
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
12 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 12 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
-uznania zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego za świadczenie usług i uznania pobieranej opłaty za wynagrodzenie za świadczenie usług;
-zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej otrzymanej opłaty rezerwacyjnej;
-momentu powstania obowiązku podatkowego dla realizowanej dostawy towarów;
-podstawy opodatkowania dla realizowanej dostawy towarów.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą oraz jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny od 2008 r. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej w sklepach stacjonarnych. Przeważającym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wedle PKD 47.26.Z sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych. Prowadzona jest w sklepach sprzedaży detalicznej. W ofercie Wnioskodawcy znajduje się szeroki asortyment związany z elektronicznymi papierosami w tym premixy, liquidy, bazy, aromaty oraz różnego rodzaju akcesoria związane z elektronicznymi papierosami (dalej jako produkty). W zakresie prowadzonej działalności Wnioskodawca podlega m.in. regulacjom ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, w związku z powyższym sprzedaż produktów odbywa się wyłącznie w sklepach stacjonarnych. Wnioskodawca prowadzi sprzedaż w kilkudziesięciu sklepach stacjonarnych i nie jest możliwe zapewnienie pełnego asortymentu w każdym punkcie handlowym. Aby umożliwić nabycie szerszego zakresu produktów w punktach handlowych Wnioskodawca zamierza wprowadzić system rezerwacyjny na swojej stronie internetowej. System ten ma dać klientowi/użytkownikowi systemu możliwość dokonania rezerwacji na zakup konkretnego produktu z gamy sprzedażowej Wnioskodawcy. Korzystanie z systemu rezerwacyjnego regulować będzie regulamin. Zgodnie z regulaminem użytkownikami systemu nie mogą być osoby fizyczne poniżej 18 roku życia. W ramach dokonanej rezerwacji Wnioskodawca zobowiązuje się zapewnić dostępność wybranych przez użytkownika produktów we wskazanym przez użytkownika sklepie przez okres 7 dni od daty przesłania produktu do sklepu. W ramach systemu rezerwacyjnego użytkownik (klient) systemu może dokonać za opłatą rezerwacji konkretnego produktu w celu jego ewentualnego późniejszego nabycia przez użytkownika w sklepie stacjonarnym Wnioskodawcy. Za dokonanie rezerwacji, tj. dostarczenie produktu do wskazanego punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności pobierana będzie opłata. Opłata ta stanowi stałą zryczałtowaną kwotę i jest wpłacana w całości przez potencjalnego klienta na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Opłata za rezerwację pokrywa koszty transportu towaru do konkretnego sklepu stacjonarnego (Wnioskodawca posiada bowiem kilkadziesiąt sklepów stacjonarnych) oraz magazynowania, pakowania i utrzymania produktu w gotowości do czasu zakupu towaru przez Klienta.
Wyżej opisana opłata jest bezzwrotna. W momencie otrzymania wpłaty zostanie wystawiona faktura imienna i zostanie przesłana do Klienta. Powyższa usługa zostanie opodatkowana wedle stawki podstawowej i rozliczona w pliku jpk VAT_7 za okres rozliczeniowy w którym otrzymano płatność na jej poczet. Strony ustalą, że płatność stanowi płatność definitywną. Strony ustalą, że usługa zostanie wykonana poprzez zapewnienie dostępności towaru i na efekt jej wykonania nie wpływa fakt, czy nabywca zakupi towar czy odstąpi od zakupu produktu. Jeśli Klient nie dokona nabycia produktu bądź nie będzie uprawniony do jego nabycia zgodnie z przepisami obowiązującego prawa (tj. nie będzie pełnoletni), opłata nie podlega zwrotowi. Rezerwacja produktu nie jest jego zamówieniem i zobowiązaniem do jego zakupu a jedynie umożliwieniem zapoznania się z produktem oraz zapewnieniem jego dostępności przez określony czas w konkretnym punkcie handlowym w przypadku podjęcia decyzji o jego zakupie. Klient nie jest zobowiązany do dokonania zakupu.
