Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

- prawidłowe w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy wykonywanych w ramach projektu pn. „(...)” przez osoby zatrudnione przez Państwa na podstawie umowy o pracę oraz umowy zlecenia następujących usług:

-Asystencji osobistej wykonywane przez psychologa, opiekuna medycznego, terapeutę zajęciowego,

-Indywidualnej terapii psychopedagogicznej wykonywane przez psychologa, fizjoterapeutę, logopedę, neurologopedę, psychoterapeutę,

-Fizjoterapii wykonywane przez fizjoterapeutę,

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności społecznych wykonywane przez psychologa, terapeutę zajęciowego,

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności życia codziennego wykonywane przez psychologa, terapeutę zajęciowego, opiekuna medycznego,

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego wykonywane przez psychologa, terapeutę zajęciowego, fizjoterapeutę, opiekuna medycznego;

- nieprawidłowe w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy wykonywanych w ramach projektu pn. „(...)” przez osoby współpracujące z Państwem na podstawie umowy B2B oraz wykonywanych przez osoby zatrudnione przez Państwa na podstawie umowy o pracę oraz umowy zlecenia następujących usług:

-Asystencji osobistej wykonywane przez pedagoga, pracownika socjalnego, opiekuna osoby starszej,

-Indywidualnej terapii psychopedagogicznej wykonywane przez pedagoga,

-(...) wykonywane przez instruktora (...), asystenta instruktora (...),

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności społecznych wykonywane przez pedagoga,

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności życia codziennego wykonywane przez pedagoga, asystenta osoby niepełnosprawnej,

-Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego wykonywane przez pedagoga, asystenta osoby niepełnosprawnej, osobę posiadającą wiedzę w danych obszarze lub posiadającą ukończone szkolenia, kursy ze wskazanego zakresu zawodowego,

-Warsztatów dla opiekunów, wykonywanych przez psychologa, pedagoga, terapeutę zajęciowego, fizjoterapeutę,

-Koordynacji merytorycznej wykonywane przez psychologa, pedagoga, terapeutę zajęciowego, fizjoterapeutę.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy usług wykonywanych w ramach projektu pn. „(...)”.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 czerwca 2025 r. (wpływ 9 czerwca 2025 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Fundacja na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „(...)” wspiera dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Wnioskodawca pokazuje, jak być osobą bardziej samodzielną i jak zacząć samodzielne życie. Uczy też budować relacje z innymi ludźmi.

Beneficjantami usług są dzieci, młodzież i dorosłe osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, stopniem niepełnosprawności znacznym, umiarkowanym i lekkim.

Podatnik nie jest podmiotem leczniczym o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT i figuruje w rejestrze VAT (Biała Lista) jako podatnik VAT zwolniony – nie posiada statusu czynnego podatnika VAT.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną i w spektrum autyzmu biorą udział w zajęciach terapeutycznych wspierających ich wszechstronny rozwój. Podatnik świadczy indywidualną terapię psychopedagogiczną z zakresu integracji sensorycznej, treningu umiejętności komunikacyjnych, treningu umiejętności poznawczych, treningu umiejętności społecznych i wsparcia psychologicznego.

Wnioskodawca świadczy również usługi, które mają na celu zwiększenie umiejętności funkcjonowania w różnych rolach społecznych i w różnych środowiskach osób z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem poprzez realizację zajęć terapeutycznych grupowych i indywidualnych.

Fundacja realizuje projekt „(...)”, współfinansowany ze środków PFRON. Ma on na celu zwiększenie samodzielności i umiejętności funkcjonowania w różnych rolach społecznych i w różnych środowiskach (...) osób z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem z obszaru (...) województw: (...) poprzez realizację zajęć grupowych i indywidualnych oraz świadczenie usług asystencji osobistej w okresie (...). W ramach projektu uczestnicy wnoszą częściową odpłatność, jako wkład własny, w zamian za świadczoną usługę o charakterze terapeutycznym i rehabilitacyjnym. Projekt ukierunkowany jest na zwiększenie samodzielności osób z niepełnosprawnościami.

Projekt skierowany jest do (...) osób z różnymi niepełnosprawnościami (w szczególności z niepełnosprawnością intelektualną i/lub autyzmem) z województw (…). Zaplanowane w projekcie działania obejmują:

-wielokierunkowe wsparcie indywidualne: terapię psychopedagogiczną, fizjoterapię,

-wielokierunkowe wsparcie w formie grupowej (…), terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych, terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego, terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego,

-warsztaty dla opiekunów beneficjentów ostatecznych, zwiększające kompetencje rodzicielskie i radzenie sobie z zadaniami wynikającymi z wychowania i opieki nad osobami z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem,

-koordynacja merytoryczna działań terapeutycznych i asystenckich.

W ramach projektu BO otrzymują także indywidualne wsparcie asystentów osobistych:

-w czynnościach samoobsługowych,

-w prowadzeniu gospodarstwa domowego i wypełnianiu ról w rodzinie,

-w przemieszczaniu się poza miejscem zamieszkania,

-w podejmowaniu aktywności życiowej i komunikowaniu się z otoczeniem.

Projekt realizowany jest w partnerstwie z Fundacją (…) (Partner 1), (...) (Partner 2) i (…) (Partner 3). Liderem projektu jest Wnioskodawca. Lider oraz organizacje partnerskie będą w dalszej części wniosku zwani Partnerami. Są to organizacje posiadające doświadczenie w realizacji działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami:

Partner 1 – posiada doświadczenie w zakresie organizacji i świadczenia usług asystencji osobistej na rzecz osób z niepełnosprawnością (dalej: OzN) na terenie woj.(…),

Partner 2 – posiada doświadczenie w zakresie organizacji i realizacji indywidualnych i grupowych form wsparcia na rzecz OzN na terenie woj. (…),

Partner 3 – posiada doświadczenie w zakresie działań na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnościami, w szczególności z autyzmem,

Lider Projektu - posiada doświadczenie w realizacji indywidualnych i grupowych form wsparcia oraz asystencji osobistej na rzecz OzN, w szczególności z niepełnosprawnością intelektualną na terenie woj.(…); organizacja współpracuje także z organizacjami z innych województw, w tym z (…).

Partnerstwo w projekcie zapewni możliwość realizacji projektu na terenie (...) województw, ponadto doświadczenia Partnerów nawzajem się uzupełnia. Realizacja projektu przyczyni się przede wszystkim do zapewnienia kompleksowego wsparcia BO ze wszystkich (...) województw.

Grupą docelową jest (...) osób z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem z obszaru (...) województw (…).

Beneficjenci ostateczni projektu to osoby, które mają trudności w osiągnięciu pełnej samodzielności, w pełnieniu różnych ról społecznych i odnajdywaniu się w różnych środowiskach. Co ważne usługi asystenta osobistego w przypadku osób posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności są świadczone tylko osobom z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Osoby te ze względu na złożone trudności w funkcjonowaniu w życiu codziennym są bardziej narażone na wykluczenie społeczne, dlatego też wymagane jest stworzenie dla nich oferty zindywidualizowanego wsparcia, które odpowie na ich konkretne potrzeby i bariery. Obecnie na rynku istnieje dużo możliwości korzystania ze specjalistycznego wsparcia, ale jest ono drogie i/lub realizowane tylko punktowo. Oferty zwykle wykluczają osoby ze złożoną niepełnosprawnością, co potwierdziło badanie zrealizowane przez Lidera w 2023 r. W odpowiedzi na ujawnione zapotrzebowanie część zajęć realizowana jest w domach beneficjentów, co w istotny sposób zwiększy dostępność i możliwość terapii osób z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem, które doświadczają wykluczenia transportowego oraz wykluczenia ze względu na bariery architektoniczne obecne w ośrodkach terapii. Uniemożliwia to tym osobom uzyskanie całościowego wsparcia, które gwarantowałoby efektywną i trwałą rehabilitację społeczną. Formy indywidualne i grupowe, a także prowadzenie zajęć w domu i poza nim stwarza warunki do nauki funkcjonowania w różnych środowiskach i przestrzeniach. Koordynatorzy merytoryczni i asystencji zajęć ściśle współpracują, aby zagwarantować wsparcie, w ramach którego specjaliści różnych dziedzin realizują wspólny cel z Indywidualnych Planów Działania (dalej: IPD) w sposób skoordynowany. Potrzebę kompleksowego wsparcia potwierdziła realizacja pierwszej edycji projektu Odkrywając Potencjał w 2024 r.

