
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:
–zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy, świadczonych przez Pana usług zarządzania na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową,
–uznania najmu prywatnego mieszkań za transakcje pomocnicze oraz niewliczania przychodów z ww. najmu prywatnego mieszkań do limitu zwolnienia z art. 113 ust. 1 ustawy.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 maja 2025 r. (wpływ 13 maja 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Podatnik planuje rozpocząć działalność w zakresie świadczenia usług pomocniczych na rzecz przedszkola będącego placówką oświatową. Jednocześnie firma podatnika nie będzie samodzielnie placówką oświatową. Czynności planowane przez Podatnika zostały opisane w art. 10 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.):
1.koordynacja zapewnienia warunków działania placówek oświatowych,
2.zapewnienie obsługi administracyjnej i obsługi finansowej jednostki,
3.koordynacja wykonywania remontów,
4.koordynacja zaopatrzenia przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania.
Jednocześnie podatnik planuje skorzystać z ryczałtowej formy opodatkowania oraz będzie prowadził wynajem mieszkań prywatnych na rzecz wyłącznie osób fizycznych.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan następujące informacje:
Na pytanie „Na jakiej podstawie będzie Pan świadczył opisane we wniosku usługi na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola)?”, odpowiedział Pan, że „Usługi będą świadczone na podstawie umowy miedzy placówką oświatową, a prowadzoną przeze mnie firmą w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej.”
Na pytanie „Czy usługi, o których mowa we wniosku, będzie Pan świadczył wyłącznie na rzecz jednego podmiotu prowadzącego działalność oświatową?”, wskazał Pan, że „Na etapie planowanej współpracy pytanie dotyczy jednego podmiotu, jednakże w przyszłości nie wykluczam współpracy z większą liczbą placówek oświatowych.”
Na pytanie „Czy i w jakim zakresie w ramach świadczenia usług na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola) będzie Pan świadczył również usługi opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz czy usługi te będą świadczone w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy Prawo oświatowe?”, podał Pan, że „Planowana działalność zakłada realizację jako podmiot wspomagający wykonanie zadań opisanych w art. 10 ust. 1 ustawy prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, 1672, 1718 i 2005).”
Na pytanie „Czy usługi na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola) będą wchodziły w skład usługi kompleksowej, jeżeli tak to jakiej?”, wskazał Pan, że „Usługa świadczona na rzecz przedszkola będzie stanowiła podstawową działalność podatnika.”
Na pytanie „Czy ww. usługi świadczone przez Pana na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola), będą usługami podstawowymi czy usługami ściśle związanymi z usługą podstawową?”, odpowiedział Pan, że „Przedmiotowe usługi będą stanowiły usługi pomocnicze dla działalności podstawowej placówek oświatowych opisanych w art. 10 ust. 1 prawa oświatowego.”
Na pytanie „Jeśli ww. usługi będą usługami ściśle związanymi z usługą podstawową, to proszę o wskazanie:
a)Z jaką konkretnie usługą podstawową będą one związane?
b)Czy usługi podstawowe, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, jeśli tak, to na podstawie jakiego przepisu ustawy o podatku od towarów i usług?
c)Czy świadczone przez Pana usługi na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola), będą niezbędne do świadczenia usługi podstawowej? Na czym ta niezbędność polega?
d)Czy głównym celem świadczonych przez Pana usług na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową (przedszkola), będzie osiągnięcie dodatkowego dochodu, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających ze zwolnienia?”,
odpowiedział Pan, że:
a)„Usługi będą związane z prowadzeniem placówki oświatowej, niezbędne do realizacji zadań opisanych w art. 10 prawa oświatowego.
b)Tak, usługi podstawowe korzystają ze zwolnienia na podstawie: art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a) VAT, t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.): usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane:
a) w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, 1672, 1718 i 2005).
c)Tak, usługi wykonywane przeze mnie będą niezbędne do świadczenia usługi podstawowej i będą polegać na wspieraniu placówki oświatowej w realizacji zadań opisanych w art. 10 prawa oświatowego.
d)Nie, działania podejmowane w ramach prowadzonej działalności mają na celu realizację podstawowych zadań placówki oświatowej i nie mają na celu osiągania dodatkowych dochodów przez placówki oświatowe.”
Na pytanie „Czy najem prywatny mieszkań, który zamierza Pan prowadzić, będzie korzystał ze zwolnienia od podatku VAT? Jeżeli tak, to proszę wskazać na jakiej podstawie prawnej (np. art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.)?”, podał Pan, że „Najem będzie korzystał ze zwolnienia opisanego w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.).”
