Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług dotyczącej braku obowiązku korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 4 ustawy. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A spółka akcyjna (dalej: Spółka, Wnioskodawca, B) jest osobą prawną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która podlega i w poprzednich latach podatkowych podlegała obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy). Ponadto Spółka jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest (…).

W roku 2022, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Spółka zawarła z kontrahentem [dalej: Kontrahent] umowę dotyczącą (…) [dalej: Umowa], przedmiotem której było (…).

Na podstawie Umowy Kontrahent zobowiązał się do zlecania B usług (…) w określonym w umowie wymiarze.

Na podstawie Umowy B wystawił Kontrahentowi trzy faktury VAT, które dalej określane będą w niniejszym wniosku jako FV 1, FV 2 i FV3.

Faktury te, pomimo ich wymagalności, nie zostały nigdy uregulowane przez Kontrahenta. Wobec utrzymującego się braku zapłaty oraz upływu ustawowych terminów, B – po spełnieniu przesłanek określonych w art. 89a uVAT – skorzystał z możliwości dokonania korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w ramach tzw. ulgi na złe długi. Korekta została przeprowadzona z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych i materialnoprawnych przewidzianych w przepisach uVAT.

Dalszy brak zapłaty tych faktur oraz rozbieżne stanowiska Stron co do zasadności wystawionych faktur skutkowały powstaniem sporu. Choć początkowo Strony podejmowały próbę rozwiązania konfliktu w drodze bezpośrednich negocjacji, brak porozumienia skłonił je do skierowania sprawy do mediacji przed Sądem Polubownym przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Kierując się potrzebą kompleksowego i polubownego uregulowania wzajemnych roszczeń wynikających z Umowy, a także zamiarem uniknięcia kosztownego i długotrwałego postępowania sądowego, Strony zdecydowały się na zawarcie ugody mediacyjnej [dalej: Ugoda Mediacyjna, Ugoda]. Zawarcie Ugody było efektem świadomych ustępstw obu stron, uwzględniających również biznesowy charakter łączącej je relacji.

W ramach zawartej Ugody Strony uzgodniły, że w związku z zaistniałym sporem Kontrahent uiści na rzecz B kwotę brutto, obejmującą wierzytelności wynikające z faktur FV 2 oraz FV 3.

Jednocześnie B, działając w ramach postanowień Ugody, oświadczył, że zrzeka się wobec Kontrahenta wszelkich pozostałych roszczeń wynikających z Umowy, innych niż objęte Ugodą, i zobowiązał się do ich niedochodzenia w przyszłości. Zrzeczenie to zostało przez Kontrahenta przyjęte. W konsekwencji należy uznać, że w odniesieniu do wierzytelności wynikającej z FV 1 doszło do zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 kodeksu cywilnego:

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Co ważne, w przypadku umorzenia długu nie dochodzi do zaspokojenia roszczeń wierzyciela z tytułu istniejącego stosunku cywilnoprawnego łączącego strony transakcji, poprzez uiszczenie należności w jakiejkolwiek części. Celem zwolnienia z długu jest rezygnacja ze ściągania należności dokonana z woli wierzyciela i za zgodą dłużnika.

Powyższe oznacza, że w sytuacji gdy Wnioskodawca rezygnuje z dochodzenia wierzytelności, to tym samym zwalnia Kontrahenta z obowiązku regulowania FV 1.

Pytanie

Czy w sytuacji, gdy Spółka skorzystała z ulgi na złe długi w odniesieniu do FV 1, dokonując korekty podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 1 uVAT, a następnie – w kolejnym roku podatkowym – zawarła z Kontrahentem Ugodę Mediacyjną, na mocy której Kontrahent został zwolniony z obowiązku zapłaty wierzytelności objętej tą korektą, na Spółce spoczywa obowiązek ponownego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, zgodnie z art. 89a ust. 4 uVAT, w zakresie umorzonej części tej wierzytelności?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym nie zachodzą przesłanki do dokonania korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 4 uVAT w odniesieniu do FV 1, ponieważ wierzytelność z tej faktury, mimo późniejszego zwolnienia z długu na mocy Ugody Mediacyjnej, nie została ani uregulowana przez Kontrahenta, ani zbyta przez Spółkę.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY

Zasady rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, określanej często jako tzw. ulga na złe długi, zostały określone w przepisach art. 89a i art. 89b uVAT.