Projekt zakłada następujące formy wsparcia dla uczestników:

-Asystencja osobista,

-Indywidualna terapia psychopedagogiczna,

-Fizjoterapia,

-(...),

-Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych,

-Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego,

-Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego,

-Warsztaty dla opiekunów,

-Koordynacja merytoryczna.

Wyżej wymienione czynności wykonywane są przez pracowników Wnioskodawcy zatrudnionych na umowę o pracę, zlecenie oraz współpracujących na podstawie umowy B2B.

Celem asystencji osobistej jest:

-poprawa jakości życia osób z niepełnosprawnością poprzez umożliwienie im jak najbardziej niezależnego życia,

-wsparcie osób z niepełnosprawnością oraz pomoc adekwatna do potrzeb świadczona w miejscu zamieszkania, pracy i nauki oraz w środowisku otwartym, adekwatnie do indywidualnych potrzeb,

-umożliwienie uczestnictwa osób z niepełnosprawnością w wydarzeniach społecznych, kulturalnych, rozrywkowych lub sportowych,

-wsparcie osób z niepełnosprawnością w organizacji czasu wolnego, rozwijaniu hobby i zainteresowań adekwatnych do wielu biologicznego i posiadanego potencjału.

Asystencja osobista polega na indywidualnym wsparciu BO przez asystenta osobistego w czasie trwania projektu. Wsparcie prowadzone przez asystentów dostosowane jest do potrzeb i możliwości danej osoby z niepełnosprawnością. Oferowana pomoc ma charakter podmiotowy i aktywizujący BO. Działania asystentów odpowiadają na potrzeby BO zakomunikowane przez nich lub ich opiekunów prawnych w przypadku dzieci w trakcie wywiadu diagnostycznego oraz w trakcie trwania projektu.

Asystenci wspierają BO w różnych sferach życia, m.in.:

1.w czynnościach samoobsługowych – pomoc przy ubieraniu się, wychodzeniu z domu, utrzymaniu higieny osobistej, wspieranie przy jedzeniu i piciu w razie konieczności, pomoc w korzystaniu z toalety, wyborze odpowiednich do pogody i okoliczności ubrań;

2.w prowadzeniu gospodarstwa domowego i wypełnianiu ról w rodzinie – pomoc w planowaniu codziennych obowiązków, organizacja zakupów, wsparcie przy zarządzaniu budżetem domowym i rozliczaniem rachunków, przygotowaniu posiłków, utrzymaniu czystości w domu i organizacji przestrzeni, w korzystaniu z technologii (komputery, telewizory, smartfony i specjalistyczne urządzenia dostosowane do potrzeb osoby z niepełnosprawnością);

3.w przemieszczaniu się poza miejscem zamieszkania – pomoc w organizacji transportu, towarzyszenie w środkach komunikacji miejskiej, przewóz własnym lub cudzym środkiem transportu, wsparcie przy wyborze optymalnej trasy biorąc pod uwagę ograniczenia beneficjenta ostatecznego, rozwijanie samodzielności w przemieszczaniu się;

4.w podejmowaniu aktywności życiowej i komunikowaniu się z otoczeniem – pomoc w planowaniu i organizowaniu udziału w wydarzeniach społecznych takich jak spotkania towarzyskie, wyjścia na koncerty, wizyty w muzeach, itp., wsparcie w wyborze odpowiednich aktywności zgodnych z zainteresowaniami i potrzebami osoby z niepełnosprawnością, pomaganie w identyfikowaniu miejsc publicznych, które są dostępne dla osób z niepełnosprawnością i pomoc w planowaniu wizyt w takich miejscach, pomoc w organizowaniu wizyt u lekarzy i w urzędach, towarzyszenie przy tych wizytach, wsparcie w korzystaniu z technologii do komunikowania się z otoczeniem.

Uczestnikami ww. formy wsparcia są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności. Asystent osobisty posiada doświadczenie w bezpośredniej pracy z osobami z niepełnosprawnością (także wolontariat) lub wykształcenie związane ze wspieraniem osób z niepełnosprawnością (pedagog, psycholog, AON, opiekun medyczny, pracownik socjalny, opiekun osoby starszej, terapeuta zajęciowy itd.).

Indywidualna terapia psychopedagogiczna polega na:

-stymulacji odbioru informacji sensorycznych przez różne modalności, poszerzanie doświadczeń sensorycznych, koncentracje uwagi i pamięci zmysłowej, integracje pracy zmysłów, rozwijanie somatognozji,

-rozwoju umiejętności komunikacyjnych, korygowaniu wad wymowy, usprawnianiu motoryki narządów mowy, podnoszeniu poziomu sprawności językowej, rozwijaniu umiejętności komunikowania się z użyciem komunikacji alternatywnej i wspomagającej,

-rozwijaniu umiejętności kognitywnych, stymulacji funkcji poznawczych, zwiększaniu ciekawości poznawczej, wspomaganiu spostrzegania i koncentracji uwagi, rozwijaniu zdolności zapamiętywania, rozwijaniu umiejętności planowania i myślenia przyczynowo-skutkowego, rozwijaniu umiejętności wnioskowania i myślenia logicznego,

-rozwijaniu kompetencji społecznych, kształtowaniu umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, nauce rozpoznawania i wyrażania własnych emocji i uczuć, rozwijaniu motywacji, kształtowaniu umiejętność radzenia sobie ze stresem, kształtowaniu umiejętności rozwiązywania konfliktów, rozwijaniu umiejętności rozumienia potrzeb, uczuć i wartości innych ludzi, kształtowaniu umiejętności współpracy, treningu asertywności,

-rozwijaniu umiejętności korzystania z własnych zasobów w celu regulacji stanów emocjonalnych, kształtowaniu umiejętności kontroli emocji, rozwijaniu poczucia własnej wartości, rozwijaniu umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji interpersonalnych, kształtowaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwijaniu umiejętności relaksacji oraz wyciszania przykrych stanów emocjonalnych i napięć, przywracaniu równowagi psychicznej.

Uczestnikami indywidualnej terapii psychopedagogicznej są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Terapia psychopedagogiczna zakłada stosowanie różnorodnych oddziaływań zaprojektowanych adekwatnie do potrzeb BO, opierając się na uznanych metodach pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem, między innymi:

1.Integrację sensoryczną

Podstawą rozwoju osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem jest usprawnianie pracy systemów sensorycznych oraz procesów układu nerwowego. Dlatego istotne jest zapewnienie dopływu do układu nerwowego odpowiedniej ilości i jakości bodźców zmysłowych. Różne rodzaje informacji zmysłowych docierające przez zmysły wzroku, słuchu, dotyku, smaku, węchu i równowagi do systemu nerwowego oraz mózgu wytwarzają odpowiedzi, które budują niezbędne podstawy dla psychoruchowego rozwoju. Podczas stymulacji terapeuta odpowiada za dobór rodzaju bodźca, jego intensywność oraz czas oddziaływania, by w efekcie stworzyć środowisko łatwiejsze w percepcji i rozumieniu dla osoby z niepełnosprawnością. Warunki te są optymalne dla rozwoju osób z niepełnosprawnością oraz zaspokajania ich potrzeby bezpieczeństwa, co służy redukowaniu zachowań trudnych takich jak agresja i autoagresja.

2.Trening umiejętności komunikacyjnych

Osoby z niepełnosprawnością, w tym intelektualną i autyzmem doświadczają wielu utrudnień w komunikacji. W tej grupie społecznej zdecydowanie częściej występują wady wymowy, trudności w mówieniu oraz posługiwaniem się językiem. Może także pojawić zawężony zakres posługiwania się mową oraz brak mowy warunkujący konieczność posługiwania się komunikacją alternatywną i wspomagającą. Ograniczone możliwości porozumiewania się, wyrażania opinii i sygnalizowania potrzeb wywołują u osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem frustrację, negatywne emocje i zachowania, w tym bierność społeczną. Trening komunikacyjny przyczyni się do zwiększenia niezależności, samodzielności oraz aktywności w codziennym funkcjonowaniu.

