Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku usług doradztwa prawnego oraz reprezentacji przed organami i sądami na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest kancelarią prawną świadczącą usługi doradztwa prawnego na rzecz różnych podmiotów. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Przeważający przedmiot działalności gospodarczej Wnioskodawcy stanowi działalność prawnicza (PKD 69.10 Z).

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowania umów, występowaniu przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, reprezentacji klientów w negocjacjach oraz przed organami państwowymi.

Wnioskodawca zawarł umowę o świadczenie usług prawnych z podmiotem będącym zarządzającym alternatywną spółką inwestycyjną (dalej: ZASI), o których mowa w art. 8b ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa o funduszach).

Wnioskodawca planuje zawierać także w przyszłości takie umowy o świadczenie usług prawnych z innymi podmiotami będącymi ZASI (zarówno zewnętrznie zarządzającymi jak i wewnętrznie zarządzającymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (dalej: ASI).

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach, ASI jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach. Siedziba ASI, dla której bezpośrednio ale na zlecenie ZASI Wnioskodawca będzie świadczył usługi, znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Siedziba i adres ZASI znajduje się również na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Te same warunki będą spełnione w przyszłości, w odniesieniu do ZASI, z którymi Wnioskodawca zawrze umowy o świadczenie usługi prawnych, oraz do zarządzanych przez nich ASI.

W ramach usług zarządzania, ZASI świadczy na rzecz ASI usługi o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

1)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

2)zarządzaniu ryzykiem;

3)wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;

4)podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

5)podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych;

6)selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

7)zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;

8)strukturyzacji inwestycji;

9)udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

10)podejmowaniu decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych;

11)zarządzaniu projektami;

12)opracowywaniu strategii wyjść z inwestycji;

13)doborze odpowiedniej strategii budowy wartości spółek portfelowych;

14)strukturyzacji biznesu spółek portfelowych pod kątem wybranej strategii wyjścia;

15)poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania spółek portfelowych;

16)monitoringu projektów i spółek, które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny do inwestycji;

17)działaniach marketingowych i public relations ASI.

Część zadań, składających się na usługę zarządzania świadczoną na rzecz ASI, ZASI wykonują - na podstawie art. 70g ustawy o funduszach - wspólnie lub za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych, posiadających wiedzę specjalistyczną wymaganą do realizacji powierzonego zakresu usług. Jednym z podmiotów, z którymi ZASI będą zawierać umowy jest Wnioskodawca.

Wnioskodawca, jako kancelaria prawnicza, świadczy na rzecz ZASI usługi doradztwa prawnego, reprezentacji przed organami i sądami, związane bezpośrednio z zarządzaniem ASI przez ZASI, w tym m.in. usługi prawne dotyczące:

1)strukturyzacji inwestycji;

2)przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych oraz innych umów dotyczących spółek portfelowych ASI;

3)przeprowadzania procesu due diligence prawnego;

4)doradztwa prawnego w zakresie strategii wyjścia z inwestycji;

5)analiz prawnych dotyczących optymalizacji ryzyk inwestycyjnych;

6)sporządzania i opiniowania dokumentacji korporacyjnej spółek portfelowych;

7)reprezentacji ASI przed sądami w sprawach dotyczących ASI, w tym jej inwestycji;

8)przeprowadzania analiz prawnych stanowisk prezentowanych przez organy państwowe dotyczące ASI, reprezentacji ASI wobec organów;

9)doradztwa prawnego w zakresie relacji ASI z jej inwestorami.

Przedmiotowe usługi są, a w odniesieniu do umów zawartych w przyszłości - będą, świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o świadczenie usług prawnych zawartej z ZASI. Usługi te są, a w odniesieniu do umów zawartych w przyszłości - będą, bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI przez ZASI i stanowią i stanowić będą istotny element prawidłowego wykonywania przez ZASI funkcji zarządczych względem ASI.