I tak, stosownie do treści art. 89a ust. 1 uVAT:

Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Natomiast w myśl art. 89a ust. 1a uVAT:

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Na mocy art. 89a ust. 2 uVAT:

Przepis ust. 1 stosuje się w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:

1)(uchylony);

2)(uchylony);

3)na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:

a)wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,

b)(uchylona);

4)(uchylony);

5)od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona;

6)(uchylony).

Jednocześnie, na podstawie art. 89a ust. 3 uVAT:

Korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Mając na uwadze treść powołanych przepisów uVAT, w szczególności art. 89a ust. 1a oraz ust. 2, należy podkreślić, że możliwość dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w ramach tzw. ulgi na złe długi uzależniona jest od łącznego spełnienia szeregu warunków. Kluczowe znaczenie ma tutaj m.in. uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności, co następuje, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności. Dodatkowo, na dzień poprzedzający złożenie deklaracji, w której uwzględniona zostaje korekta, wierzyciel musi posiadać status podatnika VAT czynnego, a od wystawienia faktury nie może upłynąć więcej niż 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Podkreślenia wymaga, że istotą mechanizmu ulgi na złe długi jest zapewnienie zgodności rozliczeń podatkowych z rzeczywistym obrotem gospodarczym. Umożliwia ona wierzycielowi odzyskanie podatku należnego w przypadku, gdy kontrahent nie wywiązał się ze zobowiązania płatniczego. Rozwiązanie to realizuje zasadę neutralności VAT, fundamentalną dla unijnego i krajowego systemu tego podatku, zgodnie z którą podatek ten nie powinien obciążać przedsiębiorcy w sytuacji, gdy nie doszło do faktycznego otrzymania wynagrodzenia za dostarczone towary lub świadczone usługi.

Choć kwestia ta nie stanowi przedmiotu niniejszego wniosku, dla porządku należy wskazać, że w analizowanej sytuacji B, jako wierzyciel, spełnił wszystkie przesłanki określone w art. 89a uVAT, warunkujące możliwość skorzystania z tzw. ulgi na złe długi. W szczególności:

wierzytelności nie zostały uregulowane ani_zbyte w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności,

B był zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT w dacie dokonania korekty, od wystawienia faktur nie upłynął trzyletni okres, o którym mowa w ustawie, wierzytelności pozostały nieuregulowane do momentu złożenia deklaracji podatkowej z wykazaną korektą.

W rezultacie, dokonanie przez B korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu FV 1, FV 2 oraz FV 3 było uzasadnione i zgodne z przepisami uVAT.

Warto jednak podkreślić, że korekta podatku w ramach ulgi na złe długi nie ma charakteru bezwzględnie trwałego. Ustawodawca przewidział bowiem mechanizm przywracający obowiązek rozliczenia podatku należnego, w przypadku, gdy po dokonaniu korekty wierzytelność zostanie w jakikolwiek sposób zaspokojona – czy to poprzez jej zapłatę, przeniesienie na inny podmiot, czy też w innej formie, która skutkuje uzyskaniem ekonomicznego zaspokojenia przez wierzyciela. Przepis ten pełni funkcję przeciwwagi i równoważy sytuację, w której podatnik odzyska świadczenie po skorzystaniu z ulgi.

Mechanizm ten znajduje wyraz w art. 89a ust. 4 uVAT, który stanowi:

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Z przepisu tego wynika, że ponowne zwiększenie podstawy opodatkowania następuje tylko w przypadku zaistnienia ustawowych zdarzeń tj. uregulowania lub zbycia wierzytelności. Ani „uregulowanie”, ani „zbycie” nie zostały jednak zdefiniowane w uVAT. Dlatego też, dla właściwej interpretacji tych pojęć, konieczne jest odwołanie się do ich znaczenia językowego i praktyki interpretacyjnej.

Zgodnie z definicją słownikową, „zbyć” (https://sip.pwn.pl/slowniki/zby%C4%87.html, dostęp dn. 29 maja 2025 r.) oznacza „sprzedać coś, przenieść prawo do czegoś na inną osobę”, co wskazuje na czynność prowadzącą do odpłatnego lub nieodpłatnego przekazania prawa majątkowego stronie trzeciej. Z kolei „uregulować” (https://sip.pwn.pl/slowniki/uregulowa%C4%87.html, dostęp dn. 29 maja 2025 r.) oznacza „uiścić jakąś należność”, co jednoznacznie wskazuje na sytuację, w której dłużnik spełnia świadczenie, które był winien wierzycielowi.

