Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania przekazywanych kwot z tytułu białych certyfikatów. Uzupełnili go Państwo pismem z 17 lipca 2025 r. - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego (sprecyzowany w uzupełnieniu z 17 lipca 2025 r.)

Miasto (...) zawarło z B. Sp. z o.o. w (…) umowę powierniczą dotyczącą pozyskania i sprzedaży praw majątkowych ze świadectw efektywności energetycznej (białe certyfikaty). Przedmiotem umowy jest określenie zasad wypłaty środków finansowych przysługujących Miastu, uzyskanych przez B. ze sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej na Towarowej Giełdzie Energii w związku z realizacją czynności wynikających z upoważnienia udzielonego na podstawie art. 20 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2166) dotyczącego realizacji zobowiązania B. do:

wystąpienia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z wnioskiem o wydanie świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 20 ust. 4 ustawy,
uzyskania świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 20 ust. 1 i art. 21 ust. 1 ustawy dla przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej polegających na modernizacji oświetlenia ulicznego w mieście (...).

Działanie dotyczące pozyskania i sprzedaży białych certyfikatów będzie wykonane przez B. we własnym imieniu i na własny rachunek. Świadectwa efektywności energetycznej będą własnością B. i będą sprzedawane na Towarowej Giełdzie Energii jako własne. Wydatki związane z nabyciem i sprzedażą świadectw efektywności energetycznej będzie ponosił B. i to on będzie decydował o ich sprzedaży. Z tytułu zawarcia umowy powierniczej dotyczącej pozyskania i sprzedaży praw majątkowych ze świadectw efektywności energetycznej B. nie otrzyma wynagrodzenia.

Miasto zakończyło realizację przedsięwzięcia a B. otrzymał świadectwa efektywności energetycznej, które zgodnie z zawartą umową należy sprzedać na Towarowej Giełdzie Energii (przeniesiono prawa majątkowe) i środki finansowe o wartości stanowiącej 70% kwoty uzyskanej ze sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej dla inwestycji przekazać na rzecz Miasta.

B. zamierza zawrzeć aneks do umowy sprzedaży i rozliczyć się z Miastem wg aktualnej wartości giełdowej białych certyfikatów na Towarowej Giełdzie Energii (bez faktycznej sprzedaży na giełdzie) celem uniknięcia kosztów transakcyjnych giełdy (opłat, prowizji itp.) i na podstawie dokonanej wyceny przekazać środki finansowe dla Miasta. Całość przyznanych białych certyfikatów B. zamierza w przyszłości przekazać do umorzenia do Prezesa Urzędu Energetyki.

B. jako przedsiębiorstwo energetyczne zobowiązane jest realizować przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej i uzyskiwać świadectwa efektywności energetycznej celem przedstawienia ich do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, a w przypadku braku takich przedsięwzięć nabywać świadectwa efektywności energetycznej na TGE. W przypadku aneksowania umowy B. zaoszczędzi koszty wynikające zarówno z transakcji sprzedaży, jak i zakupu białych certyfikatów na TGE.

Pytania (sprecyzowane w uzupełnieniu z 17 lipca 2025 r.)

1)Czy przekazanie przez B. na rzecz Urzędu Miasta środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży białych certyfikatów, pozyskanych przez B. w wyniku realizacji umowy powierniczej, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie B.?

2)Czy w przypadku zawarcia aneksu do umowy powierniczej, na mocy którego B. przekaże Urzędowi Miasta środki pieniężne w wysokości ustalonej na podstawie aktualnej giełdowej ceny białych certyfikatów (bez faktycznej sprzedaży na giełdzie), czynność ta będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT po stronie B.?

Państwa stanowisko w sprawie (przedstawione w odpowiedzi na wezwanie z 17 lipca 2025 r.)

Ad. 1

Zdaniem Spółki B., opisana czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po jej stronie, ponieważ nie stanowi odpłatnego świadczenia usług ani odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Spółka działa w charakterze powiernika i nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz Urzędu Miasta w zamian za przekazywane środki. Przekazywane środki pieniężne nie stanowią wynagrodzenia, lecz są własnością Urzędu, który jako powierzający korzysta z efektu inwestycji oraz z przysługujących mu certyfikatów. Spółka B. jedynie realizuje określone czynności techniczne i formalne na podstawie powierniczego stosunku prawnego.