Wpłata opłaty za rezerwację produktu odbywać się będzie wyłącznie na rachunek bankowy. Wnioskodawca będzie w stanie na podstawie posiadanej ewidencji wskazać jakiej czynności dotyczyła wpłata oraz dane osoby dokonującej rezerwacji. Sprzedaż zarezerwowanego produktu następuje po przedstawieniu przez użytkownika numeru rezerwacji oraz po stwierdzeniu pełnoletności użytkownika przez sprzedawcę w sklepie oraz wyrażeniu woli zakupu przez nabywcę. Zawarcie umowy sprzedaży produktu następuje w sklepie przy jednoczesnej obecności stron umowy sprzedaży z chwilą dokonania zapłaty ceny przez użytkownika i wydaniu zarezerwowanego produktu. W przypadku zawarcia umowy sprzedaży w sklepie stacjonarnym produktów objętych systemem rezerwacyjnym Wnioskodawca udziela klientowi rabatu na produkty.
Wnioskodawca ewidencjonuje sprzedaż produktów za pomocą kasy rejestrującej. Wydaje klientowi paragon z momentem dokonania faktycznej sprzedaży tj. wydania produktu klientowi.
Pytania
1.Czy zespół czynności wykonywanych w ramach systemu rezerwacyjnego, tj. dostarczenie produktu do punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności stanowi usługę, o której mowa w treści art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym pobierana opłata jest wynagrodzeniem za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT?
2.Czy opłata rezerwacyjna podlega obowiązkowi zaewidencjonowania jej na kasie rejestrującej czy korzysta ze zwolnienia z ewidencji na kasie rejestrującej na mocy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących?
3.Czy moment powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług Wnioskodawca powinien ustalić w momencie sprzedaży produktów tj. w momencie wydania produktu Klientowi?
4.Czy podstawą opodatkowania na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług do sprzedaży produktu będzie kwota sprzedaży pomniejszona o przyznany rabat?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy:
Zespół czynności wykonywanych w ramach systemu rezerwacyjnego, tj. dostarczenie produktu do punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności stanowi usługę, o której mowa w treści art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym pobierana opata jest wynagrodzeniem za tą usługę podlegającym opodatkowaniu VAT opłata rezerwacyjna stanowi usługę na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, wpłata będzie dokonywana wyłącznie na rachunek bankowy oraz na podstawie posiadanej ewidencji będzie możliwe wskazanie jakiej czynności dotyczy wpłata oraz przez kogo została dokonana, to tego typu usługa podlega zwolnieniu z ewidencji na kasie fiskalnej.
Obowiązek podatkowy dla dostawy towarów powstanie z momentem jego wydania.
Podstawą opodatkowania będzie kwota sprzedaży towarów pomniejszona na przyznany rabat w momencie dostawy.
Ad. 1
Zespół czynności wykonywanych w ramach systemu rezerwacyjnego, tj. dostarczenie produktu do punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności stanowi usługę, o której mowa w treści art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym pobierana opłata jest wynagrodzeniem za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.
Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z art. 7 ust. 1 tejże ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Pod pojęciem „towaru” z kolei, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:
1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W świetle powyższych regulacji należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o VAT zaliczają do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Usługą może być zatem każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towaru, dla którego istnieje bezpośredni konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Pod pojęciem odpłatności rozumie się prawo podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty wynagrodzenia.
Zatem, aby daną relację można było uznać za świadczenie usług, musi zostać spełnionych szereg przesłanek, a mianowicie:
1)istnieją jasno określone strony świadczenia - podmiot świadczący usługę i jej konkretny, indywidualnie określony odbiorca, przy czym świadczący jest podatnikiem w związku z wykonywaniem przedmiotowej usługi, a nabywca jest jej beneficjentem, otrzymującym określoną korzyść;
2)świadczenie wynika ze stosunku prawnego łączącego strony; istniejąca między stronami relacja prawna określa świadczenie wzajemne;
3)istnieje bezpośredni związek między świadczoną usługą i otrzymanym (lub należnym) wynagrodzeniem; istnieje precyzyjnie określone wynagrodzenie należne w zamian za wykonanie świadczenia, które stanowi korzyść świadczącego usługę i wynagrodzenie to jest wyrażalne w pieniądzu;
4)świadczona jest określona (możliwa do zdefiniowania) usługa - czyli konkretne, zindywidualizowane świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.