Pytania
1)Czy podatnik ma prawo do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia VAT opisanego w art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT?
2)Czy najem prywatny mieszkań podatnika będzie stanowił transakcje pomocniczą w rozumieniu art. 113 ust. 2 pkt 2 VAT?
Pana stanowisko w sprawie
Pytanie nr 1.
Zdaniem Podatnika, w opisanym zdarzeniu przyszłym znajdzie zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT w zakresie zwolnienia przedmiotowego.
Uzasadnienie:
Świadczenie usług zarządzania na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową – prowadzenie przedszkoli i szkół objętych systemem oświaty w rozumieniu przepisów prawa oświatowego podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług jako świadczenie usług ściśle związanych z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywanych w formach i na zasadach określonych w przepisach prawa oświatowego.
W opisywanym zdarzeniu przyszłym Podatnik będzie wykonywał czynności, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.):
1)koordynacja zapewnienia warunków działania placówek oświatowych,
2)zapewnienie obsługi administracyjnej i obsługi finansowej jednostki,
3)koordynacja wykonywania remontów,
4)koordynacja zaopatrzenia przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 z późn. zm.).
W myśl art. 132 ust. 1 lit. h ww. Dyrektywy: „Państwa członkowskie zwalniają świadczenie usług i dostawę towarów ściśle związanych z opieką nad dziećmi i młodzieżą przez podmioty prawa publicznego lub przez inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie”.
Z uregulowań zawartych w art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a VAT wynika, że zwolnienie od podatku obejmuje również dostawę towarów i świadczenie usług ściśle związanych z usługami opieki nad dziećmi i młodzieżą świadczonymi w formach i na zasadach określonych w odpowiednich przepisach, tj. w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
Przy czym określenie „ścisły związek” oznacza, że do wykonania usługi podstawowej niezbędna jest dostawa towarów lub świadczenie usług pomocniczych, przy czym nie może to być jakikolwiek związek, lecz relacja o charakterze wskazującym na nieodzowność tych ostatnich dla prawidłowego przebiegu podstawowej działalności.
Zauważyć zatem należy, że planowane przez Podatnika czynności będą realizacją obowiązków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania placówki oświatowej i bez ich realizacji placówka oświatowa nie mogłaby funkcjonować ani realizować funkcji oświatowej, wynikającej z przepisów prawa oświatowego. Tym samym wskazać należy, że realizacja tych obowiązków jest świadczeniem usług ściśle związanych z usługami świadczonymi przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy prawo oświatowe, ewentualnie usługą ściśle związaną z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywanymi w formach i na zasadach określonych w przepisach ustawy prawo oświatowe i przez to w opisanym zdarzeniu przyszłym powinno znaleźć zastosowanie zwolnienie opisane w art. 43 ust. 1 pkt 24.
Pytanie 2.
Zdaniem Podatnika, najem prywatny stanowi transakcje pomocniczą w rozumieniu art. 113 ust. 2 pkt 2 VAT i nie powinien być zaliczany do limitu przychodów opisanego w art. 113 ust. 1 VAT.
Uzasadnienie:
Zgodnie z ustawą o podatku VAT (art. 43 ust. pkt 36), usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe o charakterze mieszkalnym, korzystają ze zwolnienia przedmiotowego.
Zgodnie z brzmieniem art. 113 ust. 2 pkt 2 VAT, do wartości sprzedaży nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.
Na wstępie należy podkreślić, iż pojęcie „transakcji pomocniczych” użyte w treści art. 113 ust. 2 pkt 2 VAT nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę ani w ustawie o podatku od towarów i usług, ani w rozporządzeniach wykonawczych. W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na wyjaśnienia dotyczące odliczenia częściowego podatku zawarte w art. 90 ust. 6 pkt 1, który odnosi się do pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości, które wobec braku definicji ustawowej powinny być stosowane analogicznie w przedmiotowej sprawie.
Na mocy art. 90 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2011.177.1054 j.t. ze zm. dalej jako u.VAT), nie wlicza się obrotu z tytułu m.in. pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk 805 - 2012 r.) informuje, że: „Zmiana w art. 90 ust. 6 ustawy o VAT polega na ściślejszym dostosowaniu przepisu do przepisu art. 174 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE. W dyrektywie mowa jest o transakcjach pomocniczych, a nie transakcjach dokonywanych sporadycznie”.
Zatem obecnie nie ilość transakcji, a ich ewentualny związek z podstawową działalnością podatnika decyduje o włączeniu bądź wyłączeniu przedmiotowego obrotu z proporcji.
