
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 19 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
- prawa do odliczenia podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn. „…”, w sytuacji gdy inwestycja jest częściowa współfinansowana z Rządowego Funduszu Polski Ład w ramach Programu Inwestycji Strategicznych,
- prawa do odliczenia części podatku naliczonego w związku z realizacją ww. inwestycji, niezależnie od źródeł finansowania, zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT w oparciu bardziej reprezentatywny i odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć, indywidualny prewspółczynnik wyliczony według udziału ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT do ilości ogółem zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT i wewnętrznych niepodlegających VAT.
Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 lipca 2025 r. (data wpływu).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego, która posiada osobowość prawną oraz wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.
Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca w ramach wykonywanej działalności dokonuje zarówno czynności opodatkowane, zwolnione jak i niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Gmina, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, jest organem wykonującym zadania publiczne własne i zlecone z zakresu administracji rządowej nałożone ustawami, a zgodnie z art 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należy „wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz”.
Zdecydowana większość zadań wykonywana jest w ramach reżimu publicznoprawnego, jednak niektóre z dokonywanych czynności Gmina wykonuje na podstawie umów cywilnoprawnych.
W ramach struktury Gminy funkcjonują jednostki budżetowe (szkoły, zespół szkolno-przedszkolny, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w …) i zakłady budżetowe (Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w …, Zakład Usług Komunalnych i Mieszkaniowych w …. z siedzibą w …), które nie posiadają osobowości prawnej i są powołane na podstawie odrębnych przepisów, w celu realizacji zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego i które dokonują dostawy towarów i usług oraz dokonują zakupów w ramach centralizacji VAT (Sprzedawca/Nabywca Gmina i NIP gminy).
Gmina realizuje swoje zadania w zakresie gospodarki komunalnej samodzielnie jak również poprzez samorządowy zakład budżetowy. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspakajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Art. 14 ustawy o finansach publicznych, określający czynności, które mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe oraz przepisy art. 1, art. 2 i art. 7 ustawy o gospodarce komunalnej wskazują, że przepis ten określa czynności gospodarki komunalnej będące własnymi zadaniami o charakterze użyteczności publicznej jednostki samorządowej, która może te zadania realizować poprzez utworzony zakład budżetowy, niemogący jednocześnie realizować innych czynności. Innymi słowy, z regulacji tych wynika że samorządowy zakład budżetowy może być powołany jedynie do wykonywania w imieniu powołującej go jednostki samorządu terytorialnego do realizacji zadań własnych tej jednostki z zakresu gospodarki komunalnej o charakterze użyteczności publicznej. Gmina prowadziła i prowadzi szereg inwestycji wodno-kanalizacyjnych polegających na budowie kanalizacji, przepompowni oraz brakujących odcinków wodociągu. Inwestycje realizowane są etapami. Ukończone elementy sieci przekazywane są w użytkowanie zakładowi budżetowemu, który jest jednostką organizacyjną Gminy odpowiedzialną za prowadzenie gospodarki wodno-ściekowej i jednocześnie zakładem budżetowym działającym zgodnie z art. 15 w związku z art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, realizuje zadania Gminy wykorzystując majątek gminy przekazany w trwały zarząd do świadczenia usług opodatkowanych, zwolnionych oraz poza ustawą o VAT. Przedmiotem działalności zakładu budżetowego jest między innymi odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zaopatrywania w wodę, a także wykonywanie remontów instalacji wodno-kanalizacyjnych. Zakład budżetowy wykonuje usługi na podstawie umów cywilnoprawnych, do czego obliguje go ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Odbiorcami usług, świadczonych przez zakład budżetowy są osoby fizyczne, przedsiębiorcy, jednostki i instytucje.
Gmina w związku z Wnioskiem o dofinansowanie z Programu Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych z dnia …. na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów otrzymała promesę finansowania ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 zadania inwestycyjnego realizowanego przez gminę polegającego na „….”. W 2023 roku po przeprowadzeniu postępowania przetargowego 30.05.2023r. podpisano umowę z wykonawcą inwestycji. Planowana data zakończenia inwestycji to 30.11.2025r. Wypłaty środków z Promesy planowane są w 2025. Wartość dofinansowania wynosi … zł. Wynagrodzenie wykonawcy wyłonionego w drodze przetargu i zgodnie z podpisaną umową wynosi …. złotych. Gmina w pierwszej kolejności musi zapłacić udział własny, a następnie wnioskować o kwoty objęte dofinansowaniem. Rozbudowa i modernizacja istniejącej oczyszczalni ścieków realizowana będzie w formie zaprojektuj i wybuduj. Zadanie będzie polegało na opracowaniu dokumentacji technicznej i prawnej, uzyskaniu pozwolenia na budowę oraz rozbudowie i modernizacji części technologicznej, budowlano - konstrukcyjnej, instalacyjnej oraz budowie niezbędnej infrastruktury technicznej, w tym m.in. budowa kanału odprowadzającego ścieki oczyszczone, wykonanie instalacji higienizacji ścieku oczyszczonego, rozbudowa zaplecza technicznego, budowa linii zasilającej, zagospodarowanie terenu, ogrodzenie i utwardzenie terenu oczyszczalni (rozbudowa oczyszczalni ścieków do maksymalnej dobowej ilość ścieków Qdśr = 426,0 m3/d i Qdmax = 552,3 m3/d wraz z infrastrukturą techniczną. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Warunki realizacji Umowy i jej zakres przedmiotowy, w tym zakres prac projektowych oraz robót określa Program funkcjonalno-użytkowy - Załącznik Nr 1 a do SIWZ oraz wzór umowy - Załącznik Nr 2 do SIWZ.
