy na wypadek odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy. Jeżeli odstąpi strona dająca zadatek, druga strona może zadatek zachować. Gdy odstąpi strona otrzymująca zadatek - zobowiązana jest do zapłaty sumy dwukrotnie wyższej. Nie jest to forma przedpłaty na poczet zamawianej usługi, a jedynie służy zabezpieczeniu wykonania umowy.
Ponadto zgodnie z 394 § 2 k.c., dopiero po wykonaniu umowy możliwe jest zaliczenie zadatku na poczet świadczenia. Do czasu wykonania umowy stanowi on wyłącznie zabezpieczenie na wypadek odstąpienia od umowy.
W przyszłych umowach ma zostać zawarte postanowienie tożsame z ww. treścią art. 394 k.c., tj.:
1.Zamawiający niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia zawarcia umowy, dokona zapłaty kwoty w wysokości _________ złotych (słownie: _______________ złotych) tytułem zadatku, która to w przypadku realizacji umowy zostanie na poczet ceny.
2.W przypadku odstąpienia od umowy przez Zamawiającego, Spółdzielnia może bez wyznaczenia otrzymany zadatek zatrzymać.
3.W przypadku odstąpienia od umowy przez Spółdzielnię Zamawiający może zażądać od Spółdzielni sumy stanowiącej dwukrotność wręczonego zadatku.
4.W sytuacji, gdy nie dojdzie do realizacji umowy z przyczyn niezależnych od obu Stron, wówczas to Spółdzielnia zwróci Zamawiającemu pobrany zadatek. W takiej sytuacji żądanie sumy zadatku dwukrotnie wyższej niż wręczony odpada.
Z uwagi na określenie w umowie jej przedmiotu, możliwe jest powiązanie zadatku z konkretnym świadczeniem, przy czym nie dotyczy to ostatecznej ceny świadczenia gdyż to jest zależne od liczby uczestników, wybranego menu. Zamawiający w momencie zawierania umowy nie jest w stanie określić wszystkich towarów i usług jakie będzie nabywał w przyszłości. Dlatego też na moment otrzymania zadatku dostawa towarów i usług nie podlega ostatecznej konkretyzacji co do ilości rodzaju stawki podatkowej. Wniesiony zadatek stanowi wyłącznie zabezpieczenie na wypadek braku realizacji umowy i ma wyłącznie charakter odszkodowawczy. W ocenie Spółdzielni wniesiona kwota dotyczy przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług ale niesprecyzowanych do ilości, rodzaju, w związku z czym stawka podatku VAT nie wypełnia znamion zaliczki i nie powinna być dokumentowana fakturą.
Tak jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1, tj. w przypadku realizacji umowy zadatek zostanie zaliczony na poczet cen stosownie do treści art. 394 § 2 k.c. W przypadku odstąpienia przez Zamawiającego zadatek zostanie zatrzymany, a w przypadku odstąpienia od umowy przez Spółdzielnię będzie ona zobowiązana do jego zwrotu w podwójnej wysokości. Z kolei jeżeli nie dojdzie do realizacji umowy z przyczyn niezależnych od stron albo gdy ponoszą odpowiedzialność obie strony, zadatek zostanie zwrócony w wysokości wpłaconej. Do momentu realizacji umowy wpłacony zadatek stanowi wyłącznie zabezpieczenie jej realizacji.
Pytanie
Czy wpłacony przez kontrahenta zadatek podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie jego wpłaty?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawcy wpłata zadatku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie jego wpłaty, ponieważ nie ma charakteru definitywnego.
Płatność ma charakter zabezpieczający. Na moment wpłaty zadatku podmiot świadczący usługę nie do końca jeszcze posiada informację co do sprecyzowanej czynności opodatkowanej. Dopiero w momencie wykonania świadczenia zadatek ma być przeznaczony na pokrycie rzeczywistego wynagrodzenia i dopiero w tym momencie powstaje obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT.
Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, stanowi wyjątek od ogólnej zasady określonej w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, która jest odzwierciedleniem art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z tą regułą, zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego następuje i podatek staje się wymagalny w chwili dokonania dostawy towarów lub świadczenia usługi.