3.Trening umiejętności poznawczych

Spostrzeganie, uwaga, pamięć oraz myślenie przyczynowo-skutkowe to podstawowe funkcje poznawcze. Rozwój wymienionych funkcji wpływa na codzienne funkcjonowanie człowieka i nabywanie nowych umiejętności, uczenie się oraz radzenie sobie w sytuacjach życia codziennego. U osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz części osób z autyzmem przebieg procesów poznawczych jest na niższym poziomie. Deficyty poznawcze rzutują bezpośrednio na możliwości i trudności edukacyjne, społeczne i funkcjonalne. Podczas treningu umiejętności poznawczych BO będą angażowani w powtarzalne, dostosowane do ich możliwości, wieku oraz zainteresowań zadania. Pozwoli to na podtrzymywanie i rozwija nie umiejętności poznawczych. Trening umiejętności poznawczych poprzez m.in. wspomaganie procesów uwagi, wydłużenie czasu skupienia pomoże w zwiększaniu efektywności w codziennym funkcjonowaniu.

4.Trening umiejętności społecznych

Uczestnictwo BO w indywidualnych zajęciach treningu umiejętności społecznych prowadzi do pozytywnych zmian w zwiększaniu samodzielności zarówno w sferze emocjonalnej, społecznej, jak i poznawczej. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem mają możliwość w bezpieczny sposób przećwiczyć i przepracować różne sytuacje związane z społecznym funkcjonowaniem. Pozwala to na lepsze funkcjonowanie w relacjach społecznych – przewidywanie zachowań innych, rozumienie ich intencji i komunikatów, a w konsekwencji na adekwatne zachowanie oraz dostosowane do reakcji ludzi i kontekstu sytuacyjnego.

5.Wsparcie psychologiczne

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem doświadczają statystycznie częściej problemów emocjonalnych i zaburzeń psychicznych, co wynika między innymi z gorszego radzenia sobie ze zmianami zachodzącymi w życiu, brakiem umiejętności odreagowywania napięć oraz obniżoną samooceną. W grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem częściej niż u osób neutotypowych pojawiają się zaburzenia nastroju, lęki oraz zaburzenia adaptacyjne, które prowadzą do rozwijaniu się negatywnych form przystosowania, w tym agresji i autoagresji. Wsparcie psychologiczne ukierunkowane jest na rozwijanie zasobów ułatwiających radzenia sobie BO z przekraczającymi możliwości wymaganiami społecznymi i emocjonalnymi, stresem, lękiem i zaburzeniami psychicznymi oraz wyciszanie przykrych stanów emocjonalnych i napięć, przywracanie równowagi psychicznej.

Niniejsze typy zajęć nie zostały rozdzielone w ramach różnych form wsparcia, ponieważ ich liczba będzie dostosowana do indywidualnych potrzeb BO.

Prowadzący terapię psychopedagogiczną mają kwalifikacje adekwatne do typu prowadzonych zajęć:

-Integracja sensoryczna – wykształcenie wyższe pedagogiczne, psychologiczne lub fizjoterapeutyczne, ukończony kurs integracji sensorycznej lub studia podyplomowe w zakresie integracji sensorycznej, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-Trening umiejętności komunikacyjnych – wykształcenie wyższe, logopeda, neurologopeda, pedagog lub psycholog z ukończonym kursem z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-Trening umiejętności poznawczych – wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rehabilitacji neuropsychologicznej, wspierania rozwoju poznawczego, rozwoju funkcji wykonawczych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-Trening umiejętności społecznych – wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rozwijania umiejętności społecznych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością

-Wsparcie psychologiczne – wykształcenie wyższe psychologiczne, psychoterapeutyczne, pedagogiczne z ukończonym kursem kwalifikującym do prowadzenia wsparcia terapeutycznego i psychoterapeutycznego, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Ze względu na charakterystykę grupy docelowej uczestnicy projektu oprócz różnych form terapii psychopedagogicznej wymagają także wsparcia rehabilitacyjnego służącego maksymalnemu usunięciu niesprawności fizycznej, jak również diagnozowaniu i usuwaniu dolegliwości. Fizjoterapia ma na celu poprawę sprawności fizycznej uczestników, spośród których wielu cierpi na niedowłady, spastyki i inne ograniczenia ruchowe. Ma także zapobiec pogłębianiu się już istniejących schorzeń, powstających m.in. wskutek długiego przebywania w jednej pozycji na wózku inwalidzkim. Hydroterapia łagodzi dolegliwości spowodowane przez choroby stawów, pobudza mięśnie, poprawia ogólną kondycję fizyczną. Fizykoterapia niweluje przyczyny i objawy bólu dzięki terapeutycznemu wykorzystaniu działania naturalnie występujących czynników fizycznych, jak i wytworzonych przez specjalistyczne urządzenia (np. pole magnetyczne, ultradźwięki, laser).

Wszystkie te formy działania mają zapewnić uczestnikom możliwość pełniejszego uczestnictwa w pozostałych formach wsparcia w projekcie oraz uzupełnić rehabilitację prowadzoną w projekcie, a w przypadku niektórych osób jest niezbędnym krokiem do rozwoju funkcji poznawczych i umiejętności komunikacyjnych.

Uczestnikami fizjoterapii są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Fizjoterapia ma formę rehabilitacji indywidualnej prowadzonej przez fizjoterapeutę na rzecz uczestnika. Konieczność zastosowania tej formy wsparcia wynika z diagnozy przeprowadzonej przez specjalistę ds. diagnozy i IPD. Dodatkowo w trakcie trwania projektu inni specjaliści pracujący z danym BO mogą także zasugerować zastosowanie tej formy wsparcia, co będzie skutkowało pełniejszym skorzystaniem z ich terapii. Ze względu na swoją funkcję uzupełniającą, fizjoterapia nie jest w żadnym wypadku proponowana jako jedyna forma wsparcia beneficjenta ostatecznego.

Obejmuje ona m.in. następujące formy:

1)kinezyterapia – leczenie ruchem (ćwiczenia ruchowe) w formule kinezyterapii miejscowej dotyczącej bezpośrednio narządu zmienionego chorobowo z ćwiczeniami biernymi (wykonywanymi przez kinezyterapeutę), czynno- biernymi, czynnymi oraz w formule kinezyterapii ogólnej (m.in. ćwiczenia oddechowe, samowspomagane, ogólnokondycyjne);

2)fizykoterapia, w tym: światłolecznictwo, elektroterapia, laseroterapia, ultrasonoterapia, magnetoterapia, hydroterapia;

3)masaże – klasyczny, relaksacyjny, Shantala Special Care itd.;

4)terapia bazalna;

5)terapia neurotaktylna.

Osobą prowadzącą zajęcia będzie fizjoterapeuta posiadający wykształcenie wyższe kierunkowe oraz doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Celem (...) jest:

-poprawa umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego,

-wzmocnienie kompetencji społecznych do odpowiedniego zachowania się w różnych sytuacjach,

-nauka przełamywania własnych barier i ograniczeń,

-wzmocnienie poczucia własnej wartości,

-wzmacnianie relacji między korzystającymi ze wsparcia,

-nauka współpracy w grupie,

-radzenie sobie z lękiem społecznym.

Uczestnikami (...) są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

(...) polega na zajęciach z terapii poprzez przygodę która odbywa się w grupach. Liczebność grup wynosi od 6 do 8 osób (średnio 7). Każda z grup odbywa śr. 3 wyprawy jednodniowe w ramach tej formy wsparcia. Trasy wypraw zostały przygotowane i dostosowane do możliwości danej grupy przez instruktorów (...).

Wyprawa jednodniowa trwa średnio 7-10 godzin. Grupę prowadzi śr. 2-4 instruktorów (...). Polega na wędrówce w określonym terenie, wykonywaniu zadań i ćwiczeń budujących kompetencje społeczne osób z niepełnosprawnością w kontakcie z naturą. Wyprawa obejmuje np. trekking, gry terenowe, zajęcia w parku, lesie, nad jeziorem, zajęcia wspinaczkowe, zajęcia bushcraftowe. Przewidziane jest także (…).

Zaplanowano łącznie 10 wypraw dwudniowych, podczas gdy jedna wyprawa trwa średnio 36 godzin. Grupę prowadzi śr. 2-4 instruktorów (...) i 2 asystentów instruktora (...). Obejmuje te same aktywności, co wyprawa jednodniowa, wieczorem odbywają się warsztaty dla BO dotyczące współpracy w grupie. Ważnym elementem przygody jest nocleg poza domem bez rodziny – uczestnicy tej formy wsparcia uczą się wykonywać czynności samoobsługowe maksymalnie samodzielnie i w nowym otoczeniu. W czasie wyjazdu dla wszystkich biorących w nim osób zapewniony będzie nocleg z wyżywieniem oraz sfinansowany dojazd na miejsce wyprawy.