Finansowanie Inwestycji odbywać się będzie w ramach programu Fundusz Inwestycji Strategicznych Polski Ład w kwocie brutto. Program ten nie przewiduje finansowania w kwocie netto. Przyznawanie bezzwrotnego dofinansowania w kwocie brutto planowanej Inwestycji w ramach Programu Inwestycji Strategicznych odbywa się zgodnie z Uchwałą Rady Ministrów Nr …. z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (dalej: „Uchwała”). Zgodnie z § 4 pkt 1 Uchwały „jako wartość zadania inwestycyjnego przyjmuje się całkowitą łączną wartość wynagrodzenia wykonawcy za wykonanie zadania inwestycyjnego, w tym wartość ceny dostaw określonych w umowie lub umowach mających na celu realizację zadania inwestycyjnego”. Inwestycja „….” dotyczy inwestycji służącej czynnościom opodatkowanym i poza zakresem podatku VAT. Do oczyszczalni ścieków w …. będącej przedmiotem inwestycji zrzucane są ścieki od odbiorców z którymi czynności są opodatkowane jak i niepodlegające podatkowi VAT (np. dotyczące odprowadzania ścieków z gminnych budynków użyteczności publicznej). Zakład budżetowy wystawia faktury VAT na podstawie podpisanych umów. Dla podmiotów poza sferą podatku VAT (np. budynki świetlic wiejskich) zakład wystawia noty księgowe dla gminy …. (bez podatku VAT ten sam podatnik). Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż w przypadku oczyszczalni ścieków będącej przedmiotem inwestycji gmina tylko w marginalnym zakresie wykonuje czynności niepodlegające opodatkowaniu, polegające na przyjmowaniu ścieków do oczyszczalni na potrzeby podmiotów wewnętrznych. Wnioskodawca wyjaśnia ze przedmiotowa infrastruktura objęta inwestycją jest wykorzystywana do działalności gospodarczej zakładu budżetowego gminy w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, gdzie Gmina jest w stanie precyzyjnie obliczyć, na podstawie odczytów - ilość opodatkowanych ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w …, ilość opodatkowanych ścieków dowożonych transportem asenizacyjnym liczona strukturą metrażową (w m3) stanowi ponad 96% oraz - w marginalnym zakresie - do celów innych niż działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (tj. odczyt Ilości niepodlegających opodatkowaniu ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w …). Dlatego też Gmina planuje odliczyć podatek od towarów i usług od planowanej inwestycji metodą indywidualnego prewspółczynnika - metodą metrażową. Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca pragnie przedstawić indywidualny prewspółczynnik, który wyliczany byłby według następującego wzoru
X=Zx100%/(Z+W)
gdzie
X- prewspółczynnik,
Z- ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych, podlegających VAT (w metrach sześciennych),
W - ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji wewnętrznych (Gmina i jednostki budżetowe), niepodlegające VAT (w metrach sześciennych).
Z powyższego wzoru i posiadanych danych za rok 2023, 2024 wynika, że prewspółczynnik wyliczony według powyższego wzoru wynosi odpowiednio za rok - 2023 - 96%, 2024 - 96%. Prewspółczynnik zakładu budżetowego wyliczony według rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. wynosi za 2024 rok 48%.
Kryteria liczenia prewspółczynnika rzeczywistego (metrażowego) mają charakter realny oraz mierzalny i najbardziej odzwierciedlają specyfikę prowadzonej przez zakład budżetowy samodzielnie działalności kanalizacyjnej i dokonywanych nabyć w tym zakresie. Po zakończonym roku realizacji inwestycji Gmina jest w stanie ustalić indywidualny wskaźnik na podstawie ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych i wewnętrznych. Tak obliczony prewspółczynnik będzie skorygowany w styczniu następnego roku do faktycznej wielkości za dany rok.
Zdaniem Wnioskodawcy proporcja wskazana w rozporządzeniu jest nieadekwatna w przypadku opisanych wydatków na infrastrukturę, bowiem w sposób ewidentny nie odpowiada najbardziej specyfice działalności Gminy i dokonywanych nabyć w zakresie infrastruktury, w przeciwieństwie do wskaźnika metrażowego.
Wskazany przez Wnioskodawcę sposób obliczenia proporcji zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego, proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane. Zgodnie z proporcją opartą o realne ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … Gmina jest w stanie określić precyzyjnie, wskazać (procentowo) nie tylko jaka część wydatków przypada wyłącznie na czynności opodatkowane VAT (dające prawo do odliczenia), ale także jaka część przypada na czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, niestanowiące działalności gospodarczej (niedające prawa do odliczenia).
Ponadto, na pytania Organu:
1)Czy w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn. „….” będą Państwo mieli możliwość przyporządkowania wydatków w całości do celów działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?
2)Proszę o przedstawienie analizy porównawczej sposobu określenia proporcji ustalonego według klucza metrażowego oraz wynikającego z ww. rozporządzenia Ministra Finansów dla zakładu budżetowego.
3)Czy wskazany przez Państwa prewspółczynnik metrażowy będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane przez Państwa w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane?
4)Czy wskazany przez Państwa prewspółczynnik metrażowy obiektywnie będzie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?
5)W jaki sposób, przy użyciu jakich urządzeń (aparatura pomiarowa, wodomierze, inne – jakie?) dokonują Państwo pomiaru odbioru ścieków, w tym dowożonych wozami asenizacyjnymi?
6)Czy urządzenia pomiarowe, przy użyciu których dokonują Państwo pomiaru odbioru ścieków umożliwiają dokładny pomiar odbioru ścieków dla poszczególnych odbiorców?
wskazali Państwo odpowiednio:
1)Zadanie inwestycyjne realizowane przez Gminę „…” zostanie sfinansowane częściowo ze środków programu Rządowy fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, a częściowo ze środków własnych Gminy. Głównym beneficjentem zadania inwestycyjnego jest Gmina, która jest inwestorem, natomiast jednostką zarządzającą oczyszczalnią ścieków będzie zakład budżetowy gminy prowadzący działalność m.in. w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Gmina realizując zadanie inwestycyjne „…” będzie ponosić wydatki inwestycyjne dokumentowane przez dostawców oraz wykonawców wystawianymi na Gminę fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami podatku VAT naliczonego.
W ramach prowadzonej działalności w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej Gmina uzyskuje przychody z odpłatnej sprzedaży na rzecz podmiotów trzecich, tj. mieszkańców Gminy, osób prowadzących działalność gospodarczą oraz przedsiębiorstw, na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Czynności te wykonywane na rzecz osób trzecich, pomimo że stanowią zadania własne Gminy zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, są czynnościami opodatkowanymi VAT. W konsekwencji, w związku ze świadczeniem usług opodatkowanych VAT, Gmina odpowiednio rozlicza należny podatek w deklaracjach składanych miesięcznie w ramach JPK-V7M. Wytworzone w ramach Inwestycji „…” środki trwałe są i będą również wykorzystywane przez Wnioskodawcę do odprowadzania ścieków z terenu gminy od jednostek budżetowych gminy (szkoły) i z budynków użyteczności publicznej (świetlic) na terenie gminy. Czynności te odbywają się w ramach potrzeb własnych Gminy i są dokumentowane notami księgowymi (czynności niepodlegające podatkowi VAT w ramach centralizacji jednostek).