W świetle powyższego, literalna wykładnia przepisów prowadzi do wniosku, że uregulowanie należności — niezależnie od formy — wymaga faktycznego zaspokojenia roszczenia. Może ono nastąpić poprzez zapłatę całości lub części należności przez dłużnika bądź osobę trzecią. Choć pojęcie „uregulowania” może obejmować różne formy spełnienia świadczenia, jego istotą pozostaje rzeczywiste przysporzenie po stronie wierzyciela.

W okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę do takiego zaspokojenia jednak nie doszło. Zwolnienie z długu nie skutkuje bowiem wykonaniem świadczenia przez dłużnika, wierzyciel nie otrzymuje żadnej zapłaty ani jakiegokolwiek ekwiwalentu, który pokrywałby jego roszczenie. Tego rodzaju działanie polega wyłącznie na rezygnacji wierzyciela z dochodzenia przysługującej mu należności, za zgodą dłużnika, ale nie stanowi formy uregulowania zobowiązania w rozumieniu przepisów uVAT.

W konsekwencji, zwolnienie z długu dokonane na mocy Ugody zawartej między stronami nie może zostać uznane za „uregulowanie” należności w rozumieniu art. 89a ust. 4 uVAT. Nie polegało ono bowiem na spełnieniu świadczenia przez dłużnika, lecz na rezygnacji wierzyciela z jego dochodzenia.

Oznacza to, że jeżeli Wnioskodawca skorzystał wcześniej, na podstawie art. 89a ust. 1 uVAT, z prawa do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności, dotyczących FV 1, to późniejsze zawarcie Ugody, której skutkiem było zwolnienie Kontrahenta z długu, nie powoduje utraty tego prawa. Zdaniem Wnioskodawcy, rezygnacja z dochodzenia roszczeń nie może być utożsamiana z uregulowaniem wierzytelności, gdyż nie powoduje po jego stronie żadnego przysporzenia o charakterze majątkowym. Brak rzeczywistego zaspokojenia wierzytelności przesądza zatem o braku podstaw do dokonania korekty zwiększającej podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego, o której mowa w art. 89a ust. 4 uVAT.

Powyższe stanowisko znajduje także potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 30 lipca 2020 r., sygn. 0111-KDlB3-1.4012.415.2020.2.lCZ, Organ uznał, że:

„ W analizowanej sprawie – jak wynika z opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego – z uwagi na nieściągalność wierzytelności Wnioskodawca, zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy o VAT, skorygował podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów po upływie 90 dni od terminu płatności wskazanego na fakturach objętych wnioskiem, (w odniesieniu do wierzytelności, co do których Wnioskodawca i Kontrahenci spełniali określone w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT warunki uprawniające go do skorzystania, w oparciu o art. 89a ust. 1 ustawy VAT, z możliwości korekty podstawy opodatkowania oraz kwot podatku należnego od nieściągalnych wierzytelności). Spółka zamierza umorzyć wierzytelności Spółki wobec Kontrahentów z tytułu czynszów dzierżawnych wraz z należnymi odsetkami w formie umów o zwolnienie z długu”.

Analogiczne wnioski płyną również z interpretacji indywidualnej z 4 czerwca 2021 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.226.2021.1.MG, gdzie wskazano:

„Powyższa analiza jednoznacznie wskazuje, że zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (Wnioskodawcę) w związku z planowanym zawarciem umowy zwolnienia z długu nie może być w żaden sposób utożsamiane z uregulowaniem należności (uiszczeniem należności przez Kontrahenta dłużnika) lub zbyciem w jakiejkolwiek innej formie. W takim przypadku nie wystąpi zatem u wierzyciela (Wnioskodawcy) obowiązek korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w trybie art. 89a ust. 4 ustawy”.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy oraz przedstawione okoliczności faktyczne, należy stwierdzić, że zawarcie Ugody Mediacyjnej na mocy której Kontrahent został zwolniony z długu w zakresie FV 1, nie skutkuje po stronie Wnioskodawcy obowiązkiem zwiększenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego, na podstawie art. 89a ust. 4 uVAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, określanej często jako tzw. ulga na złe długi, zostały określone w przepisach art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

Stosownie do treści art. 89a ust. 1 ustawy:

Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Natomiast w myśl art. 89a ust. 1a ustawy:

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

W myśl art. 89a ust. 2 ustawy:

Przepis ust. 1 stosuje się w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:

1)(uchylony);

2)(uchylony);

3)na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:

a)wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny;

b)(uchylona);

4)(uchylony);

5)od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona;

6)(uchylony).