(...) prowadzone jest przez:

-instruktorów (...), którzy ukończyli kurs (...) oraz posiadają doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-asystentów instruktorów (...), którzy posiadają doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych polega na rozwijaniu kompetencji społecznych, kształtowaniu umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, nauce rozpoznawania i wyrażania własnych emocji i uczuć, rozwijaniu motywacji, kształtowaniu umiejętność radzenia sobie ze stresem, kształtowaniu umiejętności rozwiązywania konfliktów, rozwijaniu umiejętności rozumienia potrzeb, uczuć i wartości innych ludzi, kształtowaniu umiejętności współpracy, treningu asertywności, umiejętności budowania relacji, umiejętności uwzględniania zdania i potrzeb innych członków grupy, umiejętności czekania na swoją kolej.

Uczestnikami grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności społecznych są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności. Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych odbywa się stacjonarnie, ale możliwa też jest realizacja zajęć w terenie - otwartym środowisku, by zapewnić lepszy transfer wiedzy i kształconych umiejętności.

Zajęcia odbywają się w grupach. Liczebność grup jest uzależniona od rodzaju niepełnosprawności, wieku, potencjału rozwojowego oraz występowania zachowań trudnych. Liczebność grup wynosi od 2 do 5 osób (średnio 4). Każda z grup odbywa cykl zajęć, którego długość wynika z potrzeb Uczestników grupy w praktyce jest to od 2 do 4 h na spotkanie (średnio 3). Łącznie w czasie trwania projektu praca odbywać się będzie w 10 grupach średnio po 10 sesji na grupę zakładając średni czas trwania jednej sesji to 3 h, łącznie 30 h dla każdej z grup.

Tematyka cyklu spotkań dostosowana jest do specyfiki grupy (wiek, rodzaj niepełnosprawności, potencjał rozwojowy) i obejmuje m.in.: nawiązywanie i podtrzymywanie znajomości, inicjowanie rozmowy, prowadzenie dyskusji, odmawianie i zachowania asertywne, rozróżnianie emocji, wyrażanie emocji w sposób społecznie akceptowany, wyrażanie krytyki i reagowanie na krytykę, komplementowanie i przyjmowanie komplementów, współpraca w grupie, respektowanie norm i zasad.

Sesje prowadzone są w sposób (...) rakcyjny, łączone są metody aktywizujące (odgrywanie ról, drama i psychodrama, gry terapeutyczno-edukacyjne) z metodami ćwiczebnymi (historyjki społeczne, karty pracy, podręczniki umiejętności społecznych).

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych prowadzona jest przez trenera TUS, który posiada wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy), ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rozwijania umiejętności społecznych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata.

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego ma za zadanie:

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie,

-zwiększenie umiejętności radzenia sobie w nowym środowisku,

-zwiększenie aktywności, w tym aktywności społecznej,

-zwiększenie umiejętności komunikacyjnych,

-zmniejszenie częstotliwości występowania zachowań trudnych,

-zwiększenie umiejętności adekwatnego zachowania się w społeczności lokalnej,

-zwiększenie umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych,

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie.

Uczestnikami grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności życia codziennego są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Osoby z niepełnosprawnością, w tym intelektualną lub autyzmem, doświadczają trudności w zakresie zachowań przystosowawczych – mają ograniczone możliwości nabywania umiejętności koncepcyjnych, społecznych i praktycznych, które są niezbędne dla funkcjonowania w codziennym życiu. Ta grupa społeczna potrzebuje wielu powtórzeń i dłuższego czasu na nabycie umiejętności bezpośrednio związanych z ich samodzielnością i życiową niezależnością. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem potrzebują systematycznego treningu w zakresie planowania, porozumiewania się, rozwiązywanie problemów, nabywania czynności życia codziennego, umiejętności samoobsługi w tym czynności dbania o siebie i przygotowania posiłków, operowania pieniędzmi, robienia zakupów, rozwijania hobby i zainteresowań, by przeciwdziałać bierności społecznej. Niekorzystnie na rozwój zachowań przystosowawczych wpływają przerwy w zajęciach szkolnych. Podczas dłuższych przerw od zajęć szkolnych osoby z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem zatracają wcześniej nabyte umiejętności, co powoduje, że po powrocie muszą na nowo je zdobywać. Udział w tygodniowym cyklu codziennych zajęć grupowych zwiększy szanse na podtrzymanie umiejętności zdobytych w roku szkolnym i umożliwi dalszy ich rozwój po powrocie do szkoły.

Każde zajęcia prowadzi terapeuta i asystent terapeuty. Grupy są dobierane z uwzględnieniem wieku, poziomu funkcjonowania oraz częstotliwości i intensywności występowania zachowań trudnych. Każdą grupę prowadzi terapeuta przy wsparciu asystenta terapeuty.

Terapia opiera się na uczeniu przez doświadczenie. Specjaliści realizują treningi czynności samoobsługowych, treningi kulinarne rozwijające umiejętności posługiwania się narzędziami i sprzętem kuchennym, treningi kulinarne polegające na przygotowaniu prostych napojów, przekąsek i posiłków, trening rozwijania komunikacji w zakresie wyrażania potrzeb i decydowania o sobie, trening umiejętności społecznych w zakresie współpracy, rozwijania sprawczości i autonomicznego działania, trening rozwijania zainteresowań.

Podczas zajęć są wykorzystywane różnorodne formy terapii pedagogicznej, arteterapii, socjoterapii, muzykoterapii i hortiterapii. Dodatkowo wykorzystane są techniki rekreacji ruchowej - gimnastyka, ćwiczenia rytmiczne, ćwiczenia ruchowe, gry i zabawy sportowe.

Podczas zajęć przewidziany jest ciepły posiłek, którego spożycie stanowić będzie istotną część terapii (przygotowanie przestrzeni, spożycie posiłku, posprzątanie po sobie, zachowanie higieny, umiejętność mycia twarzy i rąk itd.). Przewiduje się możliwość spożycia posiłku w miejscach ogólnodostępnych (kawiarnie, restauracje), co pozwoli w pełniejszy sposób realizować cel projektu, jakim jest lepsze radzenie sobie w różnych rolach i sytuacjach społecznych.

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego prowadzona jest przez:

-terapeutę, który posiada wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy) oraz doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-asystenta terapeuty, który posiada wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej) lub jest w trakcie zdobywania wykształcenia oraz posiada doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego ma na celu:

-zwiększenie świadomości możliwości spędzania czasu wolnego,

-zwiększenie umiejętności relaksacji,

-zmniejszenie częstotliwości występowania zachowań trudnych,

-zwiększenie umiejętności wyrażania własnych stanów emocjonalnych poprzez sztukę,

-zwiększenie motywacji do aktywności ruchowej,

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie.

Uczestnikami grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego są osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Osoby z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem mają ograniczoną ciekawość poznawczą, niską motywację oraz ograniczone doświadczenia, co wpływa na ich bierność, niechęć do poznawania nowych osób i miejsc oraz schematyczny sposób spędzania czasu wolnego, zwykle w samotności i w sposób nieadekwatny do wieku oraz posiadanego potencjału rozwojowego. Osoby z niepełnosprawnością należą do grupy społecznej dysponującej dość dużą ilością czasu wolnego, jednak nie potrafią go zaplanować. Sposoby spędzania czasu wolnego przez osoby z niepełnosprawnością, w tym niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem zwykle nie wpływają pozytywnie na ich funkcjonowanie oraz integrację ze społeczeństwem. Istotnym zadaniem jest przygotowanie tej grupy społecznej do takiego zarządzania czasem wolnym, aby wykorzystywali pozyskaną wiedzę i umiejętności dla własnego rozwoju oraz korzystali z wypoczynku zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Aktywne spędzanie czasu wolnego wpływa korzystnie na stan psychiczny i emocjonalny, zmniejsza częstotliwość występowania zachowań trudnych takich jak stereotypie ruchowe, agresja i autoagresja. Grupowa forma zajęć służy socjalizacji, odkrywaniu i poszerzaniu zainteresowań, rozwijaniu umiejętności współpracy, uczeniu się przez naśladownictwo, wymianie doświadczeń, zwiększeniu kręgu osób znajomych, co może ułatwiać podejmowanie w przyszłości przez osoby z niepełnosprawnością i autyzmem aktywności w diadzie lub grupie.