Klient Wnioskodawcy (ZASI) zwrócił się do Wnioskodawcy z prośbą o fakturowanie świadczonych usług bez naliczania podatku VAT, wskazując, że usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Wnioskodawca spodziewa się, że w przyszłości klienci Wnioskodawcy (będący ZASI) mogą także oczekiwać, że Wnioskodawca będzie wystawiał faktury z tytułu świadczonych usług (dotyczących ASI) bez naliczania podatku VAT, w oparciu o zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Pytanie

Czy usługi doradztwa prawnego oraz reprezentacji przed organami i sądami świadczone przez Wnioskodawcę (kancelarię prawną będącą czynnym podatnikiem VAT) na rzecz podmiotów zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (ZASI), obejmujące w szczególności usługi dotyczące strukturyzacji inwestycji, przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych oraz innych umów dotyczących spółek portfelowych ASI, przeprowadzania procesu due diligence prawnego, doradztwa prawnego w zakresie strategii wyjścia z inwestycji, analiz prawnych dotyczących optymalizacji ryzyk inwestycyjnych, sporządzania i opiniowania dokumentacji korporacyjnej spółek portfelowych, reprezentacji ASI przed sądami w sprawach dotyczących ASI, w tym jej inwestycji, przeprowadzania analiz prawnych stanowisk prezentowanych przez organy państwowe dotyczące ASI, reprezentacji ASI wobec organów, oraz doradztwa prawnego w zakresie relacji ASI z jej inwestorami które to usługi są bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI przez ZASI, korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, świadczone przez niego usługi doradztwa prawnego i reprezentacji przed organami i sądami w oparciu o umowę o świadczenie usług prawnych zawartą z ZASI, które są bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI, korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 222 ze zm.), zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W odniesieniu do kwestii objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

1)przedmiotowego - zgodnie, z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego - zgodnie, z którym ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Co do warunku przedmiotowego określonego w punkcie 1, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE. L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie (dalej jako: Dyrektywa VAT).

Drugim z kolei warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych. Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia, czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w konsekwencji - także alternatywnych spółek inwestycyjnych, będących rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Wracając do kryterium przedmiotowego i kwestii wyjaśnienia pojęcia "zarządzania" należy wskazać, że w Dyrektywie VAT nie została przewidziana definicja pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, lecz przedmiotowe pojęcie definiowane jest w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: Dyrektywa UCITS).

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy UCTIS: "Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II" Zgodnie z przywołanym Załącznikiem II do Dyrektywy UCTIS, funkcje zarządzania obejmują:

1.zarządzanie inwestycjami;

2.administrację, w tym:

a.obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;

b.zapytania klientów;

c.wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d.monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e.prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f.wypłatę zysków;

g.emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h.rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i.prowadzenie ksiąg;

3.wprowadzanie do obrotu.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI: "zarządzanie AFI oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI".

Zgodnie z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to:

1)zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;

2)zarządzanie ryzykiem, zaś w pkt 2 załącznika I zawarty został katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w ramach usługi zarządzania.

Jednocześnie należy podkreślić, że wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego służy określeniu, czy dany podmiot może być uznany za ZAFI (analogicznie, za ZASI), nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I.

Podsumowując, z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS wynika, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również czynności z zakresu.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). W orzecznictwie Trybunału utrwalony jest pogląd, iż pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, a zatem powinno zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z utrwalonego orzecznictwa TSUE wynika, że zwolnienie przewidziane w art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy VAT obejmuje nie tylko usługi zarządzania świadczone bezpośrednio przez zarządzających funduszami inwestycyjnymi, ale również usługi świadczone przez podmioty trzecie na rzecz zarządzających funduszami, pod warunkiem że stanowią one odrębną całość i są specyficzne oraz istotne dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi (por. wyroki TSUE: z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc; z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH; z 9 grudnia 2015 r. w sprawie C-595/13 Fiscale Eenheid X).