W związku z powyższym, przekazanie środków pieniężnych z tytułu sprzedaży białych certyfikatów nie rodzi obowiązku podatkowego po stronie Spółki i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przypadku przekazania środków pieniężnych ze sprzedaży białych certyfikatów przez Spółkę B. na rzecz Urzędu Miasta, w ramach realizacji umowy powierniczej nie mamy do czynienia z klasyczną transakcją handlową podlegającą fakturowaniu w rozumieniu ustawy VAT. W celu potwierdzenia przekazania środków pieniężnych na rzecz Urzędu Miasta B. wystawi notę księgową uznaniową w celu potwierdzenia przekazania środków.

Ad. 2

Zdaniem Spółki B., zawarcie aneksu przewidującego rozliczenie według aktualnej ceny giełdowej nie zmienia istoty stosunku powierniczego między stronami. Środki przekazywane Urzędowi Miasta nadal mają charakter powierniczy, a brak rzeczywistej sprzedaży oznacza, że po stronie Spółki nie dochodzi do wykonania odpłatnej usługi ani dostawy towarów. Spółka nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz Urzędu Miasta, jedynie przekazuje środki pieniężne, które są ustalone jako równowartość rynkowa certyfikatów (ale nie stanowi zapłaty za świadczenie). Brak wynagrodzenia i brak świadczenia wzajemnego oznacza, że nie zaistnieje obowiązek podatkowy w VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT. W celu potwierdzenia przekazania środków pieniężnych na rzecz Urzędu Miasta Spółka B. wystawi protokół przekazania środków pieniężnych, ponieważ to ona przekazuje środki pieniężne i prześle ją do Urzędu Miasta do podpisu.

Uzasadnienie:

Zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W art. 2 pkt 6 ustawy, wskazano, że:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem, opodatkowanym świadczeniem usług jest każda transakcja podatnika w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność handlowców lub gospodarcza - obejmuje wszelką działalność producentów, usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie natomiast z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zasady nabywania, zbywania i umarzania świadectw efektywności energetycznej określa ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2166). W myśl art. 20 ust. 3 ww. ustawy:

Świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu:

- 1) planującego rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej albo

- 2) upoważnionego przez podmiot, o którym mowa w pkt 1.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej są towarem giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. Prawa te są zbywalne.

Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej powstają z chwilą zapisania świadectwa efektywności energetycznej po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej, na podstawie informacji, o której mowa w art. 24 ust. 2, i przysługują podmiotowi będącemu posiadaczem tego konta.

Natomiast stosownie z art. 30 ust. 3 ww. ustawy:

Przeniesienie praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu w rejestrze świadectw efektywności energetycznej prowadzonym przez podmiot prowadzący:

giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi organizujący obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw efektywności energetycznej.

Należy wskazać, że z powołanej powyżej regulacji art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem, opodatkowanym świadczeniem usług jest każda transakcja podatnika w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi.

Pomocne jest tutaj w szczególności orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które należy uwzględniać w procesie interpretacji przepisów na zasadzie prounijnej wykładni prawa. W wyroku z 8 marca 1988 r. (sygn. C-102/86) stwierdzono, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę. Natomiast w wyroku z 3 marca 1993 r. (sygn. C-16/93) uznano, że świadczenie usługi za wynagrodzeniem ma miejsce, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, w ramach którego świadczący usługę uzyskuje świadczenie wzajemne, przy czym otrzymane przez niego wynagrodzenie stanowi wartość przekazywaną w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy. Z przytoczonego orzecznictwa TSUE można wyprowadzić następujące warunki dotyczące uznania czynności za odpłatne świadczenie usług:

po pierwsze, musi istnieć usługa, a więc określone zachowanie usługodawcy na rzecz usługobiorcy,
po drugie, usługa musi mieć beneficjenta (konsumenta); oznacza to, że usługa musi wiązać się z powstaniem określonej i bezpośredniej korzyści po stronie usługobiorcy,
po trzecie, musi istnieć odpłatność, czyli wynagrodzenie za usługę; istotne przy tym jest, aby istniał bezpośredni związek między zapłaconym wynagrodzeniem a wykonaną usługą.