Przywołany art. 174 ust. 2 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2006.347.1 ze zm.) stanowi, że przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości i z pomocniczymi transakcjami finansowymi.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę, iż celem ustawodawcy wprowadzając pojęcie transakcji pomocniczych była implementacja postanowień dyrektywy, tym samym związany jest on osiągnięciem celu, natomiast w warstwie językowej ma pewną swobodę. Niemniej jednak jednakową autentyczność wszystkich wersji językowych prawa Unii, co ma tu niebagatelne znaczenie, często podkreśla Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako TSUE). Przykładowo w sprawie 283/81 Srl CILFIT i Lanificio di Gavardo SpA przeciwko włoskiemu ministerstwu zdrowia, z dnia 6 października 1982 r. TSUE podkreślił, iż wykładnia przepisu prawa wspólnotowego wymaga porównania różnych wersji językowych. W tym kontekście A. Bartosiewicz słusznie zauważa, że „Polska wersja językowa dyrektywy również posługuje się określeniem „transakcje pomocnicze”. W innych wersjach językowych stosowane są określenia o nieco innym znaczeniu. W wersji angielskiej dyrektywy użyto określenia „incidental” - incydentalne, natomiast w wersji francuskiej - „accessoires” - dodatkowe. Wersja niemiecka posługuje się zaś – najbliższym chyba znaczeniowo polskiemu określeniu „pomocnicze” - zwrotem Hilfsumsatze. Określenia używane w wersji polskiej (i niemieckiej), angielskiej i francuskiej wydają się różnić (znaczeniowo) między sobą. Ich wspólnym mianownikiem jest na pewno to, że takie transakcje (mające charakter pomocniczy, incydentalny czy też dodatkowy) nie są zasadniczą częścią (głównym przedmiotem) działalności danego podatnika. W tym kontekście wskazuje się, że transakcje, o których mowa, to transakcje poboczne względem zasadniczej działalności podatnika (H. Bogdanowska, M. Chomiuk, Transakcje dotyczące papierów wartościowych na gruncie VAT, M. Pod. 2005, nr 9, s. 23)” [A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz. LEX, 2014].
W licznych interpretacjach podatkowych i wyrokach sądowych organy podatkowe i sądy wyjaśniają, że transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, ile raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika. Takie wyjaśnienie znajdziemy m.in. w interpretacjach indywidualnych o sygn. 0114-KDIP1-3.4012.161.2024.2.KP z 9 maja 2024 roku oraz o sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.881.2022.3.WL z 28 lutego 2023 roku wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej lub wyroku o sygn. I SA/Go 176/14 z 15 maja 2024 roku wydanym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim.
Również obecna polska wersja językowa Dyrektywy 2006/112/WE (art. 174 ust. 2) posługuje się pojęciem transakcje „pomocnicze” (odstąpiono od wcześniejszego sformułowania „transakcje sporadyczne”).
Powyższe podejście potwierdza rozstrzygnięcie TSUE w wyroku z dnia 11 lipca 1996 r. w sprawie C-306/94 (Regie Dauphinoise-Cabinet A. Forest SARL przeciwko Ministre du Budget), z którego wynika, że są transakcjami pomocniczymi te transakcje, które nie są bezpośrednim i stałym uzupełnieniem, i jednocześnie nie są koniecznym uzupełnieniem, zasadniczej działalności podatnika. Pomija się zatem przy ustalaniu proporcji czynności niestanowiące bezpośredniego, stałego i koniecznego uzupełnienia podstawowej działalności podatnika – tak też TSUE w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. C-77/01 (Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM), dawniej Empresa de Desenvolvimento Mineiro SA przeciwko Fazenda Publica. Por. W. Varga, Glosa do wyroku TS z dnia 29 kwietnia 2004 r., C-77/01. Lex 2009). W opinii do wyżej wymienionej sprawy Rzecznik Generalny wskazał, że transakcje pomocnicze to swego rodzaju transakcje poboczne względem zasadniczej działalności podatnika i wskazuje, że TSUE stworzył negatywną definicję określając czym transakcje pomocnicze nie są: „(...) activity which constitutes the direct, permanent and necessary extension of the taxable activity of the taxable person cannot, by its naturę, be considered an incidental transaction (...)” [Opinia rzecznika generalnego Leger przedstawiona w dniu 12 września 2002 r. Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) przeciwko Fazenda Publica – opinia dotyczy zwrotu „incidential transactions”].