Z orzecznictwa sądów administracyjnych oraz TSUE wynikają zatem następujące wnioski:

1)zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych ma charakter przedmiotowy, a o możliwości zastosowania tego zwolnienia nie decyduje status podatnika będącego usługodawcą, ale wyłącznie rodzaj i zakres podejmowanych czynności (świadczonych usług);

2)zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dotyczy wyłącznie tych usług, które stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego, usługi takie powinny mieć realny wpływ na funkcjonowanie funduszu;

3)dla uznania możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT nie jest konieczne, aby usługi świadczone przez podatnika dotyczyły wyłącznie działalności inwestycyjnej funduszu, a zatem dotyczyły ściśle zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem.

W kontekście przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI, które są bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI, spełniają przesłanki do objęcia zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, ponieważ:

1)ASI jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

2)ZASI są podmiotami wpisanymi do rejestru zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi prowadzonego przez KNF zgodnie z ustawą o funduszach, a więc są podmiotami uprawnionymi do zarządzania ASI;

3)Usługi doradztwa prawnego i reprezentacji przed organami i sądami świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI są bezpośrednio związane z procesem zarządzania ASI, w szczególności dotyczą one strukturyzacji inwestycji, przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych, przeprowadzania procesu due diligence prawnego oraz doradztwa w zakresie strategii wyjścia z inwestycji;

4)Usługi te mają charakter specyficzny i istotny dla zarządzania ASI, stanowiąc niezbędny element prawidłowego wykonywania przez ZASI funkcji zarządczych względem ASI;

5)Usługi te tworzą odrębną całość, pełniąc szczególną i istotną funkcję w zarządzaniu ASI.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, w tym m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 października 2023 r., sygn. akt I FSK 1258/20, w którym NSA stwierdził, że zwolnieniem z VAT objęte są również usługi doradztwa prawnego świadczone na rzecz podmiotów zarządzających funduszami inwestycyjnymi, o ile usługi te są bezpośrednio związane z zarządzaniem tymi funduszami i mają charakter specyficzny oraz istotny dla tego zarządzania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 13 grudnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 1187/19, uchylającego zaskarżoną interpretację Dyrektora KIS, wskazał: "(...) zauważyć należy, że w zaskarżonej interpretacji Dyrektor KIS podkreślił, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozpatrywane zgodnie z przepisami Dyrektywy ZAFI oraz ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi. Oczywiście zgodzić się należy w tym zakresie z organem interpretacyjnym, niemiej jednak pamiętać trzeba, że przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT odnosi się zarówno do sytuacji prawnej funduszy inwestycyjnych stanowiących przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe w rozumieniu przepisów Dyrektywy UCITS, jak i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, czyli do funduszy inwestycyjnych w ogólności. Wynika to wprost z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. To, że alternatywne fundusze inwestycyjne zostały wyłączone na gruncie prawa polskiego z kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCTIS, nie wyłącza zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, także wobec podmiotów świadczących usługi na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a więc na rzecz podmiotów nie będących przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Zauważyć należy, że przepis art. 135 ust. 1 lit, g Dyrektywy 112 przewiduje przyznanie zwolnienia od podatku VAT specjalistycznym funduszom inwestycyjnym określonym przez państwa członkowskie. W Polsce przyznano takie zwolnienie zarówno funduszom inwestycyjnym będącym przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w myśl Dyrektywy UCITS, jak również innym funduszom, w tym ZAFI, nie będącymi takimi przedsiębiorstwami. W kontekście powyższego nieuzasadnione jest różnicowanie podmiotów tylko ze względu na to, czy podmiot, na rzecz którego świadczone są usługi zaliczany jest do kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, czy też nie. Prowadziłoby to bowiem do nieuzasadnionego różnicowania podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji prawnej oraz w podobnym stanie faktycznym. Wobec powyższego, powoływane zarówno przez organ interpretacyjny jak i Skarżącą, orzecznictwo TSUE dotyczące pojęcia "zarządzania", mimo że zostało wydane na gruncie Dyrektywy UCITS, jest co do zasady aktualne również na gruncie rozpoznawanej sprawy. Powyższej oceny nie zmienia fakt, że załączniki do Dyrektyw UCITS i ZAFI, definiując usługi zarzadzania, zostały trochę inaczej zredagowane. Podkreślić należy, że w orzecznictwie TSUE jednoznacznie wskazuje się, że pojęcie «zarządzania» funduszami, poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem, obejmuje także czynności dodatkowe, odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie "zarządzania" może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje zatem potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, jak również w wydawanych aktualnie przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, które potwierdzają możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT usług doradztwa, w tym doradztwa prawnego, wykonywanych na rzecz funduszy inwestycyjnych, świadczonych na podstawie umów zawartych z ZASI.