Podczas grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego specjaliści wykorzystują różnorodne formy terapii i rekreacji, m.in.: rekreację ruchową (w tym gimnastykę, ćwiczenia rytmiczną, ćwiczenia ruchowe, gry i zabawy sportowe, choreoterapię i terapię ruchem), rekreację kulturalno-rozrywkową (w tym gry i zabawy towarzyskie, zabawy manipulacyjne, zabawy tematyczne, zabawy konstrukcyjne) rekreację twórczą (w tym plastykoterapię, muzykoterapię, hortiterapię). Podczas zajęć jest możliwość przeprowadzenia zajęć będących odpowiedzią na odkrywanie i rozwijanie zainteresowań BO (m.in. fotografia, teatr, taniec, robotyka, języki obce, joga), w tym celu zaplanowano udział przedstawicieli poszczególnych dziedzin.

Wszystkie formy terapii są dostosowane do rodzaju niepełnosprawności, potencjału rozwojowego BO oraz ich wieku, by przeciwdziałać infantylizacji.

Zakłada się, że pojedyncze zajęcia trwają 4 godziny. Liczebność grup wynosi od 2 do 5 osób (średnio 4). Zajęcia odbywają się w 19 grupach liczących średnio 4 osoby, każdą grupę prowadzi terapeuta i asystent terapeuty. Jeśli wystąpi taka potrzeba, w zajęciach brać będzie udział ekspert danego obszaru zainteresowań BO. Dla każdej grupy zaplanowano cykl od 10 do 24 spotkań w zależności od tematyki prowadzonych zajęć.

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego prowadzona jest przez:

-terapeutę, który posiada wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością lub jest specjalistą rekreacji ruchowej z doświadczeniem w pracy z osobami z niepełnosprawnością lub osoba posiadająca ukończone kursy i szkolenia adekwatne do formy wsparcia posiadająca udokumentowanie realizacji terapii w wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata i doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością

-asystenta terapeuty, który posiada wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej) lub jest w trakcie zdobywania uprawnień zawodowych oraz posiada doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością,

-eksperta, którym jest osoba posiadająca wiedzę w danym obszarze lub posiadająca wykształcenie kierunkowe lub ukończone szkolenia, kursy ze wskazanego zakresu zawodowego.

Celem warsztatów dla opiekunów jest:

-zwiększenie świadomości opiekunów BO dot. zasad zdrowego żywienia,

-poprawa umiejętności doboru jedzenia adekwatnego do zaburzenia podopiecznego,

-wzrost świadomości znaczenia zdrowej diety dla unikania zachowań trudnych,

-wzrost umiejętności komponowania zbilansowanych posiłków w celu uniknięcie insulinooporności i cukrzycy typu II,

-wzrost świadomości znaczenia mikrobioty jelitowej przy zaburzeniach psychicznych,

-nabycie umiejętności budowania odpowiedniej flory bakteryjnej w jelitach,

-zapoznanie się z technikami stymulowania układu odpornościowego podopiecznych,

-wzrost umiejętności identyfikacji emocji i potrzeb towarzyszących zachowaniu podopiecznego,

-zwiększenie świadomości opiekunów BO dot. radzenia sobie z emocjami,

-zwiększenie świadomości opiekunów BO dot. potrzeb i strategii ich zaspokajania,

-wzrost umiejętności budowania akceptowalnych społecznie strategii zaspokajania potrzeb,

-nabycie umiejętności radzenia w sytuacjach kryzysowych,

-nawiązanie relacji,

-wzmocnienie umiejętności rozpoznawania niebezpiecznych symptomów dla organizmu i jak sobie radzić i gdzie szukać pomocy.

Uczestnikami warsztatów dla opiekunów są opiekunowie osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Realizowane są cztery typy warsztatów:

1)warsztaty z zakresu żywienia,

2)regulacji emocji,

3)profilaktyka zdrowia psychicznego,

4)możliwości wsparcia dla dorosłych osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną.

Tematyka warsztatu z zakresu żywienia:

-zdrowe odżywianie a efektywność innych terapii,

-znaczenie mikrobioty jelitowej dla zdrowia psychicznego i sposoby na jej budowanie,

-wpływ jedzenia wysokoprzetworzonego i cukrów prostych na nasilanie objawów zaburzeń psychicznych,

-diety jako metody lecznicze.

Tematyka warsztatu z zakresu regulacji emocji:

-piramida zachowania (zachowanie, emocja, potrzeba, strategia),

-strategie na rozładowywanie napięcia,

-strategie na regulację emocji,

-budowanie samoświadomości w zakresie informacji z ciała.

Tematyka warsztatu z zakresu profilatyki zdrowia psychicznego:

-profilaktyka zdrowia psychicznego,

-zaburzenia ze spektrum autyzmu w perspektywie diagnozy różnicowej,

-zaburzenia współistniejące z autyzmem,

-depresja i stany lękowe depresyjne objawy i jak szukać pomocy.

Tematyka warsztatu z zakresu możliwości wsparcia dla dorosłych osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną:

-system wsparcia w Polsce dla dorosłych osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną, mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia (analiza SWOT), deinstytucjonalizacja systemu opieki nad OzN, dobre wzorce i wymiana doświadczeń;

-podstawowe objawy, zaburzenia, etymologia i epidemiologia autyzmu; aktualna klasyfikacja i terminologia spektrum autyzmu; jak osoba z autyzmem postrzega świat; wspieranie i podtrzymywanie komunikacji z osobą w spektrum; autyzm - fakty i mity;

-próba odpowiedzi na pytanie „Osoba z ASD po wyjściu z systemu edukacji, co dalej”, „Jak wiedza i zmiana podejścia do zaburzeń w spektrum autyzmu może pomóc w sprawowaniu opieki i wpłynąć na jej zmianę jakościową, poprawę stanu psychicznego zarówno opiekuna jak i osoby z ASD”.

Warsztaty nr 1 i 2 trwają po 4 godziny; grupy liczą średnio ok. 10-12 opiekunów.

Warsztaty nr 3 i 4 trwają po 7 godziny; grupy liczą średnio ok. 10 opiekunów.

Jeden opiekun może wziąć udział we wszystkich rodzajach warsztatów. W czasie warsztatów zapewniona została przerwa kawowa, która ma na celu umożliwić opiekunom swobodną wymianę doświadczeń.

Warsztaty dla opiekunów BO stanowią uzupełnienie wsparcia dla BO i są niezbędne do zapewnienia kompleksowej rehabilitacji ich podopiecznych.

Prowadzącym warsztaty z zakresu żywienia jest dietetyk posiadający doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Prowadzący warsztaty z zakresu regulacji emocji ukończył szkolenie z zakresu samoregulacji oraz posiada doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Prowadzącym warsztaty z zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego jest lekarz psychiatra.

Prowadzący warsztaty z zakresu możliwości wsparcia dla dorosłych osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną ukończył studia kierunkowe oraz posiada doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Koordynacja merytoryczna ma za zadanie:

-zdobycie przez BO rzetelnych informacji na temat warunków udziału w projekcie,

-weryfikacja spełnienia przez kandydatów formalnych warunków przystąpienia do projektu,

-pozyskanie informacji o deficytach i potrzebach BO, na które ma odpowiedzieć wsparcie w projekcie,

-uzyskanie informacji o preferencjach BO dotyczących typu zajęć, prowadzących zajęcia, miejsca i czasu odbywania zajęć, tak aby jak najlepiej dopasować ofertę do osoby wspieranej,

-uzyskanie informacji o preferencjach BO dotyczących asystenta osobistego, tak aby jak najlepiej dopasować asystenta do osoby wspieranej,

-precyzyjne określenie liczby godzin wsparcia wymaganych do osiągnięcia założonych w IPD celów,

-zagwarantowanie możliwości interwencji i zmiany terapeuty/asystenta bez negatywnych konsekwencji (emocjonalnych, czasowego braku wsparcia) dla BO,

-monitoring pracy terapeutów/asystentów i możliwość zweryfikowania i skorygowania ich pracy,

-elastyczność w ustalaniu potrzebnej beneficjentowi liczby godzin wsparcia.

Celem pracy koordynatorów merytorycznych jest również koordynacja pracy zespołu pracującego w kilku lokalizacjach, wypracowanie wspólnych metod pracy z konkretnymi BO, dbanie o jakość prowadzonego wsparcia, dbałość o prawidłowy przepływ informacji w zespole.

Uczestnikami koordynacji merytorycznej są opiekunowie i osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, lekkim stopniem niepełnosprawności, umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i znacznym stopniem niepełnosprawności.

Koordynatorzy merytoryczni pracują w dwóch obszarach – asystencji osobistej i zajęć ze specjalistami. Sprawują merytoryczną opiekę nad zespołem pracowników zaangażowanych do projektu. Monitorują przebieg zajęć oraz w ramach tej formy wsparcia realizowane są następujące działania:

1.Rekrutacja uczestników. Koordynatorzy są odpowiedzialni za rekrutację BO do projektu. Przyjmują zgłoszenia od BO, weryfikują je, a także informują o możliwości i warunkach otrzymania wsparcia w projekcie. Po zakończeniu przyjmowania zgłoszeń koordynatorzy zbiorą informacje o potrzebach BO, a w przypadku asystencji także preferencjach co do osoby asystenta i zakresu czynności, w których BO wymaga wsparcia. Następnie przygotują propozycję wsparcia w projekcie (rodzaj i intensywność wsparcia). Koordynatorzy nadzorują proces przygotowywania IPD beneficjentów.

2.Rekrutacja personelu merytorycznego. Kolejnym krokiem jest dobranie terapeuty/asystenta osobistego dla każdego z beneficjentów ostatecznych. Pierwszeństwo do pracy w roli asystenta z danym BO ma osoba przez niego wskazana, z zastrzeżeniem, że będzie ona równocześnie spełniać warunki dotyczące kwalifikacji/doświadczenia asystenta osobistego określone w formie wsparcia 1. W przypadku gdy BO nie wskaże takiej osoby, koordynatorzy asystencji dokonają wyboru z bazy asystentów prowadzonej przez Partnerów i skontaktują asystenta z BO.

3.Monitoring wsparcia. Z uwagi na pozaplacówkowy charakter projektu konieczne jest regularne monitorowanie wsparcia udzielanego BO. Jest to ważne działanie służące zapewnieniu właściwych warunków realizacji zadania, w tym zadowolenia i poczucia bezpieczeństwa u BO. W przeszłości osoby korzystające ze wsparcia tego typu nie do końca były zadowolone ze współpracy czasem przemilczały ten fakt, obawiając się, że przestaną wtedy otrzymywać jakiekolwiek wsparcie. Aby wyjść naprzeciw temu problemowi monitoring wsparcia zostanie wpisany w regulamin jako obligatoryjna część udziału w projekcie.

4.Aktualizacja IPD. Koordynatorzy nadzorują proces aktualizacji IPD w zakresie przyznanej liczby godzin i from wsparcia stosownie do aktualnych potrzeb BO. Na koniec trwania projektu koordynatorzy podsumują z beneficjentem realizację zindywidualizowanej ścieżki wsparcia zawartej w IPD.

5.Merytoryczna opieka nad zespołem pracowników zaangażowanych do projektu. Koordynatorzy dbają o dobry przepływ informacji między specjalistami pracującymi z danym BO, służą bieżącym wsparciem w rozwiązywaniu pojawiających się problemów oraz zbierają zapotrzebowanie personelu na pomoce do terapii.

6.Zapewnienie dostępności. Koordynatorzy dbają o zapewnienie dostępności realizowanego wsparcia oraz otoczenia, w którym wsparcie jest realizowane, poprzez analizę potrzeb BO pod kątem przyczyn niepełnosprawności i zapewnienie rozwiązań, które ułatwią korzystanie ze wsparcia w ramach projektu.

Koordynatorzy merytoryczni posiadają wykształcenie wyższe i/lub doświadczenie w koordynowaniu działań merytorycznych na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Koordynatorem jest osoba posiadająca wiedzę i umiejętności w zakresie pracy z osobami z niepełnosprawnością, znająca specyfikę grupy docelowej.

Osoby z niepełnosprawnościami ze względu na sam fakt niepełnej sprawności i zaburzeń rozwojowych oraz współwystępowanie zachowań trudnych, takich jak stereotypie ruchowe, impulsywność, agresja i autoagresja, zachowania nieadekwatne do sytuacji społecznych są narażone na różnego rodzaju restrykcyjne reakcje ze strony otoczenia, izolowanie i wykluczenie z różnych środowisk oraz grup społecznych.

Zaplanowane w projekcie wielokierunkowe oddziaływania o indywidualnym i grupowym charakterze zorientowane zarówno na osoby z niepełnosprawnościami, jak i ich rodziców i opiekunów, mają wpływ na zmianę jakości życia osób z niepełnosprawnościami poprzez rozwijanie kluczowych umiejętności pozostających w bezpośrednim związku ze zwiększeniem niezależności życiowej tej grupy osób. Beneficjenci projektu otrzymują zindywidualizowane wsparcie, które odpowiada na ich konkretne potrzeby rozwojowe. Ponieważ formy i zakres wsparcia są celowane i wielokierunkowe, to znaczy wynikające z badania potrzeb rodzin, są one efektywne. Możliwość korzystania ze wsparcia przez beneficjentów w warunkach domowych zwiększa szansę osób, zwłaszcza z poważnymi niepełnosprawnościami, na dostęp do skoordynowanej i wieloaspektowej terapii, co dodatkowo stanowi gwarancję efektywności i trwałości efektów rehabilitacji.

W związku z powyższym, Wnioskodawca zastanawia się, czy świadczone przez niego w ramach opisanego wcześniej projektu usługi są zwolnione z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT.

W odpowiedzi na wezwanie odpowiedzieli Państwo na zadane przez Organ pytania w następujący sposób:

Na pytanie: „Czy są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?”

Odpowiedzieli Państwo: „Wnioskodawca nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku VAT. Jednocześnie należy zauważyć, że jest zarejestrowany jako podatnik zwolniony z podatku VAT.”

Na pytanie: „Czy są Państwo podmiotem leczniczym w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 799 ze zm.), wpisanym do rejestru podmiotów leczniczych?”

Odpowiedzieli Państwo: „Wnioskodawca nie jest podmiotem leczniczym w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 799 ze zm.), wpisanym do rejestru podmiotów leczniczych.”

Na pytanie: „Czy poszczególni specjaliści współpracujący z Państwem na podstawie umowy B2B świadczą usługi, o których mowa we wniosku, w ramach własnej działalności gospodarczej? Jeśli tak, czy nabywają Państwo od nich usługi na rzecz osób trzecich – pacjentów? Prosimy podać odrębnie dla każdej z osób współpracujących z Państwem.”

Odpowiedzieli Państwo: „Wszyscy specjaliści współpracujący z Wnioskodawcą na podstawie umowy B2B świadczą usługi, będące przedmiotem wniosku, w ramach własnej działalności gospodarczej. Wnioskodawca nabywa usługi na rzecz osób trzecich – pacjentów.”

Na pytanie: W przypadku gdy specjalista jest zatrudniony na podstawie umowy o współpracę (np. umowa B2B), to czy usługi świadczone przez tę osobę są nabywane przez Państwa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (pacjenta)?

Odpowiedzieli Państwo: „Wnioskodawca nabywa usługi od specjalistów zatrudnionych na podstawie umowy o współpracę (B2B) we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (pacjenta).”

Na pytanie: „Czy osoby współpracujące z Państwem na podstawie umowy o współpracę (B2B) wystawiają/będą wystawiali dla Państwa faktury VAT dokumentujące wykonane dla Państwa czynności, czy też inne dokumenty (prosimy wskazać jakie)?”

Odpowiedzieli Państwo: „Osoby współpracujące z Wnioskodawcą na podstawie umowy o współpracę (B2B) wystawiają/będą wystawiali dla Wnioskodawcy faktury dokumentujące wykonane dla Wnioskodawcy czynności.”

Na pytanie: „Czy usługi, o których mowa we wniosku będą Państwo świadczyli w ramach wykonywania działalności leczniczej?”