Jednocześnie, na podstawie art. 89a ust. 3 ustawy:

Korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy:

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność zastała uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Przywołane wyżej przepisy art. 89a ustawy dopuszczają możliwość dokonania przez podatnika korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, który powstał w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług na terytorium kraju, w sytuacji gdy nabywca towaru bądź usługi nie dokonał zapłaty na rzecz dostawcy. Należy jednak zauważyć, że tylko łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w art. 89a ust. 1a i ust. 2 ustawy, daje prawo do skorygowania podatku należnego.

Jak wskazano powyżej, zastosowanie normy przepisu art. 89a ust. 1 ustawy uzależnione jest od spełnienia wszystkich warunków wymienionych w art. 89a ust. 2 ustawy. Niemniej jednak skorzystanie przez wierzyciela z możliwości korekty podatku należnego od nieściągalnych wierzytelności podlega również ograniczeniu, o którym mowa w art. 89a ust. 3 ustawy. W przepisie tym ustawodawca postanowił, że korekta podatku należnego w oparciu o art. 89a ust. 1 ustawy może nastąpić pod warunkiem, że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji korygującej, wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

Do kwestii uregulowania wierzytelności lub jej zbycia odwołuje się także art. 89a ust. 4 ustawy, w którym postanowiono, że w przypadku, gdy po dokonaniu korekty, o której mowa w art. 89a ust. 1 ustawy należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest zwiększyć podstawę opodatkowania i kwotę podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, „uregulować” znaczy m.in. „uiścić jakąś należność”. Z kolei, „uiścić – uiszczać” oznacza „uregulować należność za coś”. Natomiast „uiszczać się” zgodnie z powyższym słownikiem, oznacza „wywiązać się z jakiegoś zobowiązania finansowego”. W konsekwencji, należy uznać, że „uregulować”, oznacza spełnić świadczenie skutkujące wywiązaniem się z zobowiązania finansowego, a w konsekwencji oznacza wygaśnięcie zobowiązania.

Podkreślić należy, że termin „należność uregulowana w jakiejkolwiek formie” obejmuje zaspokojenie wierzyciela, powoduje wygaśnięcie jego roszczeń wobec dłużnika. Zakres pojęciowy wyżej wymienionych zwrotów, nie budzi wątpliwości. Ich istotą jest zaspokojenie wierzyciela, zatem należy przyjąć, że „uregulowanie” następuje z chwilą, z którą wierzyciel zostaje zaspokojony.

Zgodnie z definicją zawartą w Internetowym Słowniku Języka Polskiego (www.sjp.pwn.pl), uregulować oznacza „uiścić jakąś należność”, z kolei umorzyć oznacza „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych”.

Zatem, biorąc pod uwagę literalną wykładnię ww. przepisów wskazać należy, iż uregulowanie należności w jakiejkolwiek formie odbywa się poprzez zaspokojenie całości lub części roszczeń wynikających z wierzytelności, wskutek uiszczenia należności przez dłużnika bądź osobę trzecią na rzecz wierzyciela.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy, Spółka ma obowiązek ponownego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w zakresie części wierzytelności, umorzonej na podstawie Ugody Mediacyjnej.

Jak już wyżej wskazano, podatnik-wierzyciel może skorygować podstawę opodatkowania i podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, o czym stanowi art. 89a ust. 1 ustawy.

Natomiast nieściągalność wierzytelności – stosownie do treści art. 89a ust. 1a ustawy – uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90. dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Zgodnie z art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W myśl powyższego przepisu zwolnienie z długu może dotyczyć całości lub części wierzytelności.

Natomiast w myśl art. 917 ustawy Kodeks cywilny:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W tym miejscu, należy przytoczyć także stanowisko zajęte przez Naczelny Sąd Administracyjny. NSA w wyroku z 25 kwietnia 2017 r., sygn. akt I FSK 108/17 stwierdził, że:

„zwolnienie z długu, o którym mowa w art. 508 K.c., nie zwalnia podatnika-wierzyciela od obowiązku rozliczenia podatku z tytułu transakcji na rzecz dłużnika, który został zwolniony od uregulowania należności, a podatnik-dłużnik w takim przypadku - skoro w wyniku tego zwolnienia nie ponosi ciężaru ekonomicznego tej transakcji (również podatku) - nie ma prawa do odliczenia (na podstawie art. 86 ust. 1 u.p.t.u.) VAT z faktury (umowy) dokumentującej otrzymane od wierzyciela świadczenie”.