W związku z powyższym, modernizowana i rozbudowywana przez Gminę oczyszczalnia ścieków w miejscowości … jest i będzie wykorzystywana zarówno do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (tj. do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT), jak i czynności niepodlegających opodatkowaniu. Gmina wskazuje również, że infrastruktura wodno-kanalizacyjna nie jest i - zgodnie z posiadaną obecnie przez Gminę wiedzą - nie będzie wykorzystywana do wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania VAT. Biorąc pod uwagę zakres działalności realizowanej w ramach gospodarki wodno-kanalizacyjnej, Wnioskodawca nie jest w stanie przyporządkować wydatków z nią związanych wyłącznie do czynności opodatkowanych VAT. Tym samym Gmina zobowiązana jest do stosowania proporcji zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.
2)W załączeniu analiza porównawcza sposobu określenia proporcji według klucza metrażowego oraz wynikającego z Rozporządzenia Ministra Finansów dla zakładu budżetowego.
Wyliczenie prewspółczynnika na 2025 rok dot. inwestycji pn.: „…” metodą metrażową zaproponowaną we wniosku o wydanie interpretacji.
Wyliczenie indywidualnego prewspółczynnika - metodą metrażową według następującego wzoru:
X = Zx100%/(Z+W)
gdzie:
X - prewspółczynnik.
Z - ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT w m3
W - ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach w ramach transakcji wewnętrznych (Gmina i jednostki budżetowe), niepodlegające VAT (w m3).
Ilość opodatkowanych ścieków dowożonych transportem asenizacyjnym w 2024r. – .... m3,
Ilość opodatkowanych ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w … w 2024r. - ..... m3,
Ilość niepodlegających opodatkowaniu ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w … w 2024r. - .... m3.
X = .....
X=96%
Wyliczenie ostateczne współczynnika odliczenia podatku naliczonego za 2024 rok (na podstawie art. 86 ust. 2a-2h u.p.t.u.):
A - roczny obrót z działalności gospodarczej za 2023 rok:
styczeń: .....
luty: ....
marzec: .....
kwiecień: .....
maj: .....
czerwiec: ....
lipiec: ....
sierpień: .....
wrzesień: ....
październik: ....
listopad: ....
grudzień: ....
Razem 2023 r.: ....
P - przychody wykonane za 2023 rok na podstawie sprawozdania Rb-30: .....
I - równowartość odpisów amortyzacyjnych .....
K - stan śr. obrót na początek okresu spraw 1....
L - przychody ogółem: ....
Przychody ze sprzedaży środków trwałych: ....
Odsetki od środków na rachunkach bankowych: ....
P=.....
X=Ax100/P= 47,53%
Po zaokrągleniu w górę: X=48%
3)Zaprezentowany we Wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej sposób obliczenia prewspółczynnika będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane przez Gminę czynności opodatkowane w ramach działalności gospodarczej w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej w oparciu o rzeczywiste dane ilości zrzucanych ścieków do modernizowanej i rozbudowywanej oczyszczalni ścieków.
4)Zdaniem Wnioskodawcy, sposób obliczenia prewspółczynnika (odpowiedź na pytanie 2) będzie najbardziej obiektywnie odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Mając na uwadze zakres zadań realizowanych przez Gminę, zarówno podlegających opodatkowaniu VAT, jak i wykonywanych poza działalnością gospodarczą w rozumieniu VAT, a także możliwość odpowiedniego przyporządkowania wartości sprzedaży do odpowiednich zadań, zasadnym jest, aby poczynione przez Gminę wydatki były rozliczone z zastosowaniem prewspółczynnika, który w najbardziej reprezentatywny sposób odpowiada specyfice działalności i dokonywanych nabyć w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. W ocenie Gminy, brak jest uzasadnienia stosowania do omawianych wydatków prewspółczynnika obliczonego wedle rekomendowanych przez Ministra Finansów zasad wskazanych w Rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r. Jak wspomniano w uzasadnieniu wniosku o wydanie interpretacji, metody obliczania prewspółczynnika przez podmioty objęte zakresem zastosowania Rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. są metodami o charakterze przykładowym, co znajduje potwierdzenie w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, bowiem „W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.”. Oznacza to, iż podmioty te mogą stosować inną metodę określenia proporcji pod warunkiem, że metoda ta zapewnia bardziej dokładne, niż metoda wskazana w rozporządzeniu, przyporządkowanie podatku naliczonego do czynności dających prawo do odliczenia oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą. Mimo iż wskazana w Rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r. metoda jest rekomendowana, nie jest obligatoryjna (jeśli sytuacja danej jednostki uzasadnia odstąpienie od jej stosowania).
W ocenie Wnioskodawcy Gmina może zastosować inny, niż wymienione w ustawie o VAT oraz w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. sposób obliczania prewspółczynnika, precyzyjniej odpowiadający specyfice wykonywanych przez Gminę czynności i dokonywanych nabyć.
5)Gmina w zakresie działalności wodno-kanalizacyjnej ustala ilości zużytych mediów przez poszczególnych odbiorców (mieszkańców gminy, przedsiębiorców, podmioty pozostałe niepodlegające podatkowi VAT w ramach transakcji wewnątrz gminy) zarówno dostarczonej wody jak i odebranych ścieków do/od odbiorców w oparciu o wskazania wynikające z wodomierzy i liczników dopuszczonych do użytkowania i zainstalowanych w poszczególnych punktach odbioru. Odczyt ilości zużytej wody/odebranych ścieków zaczytywany jest do systemu ewidencyjnego zakładu budżetowego. W przypadku odbioru ścieków dowożonych wozami asenizacyjnymi pomiar dokonywany jest na zlewni ścieków na oczyszczalni ścieków, zainstalowane jest urządzenie pomiarowe - czytnik ścieków, przepływomierz elektromagnetyczny i urządzenie do rejestracji ilości ścieków, które określa dokładne ilości zrzucanych ścieków (sporządzany jest wydruk). Następnie te ilości są zaczytywane i fakturowane na poszczególnych odbiorców, od których odbierane są ścieki wozami asenizacyjnymi.
6)W ocenie Gminy, wykorzystywane urządzenia pomiarowe pozwalają na dokonanie możliwie najdokładniejszego pomiaru odebranych ścieków w stosunku do poszczególnych odbiorców. Stosowane urządzenia są powszechnie wykorzystywane na rynku przez podmioty prowadzące działalność w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
Pytania
1)Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku od towarów i usług, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na realizację zadania inwestycyjnego pn. „…”, podczas gdy częściowo inwestycja jest współfinansowana z Rządowego Funduszu Polski Ład w ramach Programu Inwestycji Strategicznych?
2)Czy w związku z realizacją inwestycji „…”, współfinansowanej z Rządowego Funduszu Polski Ład w ramach Programu Inwestycji Strategicznych, Gmina ma prawo do odliczenia części podatku naliczonego wynikającego z faktur w zakresie wydatków inwestycyjnych dotyczących przedmiotowej inwestycji - zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT zastosować bardziej reprezentatywny i odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych przez nią nabyć, indywidualny prewspółczynnik wyliczony według udziału ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w …. w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT (w metrach sześciennych) do ilości ogółem zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT i wewnętrznych niepodlegających VAT (w metrach sześciennych)?
Państwa stanowisko w sprawie
Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i jak i innych przepisów krajowych dotyczących przyznania jednostce samorządu terytorialnego środków z Programu „Polski Ład” nie wynika ograniczenie w kwestii możliwości odliczenia podatku VAT dokumentujących opisane w stanie faktycznym inwestycje.
W kwestii pytania nr 2 Wnioskodawca wyjaśnia, iż z powołanych przepisów ustawy o VAT wynika, że w przypadku ponoszenia przez gminę wydatków na realizację inwestycji, obowiązkiem gminy zarejestrowanej jako czynny podatnik VAT, jest przypisanie konkretnych wydatków inwestycyjnych do określonego rodzaju działalności gospodarczej (opodatkowanej i zwolnionej od VAT) oraz innej niż gospodarcza (poza VAT), z którymi wydatki te są związane. Gmina będąca podatnikiem VAT ma obowiązek dokonania tzw. bezpośredniej alokacji czyli odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu związanych z realizowaną inwestycją.
Jeśli takie wyodrębnienie wydatków inwestycyjnych jest możliwe podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną. Brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do wydatków inwestycyjnych poniesionych na towary i usługi wykorzystywane do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi. Natomiast gdy gmina nie ma możliwości przypisania w całości poniesionych wydatków na realizację inwestycji do działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą przepisy art. 86 ust. 2a-2h ustawy o VAT. Podkreślić należy, że regulacje dotyczące obowiązku wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu tzw. „prewspółczynnika” o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, przez podatników VAT, którzy wykonują również działalność nieobjętą systemem VAT, zapewniają realizację zasady neutralności podatku VAT, która nie daje możliwości odliczania podatku VAT w związku z działalnością pozostającą poza systemem VAT.
W świetle powyższego, gminie w związku z ponoszeniem nakładów na realizację danej inwestycji generalnie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w takim zakresie w jakim wydatki te są związane z wykonywaniem opodatkowanej VAT działalności gospodarczej. Gmina powinna każdorazowo dokonać oceny tego prawa poprzez zbadanie okoliczności i ustalenie czy wydatki poniesione w ramach realizowanej inwestycji będą wykorzystywane do wykonywania tych czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz, w związku z tym, czy zostaną spełnione bądź wykluczone przesłanki do zastosowania zasad określonych w art. 86 ust. 2a-2h ustawy o VAT. Wnioskodawca uważa, iż w zakresie wydatków inwestycyjnych dot. opisanej inwestycji - ma prawo zastosować bardziej reprezentatywny i odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych przez nią nabyć, indywidualny prewspółczynnik wyliczony według udziału ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT (w metrach sześciennych) do ilości ogółem zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT i wewnętrznych niepodlegających VAT (w metrach sześciennych) ponieważ zgodnie z art. 86 ust. 2a i 2b ustawy o VAT prewspółczynnik ten będzie bardziej reprezentatywny i odpowiadający specyfice dokonywanych nabyć.
Prewspółczynnik obliczony na podstawie wzoru z rozporządzenia MF pozwala na odliczenie mniejszej kwoty podatku naliczonego i w przypadku zakładu budżetowego wynosi ok. 48% od zrealizowanych nabyć, co całkowicie nie odzwierciedla wydatków infrastruktury wodno-kanalizacyjnej ponoszonych na działalność gospodarczą.
W przypadku działalności wodno-kanalizacyjnej mamy do czynienia z sytuacją zasadniczo odmienną od powyżej zakładanej. Specyfika tego rodzaju działalności przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w stosunku do niepodlegających VAT. Działalność wod-kan, jest bowiem w głównej mierze działalnością gospodarczą, zaś działania podejmowane w innych niż gospodarczy celach mają tu znaczenie marginalne. W rezultacie, o ile prewspółczynnik proponowany w Rozporządzeniu odpowiada charakterowi określonych obszarów działalności Gminy, to nie uwzględnia specyfiki działalności wodociągowej i kanalizacyjnej. Pogląd ten, był także wielokrotnie potwierdzany przez Naczelny Sąd Administracyjny, np. w wyroku I FSK 425/18 z dnia 19 grudnia 2018 r. Swoboda przyznana podatnikom w ramach art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, daje umożliwić wyboru bardziej reprezentatywnego, aniżeli zawarty w rozporządzeniu, sposobu określenia proporcji.
Mając powyższe na uwadze art. 86 ust. 2h ustawy o VAT należy stwierdzić, że dla Gminy realizującej działalność wodnokanalizacyjną poprzez zakład bardziej reprezentatywnym sposobem jest indywidualnie wyliczony prewspółczynnik. Dane te Wnioskodawca jest w stanie precyzyjne określić na podstawie odczytów liczników wodomierzy i posiadanej dokumentacji.
Reasumując, pomiar ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … pozwala wprost określić zakres wykorzystanych nabyć do czynności opodatkowanych i innych. Stan ten odpowiada treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w którym mowa jest o zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Pozwala jednocześnie na obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane. Planowana inwestycja będzie służyła praktycznie w całości mieszkańcom gminy i tylko w niewielkim stopniu dotyczy działalności poza sferą podatku VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie wskazuję, że dla przejrzystości rozstrzygnięcia uznałem za zasadne udzielenie w pierwszej kolejności odpowiedzi na pytanie nr 2, a następnie na pytanie nr 1 wniosku.
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
Art. 86 ust. 2a ustawy wskazuje, że:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1.zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2.obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Przepis art. 86 ust. 2c ustawy:
Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Z art. 86 ust. 2d ustawy wynika, że:
W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
W myśl art. 86 ust. 2e ustawy:
Podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo. Podatnik jest obowiązany zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten sposób określenia proporcji został zastosowany po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.
Według art. 86 ust. 2f ustawy:
Przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.
Zgodnie z art. 86 ust. 2g ustawy:
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.
W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:
W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Według art. 86 ust. 22 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej „rozporządzeniem”.
W myśl § 1 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia stanowi, że:
Rozporządzenie określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji” oraz wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.
W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.
Według § 2 pkt 8 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to:
a)urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego,
b)jednostkę budżetową,
c)zakład budżetowy.
Na mocy § 3 ust. 1 rozporządzenia:
W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.
Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostki samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jej poszczególnych jednostek organizacyjnych.
W rozporządzeniu ustawodawca podał ustalone według wzoru sposoby określania proporcji m.in. w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, w przypadku jednostki budżetowej oraz zakładu budżetowego.
Zgodnie z § 3 ust. 4 rozporządzenia:
Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku zakładu budżetowego sposób ustalony według wzoru:
X= A x 100 / P
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
P – przychody wykonane zakładu budżetowego.
Według § 2 pkt 4 rozporządzenia stanowi, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o obrocie – rozumie się przez to podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:
a)dokonywanych przez podatników:
- odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,
- odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,
- eksportu towarów,
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem gdyby były wykonywane na terytorium kraju.
W myśl § 2 pkt 11 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o przychodach wykonanych zakładu budżetowego - rozumie się przez to przychody zakładu budżetowego w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, w tym dotacje przekazane temu zakładowi z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszone o kwoty dotacji, które zostały zwrócone, wynikające ze sprawozdania z wykonania planu finansowego, z których zakład ten pokrywał koszty swojej działalności wykonując przypisane mu zadania jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem odsetek od środków na rachunkach bankowych zaliczonych do przychodów z mienia tego zakładu budżetowego oraz odszkodowań należnych temu zakładowi innych niż odszkodowania stanowiące zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.
Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia:
Dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, dochody wykonane jednostki budżetowej oraz przychody wykonane zakładu budżetowego nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskanych z tytułu:
1)dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego – używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;
2)transakcji dotyczących:
a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
b)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie natomiast z § 8 Rozporządzenia:
W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w § 3-7, mogą być przyjęte dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy.
W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Ponadto, jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Jak wynika z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych, podatnik - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy - odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.
W opisie sprawy wskazali Państwo, że są zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach wykonywanej działalności wykonują Państwo zarówno czynności opodatkowane, zwolnione jak i niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Realizują Państwo swoje zadania w zakresie gospodarki komunalnej samodzielnie, jak również poprzez samorządowy zakład budżetowy.
Prowadzili i prowadzą Państwo szereg inwestycji wodno-kanalizacyjnych polegających na budowie kanalizacji, przepompowni oraz brakujących odcinków wodociągu. Inwestycje realizowane są etapami. Ukończone elementy sieci przekazywane są w użytkowanie zakładowi budżetowemu, który jest Państwa jednostką organizacyjną. Przedmiotem działalności zakładu budżetowego jest między innymi odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zaopatrywania w wodę, a także wykonywanie remontów instalacji wodno-kanalizacyjnych. Zakład budżetowy wykonuje usługi na podstawie umów cywilnoprawnych. Odbiorcami usług, świadczonych przez zakład budżetowy są osoby fizyczne, przedsiębiorcy, jednostki i instytucje. W związku z Wnioskiem o dofinansowanie z Programu Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych z dnia 2022-02-25 nr … na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów otrzymali Państwo promesę finansowania ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 zadania inwestycyjnego realizowanego przez gminę polegającego na „…”. Po przeprowadzeniu postępowania przetargowego 30.05.2023r. podpisano umowę z wykonawcą inwestycji. Planowana data zakończenia inwestycji to 30.11.2025r. Wypłaty środków z Promesy planowane są w 2025. Wartość dofinansowania wynosi … zł. Wynagrodzenie wykonawcy wyłonionego w drodze przetargu i zgodnie z podpisaną umową wynosi … złotych.
Finansowanie Inwestycji odbywać się będzie w ramach programu Fundusz Inwestycji Strategicznych Polski Ład w kwocie brutto. Program ten nie przewiduje finansowania w kwocie netto. Przyznawanie bezzwrotnego dofinansowania w kwocie brutto planowanej Inwestycji w ramach Programu Inwestycji Strategicznych odbywa się zgodnie z Uchwałą Rady Ministrów Nr … z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (dalej: „Uchwała”). Inwestycja „…” dotyczy inwestycji służącej czynnościom opodatkowanym i poza zakresem podatku VAT. Do oczyszczalni ścieków w … będącej przedmiotem inwestycji zrzucane są ścieki od odbiorców z którymi czynności są opodatkowane jak i niepodlegające podatkowi VAT (np. dotyczące odprowadzania ścieków z gminnych budynków użyteczności publicznej). Zakład budżetowy wystawia faktury VAT na podstawie podpisanych umów. Dla podmiotów poza sferą podatku VAT (np. budynki świetlic wiejskich) zakład wystawia noty księgowe dla gminy (bez podatku VAT ten sam podatnik). Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż w przypadku oczyszczalni ścieków będącej przedmiotem inwestycji gmina tylko w marginalnym zakresie wykonuje czynności niepodlegające opodatkowaniu, polegające na przyjmowaniu ścieków do oczyszczalni na potrzeby podmiotów wewnętrznych. Przedmiotowa infrastruktura objęta inwestycją jest wykorzystywana do działalności gospodarczej zakładu budżetowego gminy w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, gdzie są Państwo w stanie precyzyjnie obliczyć, na podstawie odczytów - ilość opodatkowanych ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w …, ilość opodatkowanych ścieków dowożonych transportem asenizacyjnym liczona strukturą metrażową (w m3) stanowi ponad 96% oraz – w marginalnym zakresie – do celów innych niż działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (tj. odczyt Ilości niepodlegających opodatkowaniu ścieków ogólnospławnych zrzucanych do oczyszczalni ścieków w …). Dlatego też planują Państwo odliczyć podatek od towarów i usług od planowanej inwestycji metodą indywidualnego prewspółczynnika - metodą metrażową.
Biorąc pod uwagę zakres działalności realizowanej w ramach gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Wnioskodawca nie jest w stanie przyporządkować wydatków z nią związanych wyłącznie do czynności opodatkowanych VAT. Tym samym Gmina zobowiązana jest do stosowania proporcji zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.
Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca pragnie przedstawić indywidualny prewspółczynnik, który wyliczany byłby według następującego wzoru
X=Zx100%/(Z+W)
gdzie
X- prewspółczynnik,
Z- ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych, podlegających VAT (w metrach sześciennych),
W - ilość zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w .. w ramach transakcji wewnętrznych (Gmina i jednostki budżetowe), niepodlegające VAT (w metrach sześciennych).
Z powyższego wzoru i posiadanych danych za rok 2023, 2024 wynika, że prewspółczynnik wyliczony według powyższego wzoru wynosi odpowiednio za rok - 2023 - 96%, 2024 - 96%. Prewspółczynnik zakładu budżetowego wyliczony według rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. wynosi za 2024 rok 48%.
Kryteria liczenia prewspółczynnika rzeczywistego (metrażowego) mają charakter realny oraz mierzalny i najbardziej odzwierciedlają specyfikę prowadzonej przez zakład budżetowy samodzielnie działalności kanalizacyjnej i dokonywanych nabyć w tym zakresie. Po zakończonym roku realizacji inwestycji są Państwo w stanie ustalić indywidualny wskaźnik na podstawie ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … w ramach transakcji zewnętrznych i wewnętrznych. Tak obliczony prewspółczynnik będzie skorygowany w styczniu następnego roku do faktycznej wielkości za dany rok.
Państwa zdaniem proporcja wskazana w rozporządzeniu jest nieadekwatna w przypadku opisanych wydatków na infrastrukturę, bowiem w sposób ewidentny nie odpowiada najbardziej specyfice działalności Gminy i dokonywanych nabyć w zakresie infrastruktury, w przeciwieństwie do wskaźnika metrażowego.
Wskazany przez Państwa sposób obliczenia proporcji zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego, proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane. Zgodnie z proporcją opartą o realne ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w … Gmina jest w stanie określić precyzyjnie, wskazać (procentowo) nie tylko jaka część wydatków przypada wyłącznie na czynności opodatkowane VAT (dające prawo do odliczenia), ale także jaka część przypada na czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, niestanowiące działalności gospodarczej (niedające prawa do odliczenia).
Powyższy sposób obliczenia prewspółczynnika, Państwa zdaniem, będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane przez Gminę czynności opodatkowane w ramach działalności gospodarczej w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej w oparciu o rzeczywiste dane ilości zrzucanych ścieków do modernizowanej i rozbudowywanej oczyszczalni ścieków.
Państwa zdaniem, sposób obliczenia prewspółczynnika będzie najbardziej obiektywnie odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Mając na uwadze zakres zadań realizowanych przez Gminę, zarówno podlegających opodatkowaniu VAT, jak i wykonywanych poza działalnością gospodarczą w rozumieniu VAT, a także możliwość odpowiedniego przyporządkowania wartości sprzedaży do odpowiednich zadań, zasadnym jest, aby poczynione przez Gminę wydatki były rozliczone z zastosowaniem prewspółczynnika, który w najbardziej reprezentatywny sposób odpowiada specyfice działalności i dokonywanych nabyć w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. W Państwa ocenie, brak jest uzasadnienia stosowania do omawianych wydatków prewspółczynnika obliczonego wedle rekomendowanych przez Ministra Finansów zasad wskazanych w Rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r. Metody obliczania prewspółczynnika przez podmioty objęte zakresem zastosowania Rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. są metodami o charakterze przykładowym, co znajduje potwierdzenie w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, bowiem „W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.”. Oznacza to, iż podmioty te mogą stosować inną metodę określenia proporcji pod warunkiem, że metoda ta zapewnia bardziej dokładne, niż metoda wskazana w rozporządzeniu, przyporządkowanie podatku naliczonego do czynności dających prawo do odliczenia oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą. Mimo iż wskazana w Rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r. metoda jest rekomendowana, nie jest obligatoryjna (jeśli sytuacja danej jednostki uzasadnia odstąpienie od jej stosowania).
Gmina w zakresie działalności wodno-kanalizacyjnej ustala ilości zużytych mediów przez poszczególnych odbiorców (mieszkańców gminy, przedsiębiorców, podmioty pozostałe niepodlegające podatkowi VAT w ramach transakcji wewnątrz gminy) zarówno dostarczonej wody jak i odebranych ścieków do/od odbiorców w oparciu o wskazania wynikające z wodomierzy i liczników dopuszczonych do użytkowania i zainstalowanych w poszczególnych punktach odbioru. Odczyt ilości zużytej wody/odebranych ścieków zaczytywany jest do systemu ewidencyjnego zakładu budżetowego. W przypadku odbioru ścieków dowożonych wozami asenizacyjnymi pomiar dokonywany jest na zlewni ścieków na oczyszczalni ścieków, zainstalowane jest urządzenie pomiarowe - czytnik ścieków, przepływomierz elektromagnetyczny i urządzenie do rejestracji ilości ścieków, które określa dokładne ilości zrzucanych ścieków (sporządzany jest wydruk). Następnie te ilości są zaczytywane i fakturowane na poszczególnych odbiorców, od których odbierane są ścieki wozami asenizacyjnymi.
Wykorzystywane urządzenia pomiarowe, Państwa zdaniem, pozwalają na dokonanie możliwie najdokładniejszego pomiaru odebranych ścieków w stosunku do poszczególnych odbiorców. Stosowane urządzenia są powszechnie wykorzystywane na rynku przez podmioty prowadzące działalność w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
W Państwa ocenie Gmina może zastosować inny, niż wymienione w ustawie o VAT oraz w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. sposób obliczania prewspółczynnika. precyzyjniej odpowiadający specyfice wykonywanych przez Gminę czynności i dokonywanych nabyć.
Mają Państwo wątpliwości, czy w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn. „…”, będą mieli Państwo prawo do odliczenia części podatku naliczonego wynikającego z faktur w zakresie wydatków inwestycyjnych dotyczących przedmiotowej inwestycji, zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT w oparciu bardziej reprezentatywny i odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć, indywidualny prewspółczynnik wyliczony według udziału ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT do ilości ogółem zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT i wewnętrznych niepodlegających VAT (pytanie nr 2).
W odniesieniu do Państwa wątpliwości wskazać należy, że przy obliczaniu podatku naliczonego od wydatków związanych z infrastrukturą, w pierwszej kolejności powinny znaleźć odpowiednie zastosowanie regulacje art. 86 ust. 2a i następne ustawy.
W przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe (a z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku ww. inwestycji), podatnik zobowiązany jest do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości, zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a i następne ustawy. Co istotne, jak wynika z wyżej cytowanego przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Z uwagi na różnorodność i bogactwo życia gospodarczego wybór sposobu, według którego dokonuje się tego proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. Przepisy ustawowe wymagają jedynie, aby odpowiadał on najbardziej specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Będzie to spełnione, jeśli sposób ten:
- zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą (co do zasady dotyczącej czynności opodatkowanych VAT), oraz
- obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne (z wyjątkiem celów prywatnych) – gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Sposób określenia proporcji, jak wyżej wskazano, powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że podatnik zobowiązany jest do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez podatnika metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona on wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na podatniku.
Przy czym, korzystając z delegacji ustawowej zawartej w art. 86 ust. 22 ustawy, Minister Finansów, w cyt. wyżej rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r., określił dla jednostek samorządu terytorialnego sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanych przez te jednostki działalności i dokonywanych przez nie nabyć.
W tym miejscu warto przywołać wyrok z 19 grudnia 2018 r. sygn. akt I FSK 1448/18, w którym Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „Skoro sposób określenia proporcji powinien odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, to oczywistym jest, że wobec różnorodności zdarzeń gospodarczych nie jest możliwe wskazanie jednego sposobu do zastosowania przez wszystkich podatników. Z tego względu ustawodawca określił w ustawie o VAT jedynie wymagania, którym powinien on czynić zadość, nakreślił cele, jakie za jego pomocą należy osiągnąć. Są one następujące: obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, obiektywne odzwierciedlenie części wydatków przypadających odpowiednio na działalność gospodarczą oraz inne cele niż działalność gospodarcza (art. 86 ust. 2b pkt 1) i 2) ustawy o VAT). Konsekwentnie ustawodawca „podpowiedział” jedynie dane, które można wykorzystać, żeby ten cel osiągnąć (art. 86 ust. 2c ustawy o VAT)”.
Ustawodawca na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy o VAT, jednak tylko w sytuacji, gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny. Zatem podatnik może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym, najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności.
W wyroku z 26 czerwca 2018 r. sygn. akt I FSK 219/18, Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że zasadne są racje zmierzające do podważenia adekwatności wzoru z rozporządzenia w odniesieniu do działalności wodno-kanalizacyjnej. Zwrócił w tym kontekście uwagę na to, że przyjęta w rozporządzeniu, akcie wykonawczym, metoda obliczania proporcji według klucza obrotu oparta jest na określonych założeniach. Po pierwsze, rozpatrywanie udziału obrotów w ujęciu globalnym przy uwzględnieniu kategorii dochodu wykonanego (rozporządzenie przyjmuje jedynie zróżnicowanie wzorów w odniesieniu do poszczególnych jednostek organizacyjnych – urzędu, jednostki budżetowej i zakładu budżetowego bez podziału na poszczególne rodzaje działalności) opiera się na założeniu o zasadniczo „niegospodarczym” charakterze działalności podejmowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego. Taki wniosek wynikał już z samego uzasadnienia do nowelizacji w zakresie odliczania podatku naliczonego w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych. Propozycja przyjęcia „urzędowego” sposobu rozliczenia dla omawianej kategorii podmiotów była bowiem usprawiedliwiana cechami relewantnymi jednostek samorządu terytorialnego, które z natury rzeczy wykonują działania pozostające poza systemem VAT i w pewnym minimalnym tylko zakresie podejmują działania opodatkowane.
Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę na to, że w przypadku działalności wodno-kanalizacyjnej, specyfika tego rodzaju działalności przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w stosunku do niepodlegających VAT. Działalność wodno-kanalizacyjna jest bowiem w głównej mierze działalnością gospodarczą, zaś działania podejmowane w innych niż gospodarczy celach mają tu znaczenie marginalne. Przyznawane w tym obszarze dotacje mają charakter celowy i z uwagi na relację czynności opodatkowanych do nieopodatkowanych nie mogą być przypisane wyłącznie do działań pozostających poza VAT. Nie można dotacji z zasady traktować jako niemającej związku z działalnością gospodarczą, gdyż jest ona celowa i może dotować właśnie tę sferę działalności gminy (zob. A. Bartosiewicz, Komentarz do art. 86 ustawy o VAT – System Informacji Prawnej LEX). W rezultacie NSA wskazał, że o ile prewspółczynnik proponowany w rozporządzeniu odpowiada charakterowi określonych obszarów działalności gminy, to nie uwzględnia specyfiki działalności wodno-kanalizacyjnej.
Analizując przedstawione okoliczności sprawy na tle przywołanych przepisów prawa, należy stwierdzić, że przedstawiony przez Państwa sposób określenia proporcji w tym konkretnym przypadku, może zostać uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych nabyć. Mając na uwadze Państwa wyjaśnienia oraz przedstawiony sposób wyliczenia proporcji dotyczącej wydatków związanych z realizacją inwestycji pn. „…” należy stwierdzić, że metoda ta zapewni dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane.