Zdaniem Rzecznika, które zaakceptował TSUE, pomocniczy charakter wymaga, by skala transakcji pomocniczych nie była większa niż skala działalności podstawowej (co dotyczy nie wielkości obrotu, i stopnia zaangażowania podatnika w działalność) [„Applied to the transactions referred to in the Sixth Directive, 'accessoire' (incidental) therefore means that the transactions concerned do not belong directly to the main activity of the taxpayer but are closely linked to it and that they cannot be on a larger scalę than the main activity” – ibidem].
Polskie orzecznictwo potwierdza wyżej opisane rozumienie terminu transakcji pomocniczych. W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z 7 maja 2021 roku (sygn. akt I FSK 943/18) wskazano, że: „transakcje pomocnicze nie mogą stanowić podstawowej, głównej działalności podatnika, lecz muszą mieć charakter poboczny, uzupełniający tę działalność. Nie mogą więc stanowić bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia lub uzupełnienia zasadniczej działalności podatnika”.
Drugim wyrokiem potwierdzającym powyższe podejście jest Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 737/18: „Pomocnicze transakcje finansowe w rozumieniu art. 174 ust. 2 lit. b) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, to transakcje, które:
1)nie są wykonywane jako element podstawowej działalności gospodarczej podatnika,
2)nie wiążą się (lub wiążą się w sposób marginalny) z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu,
3)nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika.”
Na podstawie przedstawionych powyżej wyjaśnień, aby ocenić, czy świadczona usługa ma charakter pomocniczy, należy wziąć pod uwagę to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika.
W omawianej sprawie podstawowym przedmiotem działalności Podatnika będzie działalność na rzecz placówki oświatowej, przy czym nieruchomości nie są wynajmowane na rzecz tej placówki, a na rzecz osób fizycznych. Nie sposób ocenić aby ta działalność stanowiła podstawową działalność podatnika.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Podkreślić należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
Zwolnienie od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane:
a)w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 900, 1672, 1718 i 2005),
b)przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat;
Zgodnie z art. 43 ust. 17 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:
1)nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2)ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
Na mocy art. 43 ust. 17a ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.
Zwolnienie od podatku, określone w art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a i b ustawy, ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.
W świetle ww. przepisu art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy należy stwierdzić, że jeżeli świadczone usługi będą stanowiły usługi opieki nad dziećmi i młodzieżą i opieka ta sprawowana będzie w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy Prawo oświatowe, to usługi opieki będą objęte zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy o VAT.
Dla zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisów istotne jest spełnienie zawartych w tych przepisach warunków. Zwrócić należy uwagę, że powyższe uregulowania odsyłają bezpośrednio do przepisów prawa oświatowego.
Zgodnie z art. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.):
1)System oświaty obejmuje przedszkola, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami specjalnymi lub integracyjnymi, a także inne formy wychowania przedszkolnego;
2)szkoły:
a)podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami przedszkolnymi, integracyjnymi, specjalnymi, przysposabiającymi do pracy, dwujęzycznymi, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe i mistrzostwa sportowego,
b)ponadpodstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, specjalnymi, dwujęzycznymi, przygotowania wojskowego, o profilu mundurowym, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze, leśne, morskie, żeglugi śródlądowej oraz rybołówstwa,
c)artystyczne.
Na mocy art. 4 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o szkole – należy przez to rozumieć także przedszkole.
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe:
Szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną.
Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe:
Szkoła i placówka, z zastrzeżeniem ust. 4-13, może być zakładana i prowadzona przez:
1)jednostkę samorządu terytorialnego;
2)inną osobę prawną;
3)osobę fizyczną.
W myśl art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe:
Organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności:
1)zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;
2)zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym;
3)wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;
4)zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej, obsługi finansowej, w tym w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2023 r. poz. 120, 295 i 1598), i obsługi organizacyjnej szkoły lub placówki;
5)wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych, przeprowadzania egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych;
6)wykonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły lub placówki;
7)przekazanie do szkół dla dzieci i młodzieży oraz placówek, o których mowa w art. 2 pkt 7, z wyjątkiem szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne, informacji o podmiotach wykonujących działalność leczniczą udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży, finansowanych ze środków publicznych.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.).
W myśl art. 132 ust. 1 lit. h ww. Dyrektywy:
Państwa członkowskie zwalniają świadczenie usług i dostawę towarów ściśle związanych z opieką nad dziećmi i młodzieżą przez podmioty prawa publicznego lub przez inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie.