Aby było można było mówić o usłudze musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i otrzymanym wynagrodzeniem. Opodatkowaniu jako usługa podlega to świadczenie w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca odnoszący z tego choćby potencjalną korzyść (istnieje świadczenie wzajemne). W analizowanej sytuacji nie ma wątpliwości, że świadczenie jest odpłatne. Klient ponosi koszt rezerwacji produktu i dostarczenia go do konkretnego punktu/sklepu stacjonarnego, a także koszty zapewnienia jego dostępności. Cena, którą Klient zobowiązany jest zapłacić pokrywa koszty organizacji dostawy towaru do punktu, w tym koszty transportu, przechowania, zabezpieczenia i zatrzymania do czasu sprzedaży. Wynagrodzenie nie podlega zwrotowi. Klient ma zapewnioną dostępność danego produktu w konkretnym punkcie handlowym oraz możliwość jego nabycia w określonym czasie, przy czym nie jest zobowiązany do jego nabycia. Niezależnie od jego decyzji opłata nie jest zwracana i stanowi wynagrodzenie za dokonane czynności rezerwacyjne. Ustawa o VAT nie zawiera definicji „zaliczki”, „przedpłaty” czy też „kaucji”. Z definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego PWN wynika, że „kaucja” to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania. Z kolei „zaliczka” to część należności wpłacana z góry na poczet należności, zaliczka jest zwrotna. Zatem zaliczkę wpłaca się na poczet przyszłej dostawy towarów lub przyszłego wykonania usługi przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi. Natomiast przez „przedpłatę” należy rozumieć określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wpłacaną z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie. Stosownie do powyższego, zaliczka, jak również przedpłata jako zapłata na poczet przyszłej należności musi być powiązana z konkretną transakcją i oznacza płatność w pieniądzu. W tym świetle, w ocenie Wnioskodawcy, otrzymana przez Wnioskodawcę opłata rezerwacyjna nie stanowi ani zaliczki, ani przedpłaty. Opłata rezerwacyjna wnoszona przez Klienta ma pokryć koszty realizacji rezerwacji produktów, przede wszystkim koszty transportu zarezerwowanych towarów do sklepu wskazanego przez klienta w toku rezerwacji oraz jego magazynowania przez określony czas. Opłata ta jest definitywna i bezzwrotna niezależnie czy do transakcji zakupu dojdzie czy też nie dojdzie. W tej sytuacji zdaniem Wnioskodawcy stała zryczałtowana kwota opłaty rezerwacyjnej stanowi zapłatę za usługę, o której mowa w treści art. 8 ust. 1 ustawy o vat w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Nawet, gdy nie dojdzie do transakcji sprzedaży towarów, opłata ta nie podlega zwrotowi. Opłata ta ma pokryć wszelkiego rodzaju koszty związane z organizacją zamówienia przez Klienta, transportem, magazynowaniem i tym samym powinna być traktowana jako zapłata za usługę na gruncie ustawy o podatku vat i podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. Czynność rezerwacji jest zdaniem Wnioskodawcy odrębna od innych świadczeń i może funkcjonować w obrocie gospodarczym jako niezależne świadczenie.
Ad. 2
Zgodnie z treścią art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Wobec tego, względem podatników zasadniczo istnieje obowiązek ewidencjonowania sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych i rolników ryczałtowych, na kasie fiskalnej.
W myśl art. 111 ust. 8 ustawy o VAT zdanie pierwsze: Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa. Zwolnienia z obowiązku rejestracji sprzedaży na kasie fiskalnej reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U.2024.1902 ze zm.), dalej jako rozporządzenie. Zgodnie z § 2 niniejszego rozporządzenia: Zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia (ust. 1).
W poz. 42 załącznika do rozporządzenia, ustawodawca wprowadził zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych za pomocą kasy fiskalnej a mianowicie: Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Przechodząc do meritum analizowanej sprawy, zdaniem Wnioskodawcy właśnie to zwolnienie z poz. 42 załącznika do rozporządzenia będzie miało zastosowanie w stosunku do opłaty rezerwacyjnej. Opłata rezerwacyjna będzie, zdaniem Wnioskodawcy stanowiła usługę, a taka została zidentyfikowana w poz. 42, o której mowa powyżej.
Ad. 3
Moment powstania obowiązku podatkowego powstaje z wydaniem produktów tj. w momencie jego faktycznego wydania w sklepie stacjonarnym, poprzedzonego weryfikacją wieku klienta. W myśl art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f. Żadne ze wskazanych zastrzeżeń wskazanych w treści przepisu powyżej, nie mają zastosowania do sytuacji Wnioskodawcy, wobec czego Wnioskodawca pominął ich analizę.