B. z Miastem (...) łączy umowa powiernicza dotycząca pozyskania i sprzedaży świadectw efektywności energetycznej. Na podstawie umowy Miasto (...) upoważniło B. do wykonania czynności związanych z uzyskaniem świadectwa efektywności energetycznej oraz wykonania wszelkich czynności związanych ze sprzedażą praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej na giełdzie towarowej oraz pozyskaniem i odbiorem całości środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego - istotą umowy zlecenia jest odpłatne (prowizja) lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie 2 Kodeksu cywilnego).

Dla celów podatkowych pozyskanie świadectw efektywności energetycznej i odpłatne zbycie wynikających z nich praw majątkowych, przez powiernika w jego imieniu, ale na rzecz zlecającego, należy ocenić jako skutkujące zmianami w majątku zlecającego.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych przepisów prawa prowadzi zatem do stwierdzenia, że czynność przekazania Miastu (...) przez B. (powiernika) środków uzyskanych ze sprzedaży certyfikatów wynikająca z realizacji umowy powierniczej, nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W niniejszej sprawie B. zawarł z Miastem (...) umowę powierniczą dotyczącą pozyskania i sprzedaży świadectw efektywności energetycznej. B. (powiernik) działa w imieniu własnym, ale na rzecz Miasta (...). Tym samym to B. (powiernik) świadczy usługę dla Miasta (...). Przekazanie na rzecz Miasta (...) środków uzyskanych ze sprzedaży certyfikatów nie stanowi zapłaty za świadczenie usług. Nie istnieje bowiem usługa, którą wykonałoby B. na rzecz Urzędu Miasta a w konsekwencji przekazywanej kwoty nie można traktować jako wynagrodzenia za usługę.

Zatem przekazanie środków pieniężnych z tytułu sprzedaży certyfikatów przez B. (powiernika) lub przekazanie środków finansowych przez B. na rzecz Miasta wycenionych wg aktualnej ceny na Towarowej Giełdzie Energii (bez faktycznej sprzedaży na giełdzie) nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przypadku przekazania środków finansowych przez B. na rzecz Miasta wycenionych wg aktualnej ceny na Towarowej Giełdzie Energii będzie miała zastosowanie ta sama podstawa prawna.

Ponieważ przekazane środki nie będą stanowić zapłaty, o której mowa w art. 29a ustawy, nie stanowią one podstawy opodatkowania podatkiem VAT zarówno w pierwszym pytaniu jak i w drugim.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwana dalej „ustawą”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Art. 8 ust. 1 ustawy:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji, które podatnicy wykonują w ramach swojej działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie na rzecz innej osoby, niebędące dostawą. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Usługą nie będzie natomiast takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów.

Aby czynność podlegała opodatkowaniu, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwaną dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie 2006/112/WE są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie rozpatrywana przez TSUE.

Jak zauważył Trybunał w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise:

„czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Natomiast w wyroku z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden TSUE wskazał, że:

„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W orzeczeniu z 5 lutego 1981 r., w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financiën przeciwko Association coopérative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA” Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zatem z odpłatnością za dostawę towarów lub świadczenie usług mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usługi a zapłatą istnieje związek.

Odpłatność może przybierać różne formy - nie jest warunkiem, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłata w innym towarze lub usłudze) albo mieszaną (zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa). Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy:

istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami,
wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu,
związek, o którym mowa powyżej ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.

Jednak nie każda dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, lub świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi więc wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Zasady nabywania, zbywania i umarzania świadectw efektywności energetycznej określa ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 711).

Art. 20 ust. 3 ustawy o efektywności energetycznej:

Świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu:

1)planującego rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej albo

2)upoważnionego przez podmiot, o którym mowa w pkt 1.

Art. 30 ust. 1-3 ustawy o efektywności energetycznej:

1.Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej są towarem giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. Prawa te są zbywalne.

2.Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej powstają z chwilą zapisania świadectwa efektywności energetycznej po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej, na podstawie informacji, o której mowa w art. 24 ust. 2, i przysługują podmiotowi będącemu posiadaczem tego konta.