Zgodnie z art. 13 część A ust. 1 szóstej dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 221/9): ujednolicona podstawa wymiaru podatku:
Nie naruszając innych przepisów wspólnotowych, Państwa Członkowskie zwalniają z podatku na warunkach, które określają w celu zapewnienia prawidłowego i prostego zastosowania takich zwolnień, jak również, aby zapobiec oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania i nadużyciom:
h) dostawa towarów i świadczenie usług ściśle związanych z opieką nad dziećmi i młodzieżą przez instytucje prawa publicznego lub przez inne organizacje uznane za charytatywne przez zainteresowane Państwa Członkowskie;
i) edukacja dzieci i młodzieży, szkolnictwo powszechne i wyższe, szkolenia zawodowe lub zmiana kwalifikacji zawodowych łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, dokonywaną przez instytucje prawa publicznego, którym te zadania są powierzone lub przez inne organizacje określone przez zainteresowane Państwa Członkowskie jako mające podobne cele.
Z opisu sprawy wynika, że planuje Pan rozpocząć działalność w zakresie świadczenia usług pomocniczych na rzecz przedszkola będącego placówką oświatową. Jednocześnie Pana firma nie będzie samodzielnie placówką oświatową. Czynności planowane przez Pana zostały opisane w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe: koordynacja zapewnienia warunków działania placówek oświatowych, zapewnienie obsługi administracyjnej i obsługi finansowej jednostki, koordynacja wykonywania remontów, koordynacja zaopatrzenia przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania. Usługa świadczona na rzecz przedszkola będzie stanowiła Pana podstawową działalność.
Pana wątpliwości dotyczą zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy, świadczonych przez Pana usług zarządzania na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową.
Należy podkreślić, że zwolnienie określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy dotyczy przede wszystkim usług w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą wykonywanych w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy Prawo oświatowe.
W ramach wykonywanych na rzecz placówki oświatowej usług nie będzie Pan świadczył usług opieki nad dziećmi i młodzieżą. Czynności przez Pana wykonywane na rzecz placówki oświatowej będą obejmowały koordynację zapewnienia warunków działania placówek oświatowych, zapewnienie obsługi administracyjnej i obsługi finansowej jednostki, koordynację wykonywania remontów oraz koordynację zaopatrzenia przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania.
Z opisu sprawy jasno wynika, że nie będzie Pan świadczył usług w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, a charakter świadczonych przez Pana usług na rzecz placówek oświatowych jednoznacznie wskazuje, że będą to usługi zarządzania, polegające na wspieraniu placówki oświatowej w realizacji zadań opisanych w art. 10 Prawa oświatowego, tj. zarządzanie, planowanie oraz koordynowanie. Zatem nie przysługuje Panu prawo do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy o VAT, obejmującego usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, bowiem Pan takich usług nie wykonuje.
Z uregulowań zawartych w art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy wynika, że zwolnienie od podatku obejmuje również dostawę towarów i świadczenie usług ściśle związane z usługami opieki nad dziećmi i młodzieżą świadczonymi w formach i na zasadach określonych w odpowiednich przepisach, tj. w przepisach o pomocy społecznej, w przepisach o systemie oświaty oraz w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Przy czym określenie „ścisły związek” oznacza, że do wykonania usługi podstawowej niezbędna jest dostawa towarów lub świadczenie usług pomocniczych, przy czym nie może to być jakikolwiek związek, lecz relacja o charakterze wskazującym na nieodzowność tych ostatnich dla prawidłowego przebiegu podstawowej działalności.
W tym zakresie należy zwrócić uwagę na wyrok TSUE z 9 lutego 2005 r. w sprawie C-415/04, w którym TSUE odniósł się do kwestii ustalenia czy świadczone przez fundację usługi pośrednictwa między rodzicami dziecka, nad którym sprawowana jest opieka, a rodzicami przyjmującymi, podlegają zwolnieniu z podatku VAT jako usługi ściśle związane z pomocą społeczną i zabezpieczeniem społecznym, z opieką nad dziećmi i młodzieżą i/lub z edukacją dzieci i młodzieży.
W ocenie TSUE:
Na zadane pytanie należy zatem odpowiedzieć, że art. 13 część A ust. 1 lit. g) i h) szóstej dyrektywy w związku z ust. 2 lit. b) tego artykułu należy interpretować w ten sposób, że świadczenie usług w charakterze pośrednika między osobami poszukującymi a osobami oferującymi usługę opieki nad dziećmi wykonywane przez podmiot prawa publicznego lub podmiot uznany przez zainteresowane państwa członkowskie za mający charakter społeczny, może podlegać zwolnieniu na mocy ww. przepisów wyłącznie w przypadku gdy:
- sama usługa opieki nad dziećmi spełnia przesłanki zwolnienia, przewidziane na mocy tych przepisów;
- charakter i jakość usługi jest tego rodzaju, że rodzice nie mieliby możliwości uzyskania usługi o podobnej wartości bez skorzystania z usług świadczonych przez taki podmiot;
- głównym celem tych ostatnich usług nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu dla instytucji poprzez dokonywanie transakcji będących w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą, objętych podatkiem od wartości dodanej.