Wnioskodawca uważa, że zadatek nie pełni funkcji zaliczki, ponieważ niewykonanie świadczenia nie będzie skutkować zwrotem zadatku. W przypadku zaliczki jest zawsze zwracana kwota.
To samo dotyczy zadatku, który będzie w całości zwracany w momencie wykonania usługi. Również i w tym przypadku w ocenie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT w momencie zapłaty. Zadatek ma pełnić funkcję zabezpieczenia interesów obu stron transakcji.
Zadatek jest świadczeniem zwrotnym i nie stanowi zaliczki za wykonaną czynność.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775) zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.
Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.
W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.
Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.
Zatem, aby dostawę towarów oraz świadczenie usług uznać za podlegającą opodatkowaniu musi istnieć związek pomiędzy dostawą tego towaru lub też świadczeniem usług oraz wypłaconym wynagrodzeniem. Tylko wówczas zapłata za ten towar lub usługę będzie stanowić podstawę opodatkowania dokonania danej czynności.
Na mocy art. 19a ust. 1 ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.
Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.
Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.
Na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy:
Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:
1)dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;
2)dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.
Jak stanowi art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wpłacony przez kontrahenta zadatek podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie jego wpłaty.
W rozpatrywanej sprawie istotne jest określenie, czy wykonywane jest świadczenie usług i czy otrzymują Państwo wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia.
Powyższe konieczne jest w celu określenia, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.
Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje pojęcia „zadatek”. Według Małego Słownika Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, str. 1100) określenie „zadatek” to suma pieniędzy wręczana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania.
Zadatek jest instytucją prawa cywilnego związaną z wykonaniem zobowiązań umownych. Uiszczenie zadatku służyć ma zabezpieczeniu wykonania świadczenia umownego. Może również stanowić rodzaj świadczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania zobowiązania. Zastosowanie omawianej instytucji nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, lecz zależy od decyzji stron umowy.
Z art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. 2025 r. poz. 1071), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym” wynika, że:
W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Stosownie do art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego:
W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
W myśl art. 394 § 3 Kodeksu cywilnego:
W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
W związku z tym stwierdzić należy, że zadatek służy do zabezpieczenia interesów obu ze stron.
Ponadto, zgodnie z art. 3531 Kodeksu cywilnego:
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Oznacza to, że strony mogą także swobodnie umówić się w kwestiach dotyczących wynagrodzenia za realizację warunków umowy.
Zadatek jest kwotą pieniężną wpłacaną jako rodzaj zabezpieczenia zobowiązania. W przypadku prawidłowego wykonania umowy, zadatek jest co do zasady zaliczany na poczet świadczenia realizowanego przez stronę, która uiściła tę kwotę. Jeżeli jednak dojdzie do naruszenia zobowiązania, to druga strona (odbiorca zadatku) może odstąpić od umowy i zachować otrzymaną kwotę jako rodzaj rekompensaty za niedojście umowy do skutku. W razie rozwiązania umowy lub braku wykonania umowy na skutek okoliczności niezależnych od stron, zadatek podlega zwrotowi.
Sytuacja wygląda jednak inaczej gdy zadatek zostaje zatrzymany przez odbiorcę tego świadczenia na skutek niewykonania umowy przez drugą stronę (zgodnie z art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego). W takim przypadku kwoty zadatku nie można już powiązać z żadnym konkretnym świadczeniem (dostawą towarów lub usług), gdyż nie doszło ono do skutku w związku z naruszeniem zobowiązania przez podmiot wpłacający ww. sumę pieniężną. Tym samym, nie jest ona zapłatą za jakiekolwiek świadczenie opodatkowane VAT. Zadatek pełni tu funkcję rekompensaty dla jednej strony zobowiązania za to, że liczyła na dojście umowy do skutku. Skoro zatem zatrzymany zadatek jest wyłącznie rodzajem odszkodowania (a nie wynagrodzeniem za wzajemne świadczenie), to nie można twierdzić, że w analizowanym schemacie dochodzi do czynności opodatkowanej VAT, wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy. Zatrzymanie zadatku na skutek niewywiązania się z umowy (z przyczyn zawinionych przez podmiot wpłacający tę kwotę jako zabezpieczenie zobowiązania), jest czynnością neutralną w VAT.