W rezultacie, obowiązek podatkowy powstaje z momentem wydania produktu (towaru) klientowi w sklepie stacjonarnym.
Ad. 4
Wnioskodawca oddziela kwestię odpłatnego świadczenia usługi jaką wykonuje tytułem opłaty rezerwacyjnej, która jest bezzwrotna i późniejszej sprzedaży produktów w sklepie stacjonarnym.
Wnioskodawca stoi na stanowisku, że podstawą opodatkowania przy sprzedaży towarów będzie cena pomniejszona o przyznany w momencie sprzedaży rabat. Jeśli zatem, cena sprzedaży zostanie ustalona na 100 jednostek i Klientowi zostanie przyznany rabat w wysokości 20 jednostek, wówczas podstawą opodatkowania będzie kwota 80 jednostek.
W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Zgodnie z art. 29a ust. 7 pkt 2) ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży. Przepisy ustawy o Vat zatem wprost regulują sytuację, w której Wnioskodawca udzieli rabatu w momencie sprzedaży produktów. Podstawa opodatkowana nie będzie uwzględniała kwoty rabatu przy sprzedaży. W momencie zawarcia umowy sprzedaży produktów i przyznania rabatu Wnioskodawcy należna jest wyłącznie kwota ustalona z klientem po pomniejszeniu o rabat. Z racji tego, że Wnioskodawca uważa, że rezerwacja produktu stanowi odrębną od sprzedaży usługę oraz z uwagi na fakt, że opłata z tytułu rezerwacji jest bezzwrotna, pokrywa koszty określonych czynności oraz nie jest w żaden sposób korygowana, to kwota otrzymana z tytułu opłaty rezerwacyjnej nie powinna powiększać podstawy opodatkowania określonej z tytułu dostawy produktu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Jak wynika z powyższych przepisów w obowiązującej ustawie o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo uniwersalnie. Usługą jest świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy. Nie ma więc znaczenia osoba odbiorcy świadczenia. Usługami są zarówno świadczenia wykonane na rzecz konsumentów, jak i dla przedsiębiorców, a usługą będzie takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Powyższe oznacza, że świadczeniem usług podlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT jest każde świadczenie odpłatne, które powoduje powstanie przysporzenia po stronie odbiorcy na skutek działania wykonawcy świadczenia.
Należy wyjaśnić, że przepis art. 8 ust. 1 ustawy jest niejako dopełnieniem art. 7 ust. 1 ustawy i ma na celu objęcie opodatkowaniem każdej transakcji wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie stanowi dostawy towarów, przez co realizowana jest w ten sposób zasada powszechności opodatkowania.
Ponadto zauważyć należy, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.
W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde działanie, zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów. Podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Z powyższego wynika, że usługa jest takim świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia odnoszący z niego korzyść. Ponadto świadczenie jest opodatkowane, jeżeli jest odpłatne, czyli odbywa się za wynagrodzeniem. Przy czym musi istnieć związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, tj. ze stosunku prawnego musi wynikać korzyść otrzymującego świadczenie i związane z tą korzyścią wynagrodzenie.
Zatem dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/91 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.
Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Association coopérative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.
Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny od 2008 r. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej w sklepach stacjonarnych. Przeważającym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wedle PKD 47.26.Z sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych. W ofercie Wnioskodawcy znajduje się szeroki asortyment związany z elektronicznymi papierosami w tym premixy, liquidy, bazy, aromaty oraz różnego rodzaju akcesoria związane z elektronicznymi papierosami (dalej jako produkty). Wnioskodawca prowadzi sprzedaż w kilkudziesięciu sklepach stacjonarnych i nie jest możliwe zapewnienie pełnego asortymentu w każdym punkcie handlowym. Aby umożliwić nabycie szerszego zakresu produktów w punktach handlowych Wnioskodawca zamierza wprowadzić system rezerwacyjny na swojej stronie internetowej. System ten ma dać klientowi/użytkownikowi systemu możliwość dokonania rezerwacji na zakup konkretnego produktu z gamy sprzedażowej Wnioskodawcy. Korzystanie z systemu rezerwacyjnego regulować będzie regulamin. W ramach dokonanej rezerwacji Wnioskodawca zobowiązuje się zapewnić dostępność wybranych przez użytkownika produktów we wskazanym przez użytkownika sklepie przez okres 7 dni od daty przesłania produktu do sklepu. W ramach systemu rezerwacyjnego użytkownik (klient) systemu może dokonać za opłatą rezerwacji konkretnego produktu w celu jego ewentualnego późniejszego nabycia przez użytkownika w sklepie stacjonarnym Wnioskodawcy. Za dokonanie rezerwacji, tj. dostarczenie produktu do wskazanego punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności pobierana będzie opłata. Opłata ta stanowi stałą zryczałtowaną kwotę i jest wpłacana w całości przez klienta na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Opłata za rezerwację pokrywa koszty transportu towaru do konkretnego sklepu stacjonarnego (Wnioskodawca posiada bowiem kilkadziesiąt sklepów stacjonarnych) oraz magazynowania, pakowania i utrzymania produktu w gotowości do czasu zakupu towaru przez Klienta. Wyżej opisana opłata jest bezzwrotna. Strony ustalą, że płatność stanowi płatność definitywną. Strony ustalą, że usługa zostanie wykonana poprzez zapewnienie dostępności towaru i na efekt jej wykonania nie wpływa fakt, czy nabywca zakupi towar czy odstąpi od zakupu produktu. Jeśli Klient nie dokona nabycia produktu bądź nie będzie uprawniony do jego nabycia zgodnie z przepisami obowiązującego prawa (tj. nie będzie pełnoletni), opłata nie podlega zwrotowi. Rezerwacja produktu nie jest jego zamówieniem i zobowiązaniem do jego zakupu a jedynie umożliwieniem zapoznania się z produktem oraz zapewnieniem jego dostępności przez określony czas w konkretnym punkcie handlowym w przypadku podjęcia decyzji o jego zakupie. Klient nie jest zobowiązany do dokonania zakupu. Sprzedaż zarezerwowanego produktu następuje po przedstawieniu przez użytkownika numeru rezerwacji oraz po stwierdzeniu pełnoletności użytkownika przez sprzedawcę w sklepie oraz wyrażeniu woli zakupu przez nabywcę. Zawarcie umowy sprzedaży produktu następuje w sklepie przy jednoczesnej obecności stron umowy sprzedaży z chwilą dokonania zapłaty ceny przez użytkownika i wydaniu zarezerwowanego produktu.
Pana wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności uznania zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego za świadczenie usług i uznania pobieranej opłaty za wynagrodzenie za świadczenie usług.
W tym miejscu należy zauważyć, że czynności opisane we wniosku będą realizowane na podstawie regulaminu, w myśl którego wprowadzony przez Pana system rezerwacyjny umożliwi użytkownikowi (klientowi) za opłatą rezerwację konkretnego produktu w celu jego ewentualnego późniejszego nabycia w Pana sklepie stacjonarnym. Tym samym regulamin przewiduje, że za wykonywanie przez Pana czynności w ramach systemu rezerwacyjnego na rzecz użytkownika (klienta) otrzyma Pan wynagrodzenie. Występują tu zatem dwa podmioty, pomiędzy którymi istnieją stosunki zobowiązaniowe wynikające z regulaminu i które odnoszą obopólne korzyści wynikające z tego regulaminu.
Jak wynika bowiem z wniosku zobowiązuje się Pan zapewnić dostępność wybranych przez użytkownika produktów we wskazanym przez użytkownika sklepie przez okres 7 dni od daty przesłania produktu do sklepu. Realizowane przez Pana czynności będą więc świadczeniem wykonanym w ramach umowy zobowiązaniowej, a użytkownik (klient) będzie bezpośrednim beneficjentem świadczenia realizowanego przez Pana, gdyż wskutek wykonania świadczenia przez Pana użytkownik (klient) odniesie wymierną korzyść. W ramach regulaminu będzie Pan uprawniony do otrzymania określonego wynagrodzenia, ale tylko w zamian za wykonane świadczenia.
Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że realizowane przez Pana czynności będą miały charakter odpłatny, jak również będzie istniał związek pomiędzy otrzymywanymi przez Pana płatnościami a świadczeniami realizowanymi na rzecz użytkownika (klienta) o charakterze bezpośrednim i na tyle wyraźnym, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za te świadczenia. Mamy tu do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. Spełniona zostanie zatem przesłanka istnienia związku pomiędzy otrzymaniem przez Pana należności, a otrzymaniem przez użytkownika (klienta) świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że pobierana przez Pana opłata będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Mając zatem na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że otrzymane przez Pana wynagrodzenie za wykonanie zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczenie usług zgodnie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z uwagi na to, że:
-świadczenie będzie wykonywane w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron takiej umowy (użytkownik/klient) może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tego świadczenia,
-wskutek wykonania świadczenia odniesie Pan korzyść o charakterze majątkowym,
-świadczenie będzie miało charakter odpłatny, jak również będzie istniał związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz użytkownika (klienta) o charakterze bezpośrednim i na tyle wyraźnym, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Tym samym Pana stanowisko w części dotyczącej uznania zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego za świadczenie usług i uznania pobieranej opłaty za wynagrodzenie za świadczenie usług jest prawidłowe.
W rozpatrywanej sprawie Pana wątpliwości dotyczą także kwestii zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej otrzymanej opłaty rezerwacyjnej.
Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy.
Zgodnie z przepisem art. 111 ust. 1 ustawy:
Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Wskazany wyżej przepis art. 111 ust. 1 ustawy określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem, podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń. Jeżeli nabywcą danej usługi jest podmiot inny niż wymieniony w art. 111 ust. 1 ustawy, to taka sprzedaż w ogóle nie jest objęta obowiązkiem ewidencjonowania jej przy użyciu kasy rejestrującej.
Na mocy delegacji ustawowej zawartej w art. 111 ust. 8 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (…).
Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (t. j. Dz. U. poz. 1902), zwane dalej „rozporządzeniem”.
Rozporządzenie określa zwolnienia na czas określony niektórych grup podatników i niektórych czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz warunki korzystania ze zwolnienia.
Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia:
Zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.
W myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia:
W odniesieniu do niektórych czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku.
W analizowanej sprawie rozstrzygnąłem, że otrzymane przez Pana wynagrodzenie za wykonanie zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczenie usług zgodnie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, tym samym należy rozpatrzyć czy otrzymana opłata rezerwacyjna za wykonywane usługi będzie zwolniona z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Zgodnie z poz. 42 załącznika do rozporządzenia wymieniono:
Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Odnosząc się do zwolnienia przedmiotowego należy zaznaczyć, że w świetle ww. przepisów rozporządzenia podatnik ma prawo do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia (w powiązaniu z poz. 42 załącznika), po łącznym spełnieniu następujących warunków:
·świadczący usługę na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo -kredytowej, której jest członkiem),
·z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła,
·przedmiotem świadczenia nie są usługi wymienione w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia.
Niespełnienie jednego z tych warunków oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia:
Zwolnień, o których mowa w § 2 i § 3, nie stosuje się w przypadku świadczenia usług:
a) przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 19 i 20 załącznika do rozporządzenia,
b) taksówek (PKWiU 49.32.11.0), z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą,
c) naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania,
d) w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
e) w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,
f) w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, z wyłączeniem usług świadczonych przez osoby wymienione w poz. 51 załącznika do rozporządzenia,
g) prawniczych, z wyłączeniem usług wymienionych w poz. 31 załącznika do rozporządzenia,
h) doradztwa podatkowego,
i) związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56.10, 56.21, ex 56.29, ex 56.30), wyłącznie:
- świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz
- usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering),
j) fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych,
k) kulturalnych i rozrywkowych - wyłącznie w zakresie wstępu na przedstawienia cyrkowe,
l) związanych z rozrywką i rekreacją - wyłącznie w zakresie wstępu do wesołych miasteczek, parków rozrywki, na dyskoteki, sale taneczne,
m) mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0),
n) parkingu samochodów i innych pojazdów,
o) przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie, banknotach lub innej formie (bezgotówkowej).