Stanowisko takie zostało przedstawione m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

• pismo z 1 grudnia 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.686.2021.2.IK;
• pismo z 1 grudnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS;
• pismo z 14 lipca 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.293.2020.1.IK;
• pismo z 21 stycznia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-4012.671.2019.2.AK;
• pismo z 21 października 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.374.2019.1.OA;
• pismo z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.160.2019.1.RW;
• pismo z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.159.2019.1.MJ;
• pismo z 25 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.7.2019.1.MP;
• pismo z 13 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK;
• pismo z 12 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.764.2018.1.MP;
• pismo z 9 stycznia 2018 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR;
• pismo z 13 października 2017 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.401.2017.3.AS;
• pismo z 25 stycznia 2017 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 1462-IPPP1.4512.958.2016.1.BS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo kancelarią prawną świadczącą usługi doradztwa prawnego na rzecz różnych podmiotów, zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W ramach prowadzonej działalności świadczą Państwo usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowania umów, występowaniu przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, reprezentacji klientów w negocjacjach oraz przed organami państwowymi.

Zawarli Państwo umowę o świadczenie usług prawnych z podmiotem będącym zarządzającym alternatywną spółką inwestycyjną (ZASI), o których mowa w art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Planują Państwo zawierać także w przyszłości takie umowy o świadczenie usług prawnych z innymi podmiotami będącymi ZASI (zarówno zewnętrznie zarządzającymi jak i wewnętrznie zarządzającymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (ASI).

Siedziba ASI, dla której bezpośrednio ale na zlecenie ZASI będą Państwo świadczyć usługi, znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Siedziba i adres ZASI znajduje się również na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Te same warunki będą spełnione w przyszłości, w odniesieniu do ZASI, z którymi zawrą Państwo umowy o świadczenie usługi prawnych, oraz do zarządzanych przez nich ASI.

W ramach usług zarządzania, ZASI świadczy na rzecz ASI usługi o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

1)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

2)zarządzaniu ryzykiem;

3)wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;

4)podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

5)podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych;

6)selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

7)zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;

8)strukturyzacji inwestycji;

9)udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

10)podejmowaniu decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych;

11)zarządzaniu projektami;

12)opracowywaniu strategii wyjść z inwestycji;

13)doborze odpowiedniej strategii budowy wartości spółek portfelowych;

14)strukturyzacji biznesu spółek portfelowych pod kątem wybranej strategii wyjścia;

15)poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania spółek portfelowych;

16)monitoringu projektów i spółek, które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny do inwestycji;

17)działaniach marketingowych i public relations ASI.

Jako kancelaria prawnicza, świadczą Państwo na rzecz ZASI usługi doradztwa prawnego, reprezentacji przed organami i sądami, związane bezpośrednio z zarządzaniem ASI przez ZASI, w tym m.in. usługi prawne dotyczące:

1)strukturyzacji inwestycji;

2)przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych oraz innych umów dotyczących spółek portfelowych ASI;

3)przeprowadzania procesu due diligence prawnego;

4)doradztwa prawnego w zakresie strategii wyjścia z inwestycji;

5)analiz prawnych dotyczących optymalizacji ryzyk inwestycyjnych;

6)sporządzania i opiniowania dokumentacji korporacyjnej spółek portfelowych;

7)reprezentacji ASI przed sądami w sprawach dotyczących ASI, w tym jej inwestycji;

8)przeprowadzania analiz prawnych stanowisk prezentowanych przez organy państwowe dotyczące ASI, reprezentacji ASI wobec organów;

9)doradztwa prawnego w zakresie relacji ASI z jej inwestorami.

Przedmiotowe usługi są, a w odniesieniu do umów zawartych w przyszłości - będą, świadczone przez Państwa na podstawie umowy o świadczenie usług prawnych zawartej z ZASI. Usługi te są, a w odniesieniu do umów zawartych w przyszłości - będą, bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI przez ZASI i stanowią i stanowić będą istotny element prawidłowego wykonywania przez ZASI funkcji zarządczych względem ASI.

Państwa wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii zastosowania zwolnienia od podatku VAT do wyżej opisanych usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1) przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2) podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

- zarządzanie inwestycjami,

- administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

- wprowadzanie do obrotu.

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że świadczone przez Państwa usługi doradztwa prawnego oraz reprezentacji przed organami i sądami, obejmujące w szczególności usługi dotyczące strukturyzacji inwestycji, przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych oraz innych umów dotyczących spółek portfelowych ASI, przeprowadzania procesu due diligence prawnego, doradztwa prawnego w zakresie strategii wyjścia z inwestycji, analiz prawnych dotyczących optymalizacji ryzyk inwestycyjnych, sporządzania i opiniowania dokumentacji korporacyjnej spółek portfelowych, reprezentacji ASI przed sądami w sprawach dotyczących ASI, w tym jej inwestycji, przeprowadzania analiz prawnych stanowisk prezentowanych przez organy państwowe dotyczące ASI, reprezentacji ASI wobec organów, oraz doradztwa prawnego w zakresie relacji ASI z jej inwestorami mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony jest warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te podlegają zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione jest kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034 ze zm.) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 5 u.f.i.:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Jak stanowi art. 2 pkt 7 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji ‑ prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1) fundusz inwestycyjny otwarty;

2) alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna może prowadzić działalność w formie:

1) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej;

2) spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie:

1) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 i 2 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że świadczą Państwo na rzecz ZASI usługi doradztwa prawnego, reprezentacji przed organami i sądami, związane bezpośrednio z zarządzaniem ASI przez ZASI. Siedziba ASI, dla której bezpośrednio ale na zlecenie ZASI będą Państwo świadczyć usługi, znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Siedziba i adres ZASI również znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług doradztwa prawnego oraz reprezentacji przed organami i sądami została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi doradztwa prawnego oraz reprezentacji przed organami i sądami świadczone przez Państwa na rzecz podmiotów zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (ZASI), obejmujące w szczególności usługi dotyczące strukturyzacji inwestycji, przygotowywania i negocjowania umów inwestycyjnych oraz innych umów dotyczących spółek portfelowych ASI, przeprowadzania procesu due diligence prawnego, doradztwa prawnego w zakresie strategii wyjścia z inwestycji, analiz prawnych dotyczących optymalizacji ryzyk inwestycyjnych, sporządzania i opiniowania dokumentacji korporacyjnej spółek portfelowych, reprezentacji ASI przed sądami w sprawach dotyczących ASI, w tym jej inwestycji, przeprowadzania analiz prawnych stanowisk prezentowanych przez organy państwowe dotyczące ASI, reprezentacji ASI wobec organów, oraz doradztwa prawnego w zakresie relacji ASI z jej inwestorami które to usługi są bezpośrednio związane z zarządzaniem ASI przez ZASI, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.