Odpowiedzieli Państwo: „Zdaniem wnioskodawcy, wszystkie usługi będące przedmiotem wniosku będą świadczone w ramach wykonywania działalności leczniczej. Niemniej jednak Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie, czy usługi będące przedmiotem wniosku mogą być wykonywane w ramach działalności leczniczej.”

Na pytanie: „Czy usługi, o których mowa we wniosku, wykonywane przez poszczególnych specjalistów, są/będą świadczone w ramach wykonywania zawodów medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej? Jeśli tak, to na podstawie jakiego przepisu? Informacji prosimy udzielić odrębnie dla każdego z pracowników wymienionych we wniosku (zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenie oraz współpracujących z Państwem na podstawie umowy B2B).”

Odpowiedzieli Państwo: „W pierwszej kolejności należy zauważyć, że do zawodów medycznych uregulowanych wprost w przepisach odrębnych (do których nawiązuje art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej), należy m.in.: fizjoterapeuta - zasady wykonywania określa ustawa z 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty.

Z kolei, w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 227 ze zm.), w grupie:

-2294 wymienieni zostali logopedzi. Zawód logopeda został wymieniony w załączniku w grupie 229 „Inni specjaliści ochrony zdrowia” – (logopeda – 229402, neurologopeda - 229403),

-2352 wymienieni zostali nauczyciele szkół specjalnych. Zawód pedagoga został wymieniony w załączniku w grupowaniu 235 „Inni specjaliści nauczania i wychowania” - (surdopedagog -

235201, pedagog resocjalizacji, socjoterapeuta 235202, tyflopedagog 235203, oligofrenopedagog 235205),

-2359 wymienieni zostali specjaliści nauczania i wychowania gdzie indziej niesklasyfikowani. Zawód pedagoga został wymieniony w załączniku w grupowaniu 235 „Inni specjaliści nauczania i wychowania” - (nauczyciel specjalista terapii pedagogicznej - 23590, pedagog animacji kulturalnej 235911, pedagog szkolny 235912, pedagog specjalny 235919, pedagog 235921),

-2359 wymienieni zostali specjaliści nauczania i wychowania gdzie indziej niesklasyfikowani. Zawód psychologa został wymieniony w załączniku w grupowaniu 235 „Inni specjaliści nauczania i wychowania” - (nauczyciel psycholog - 235908),

-2634 wymienieni zostali psycholodzy i pokrewni. Zawód psychologa został wymieniony w załączniku w grupowaniu 263 „ Specjaliści z dziedziny społecznych i religijnych” - (psycholog - 263401, psycholog kliniczny - 263403, psycholog wychowawczy -263406, pozostali psycholodzy i pokrewni - 263490),

-2635 wymienieni zostali specjaliści do spraw społecznych. Zawód specjalisty komunikacji społecznej został wymieniony w załączniku w grupowaniu 263 „Specjaliści z dziedziny społecznych i religijnych” - (specjalista komunikacji społecznej - 263510),

-2292 wymienieni zostali fizjoterapeuci. Zawód fizjoterapeuty został wymieniony w załączniku w grupowaniu 229 „Inni specjaliści ochrony zdrowia” - (fizjoterapeuta - 229201),

-2299 wymienieni zostali specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani. Zawód psychoterapeuty został wymieniony w załączniku w grupowaniu 229 „Inni specjaliści ochrony zdrowia” - (psychoterapeuta - 229905),

-3259 wymieniony został średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowany. Zawód terapeuty zajęciowego został wymieniony w załączniku w grupowaniu 325 „Inny średni personel do spraw zdrowia” - (terapeuta zajęciowy - 325907),

-3230 wymieniony został praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii. Zawód instruktora hipoterapii został wymieniony w załączniku w grupowaniu 323 „Praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii” – (instruktor hipoterapii - 323006),

-3412 wymienieni zostali pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej. Zawód asystenta osoby niepełnosprawnej został wymieniony w załączniku w grupowaniu 341 „Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych i religii” - (asystent osoby niepełnosprawnej - 341201),

-5321 wymieniony został pomocniczy personel medyczny. Zawód opiekun medyczny został wymieniony w załączniku w grupowaniu 532 „Pracownicy opieki osobistej w ochronie zdrowia i pokrewni” - (opiekun medyczny - 532102),

-2293 wymienieni zostali dietetycy i specjaliści do spraw żywienia. Zawód dietetyka został wymieniony w załączniku w grupowaniu 229 „Inni specjaliści ochrony zdrowia” - (specjalista do spraw dietetyki - 229301),

-3412 wymienieni zostali pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej. Zawód pracownik socjalny został wymieniony w załączniku w grupowaniu 341 „Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych i religii” – (pracownik socjalny - 341205),

-3412 wymienieni zostali pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej. Zawód opiekun osoby starszej został wymieniony w załączniku w grupowaniu 341 „Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych i religii” – (opiekun osoby starszej - 341202),

-2212 wymienieni zostali lekarze specjaliści (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty). Zawód lekarz specjalista psychiatrii został wymieniony w załączniku w grupie 221 „Lekarze” – (lekarz – specjalista psychiatrii – 221256, lekarz- specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży - 221257),

-3220 wymienieni zostali dietetycy i żywieniowcy. Zawód dietetyka został wymieniony w załączniku w grupowaniu 322 „Dietetycy i żywieniowcy” - (dietetyk - 322001).

Usługi wskazane we wniosku wykonywane są przez specjalistów wskazanych powyżej, zgodnie z poniższym, tj.:

1)Asystencji osobistej - pedagog, psycholog, AON, opiekun medyczny, pracownik socjalny, opiekun osoby starszej, terapeuta zajęciowy,

2)Indywidualnej terapii psychopedagogicznej - integracja sensoryczna: wykształcenie wyższe pedagogiczne, psychologiczne lub fizjoterapeutyczne, ukończony kurs integracji sensorycznej lub studia podyplomowe w zakresie integracji sensorycznej; trening umiejętności komunikacyjnych: logopeda, neurologopeda, pedagog lub psycholog z ukończonym kursem z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC); trening umiejętności poznawczych: wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rehabilitacji neuropsychologicznej, wspierania rozwoju poznawczego, rozwoju funkcji wykonawczych; trening umiejętności społecznych: wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rozwijania umiejętności społecznych; wsparcie psychologiczne: wykształcenie wyższe psychologiczne, psychoterapeutyczne, pedagogiczne z ukończonym kursem kwalifikującym do prowadzenia wsparcia terapeutycznego i psychoterapeutycznego;

3)Fizjoterapii – wyższe kierunkowe (fizjoterapia),

4)(...) - Instruktor (...) - ukończony kurs (...),

5)Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności społecznych - psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy,

6)Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie umiejętności życia codziennego - psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy; Asystent terapeuty - wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej),

7)Grupowej terapii psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego - Terapeuta: wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta); Asystent terapeuty: wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej); Ekspert: osoba posiadająca wiedzę w danych obszarze lub posiadająca wykształcenie kierunkowe lub ukończone szkolenia, kursy ze wskazanego zakresu zawodowego,

8)Warsztatów dla opiekunów - psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta,

9)Koordynacji merytorycznej - psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta.”

Na pytanie: „Prosimy konkretnie wskazać, jakie – w momencie świadczenia usług, o których mowa we wniosku – kwalifikacje zawodowe uprawniające do udzielania świadczeń zdrowotnych posiada/będzie posiadał każdy z wymienionych we wniosku specjalistów? Jakie konkretnie wykształcenie w dziedzinie udzielania świadczeń zdrowotnych posiada/będzie posiadał każdy ze specjalistów?”

Odpowiedzieli Państwo: „Kwalifikacje zawodowe uprawniające do udzielania świadczeń zdrowotnych jakie posiada/będzie posiadał każdy z wymienionych we wniosku specjalistów oraz wykształcenie prezentuje się następująco:

1.Asystencja Osobista:

wykształcenie związane ze wspieraniem osób z niepełnosprawnością (pedagog, psycholog, AON, opiekun medyczny, pracownik socjalny, opiekun osoby starszej, terapeuta zajęciowy).