W opisie sprawy wskazał Pan, że wpłata opłaty za rezerwację produktu odbywać się będzie wyłącznie na rachunek bankowy i będzie Pan w stanie na podstawie posiadanej ewidencji wskazać jakiej czynności dotyczyła wpłata oraz dane osoby dokonującej rezerwacji. Ponadto świadczone przez Pana usługi, objęte zakresem wniosku nie zostały wymienione w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia do których nie stosuje się zwolnień z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
A zatem należy stwierdzić, że otrzymanie przez Pana opłaty rezerwacyjnej za wykonanie zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego, które będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczenie usług będzie zwolnione z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej, zgodnie z treścią § 2 ust. 1 w zw. z poz. 42 załącznika do rozporządzenia, ponieważ wpłata opłaty za rezerwację produktu odbywać się będzie wyłącznie na rachunek bankowy i będzie Pan w stanie na podstawie posiadanej ewidencji wskazać jakiej czynności dotyczyła wpłata oraz dane osoby dokonującej rezerwacji.
Tym samym Pana stanowisko w części dotyczącej zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej otrzymanej opłaty rezerwacyjnej jest prawidłowe.
W rozpatrywanej sprawie Pana wątpliwości dotyczą także momentu powstania obowiązku podatkowego dla realizowanej dostawy towarów.
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.
Wskazana regulacja zgodna jest z art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:
Zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług.
Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.
Zatem, jak wynika z literalnego brzmienia art. 19a ust. 1 ustawy, dla ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego przy dostawie towarów, co do zasady, istotny jest moment „dokonania dostawy towarów”. Należy jednak zaznaczyć, że przez „dokonanie dostawy towarów” - zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy - należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
Przy czym, na mocy art. 19a ust. 8 ustawy:
Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:
1) dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;
2) dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.
W tym miejscu należy zauważyć, że z wydaniem towaru przez dostawcę łączy się istotny skutek dokonania sprzedaży towarów, polegający m.in. na przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru jest - co do zasady - wydanie towaru. Dokonanie dostawy, o którym mowa w art. 19a ust. 1 ustawy oznacza zatem faktyczne zrealizowanie dostawy.
Jak stanowi art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy, „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).
Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.
Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy. Jednocześnie należy podkreślić, że dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą jej faktycznego dokonania, za wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy określają wprost ten moment. W konsekwencji postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu dostawy towarów za dokonaną pozostają bez znaczenia dla celów powstania obowiązku podatkowego, mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.
Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług uzależniają dokonanie dostawy od przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (władztwo ekonomiczne).
Z opisu sprawy wynika, że sprzedaż zarezerwowanego produktu następuje po przedstawieniu przez użytkownika numeru rezerwacji oraz po stwierdzeniu pełnoletności użytkownika przez sprzedawcę w sklepie oraz wyrażeniu woli zakupu przez nabywcę. Zawarcie umowy sprzedaży produktu następuje w sklepie przy jednoczesnej obecności stron umowy sprzedaży z chwilą dokonania zapłaty ceny przez użytkownika i wydaniu zarezerwowanego produktu.
W rozpatrywanej sprawie rozstrzygnąłem, że otrzymane przez Pana wynagrodzenie za wykonanie zespołu czynności w ramach systemu rezerwacyjnego będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczenie usług zgodnie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Otrzymuje Pan też zapłatę za zarezerwowany produkt. Wskazał Pan, że w ramach systemu rezerwacyjnego użytkownik (klient) systemu może dokonać za opłatą rezerwacji konkretnego produktu w celu jego ewentualnego późniejszego nabycia przez użytkownika w Pana sklepie stacjonarnym. Za dokonanie rezerwacji, tj. dostarczenie produktu do wskazanego punktu handlowego oraz zapewnienie jego dostępności pobierana będzie opłata. Opłata ta stanowi stałą zryczałtowaną kwotę i jest wpłacana w całości przez potencjalnego klienta na Pana rachunek bankowy. Opłata za rezerwację pokrywa koszty transportu towaru do konkretnego sklepu stacjonarnego (posiada Pan kilkadziesiąt sklepów stacjonarnych) oraz magazynowania, pakowania i utrzymania produktu w gotowości do czasu zakupu towaru przez Klienta. Wyżej opisana opłata jest bezzwrotna. Strony ustalą, że płatność stanowi płatność definitywną. Strony ustalą, że usługa zostanie wykonana poprzez zapewnienie dostępności towaru i na efekt jej wykonania nie wpływa fakt, czy nabywca zakupi towar czy odstąpi od zakupu produktu. Jeśli Klient nie dokona nabycia produktu bądź nie będzie uprawniony do jego nabycia zgodnie z przepisami obowiązującego prawa (tj. nie będzie pełnoletni), opłata nie podlega zwrotowi. Rezerwacja produktu nie jest jego zamówieniem i zobowiązaniem do jego zakupu a jedynie umożliwieniem zapoznania się z produktem oraz zapewnieniem jego dostępności przez określony czas w konkretnym punkcie handlowym w przypadku podjęcia decyzji o jego zakupie. Klient nie jest zobowiązany do dokonania zakupu.