Analogiczny pogląd zaprezentował TSUE w wyroku z 18 lipca 2007 r. w sprawie C-277/05, wskazując że:
(...) kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu.
Tym samym, TSUE stanął na stanowisku, że zatrzymanie zadatku przez jedną stronę umowy na skutek naruszenia zobowiązania przez drugą stronę pełni funkcję odszkodowawczą i dlatego nie powinno generować obowiązku podatkowego w VAT.
W świetle powyższego, aby daną płatność móc uznać za przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę, musi ona zostać dokonana na poczet przyszłej konkretnej transakcji. Oznacza to, że w momencie wpłaty takiej płatności, musi być znany towar czy usługa, na które zostanie ona przeznaczona.
Przy czym, aby uznać wpłacaną kwotę za zaliczkę/przedpłatę/zadatek na poczet przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług, istotne jest, aby przyszłe świadczenie było jasno określone w sposób umożliwiający jego identyfikację, a strony świadczenia, w momencie wpłaty zaliczki/przedpłaty, nie miały woli dokonywania jego zmian w przyszłości.
Strony dokonujące czynności cywilnoprawnych, określają w zawieranych przez siebie umowach wartość - cenę, za którą dokonują transakcji.
W tym miejscu należy podkreślić, że zadatek nie tworzy samodzielnego bytu podatkowego, lecz jest ściśle związany z dostawą konkretnego towaru/usługi i nie można rozpatrywać go jako czynności „oderwanej” od sprzedaży. Nie jest dodatkową czynnością, lecz jest integralnie związany ze sprzedażą towaru/świadczeniem usługi, na poczet której został uiszczony. W przypadku zadatku, ustawa określa jedynie inny moment powstania obowiązku podatkowego, niż w przypadku sprzedaży dokonanej bez pobrania zadatku.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że zadatek służy do zabezpieczenia interesów obu ze stron. Jeżeli umowa zostanie rozwiązana za zgodą obu stron, to zwracają one sobie wzajemne świadczenia, tj. zadatek. W sytuacji, gdy umowa nie została wykonana z uwagi na rezygnację strony, która zadatek dała, to wówczas zadatek przepada na rzecz otrzymującego zadatek. Ponadto, jeżeli umowa nie została zrealizowana z przyczyn leżących po stronie biorącej zadatek, strona dająca zadatek może od umowy odstąpić i żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. Jednocześnie, w przypadku, gdy umowa zostanie zawarta, zadatek może zostać zaliczony na poczet ceny - jeżeli wynika to z zawartej umowy.
Nie ulega wątpliwości, że pomiędzy otrzymaniem przez podatnika zaliczki (przedpłaty, zadatku, raty), a czynnością opodatkowaną (dostawą towarów lub wykonaniem usługi), musi istnieć bezpośredni związek. Część należności ma bowiem stanowić wynagrodzenie związane z wykonaniem czynności, za którą zapłata jest należna. W innym przypadku, sam transfer pieniędzy - następujący bez związku z przyszłą czynnością opodatkowaną, na poczet której jest dokonywany - pozostaje obojętny na gruncie podatku od towarów i usług (nie stanowi opodatkowanego zadatku, zaliczki, przedpłaty, raty, itp.).
W przypadku odstąpienia od zrealizowania transakcji, na poczet której uiszczono zadatek, zaliczkę, istotne znaczenie ma fakt, że w następstwie tego odstąpienia ostatecznie nie dochodzi do czynności opodatkowanej, na poczet której płatność została przyjęta. Odstąpienie od umowy powoduje, że przedmiot opodatkowania (dla którego przyjęta płatność była częścią podstawy opodatkowania) nie zaistnieje. W konsekwencji powyższego, należy skorygować podatek należny od zadatku, zaliczki, nie ma bowiem przedmiotu podatku (czynności podlegającej opodatkowaniu), od którego obowiązek podatkowy miałby powstać.