3.Przeniesienie praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu w rejestrze świadectw efektywności energetycznej prowadzonym przez podmiot prowadzący:

1)giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub

2)na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi

- organizujący obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw efektywności energetycznej.

Z opisu sprawy wynika, Miasto (...) zawarło z Państwem umowę powierniczą dotyczącą pozyskania i sprzedaży praw majątkowych ze świadectw efektywności energetycznej (białe certyfikaty). Przedmiotem umowy jest określenie zasad wypłaty środków finansowych przysługujących Miastu, uzyskanych przez Państwa ze sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw na Towarowej Giełdzie Energii w związku z realizacją czynności wynikających z upoważnienia udzielonego na podstawie art. 20 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej dotyczącego realizacji zobowiązania Państwa do:

wystąpienia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z wnioskiem o wydanie świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 20 ust. 4 ustawy,
uzyskania świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 20 ust. 1 i art. 21 ust. 1 ustawy dla przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej polegających na modernizacji oświetlenia ulicznego w mieście (...).

Działanie dotyczące pozyskania i sprzedaży białych certyfikatów będzie wykonane przez Państwa we własnym imieniu i na własny rachunek. Świadectwa efektywności energetycznej będą Państwa własnością i będą sprzedawane na Towarowej Giełdzie Energii jako własne. Wydatki związane z nabyciem i sprzedażą świadectw efektywności energetycznej będą ponosić Państwo i to Państwo będą decydowali o ich sprzedaży. Z tytułu zawarcia umowy powierniczej dotyczącej pozyskania i sprzedaży praw majątkowych ze świadectw efektywności energetycznej nie otrzymają Państwo wynagrodzenia.

Miasto zakończyło realizację przedsięwzięcia a Państwo otrzymali świadectwa efektywności energetycznej, które zgodnie z zawartą umową należy sprzedać na Towarowej Giełdzie Energii (przeniesiono prawa majątkowe) i środki finansowe o wartości stanowiącej 70% kwoty uzyskanej ze sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw przekazać na rzecz Miasta.

Zamierzają Państwo zawrzeć aneks do umowy sprzedaży i rozliczyć się z Miastem wg aktualnej wartości giełdowej białych certyfikatów na Towarowej Giełdzie Energii (bez faktycznej sprzedaży na giełdzie) celem uniknięcia kosztów transakcyjnych giełdy (opłat, prowizji itp.) i na podstawie dokonanej wyceny przekazać środki finansowe dla Miasta. Całość przyznanych białych certyfikatów zamierzają Państwo w przyszłości przekazać do umorzenia do Prezesa Urzędu Energetyki.

Państwa wątpliwości dotyczą braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług przekazania przez Państwa na rzecz Miasta środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży białych certyfikatów oraz sytuacji, gdy w przypadku zawarcia aneksu do umowy powierniczej przekażą Państwo Miastu środki pieniężne w wysokości ustalonej na podstawie aktualnej giełdowej ceny białych certyfikatów (bez faktycznej sprzedaży na giełdzie).

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest zasada swobody kontraktowej, wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie 2 Kodeksu cywilnego).

Pozyskanie świadectw efektywności energetycznej i odpłatne zbycie wynikających z nich praw majątkowych, przez powiernika w swoim imieniu, ale na rzecz zlecającego, należy ocenić dla celów podatkowych jako skutkujące zmianami w majątku zlecającego.

Przekazanie środków pieniężnych nie stanowi czynności, która dla celów ustawy mogłaby zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów (na podstawie art. 7 ustawy) bądź świadczenie usług (zgodnie z art. 8 ustawy), tj. jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Środki pieniężne nie spełniają definicji towaru, więc ich przekazanie nie może stanowić dostawy towarów. Nie można też uznać, że samo przekazanie środków pieniężnych stanowi świadczenie usług.

Zatem czynność przekazania przez Państwa na rzecz Miasta (...) środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży białych certyfikatów, jak również w przypadku zawarcia aneksu do umowy powierniczej, na mocy której przekażą Państwo Miastu środki pieniężne w wysokości ustalonej na podstawie aktualnej giełdowej ceny białych certyfikatów (bez faktycznej sprzedaży nie giełdzie), nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest to dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albow formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie