Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 13 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko Ubezpieczycielowi. Uzupełniła go Pani dwoma pismami z 4 lipca 2025 r. (wpływ 4 lipca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie oraz pismem z 21 lipca 2025 r. (wpływ 21 lipca 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) (zwana dalej „Wnioskodawczynią”), osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w zakresie wynajmu krótkoterminowego – jest właścicielką budynku położonego w miejscowości (…), który od 2020 r. jest ujęty w ewidencji środków trwałych Jej działalności i podlega amortyzacji.

W (…) 2021 r. budynek ten uległ zniszczeniu na skutek pożaru. Wnioskodawczyni posiadała zawartą w (…) 2021 r. polisę ubezpieczeniową z (…) (zwanym dalej „Ubezpieczycielem”), obejmującą ochronę tego budynku.

Ze względu na spór co do zasadności i wysokości wypłaty odszkodowania, (…) odmówiło wypłaty świadczenia. W konsekwencji Wnioskodawczyni rozpoczęła postępowania prawne, polegające na złożeniu pozwu przeciwko firmie ubezpieczeniowej.

Wnioskodawczyni na potrzeby procesu sądowego zawarła umowę zlecenia z adwokatem (…). Przedmiotem tej umowy było podejmowanie działań na etapie sądowym w I instancji, w celu dochodzenia roszczeń ubezpieczeniowych dla poszkodowanej w celu uzyskania odszkodowania w związku ze zdarzeniem z dnia (…) 2021 r.

Finalnie, w dniu (…) 2024 r. pomiędzy (…) a (…) doszło do zawarcia ugody sądowej. Przedmiotem ugody było uchylenie przez Strony sporu w związku ze szkodą, w wyniku której na skutek pożaru doszło do uszkodzenia budynku położonego w (…). Kwota wypłaconego odszkodowania wyniosła (…) zł.

Z powodu braku wcześniejszej wypłaty środków, Wnioskodawczyni sfinansowała odbudowę budynku z pożyczek udzielonych przez osoby prywatne (brat i matka). Remont trwał dwa lata i został zakończony przed podpisaniem ugody z Ubezpieczycielem. Wszystkie koszty odbudowy zostały ujęte w księgach rachunkowych jako remont środka trwałego i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Pożyczki nie były księgowane jako wydatek firmowy, natomiast odsetki od nich, dopiero po ich spłacie w (…) 2025 r. zostały ujęte w kosztach podatkowych.

Po otrzymaniu środków z ugody sądowej, Wnioskodawczyni spłaciła pożyczki (kapitał oraz odsetki) oraz pokryła koszty pomocy prawnej przeciwko Ubezpieczycielowi. Część środków (ok. (…) zł) pozostała niewykorzystana. Wnioskodawczyni planuje jeszcze niewielkie wydatki remontowe w roku 2025.

Faktura za usługi adwokata została wystawiona na dane działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Zawiera NIP firmy oraz została ujęta w ewidencji kosztów.

Doprecyzowanie opisu sprawy

W piśmie z 4 lipca 2025 r. na pytania zawarte w wezwaniu wskazała Pani poniższe informacje:

1.Czy jest Pani zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, zidentyfikowanym pod numerem: (…).

2.Jakiego rodzaju działalność gospodarczą Pani prowadzi? Czy są to czynności:

a)opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)zwolnione od podatku od towarów i usług czy

c)niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Odpowiedź:

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wynajmie krótkoterminowym. Przeważającym kodem, pod którym prowadzona jest działalność gospodarcza jest kod: 55.20.Z Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania. Działalność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

3.Czy usługi adwokata, o których mowa we wniosku, nabyła Pani do celów pozostających w związku z potrzebami prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej? Jeśli tak, to proszę o wykazanie związku nabytych usług z Pani działalnością gospodarczą i konkretnymi z ww. czynności.

Odpowiedź:

Wnioskodawczyni wskazuje, że usługi adwokata, o których mowa we wniosku, zostały nabyte do celów pozostających w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Wyjaśniając tę kwestię zauważyć należy w pierwszej kolejności, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu krótkoterminowego.

Wynajem ten prowadzony był w budynku, który uległ zniszczeniu w skutek pożaru, a jego odbudowanie i wyremontowanie było niezbędne do dalszego prowadzenia działalności. Bez nieruchomości prowadzenie tego rodzaju działalności przez Wnioskodawczynie nie byłoby możliwe. Uzyskanie potrzebnego odszkodowania na odbudowę nieruchomości nie byłoby natomiast możliwe bez wsparcia prawnego. Zauważyć należy, że dla ubezpieczyciela, który sam jest podmiotem profesjonalnym z dużym zapleczem prawnym i finansowym kwota dochodzonego odszkodowania była sporna, zaś Wnioskodawczyni sama nie posiadając kwalifikacji prawnych zmuszona była skorzystać z pomocy specjalisty. Wydatek ten był niezbędny mając na uwadze charakter sprawy, jak i fakt że Wnioskodawczyni w sporze występowała jako podmiot o znacznie słabszej pozycji od dużego towarzystwa ubezpieczeniowego.

Zauważyć należy więc, że wydatek ten był powiązany z ochroną majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej, a w szczególności dotyczył budynku ujętego w ewidencji środków trwałych, służącego do świadczenia usług najmu krótkoterminowego, które podlegają opodatkowaniu VAT. Jak wskazano w piśmie z dnia 1.04.2019 r., wydanym przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, IPPP3/443-1069/14-3/19/S/RD: „Usługi prawnicze zmierzające do ochrony interesu prawnego podatnika, w tym obrony jego egzystencji i odzyskanie należącego do niego majątku, służą w ogólności zapewnieniu istnienia podatnika, a tym samym umożliwieniu działalności opodatkowanej w przyszłości”.

W przypadku Wnioskodawczyni usługi prawnicze zostały nabyte w związku z postępowaniem przeciwko ubezpieczycielowi, który odmówił wypłaty odszkodowania za zniszczenie ww. budynku w wyniku pożaru. Celem tych usług oraz podejmowane w ramach tych usług czynności pełnomocnika w postępowaniu (sporządzanie pism, stawiennictwo w sądzie, udział i negocjacje przy zawarciu ugody), było uzyskanie środków niezbędnych do sfinansowania odbudowy budynku wykorzystywanego do świadczenia usług najmu opodatkowanych VAT. Uzyskane odszkodowanie posłużyło bezpośrednio pokryciu kosztów odbudowy oraz spłacie pożyczek zaciągniętych na ten cel. Bez tego działalność nie mogłaby być dalej kontynuowała, a samo przedsiębiorstwo nie mogłaby funkcjonować.

Jak wskazuje utrwalone orzecznictwo TSUE (np. wyrok w sprawie C-98/98 Midland Bank), podatnik ma prawo do odliczenia VAT również od wydatków ogólnych, stanowiących element kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Również NSA w wyroku z dnia 8 marca 2022 r. (I FSK 1760/18) potwierdził, że pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi uzasadnia prawo do odliczenia VAT. Słusznie zauważa on w tym orzeczeniu, że „koncepcja spełnienia warunku prawa do odliczenia przy istnieniu tylko pośredniego związku z zakupów z działalnością opodatkowana została zaaprobowana w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyroki NSA: z 13 listopada 2013 r., ygn.. akt I FSK 1606/12; z 31 sierpnia 2018 r., ygn.. akt I FSK 1370/16; z 2 kwietnia 2019 r., ygn.. akt I FSK 561/17; CBOSA)”.

Związek nabytych usług z działalnością gospodarczą ma więc w przypadku opisanym we wniosku charakter co najmniej pośredni, a ich poniesienie było konieczne w celu kontynuowania działalności i uzyskiwania opodatkowanych przychodów. Znajduje to także potwierdzenie w stanowisku prezentowanym dotychczas przez Dyrektora KIS, który wskazywał, że: „W zaistniałej sytuacji nabywane usługi prawnicze należy uznać za wydatki związane z kosztami ogólnej działalności, które ze względu na charakter bądź moment poniesienia nie mogły zostać uznane za element kosztowy wyświadczonych usług. Podatek naliczony z tytułu takich kosztów podlega odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności gospodarczej podatnika” (Pismo z dnia 1.04.2019 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, IPPP3/443-1069/14-3/19/S/RD, Ustalenie prawa do odliczenia podatku naliczonego od usług prawniczych, http://sip.mf.gov.pl.) Faktura za usługi adwokata została wystawiona na dane działalności gospodarczej (z NIP), ujęta w ewidencji kosztów działalności i dotyczyła obrony majątku wykorzystywanego wyłącznie w działalności gospodarczej, bez którego działalność nie mogłaby być realizowana. Wydatki te miały zatem związek z ochroną i zachowaniem źródła przychodów z działalności opodatkowanej.

Dodatkowo, stanowisko to znajduje potwierdzenie w korzystnych interpretacjach indywidualnych, m.in.:

·interpretacja Dyrektora KIS z 1.04.2019 r. (IPPP3/443-1069/14-3/19/S/RD),

·interpretacja Dyrektora KIS z 22.01.2015 r. (IBPP2/443-1012/14/IK)

·interpretacja Dyrektora KIS z 9.06.2022 r. (0111-KDIB3-1.4012.165.2022.2.ABU),

·interpretacja Dyrektora KIS z 23.12.2020 r. (0113-KDIPT1-1.4012.727.2020.4.MG),

które potwierdzają możliwość odliczenia podatku VAT od usług prawnych dotyczących sporów związanych z działalnością gospodarczą, w tym z majątkiem trwałym.

W związku z powyższym, nabyte usługi prawne są w pełni związane z prowadzoną przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarczą i spełniają przesłanki określone w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, uprawniające do odliczenia podatku naliczonego.

4.Jeżeli usługi adwokata, które Pani nabyła, służą poza działalnością opodatkowaną podatkiem VAT, również działalności zwolnionej od podatku VAT lub/i niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, to czy ma Pani możliwość przypisania nabytych usług do poszczególnych rodzajów czynności?

Odpowiedziała Pani, że:

Z uwagi, iż Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu i niebędącą zwolnioną z opodatkowania pytanie to jej nie dotyczy.

Ponadto, w piśmie z 21 lipca 2025 r. wskazała Pani, że:

(…) usługi świadczone przez Wnioskodawczynię w ramach działalności polegającej na wynajmie krótkoterminowym, stanowią czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko Ubezpieczycielowi, w związku z tym, że budynek objęty postępowaniem stanowi środek trwały firmy, a faktura została wystawiona na firmę z numerem NIP?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, przysługuje Jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko (…).

Jak wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego stanowi podstawowy element konstrukcji unijnego systemu podatku od wartości dodanej (VAT), realizujący zasadę neutralności VAT dla podatników tego podatku, jak stwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE (dalej jako „TSUE”) w sprawie C-268/83 Rompelman: „system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie podmiotu gospodarczego od obciążeń z tytułu podatku VAT przypadającego do zapłaty lub zapłaconego w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT gwarantuje w ten sposób, że wszelka działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu lub rezultatu, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny pod warunkiem, że działalność ta podlega temu podatkowi”.

Podstawowym warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest związek nabywanych towarów lub usług z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT. Jeśli dany zakup wiąże się wyłącznie z działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT, co do zasady podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Kwestię związku zakupu z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT należy oceniać na moment nabycia towarów lub usług (C-97/90 Lennartz).

Związek nabywanych towarów lub usług z działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Kwestia ta jest przedmiotem bogatego orzecznictwa TSUE (m.in. C-408/98, Abbey National plc, C-456/03 Kretztechnik AG, C-104/12 Wolfram Becker, C-126/14 Sveda UAB, C-132/16 Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments).

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, iż określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można także mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów (por. Wyrok NSA z 8 marca 2022 r., I FSK 1760/18, LEX nr 3360716.)

Także zdaniem TSUE prawo do odliczenia powinno być przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją zakupową a transakcją objętą podatkiem należnym (lub większą liczbą takich transakcji), dającą prawo do odliczenia, gdy zakupy te należą do kosztów ogólnych podatnika i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Tego rodzaju wydatki mają bowiem bezpośredni i ścisły związek z całością działalności gospodarczej podatnika.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w orzeczeniu z 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Commissioners of Customs and Excise przeciw Midland Bank (dostępny: LEX – wersja elektroniczna wraz z glosą M. Ignasiak (w:) W. Nykiel i A. Zalasiński, Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach podatkowych. Komentarz, WK 2014), wyjaśnił, że ogólne koszty działalności podatnika spełniają co do zasady wymagany przez przepisy związek z całokształtem (opodatkowanej lub nieopodatkowanej) działalności podatnika. Podatek od towarów i usług naliczony z tytułu takich kosztów podlegać zatem będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika.

Istotnym wnioskiem wynikającym z powołanego wyżej wyroku jest zatem między innymi to, że kosztami ogólnej działalności są również wydatki, które ze względu na charakter bądź moment poniesienia nie mogły zostać uznane za element kosztowy sprzedawanych towarów lub wyświadczonych usług. Podatek naliczony z tytułu takich kosztów podlegać będzie odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika. Jeżeli zatem usługi i związane z nimi wydatki poniesiono w związku z działalnością opodatkowaną, to mimo ich ogólnego charakteru, podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni poniosła wydatki na obsługę prawną, której przedmiotem było podejmowanie działań na etapie sądowym w I instancji, w celu dochodzenia roszczeń ubezpieczeniowych dla poszkodowanej, w celu uzyskania dla zlecającej odszkodowania, w związku ze zdarzeniem z (…) 2021 r. Należy zaznaczyć, iż usługa adwokacka dotyczyła sporu z ubezpieczycielem o odszkodowanie za szkodę w budynku firmowym. Budynek ten był ujęty w ewidencji środków trwałych i służył działalności gospodarczej, a zatem koszty jego ochrony prawnej można powiązać z działalnością opodatkowaną. Przedmiotem działalności Wnioskodawczyni jest najem krótkoterminowy, który wykonywany był i jest nadal w przedmiotowym budynku. Bez niego więc świadczenie usług nie byłoby możliwe. Ponadto Faktura za usługi prawne została wystawiona na firmę, ponieważ zawiera dane firmy oraz numer NIP.

Usługi prawnicze zmierzające do ochrony interesu prawnego podatnika, w tym obrony jego egzystencji i odzyskania należącego do niego majątku, służą w ogólności zapewnieniu istnienia podatnika, a tym samym umożliwieniu prowadzenia działalności opodatkowanej w przyszłości.

Wydatek ten dotyczył zatem działalności opodatkowanej, a konkretnie uzyskania odszkodowania za budynek stanowiący środek trwały firmy. W takich warunkach są to pierwsze i podstawowe koszty związane z funkcjonowaniem firmy, bez których niemożliwe byłoby jej istnienie na przyszłość i prowadzenie po zakończeniu sporów działalności opodatkowanej. Dzięki nabytym usługom prawnym Wnioskodawczyni otrzymała od ubezpieczyciela odszkodowanie potrzebne do spłaty zaciągniętych na odbudowę środka trwałego pożyczek.

Ponoszone w związku z tym przez Wnioskodawczynię wydatki na usługi prawne, poniesione zostały w związku z koniecznością obrony Jej interesów oraz umożliwienia kontynuowania prowadzonej przez Nią działalności gospodarczej, a tym samym generowania przychodów. Zatem, w Jej ocenie, tego rodzaju wydatki poniesione we wskazanych okolicznościach należałoby postrzegać jako wydatki związane z zachowaniem oraz zabezpieczeniem źródła przychodów.

Bezspornym jest przy tym, że opisany zakup usług prawniczych nie ma bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością. Należy bowiem zauważyć, że nabycie przedmiotowych usług nie będzie generować bezpośrednio żadnych opodatkowanych czynności przez Wnioskodawczynię. Jednakże w zaistniałej sytuacji nabywane usługi prawnicze należy uznać za wydatki związane z kosztami ogólnej działalności, które ze względu na charakter bądź moment poniesienia nie mogły zostać uznane za element kosztowy wyświadczonych usług. Podatek naliczony z tytułu takich kosztów podlega odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności gospodarczej podatnika.

Podobne stanowisko co do charakteru usług prawnych w prowadzonej działalności oraz możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego znalazło także odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług. Organy interpretacyjne, jako prawidłowe oceniały stanowiska podmiotów składających wnioski o wydanie interpretacji, w jakim przyjmowały prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z nabywaniem usług pomocy prawnej, celu uzyskania m.in. odszkodowania, czy też innych sporach cywilnych (por. pismo z dnia 1 kwietnia 2019 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, IPPP3/443-1069/14-3/19/S/RD, http://sip.mf.gov.pl; pismo z dnia 9 czerwca 2022 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB3-1.4012.165.2022.2.ABU, http://sip.mf.gov.pl; pismo z dnia 23 grudnia 2020 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT1-1.4012.727.2020.4.MG, http://sip.mf.gov.pl.).

Z lektury tychże interpretacji należy ustalić, że analiza powołanych przepisów prawa w kontekście opisanego stanu sprawy pozwala na uznanie, że poniesione wydatki na nabycie usług prawnych, objętych zakresem wniosku, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, z wykonywanymi przez Wnioskodawczynię czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Dzięki nabywanym usługom prawnym Wnioskodawczyni otrzymała już odszkodowanie wynikające z ugody.

Środki te uzyskane zostały m.in. dzięki poniesionym kosztom profesjonalnej pomocy prawnej. Środki te – jak wskazano w stanie faktycznym – zostały przeznaczone na pokrycie zobowiązań i na wznowienie działalności gospodarczej, w ramach której wykonywane będą czynności opodatkowane. Wydatki te związane są zatem z ogólnym całokształtem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni.