Warto zwrócić uwagę, że TSUE wskazał, że aby możliwe było zwolnienie z opodatkowania usług pośrednictwa, wykonanych przez fundację na podstawie art. 13 część A ust. 1 lit. g)–i) szóstej dyrektywy, powinny one być ściśle związane z którymś z rodzajów działalności, określonym w tych przepisach.
-Po pierwsze, należy zatem zbadać, czy sprawowanie opieki nad dziećmi przez rodziców przyjmujących, z którym związane jest świadczenie przez fundację usług pośrednictwa, może wchodzić w zakres działalności, o której mowa w art. 13 część A ust. 1 lit. g)–i) szóstej dyrektywy, w szczególności odpowiednio: pomocy społecznej i zabezpieczenia społecznego, opieki nad dziećmi i młodzieżą, a także edukacji dzieci i młodzieży.
-Po drugie, należy stwierdzić, iż bezsporne jest, że spośród stron postępowania przed sądem krajowym, fundacja jest organizacją uznaną przez zainteresowane Państwo Członkowskie w rozumieniu art. 13 część A ust. 1 lit. g) i h) szóstej dyrektywy.
W tym zakresie Trybunał wskazał, że poza podmiotami prawa publicznego, usługi opieki nad dziećmi mogą być zwolnione z podatku VAT z tytułu art. 13 część A ust. 1 lit. g) i h) szóstej dyrektywy jedynie w zakresie, w jakim są one wykonywane przez „podmioty uznane za mające charakter społeczny przez zainteresowane Państwa Członkowskie.” Powołano się na wyrok TSUE w sprawie C-498/03, w którym Trybunał wskazał, że pojęcie „podmiot uznany za mający społeczny charakter przez zainteresowane państwo członkowskie”, o którym mowa w art. 13 część A ust. 1 lit. g) i h) szóstej dyrektywy 77/388, nie wyłącza podmiotów prywatnych mających cel zarobkowy. Jednoczenie zaznaczył, że art. 13 część A ust. 1 lit. g) i h) szóstej dyrektywy pozostawia państwom członkowskim swobodne uznanie w zakresie uznania społecznego charakteru pewnych podmiotów niebędących instytucjami prawa publicznego.
-Po trzecie, świadczenie przez fundację usług pośrednictwa musi być ściśle związane z usługami opieki nad dziećmi, aby mogło ono podlegać zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 13 część A ust. 1 lit. g)-i) szóstej dyrektywy. W tym zakresie istotne znaczenie ma to:
-czy charakter i jakość usługi opieki nad dziećmi, z której korzystają rodzice dzięki świadczeniu przez fundację usług pośrednictwa, jest tego rodzaju, że zapewnienie podobnej jakości usług nie byłoby możliwe bez skorzystania z usługi pośrednictwa, takiej jaką oferuje fundacja oraz
-czy służą one głównie osiągnięciu dodatkowego dochodu dla fundacji poprzez dokonywanie transakcji będących w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą, objętych podatkiem VAT.
Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że o ile sama opieka nad dziećmi realizowana przez przedszkole spełnia przesłanki do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy o VAT, to nie sposób przyjąć, że wypełnia Pan pozostałe kryteria wskazane w ww. orzeczeniu TSUE uprawniające do zastosowania przedmiotowego zwolnienia w zakresie świadczonych przez Pana usług.
Przede wszystkim Pan, jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, nie jest podmiotem prawa publicznego, ani też podmiotem „uznanym za podmiot o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie”.
Ponadto nie sposób przyjąć, że charakter i jakość usługi opieki nad dziećmi, z której korzystają rodzice, dzięki świadczeniu przez Pana usług polegających na zarządzaniu placówką przedszkola, jest tego rodzaju, że zapewnienie podobnej jakości usług nie byłoby możliwe bez skorzystania z usług, które Pan oferuje. Co istotne będzie to Pana podstawowa działalność, a więc ukierunkowana na osiągnięcie dochodu, a zatem nie można przyjąć, że nie są to czynności realizowane w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą, objętych podatkiem VAT.