W Państwa ocenie, sposób obliczenia prewspółczynnika przedstawiony we wniosku będzie najbardziej obiektywnie odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Mając na uwadze zakres zadań realizowanych przez Gminę, zarówno podlegających opodatkowaniu VAT, jak i wykonywanych poza działalnością gospodarczą w rozumieniu VAT, a także możliwość odpowiedniego przyporządkowania wartości sprzedaży do odpowiednich zadań, zasadnym jest, aby poczynione przez Gminę wydatki były rozliczone z zastosowaniem prewspółczynnika, który w najbardziej reprezentatywny sposób odpowiada specyfice działalności i dokonywanych nabyć w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Gmina w zakresie działalności wodno-kanalizacyjnej ustala ilości zużytych mediów przez poszczególnych odbiorców (mieszkańców gminy, przedsiębiorców, podmioty pozostałe niepodlegające podatkowi VAT w ramach transakcji wewnątrz gminy) zarówno dostarczonej wody jak i odebranych ścieków do/od odbiorców w oparciu o wskazania wynikające z wodomierzy i liczników dopuszczonych do użytkowania i zainstalowanych w poszczególnych punktach odbioru. Odczyt ilości zużytej wody/odebranych ścieków zaczytywany jest do systemu ewidencyjnego zakładu budżetowego. W przypadku odbioru ścieków dowożonych wozami asenizacyjnymi pomiar dokonywany jest na zlewni ścieków na oczyszczalni ścieków, zainstalowane jest urządzenie pomiarowe - czytnik ścieków, przepływomierz elektromagnetyczny i urządzenie do rejestracji ilości ścieków, które określa dokładne ilości zrzucanych ścieków (sporządzany jest wydruk). Następnie te ilości są zaczytywane i fakturowane na poszczególnych odbiorców, od których odbierane są ścieki wozami asenizacyjnymi. Wykorzystywane urządzenia pomiarowe, Państwa zdaniem, pozwalają na dokonanie możliwie najdokładniejszego pomiaru odebranych ścieków w stosunku do poszczególnych odbiorców. Stosowane urządzenia są powszechnie wykorzystywane na rynku przez podmioty prowadzące działalność w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
Tym samym, wskazany przez Państwa sposób określenia proporcji będzie odzwierciedlał, w jakim stopniu będą wykorzystywali Państwo ww. infrastrukturę do działalności gospodarczej, a w jakim do działalności innej niż gospodarcza.
Podsumowując, będą mieli Państwo prawo do odliczenia podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn. „…” w zakresie, w jakim przedmiotowa infrastruktura będzie wykorzystywana do działalności gospodarczej, z zastosowaniem klucza odliczenia wyliczonego według udziału ilości zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT do ilości ogółem zrzucanych ścieków do oczyszczalni ścieków w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT i wewnętrznych niepodlegających VAT. Prawo do odliczenia podatku VAT będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.
Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Ponadto, mają Państwo wątpliwości, czy będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku od towarów i usług, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na realizację zadania inwestycyjnego pn. „….”, podczas gdy częściowo inwestycja jest współfinansowana z Rządowego Funduszu Polski Ład w ramach Programu Inwestycji Strategicznych (pytanie nr 1).
Zauważyć należy, że kwestia kwalifikowalności wydatków (w tym VAT) związana jest z założeniami i zasadami funkcjonowania danego programu, a nie z zasadami dotyczącymi opodatkowania podatkiem VAT określonych czynności, zawartymi w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Jednostki samorządu terytorialnego mogą - w odniesieniu do określonych czynności wykonywanych w ramach realizowanych przez nie działań - posiadać status podatnika VAT. W takiej sytuacji ciążą na nich obowiązki i przysługują im prawa wynikające z przepisów i zasad funkcjonowania systemu VAT, w tym prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do działalności opodatkowanej.
Przepisy o VAT nie ograniczają możliwości pozyskania dofinansowania od podmiotu trzeciego lub z zewnętrznego funduszu na kwotę VAT - niezależnie od kwestii czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanych zakupów, czy też prawo to nie przysługuje.
Kwestia ewentualnego wpływu prawa do odliczenia podatku naliczonego lub jego zwrotu na kalkulację wysokości wsparcia inwestycji ze środków Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład wykracza poza ramy systemu VAT.
W przedmiotowej sprawie, przy obliczaniu podatku naliczonego powinny znaleźć odpowiednie zastosowanie regulacje art. 86 ust. 2a i następne ustawy.
W przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, podatnik zobowiązany jest do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości, zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a i następne ustawy.
W związku z powyższym, będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadania inwestycyjnego pn. „…”, w sytuacji gdy inwestycja jest częściowo współfinansowana z Rządowego Funduszu Polski Ład w ramach Programu Inwestycji Strategicznych, w zakresie w jakim towary i usługi zakupione do realizacji tego zadania inwestycyjnego będą służyły czynnościom opodatkowanym.
Zauważyć trzeba, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części zależne jest od spełnienia przesłanek określonych w art. 86 ust. 1 ustawy (w przypadku odliczenia częściowego – art. 86 ust. 2a i następne z uwzględnieniem zapisów rozporządzenia), i niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy, a tym samym nie jest zależne od źródła finansowania inwestycji.
Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja została wydana na podstawie wskazania przez Państwa we wniosku, że „(…) sposób obliczenia prewspółczynnika będzie najbardziej obiektywnie odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza (…)” oraz „(…) wykorzystywane urządzenia pomiarowe pozwalają na dokonanie możliwie najdokładniejszego pomiaru odebranych ścieków w stosunku do poszczególnych odbiorców.”
Zastrzegam, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź kontroli celno-skarbowej zostanie ustalone, że metoda przedstawiona we wniosku, oceniona przez Państwa jako najbardziej reprezentatywna, nie zapewni dokonania odliczenia podatku naliczonego od wydatków objętych opisem sprawy związanych bezpośrednio z inwestycją wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą oraz nie będzie obiektywnie odzwierciedlała części wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na inne cele, a więc nie będzie metodą najbardziej odpowiadającą specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych przez Państwa nabyć, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Odnosząc się do powołanej przez Państwa interpretacji wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