W konsekwencji, Wnioskodawczyni stwierdza, że ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od usług prawniczych dotyczących prowadzonych sporów sądowych i ugodowych o odszkodowanie z ubezpieczycielem, jak również w myśl art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, Wnioskodawczyni ma prawo do przeniesienia nadwyżki podatku naliczonego na kolejne okresy rozliczeniowe lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady, które dotyczą odliczania podatku naliczonego są sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, w świetle którego:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wskazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast w oparciu o art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z treści powołanych przepisów art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy wynika, że za podatnika podatku od towarów i usług będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z wniosku wynika, że jest Pani zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Prowadzi Pani działalność gospodarczą polegającą na wynajmie krótkoterminowym. Usługi świadczone przez Panią w ramach działalności polegającej na wynajmie krótkoterminowym, stanowią czynności opodatkowane podatkiem VAT. Działalność ta nie jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT. Jest Pani właścicielką budynku, który od 2020 r. jest ujęty w ewidencji środków trwałych Pani działalności i podlega amortyzacji. W (…) 2021 r. budynek ten uległ zniszczeniu na skutek pożaru. Posiada Pani zawartą w (…) 2021 r. polisę ubezpieczeniową obejmującą ochronę tego budynku. Ze względu na spór co do zasadności i wysokości wypłaty odszkodowania, Ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczenia. W konsekwencji, rozpoczęła Pani postępowania prawne, polegające na złożeniu pozwu przeciwko firmie ubezpieczeniowej. Na potrzeby procesu sądowego zawarła Pani umowę zlecenia z adwokatem. Usługi adwokata zostały nabyte do celów pozostających w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Prowadzi Pani działalność gospodarczą w zakresie wynajmu krótkoterminowego. Wynajem ten prowadzony był w budynku, który uległ zniszczeniu w skutek pożaru, a jego odbudowanie i wyremontowanie było niezbędne do dalszego prowadzenia działalności. Bez nieruchomości prowadzenie tego rodzaju działalności przez Panią nie byłoby możliwe. Uzyskanie potrzebnego odszkodowania na odbudowę nieruchomości nie byłoby natomiast możliwe bez wsparcia prawnego. Dla ubezpieczyciela, który sam jest podmiotem profesjonalnym z dużym zapleczem prawnym i finansowym kwota dochodzonego odszkodowania była sporna, Pani zaś sama nie posiadając kwalifikacji prawnych zmuszona była skorzystać z pomocy specjalisty. Wydatek ten był niezbędny mając na uwadze charakter sprawy, jak i fakt, że Pani w sporze występowała jako podmiot o znacznie słabszej pozycji od dużego towarzystwa ubezpieczeniowego. Wydatek ten był powiązany z ochroną majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej, a w szczególności dotyczył budynku ujętego w ewidencji środków trwałych, służącego do świadczenia usług najmu krótkoterminowego, które podlegają opodatkowaniu VAT. W Pani przypadku usługi prawnicze zostały nabyte w związku z postępowaniem przeciwko ubezpieczycielowi, który odmówił wypłaty odszkodowania za zniszczenie ww. budynku w wyniku pożaru. Celem tych usług oraz podejmowane w ramach tych usług czynności pełnomocnika w postępowaniu (sporządzanie pism, stawiennictwo w sądzie, udział i negocjacje przy zawarciu ugody), było uzyskanie środków niezbędnych do sfinansowania odbudowy budynku wykorzystywanego do świadczenia usług najmu opodatkowanych VAT. Uzyskane odszkodowanie posłużyło bezpośrednio pokryciu kosztów odbudowy oraz spłacie pożyczek zaciągniętych na ten cel. Bez tego działalność nie mogłaby być dalej kontynuowała, a samo przedsiębiorstwo nie mogłoby funkcjonować. Faktura za usługi adwokata została wystawiona na dane Pani działalności gospodarczej, zawiera NIP firmy oraz została ujęta w ewidencji kosztów.

Pani wątpliwości dotyczą wskazania, czy przysługuje Pani prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko Ubezpieczycielowi, w związku z tym, że budynek objęty postępowaniem stanowi środek trwały firmy, a faktura została wystawiona na firmę z numerem NIP.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Analiza powołanych przepisów prawa w kontekście opisanego stanu sprawy pozwala na uznanie, że poniesione wydatki na nabycie usług adwokata mają pośredni związek z wykonywanymi przez Panią w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, są spełnione, ponieważ jest Pani zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a jak wynika z opisu sprawy, usługi adwokata zostały nabyte przez Panią do celów pozostających w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej, w związku z postępowaniem przeciwko ubezpieczycielowi, który odmówił wypłaty odszkodowania za zniszczenie ww. budynku w wyniku pożaru. Celem tych usług oraz podejmowane w ramach tych usług czynności pełnomocnika w postępowaniu (sporządzanie pism, stawiennictwo w sądzie, udział i negocjacje przy zawarciu ugody), było uzyskanie środków niezbędnych do sfinansowania odbudowy budynku wykorzystywanego do świadczenia usług najmu opodatkowanych VAT. Uzyskane odszkodowanie posłużyło bezpośrednio pokryciu kosztów odbudowy oraz spłacie pożyczek zaciągniętych na ten cel. Bez tego działalność nie mogłaby być dalej kontynuowana, a samo przedsiębiorstwo nie mogłoby funkcjonować.

W związku z powyższym – zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy – przysługuje Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko Ubezpieczycielowi, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy.

Podsumowując, przysługuje Pani prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury za usługi adwokata prowadzącego sprawę przeciwko Ubezpieczycielowi.

Zatem, Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.