Mając na uwadze powyższe, należy uznać, że świadczone przez Pana usługi nie będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku VAT jako usługi ściśle związane z usługami opieki nad dziećmi i młodzieżą, ponieważ będzie to Pana podstawowa działalność, polegająca na świadczeniu usług zarządzania daną placówką oświatową. Działalność ta będzie ukierunkowana na osiągnięcie dodatkowego dochodu przez Pana.
Objęcie świadczonych przez Pana usług zwolnieniem, w opisanym schemacie stanowiłoby konkurencję w stosunku do działalności innych podmiotów. Tym samym, wyklucza to zastosowanie zwolnienia od podatku w tym przypadku.
Zatem mając na uwadze powyższą argumentację należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie świadczone przez Pana usługi zarządzania na rzecz podmiotu prowadzącego działalność oświatową, nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, jako usługa ściśle związana z usługą podstawową na podstawie art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, ponieważ celem świadczenia tych usług jest osiągnięcie przez Pana dodatkowego dochodu poprzez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do innych podatników niekorzystających z tego zwolnienia, a więc nie został spełniony warunek umożliwiający zastosowanie zwolnienia.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest nieprawidłowe.
Odnosząc się do kwestii uznania najmu prywatnego mieszkań za transakcje pomocnicze oraz niewliczania przychodów z ww. najmu do limitu zwolnienia z art. 113 ust. 1 ustawy, należy wskazać, że zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy:
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Jak stanowi art. 113 ust. 2 ustawy:
Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:
1)wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
1a)sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
2)odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
a)transakcji związanych z nieruchomościami,
b)usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
c)usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3)odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Stosownie do art. 113 ust. 5 ustawy:
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
W myśl art. 113 ust. 11 ustawy:
Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.
Zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy:
Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:
1)dokonujących dostaw:
a)towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
b)towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
–energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
–wyrobów tytoniowych,
–samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c)budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
d)terenów budowlanych,
e)nowych środków transportu,
f)następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
–preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
–komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
–urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
–maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
g)hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
–pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
–motocykli (PKWiU ex 45.4);
2)świadczących usługi:
a)prawnicze,
b)w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c)jubilerskie,
d)ściągania długów, w tym factoringu.
Obliczając limit sprzedaży uprawniający podatnika do zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1, po przekroczeniu którego podatnik traci prawo do zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy, nie bierze się pod uwagę odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem m.in. transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.
Na podstawie art. 288 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1 ze zm.):
1.Kwota rocznego obrotu stanowiąca punkt odniesienia dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 284, obejmuje następujące kwoty, z wyłączeniem VAT:
a)wartość dostaw towarów i świadczenia usług w zakresie, w jakim byłyby one opodatkowane, gdyby zostały dokonane przez podatnika nieobjętego zwolnieniem;
b)wartość transakcji zwolnionych, z prawem do odliczenia VAT zapłaconego na poprzednim etapie, zgodnie z art. 98 ust. 2 lub art. 105a;
c)wartość transakcji zwolnionych zgodnie z art. 146–149 oraz art. 151, 152 i 153;
d)wartość transakcji zwolnionych zgodnie z art. 138, gdy zastosowanie ma zwolnienie przewidziane w tym artykule;
e)wartość transakcji związanych z nieruchomościami, transakcji finansowych, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. b)-g), oraz usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, chyba że transakcje te mają charakter transakcji pomocniczych.
2.Zbycia materialnych lub niematerialnych dóbr inwestycyjnych podatnika nie uwzględnia się do celów obliczania obrotu, o którym mowa w ust. 1.
Zatem Dyrektywa 2006/112/WE w art. 288 pkt 1 lit. e stanowi, że kwota obrotu obejmuje wartość transakcji związanych z nieruchomościami.
Zauważenia wymaga, że Dyrektywa 2006/112/WE najem i dzierżawę nieruchomości traktuje jako transakcje. Wynika to chociażby z treści art. 135 lit. l Dyrektywy, dotyczącego zwolnienia od podatku określonych transakcji, który jako transakcje zwolnione wymienia dzierżawę i najem nieruchomości.
Według internetowego wielkiego słownika języka polskiego, transakcja to czynność lub zespół czynności prowadzący lub mający doprowadzić do kupna albo sprzedaży jakichś towarów.
Ustawodawca zarówno w akcie zasadniczym, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy nie zdefiniował pojęcia charakter „pomocniczy”. W takim przypadku w pierwszej kolejności stosuje się wykładnię językową, w taki bowiem sposób ustawodawca komunikuje się z podatnikiem jako adresatem normy. Dopiero gdy wykładnia językowa nie prowadzi do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych dyrektyw interpretacyjnych.
Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa http://synonim.net/synonim/pomocniczy), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „pomocny, wspierający, poboczny, akcesoryjny, dodatkowy, dopływowy, posiłkowy, subsydialny, subsydiarny, uzupełniający, wspomagający”.
Przepisy unijnej Dyrektywy w zakresie VAT posługują się określeniem „incidental transactions” w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”. Termin „incydentalny” wg Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”. Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.
Także w wersji francuskiej omawianej VI Dyrektywy użyto określenia „accessoire”, a w wersji niemieckiej „Hilfsumsaetze”, co wskazuje, że w analizowanym kontekście istotne jest, aby były to czynności poboczne, czy też pomocnicze do zasadniczej działalności podatnika (wspomniane powyżej trzy wersje językowe VI Dyrektywy są kompatybilne i wskazują na pomocniczy, poboczny charakter omawianych czynności). Podobnie, polska wersja językowa Dyrektywy 2006/112, która zastąpiła VI Dyrektywę, odstępuje od sformułowania „transakcje sporadyczne” i określa omawiane czynności jako „transakcje pomocnicze”.
Transakcje pomocnicze zatem to takie, które nie są związane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności. Tak więc, aby ocenić, czy dana czynność może być uznana za pomocniczą, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika. Jeżeli dana działalność stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze.
Zatem, aby ocenić, czy świadczona usługa ma charakter „pomocniczy”, należy wziąć pod uwagę to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika.
Zauważenia wymaga, że czynność najmu przez Pana mieszkań na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług wypełnia definicję działalności gospodarczej określoną w art. 15 ust. 2 ustawy. Przedmiotowe mieszkania będą stanowiły majątek wykorzystywany w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Bez znaczenia, dla uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu podatku VAT z tytułu najmu mieszkań, pozostaje okoliczność ich wynajmu w ramach tzw. „najmu prywatnego”.
Odnosząc się zatem do Pana wątpliwości, wskazania wymaga, że z cytowanego brzmienia art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy wynika, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 (czyli uprawniającej do zwolnienia podmiotowego) nie wlicza się m.in. obrotu z tytułu odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku (na podstawie m.in. art. 43 ust. 1 ustawy), jednakże z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych. Za czynności związane z nieruchomościami należy uznać nie tylko usługi stricte dotyczące nieruchomości, ale wszelkie czynności, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości. Transakcje pomocnicze natomiast to takie, które nie są związane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności.
Działalności gospodarczej w zakresie usługi najmu prywatnego mieszkań, którą zamierza Pan prowadzić, nie można uznać za działalność świadczoną pomocniczo. Będzie to – jak jednoznacznie wynika z przedstawionego opisu sprawy, obok prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług zarządzania na rzecz placówki oświatowej, drugi rodzaj wykonywanej przez Pana działalności. Zatem najem mieszkań za wynagrodzeniem nie będzie miał charakteru transakcji pomocniczych do świadczonej przez Pana działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług zarządzania na rzecz placówki oświatowej, lecz będą to dwie różne transakcje podstawowe – w zakresie odrębnego rodzaju (przedmiotu) wykonywanej przez Pana działalności gospodarczej. Tym samym bez znaczenia jest w opisanej sytuacji fakt, że najem prowadzony będzie prywatnie na cele mieszkaniowe.
Ponadto zwolnienie wynikające z art. 113 ustawy odnosi się do konkretnego limitu wynikającego ze sprzedaży (odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług) danego podatnika. Skoro, jak wyżej wskazano będzie Pan wykonywał oprócz działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług zarządzania na rzecz placówki oświatowej, również działalność gospodarczą w zakresie wynajmu, to bez względu na to, że nie będzie zajmował się Pan wynajmem jako profesjonalny przedsiębiorca, sprzedaż z tej działalności również powinna być wliczana do limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.
Zatem ww. najem, który korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, również powinien być wliczany do wartości limitu określonego w ww. przepisie, gdyż wykonywany będzie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
W konsekwencji wartość świadczonych przez Pana usług najmu mieszkań, stanowiących odpłatne świadczenie usług w ramach prowadzonej w tym zakresie przez Pana działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, każdorazowo będzie podlegał wliczeniu do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.
W związku z powyższym Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. Biorąc pod uwagę powyższe, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.
Natomiast odnośnie przywołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, że wyroki sądów to rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroku zamyka się w obrębie sprawy, w której została wydana.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