W opisie sprawy podali Państwo informacje, z których wynika, że:
- są Państwo czynnym podatnikiem od towarów i usług;
- świadczą Państwo usługi gastronomiczne i cateringowe;
- Państwa kontrahentami są podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarcze (osoby prywatne);
- Świadczone przez Państwa usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT;
- w celu zorganizowania imprezy potencjalni kontrahenci mają być zobowiązani do wpłaty określonej sumy pieniężnej - zadatku, o którym mowa w art. 394 k.c.;
- zadatek ma na celu zabezpieczenie interesów Państwa i kontrahentów;
- zadatek zostanie zachowany przez Państwa, jeżeli nie z Państwa winy nie dojdzie do wykonania umowy;
- w sytuacji odstąpienia od umowy przez Państwa, zadatek zostanie zwrócony w podwójnej wysokości;
- w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jeżeli zaliczenie nie jest możliwe zadatek ulega zwrotowi;
- z postanowień zawieranych umów wynika, że w przypadku realizacji umowy, kwota wpłacona tytułem zadatku zostanie zaliczona na poczet ceny;
- z uwagi na określenie w umowie jej przedmiotu, możliwe jest powiązanie zadatku z konkretnym świadczeniem;
- wniesiona kwota dotyczy przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług ale niesprecyzowanych do ilości, rodzaju, w związku z czym nie wypełnia znamion zaliczki i nie powinna być dokumentowana fakturą VAT.
Odnosząc powołane przepisy prawa do przedstawionych okoliczności sprawy należy wskazać, że skoro w przypadku realizacji umowy, kwota wpłacona tytułem zadatku zostaje zaliczona na poczet ceny, to stanowi część wynagrodzenia z tytułu świadczonej przez Państwa usługi organizacji imprezy.
Oznacza to, że zadatek stanowi należność dotyczącą świadczonej przez Państwa usługi organizacji imprezy. W chwili pobrania zadatku możliwe jest określenie przedmiotu transakcji. W opisie zdarzenia przyszłego wskazali Państwo, że z uwagi na określenie w umowie jej przedmiotu, możliwe jest powiązanie zadatku z konkretnym świadczeniem. Otrzymany zadatek, stanowi część płatności z tytułu świadczenia przez Państwa usługi organizacji imprezy. Istnieje zatem jasno określone przyszłe świadczenie, którego pobrany zadatek dotyczy.
Nawet, jeżeli istnieje ryzyko niewykonania usługi, w momencie otrzymania zadatku nie można uznać, że stanowi on transfer pieniędzy następujący bez związku z przyszłą czynnością opodatkowaną. W momencie pobrania zadatku stanowi on część płatności z tytułu usługi organizacji imprezy, którą kontrahent planuje nabyć, a Państwo wyświadczyć. W przypadku, gdy ostatecznie nie dojdzie do czynności opodatkowanej, na poczet której pobrano zadatek, nastąpi obowiązek dokonania korekty podatku należnego. Zatem ryzyko niewykonania usługi nie stoi na przeszkodzie uznania, że w momencie pobrania zadatku jest on integralnie związany z wykonaniem czynności opodatkowanej.
Okoliczność, że w momencie otrzymania zadatku nie jest znana ostateczna cena świadczenia - gdyż jest ona zależna od liczby uczestników, wybranego menu - nie ma znaczenia, ponieważ obowiązek podatkowy powstanie w odniesieniu do otrzymanej kwoty, a nie całej wartości przyszłego świadczenia. Nie można zgodzić się z Państwem, że otrzymana kwota nie wypełnia znamion zaliczki i nie powinna być dokumentowana fakturą, gdyż dotyczy przyszłych dostaw towarów lub świadczenia usług, lecz niesprecyzowanych co do ilości i rodzaju. W opisanym przypadku, umowa z kontrahentem jest zawierana w celu wyświadczenia usługi organizacji imprezy - z tego tytułu pobierają Państwo zadatek.
Zatem, otrzymany przez Państwa zadatek mieści się w dyspozycji art. 19a ust. 8 ustawy i w momencie jego otrzymania rodzi obowiązek podatkowy w podatku VAT.
Zatem Państwa stanowisko, że wpłata zadatku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie wpłaty, ponieważ nie ma charakteru definitywnego jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:
składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym. Zatem, wydając niniejszą interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego, w którym wskazali Państwo, że:
w przypadku realizacji umowy zadatek zostanie zaliczony na poczet cen stosownie do treści art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego.
W konsekwencji, nie ma podstaw do wydania interpretacji w innym przypadku (np. w odniesieniu do zadatku, który będzie w całości zwracany w momencie wykonania usługi).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