W przypadku zwolnienia dłużnika od obowiązku spełnienia świadczenia (uwolnienia z długu) nie dochodzi do zaspokojenia roszczeń wierzyciela z tytułu istniejącego stosunku cywilnoprawnego łączącego strony transakcji, poprzez uiszczenie należności w jakiejkolwiek części. W tej sytuacji dochodzi do rezygnacji ze ściągania należności z woli wierzyciela i za zgodą dłużnika

Wskazali Państwo, że:

·Spółka jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług;

·w roku 2022, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Spółka zawarła z Kontrahentem Umowę dotyczącą (...);

·na podstawie Umowy, B wystawił Kontrahentowi trzy faktury VAT (FV 1, FV 2 i FV3);

·faktury te, pomimo ich wymagalności, nie zostały nigdy uregulowane przez Kontrahenta;

·B (Spółka) – po spełnieniu przesłanek określonych w art. 89a ustawy – skorzystał z możliwości dokonania korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w ramach tzw. ulgi na złe długi;

·dalszy brak zapłaty ww. faktur oraz rozbieżne stanowiska Stron spowodowało, że Strony zdecydowały się na zawarcie Ugody Mediacyjnej;

·w ramach zawartej Ugody, Strony uzgodniły, że w związku z zaistniałym sporem Kontrahent uiści na rzecz B kwotę brutto, obejmującą wierzytelności wynikające z faktur FV 2 oraz FV 3, natomiast w odniesieniu do wierzytelności wynikającej z FV 1 doszło do zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 kodeksu cywilnego. Tym samym B zwolnił Kontrahenta z obowiązku regulowania FV 1.

W analizowanej sytuacji nie dochodzi zatem do zaspokojenia roszczeń wierzyciela (Spółki) z tytułu istniejącego stosunku cywilnoprawnego łączącego strony transakcji, przez uiszczenie należności wynikającej z FV 1 w jakiejkolwiek części. Celem zrzeczenia się przez B roszczenia wynikającego z FV 1 jest w tej sytuacji rezygnacja ze ściągania należności wynikającej z FV 1, dokonana z woli wierzyciela i za zgodą dłużnika.

Powyższa analiza jednoznacznie wskazuje, że zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (B) w związku z zawartą Umową Mediacyjną pomiędzy nimi w ramach której Spółka zwolniła Kontrahenta z długu w zakresie FV 1 – nie może być w żaden sposób utożsamiane z uregulowaniem należności (uiszczeniem należności przez Kontrahenta-dłużnika) lub zbyciem w jakiejkolwiek innej formie. W takim przypadku nie wystąpi zatem u wierzyciela (Spółki) obowiązek korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w trybie art. 89a ust. 4 ustawy.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w przypadku, gdy B na mocy art. 89a ust. 1 ustawy skorzystał z prawa do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w odniesieniu do należności nieściągalnych, późniejsze zawarcie umowy o zwolnienie z długu, na mocy których B umorzył wierzytelność Kontrahenta wynikającą z FV 1 przy spełnieniu przez Kontrahenta określonych warunków (uregulowanie FV 2 i FV 3) nie spowoduje, że B utraci to prawo. Rezygnacja przez Spółkę z części powstałego roszczenia (FV 1) nie jest bowiem równoznaczna z ich uregulowaniem.

Tym samym, w sytuacji zawarcia z Kontrahentem umowy o zwolnienie z długu wynikającego z FV 1, B nie jest zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, na podstawie art. 89a ust. 4 ustawy.

Podsumowanie

W sytuacji, gdy Spółka skorzystała z ulgi na złe długi w odniesieniu do FV 1, dokonując korekty podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 1 ustawy, a następnie – w kolejnym roku podatkowym – zawarła z Kontrahentem Ugodę Mediacyjną, na mocy której Kontrahent został zwolniony z obowiązku zapłaty wierzytelności objętej tą korektą, na Spółce nie spoczywa obowiązek ponownego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy, w zakresie umorzonej części tej wierzytelności.

W konsekwencji, Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Wskazuję, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ta interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.