Tym samym w rozpatrywanej sprawie będzie otrzymywał Pan zapłatę za świadczenie usług oraz zapłatę za sprzedaż produktu, która następuje w sklepie przy jednoczesnej obecności stron umowy sprzedaży i po jej uiszczeniu wydaje Pan zarezerwowany produkt. Zatem druga z ww. płatności będzie stanowiła zapłatę za dostawę towaru.
Odnosząc się natomiast do kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego dla realizowanej dostawy towarów, należy wskazać, że przedstawione okoliczności sprawy wskazują, że w momencie wydania zarezerwowanego towaru użytkownikowi (klientowi) dojdzie do dostawy towaru, w rozumieniu art. 7 ust. 1. Tym samym - stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy, każdorazowa dostawa przez Pana zarezerwowanego towaru na rzecz użytkownika (klienta) spowoduje powstanie obowiązku podatkowego.
Tym samym Pana stanowisko w części dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego dla realizowanej dostawy towarów jest prawidłowe.
Odnosząc się natomiast do podstawy opodatkowania dla realizowanej dostawy towarów, należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.
Na podstawie art. 29a ust. 6 ustawy:
Podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
W myśl art. 29a ust. 7 ustawy:
Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Stosownie do art. 29a ust. 10 ustawy:
Podstawę opodatkowania obniża się o:
1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2) wartość zwróconych towarów i opakowań;
3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
Przepisy ustawy nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny, czyli możliwa jest sprzedaż po cenie niższej niż rzeczywista wartość danych towarów lub usług. Nie ma znaczenia, że podatnik w danej chwili sprzedaje ten towar, bądź usługę za cenę niższą.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 168):
Użyte w ustawie określenia oznaczają cena - wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę.
Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług:
W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.
W rozpatrywanej sprawie zawarcie umowy sprzedaży produktu następuje w sklepie przy jednoczesnej obecności stron umowy sprzedaży z chwilą dokonania zapłaty ceny przez użytkownika i wydaniu zarezerwowanego produktu. Wskazał Pan, że w przypadku zawarcia umowy sprzedaży w sklepie stacjonarnym produktów objętych systemem rezerwacyjnym udziela Pan klientowi rabatu na produkty.
W tym miejscu należy wskazać, że przepisy ustawy nie definiują pojęć „bonifikata” czy „rabat”. W związku z powyższym pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wydanie internetowe: https://sjp.pwn.pl), „bonifikata” to zmniejszenie ustalonej ceny towaru lub usługi, natomiast przez „rabat”, należy rozumieć obniżenie ceny jakiegoś towaru o pewną kwotę.
Skoro w przypadku zawarcia umowy sprzedaży w sklepie stacjonarnym produktów objętych systemem rezerwacyjnym udziela Pan klientowi rabatu na produkty, to określając podstawę opodatkowania, powinien Pan uwzględnić przyznany klientowi rabat. Zapłatą z tytułu planowanej przez Pana dostawy towarów, będzie kwota należna od nabywcy – uwzględniająca rabat.
Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, stwierdzić należy, że podstawą opodatkowania dla dostawy towarów realizowanej przez Pana, będzie – zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy w zw. z art. 29a ust. 6 pkt 1 oraz art. 29a ust. 7 pkt 2 ustawy – wszystko, co stanowi zapłatę, którą otrzyma Pan od nabywcy z tytułu sprzedaży ww. towarów, pomniejszone o kwotę podatku VAT.
Tym samym w przypadku realizowanej przez Pana dostawy towarów, podstawą opodatkowania podatkiem VAT, będzie cena faktycznie zapłacona przez użytkownika (klienta) pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT.
Tym samym Pana stanowisko w części dotyczącej podstawy opodatkowania dla realizowanej dostawy towarów jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Tut. Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (zapytań). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