2.Indywidualna terapia psychopedagogiczna:

Integracja sensoryczna:

wykształcenie wyższe pedagogiczne, psychologiczne lub fizjoterapeutyczne, ukończony kurs integracji sensorycznej lub studia podyplomowe w zakresie integracji sensorycznej, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Trening umiejętności komunikacyjnych:

wykształcenie wyższe, logopeda, neurologopeda, pedagog lub psycholog z ukończonym kursem z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Trening umiejętności poznawczych:

wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rehabilitacji neuropsychologicznej, wspierania rozwoju poznawczego, rozwoju funkcji wykonawczych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Trening umiejętności społecznych:

wykształcenie wyższe pedagogiczne lub psychologiczne, ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rozwijania umiejętności społecznych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

Wsparcie psychologiczne

wykształcenie wyższe psychologiczne, psychoterapeutyczne, pedagogiczne z ukończonym kursem kwalifikującym do prowadzenia wsparcia terapeutycznego i psychoterapeutycznego, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

3.Fizjoterapia:

wykształcenie wyższe kierunkowe.

4.(...):

Instruktor(...) – ukończony kurs (...), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością Asystent instruktora(...) – doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

5.Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych:

wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy), ukończony kurs lub szkolenie dotyczące rozwijania umiejętności społecznych lub udokumentowanie realizacji terapii w ww. wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata.

6.Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego:

Terapeuta – wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością; Asystent terapeuty – wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej) lub w trakcie zdobywania, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością.

7.Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego:

Terapeuta – wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta), doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością lub specjalista rekreacji ruchowej z doświadczeniem w pracy z osobami z niepełnosprawnością lub osoba posiadająca ukończone kursy i szkolenia adekwatne do formy wsparcia posiadająca udokumentowanie realizacji terapii w wymienionym obszarze nie krócej niż 2 lata i doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością; Asystent terapeuty – wykształcenie kierunkowe (psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej) lub w trakcie zdobywania uprawnień zawodowych, doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnością; Ekspert – osoba posiadająca wiedzę w danych obszarze lub posiadająca wykształcenie kierunkowe lub ukończone szkolenia, kursy ze wskazanego zakresu zawodowego.

8.Warsztaty dla opiekunów (psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta).

9.Koordynacja merytoryczna (psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta).”

1)Asystencja osobista (pedagog, psycholog, AON, opiekun medyczny, pracownik socjalny, opiekun osoby starszej, terapeuta zajęciowy)

Celem asystencji osobistej jest:

-poprawa jakości życia osób z niepełnosprawnością poprzez umożliwienie im jak najbardziej niezależnego życia,

-wsparcie osób z niepełnosprawnością oraz pomoc adekwatna do potrzeb świadczona w miejscu zamieszkania, pracy i nauki oraz w środowisku otwartym, adekwatnie do indywidualnych potrzeb,

-umożliwienie uczestnictwa osób z niepełnosprawnością w wydarzeniach społecznych, kulturalnych, rozrywkowych lub sportowych,

-wsparcie osób z niepełnosprawnością w organizacji czasu wolnego, rozwijaniu hobby i zainteresowań adekwatnych do wielu.

2)Indywidualna terapia psychopedagogiczna

Indywidualna terapia psychopedagogiczna polega na:

-rozwijaniu umiejętności kognitywnych, stymulacji funkcji poznawczych, zwiększaniu ciekawości poznawczej, wspomaganiu spostrzegania i koncentracji uwagi, rozwijaniu zdolności zapamiętywania, rozwijaniu umiejętności planowania i myślenia przyczynowo- skutkowego, rozwijaniu umiejętności wnioskowania i myślenia logicznego.

Integracja sensoryczna (pedagog, psycholog lub fizjoterapeuta) - podczas stymulacji terapeuta odpowiada za dobór rodzaju bodźca, jego intensywność oraz czas oddziaływania, by w efekcie stworzyć środowisko łatwiejsze w percepcji i rozumieniu dla osoby z niepełnosprawnością. Warunki te są optymalne dla rozwoju osób z niepełnosprawnością oraz zaspokajania ich potrzeby bezpieczeństwa, co służy redukowaniu zachowań trudnych takich jak agresja i autoagresja.

Trening umiejętności komunikacyjnych (logopeda, neurologopeda, pedagog lub psycholog z ukończonym kursem z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC)) - rozwój umiejętności komunikacyjnych, korygowanie wad wymowy, usprawnianie motoryki narządów mowy, podnoszenie poziomu sprawności językowej, rozwijanie umiejętności komunikowania się z użyciem komunikacji alternatywnej i wspomagającej.

Trening umiejętności poznawczych (pedagog lub psycholog) - rozwijanie umiejętności kognitywnych, stymulacja funkcji poznawczych, zwiększanie ciekawości poznawczej, wspomaganie spostrzegania i koncentracji uwagi, rozwijanie zdolności zapamiętywania, rozwijanie umiejętności planowania i myślenia przyczynowo skutkowego, rozwijanie umiejętności wnioskowania i myślenia logicznego.

Trening umiejętności społecznych (pedagog, psycholog) - rozwijanie kompetencji społecznych, kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, nauka rozpoznawania i wyrażania własnych emocji i uczuć, rozwijanie motywacji, kształtowanie umiejętność radzenia sobie ze stresem, kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów, rozwijanie umiejętności rozumienia potrzeb, uczuć i wartości innych ludzi, kształtowanie umiejętności współpracy, trening asertywności.

Wsparcie psychologiczne (psycholog, psychoterapeuta, pedagog z ukończonym kursem kwalifikującym do prowadzenia wsparcia terapeutycznego i psychoterapeutycznego) - rozwijanie umiejętności korzystania z własnych zasobów w celu regulacji stanów emocjonalnych, kształtowanie umiejętności kontroli emocji, rozwijanie poczucia własnej wartości, rozwijanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji interpersonalnych, kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwijanie umiejętności relaksacji oraz wyciszania przykrych stanów emocjonalnych i napięć, przywracanie równowagi psychicznej.

3)Fizjoterapia (fizjoterapeuta)

4)(...) (Instruktor (...), Asystent instruktora (...)).

(...)polega na zajęciach z terapii poprzez przygodę która odbywa się w grupach.

Polega na wędrówce w określonym terenie, wykonywaniu zadań i ćwiczeń budujących kompetencje społeczne osób z niepełnosprawnością w kontakcie z naturą. Wyprawa obejmuje np. trekking, gry terenowe, zajęcia w parku, lesie, nad jeziorem, zajęcia wspinaczkowe, zajęcia bushcraftowe. Przewidziane jest także korzystanie z aktywności dostępnych w danym miejscu wyprawy, np. parku linowego, wypożyczalni rowerów wodnych, miejsca na ognisko, wstęp do zagrody z alpakami. W trakcie wyprawy uczestnicy wraz z instruktorami samodzielnie przygotowują posiłki w naturze i go spożywają.

Uczestnicy tej formy wsparcia uczą się wykonywać czynności samoobsługowe maksymalnie samodzielnie i w nowym otoczeniu.

5)Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności społecznych (psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy)

6)Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego (Terapeuta – wykształcenie kierunkowe np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy); Asystent terapeuty – wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej).

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie umiejętności życia codziennego ma za zadanie:

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie,

-zwiększenie umiejętności radzenia sobie w nowym środowisku,

-zwiększenie aktywności, w tym aktywności społecznej,

-zwiększenie umiejętności komunikacyjnych,

-zmniejszenie częstotliwości występowania zachowań trudnych,

-zwiększenie umiejętności adekwatnego zachowania się w społeczności lokalnej,

-zwiększenie umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych,

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie.

7)Grupowa terapia psychopedagogicznej w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego (Terapeuta – wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta); Asystent terapeuty – wykształcenie kierunkowe (np. psychologiczne, pedagogiczne, terapeuta zajęciowy, opiekun medyczny, asystent osoby niepełnosprawnej); Ekspert – osoba posiadająca wiedzę w danych obszarze lub posiadająca wykształcenie kierunkowe lub ukończone szkolenia, kursy ze wskazanego zakresu zawodowego).

Grupowa terapia psychopedagogiczna w zakresie aktywnego spędzania czasu wolnego ma na celu:

-zwiększenie świadomości możliwości spędzania czasu wolnego,

-zwiększenie umiejętności relaksacji,

-zmniejszenie częstotliwości występowania zachowań trudnych,

-zwiększenie umiejętności wyrażania własnych stanów emocjonalnych poprzez sztukę,

-zwiększenie motywacji do aktywności ruchowej,

-zwiększenie umiejętności współpracy w grupie.

8)Warsztaty dla opiekunów (psycholog, pedagog, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta)