Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

25 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 25 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, Uczestnicy, z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 czerwca 2025 r. (wpływ 16 czerwca 2025 r. za pośrednictwem systemu e-Doręczenia i platformy ePUAP).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

I. Zainteresowany będący stroną postępowania -

(X) Sp. z o.o. (Agent)

II. Zainteresowani niebędący stroną postępowania -

(…)

dalej łącznie: Uczestnicy, Zainteresowani.

Opis zdarzenia przyszłego

(X) sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca” lub „Agent”) będący stroną postępowania jest polskim rezydentem podatkowym i wraz ze spółkami, należącymi do tej samej grupy kapitałowej, w tym zainteresowanymi niebędącymi stroną postępowania, zamierza zawrzeć umowę i przystąpić do oferowanego przez bank z siedzibą w Polsce (dalej: „Bank”) kompleksowego systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu rzeczywistego (w zakresie przepływów w walucie polskiej i euro). Celem usługi świadczonej przez Bank jest umożliwienie Wnioskodawcy i pozostałym uczestnikom (dalej Wnioskodawca i pozostali uczestnicy łącznie jako: „Uczestnicy”) zwiększenia efektywności działalności gospodarczej poprzez odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bankowych uczestników, co ma się przełożyć na zwiększenie efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami finansowymi, poprawę płynności finansowej, minimalizację kosztów zarządzania środkami finansowymi oraz maksymalizację korzyści związanych z posiadanymi nadwyżkami środków finansowych.

Usługa cash-poolingu polega na zarządzaniu przez Bank przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi, czyli Wnioskodawcy pełniącego rolę agenta i należącego do tej samej grupy kapitałowe oraz pozostałych uczestników systemu, tj. zainteresowanych niebędących stroną postępowania w celu centralnego łączenia płynności w oparciu o konwencjonalne procedury przelewów bankowych. Ten system zarządzania środkami pieniężnymi będzie w szczególności:

-  ułatwiać wewnątrzgrupowe transfery pieniężne,

-  zmniejszać nadwyżki i deficyty środków pieniężnych na rachunkach bankowych, minimalizując w ten sposób koszty odsetek i ryzyko inwestycyjne,

-  zmniejszać koszty poprzez kompensowanie wewnątrzgrupowe i bilansowanie środków pieniężnych.

Wszyscy Uczestnicy będą spółkami powiązanymi w rozumieniu ustawy o CIT - zainteresowany będący stroną postępowania jest (…)% udziałowcem zainteresowanych niebędących stronami postępowania.

Usługa będzie realizowana w oparciu o umowę o prowadzenie systemu zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a uczestnikami i Agentem (dalej: „Umowa”).

Uczestnicy, podobnie jak Wnioskodawca są polskimi rezydentami podatkowymi. W celu realizacji Umowy, każdy z Uczestników będzie korzystał z bieżącego rachunku bankowego w PLN, prowadzonego na rzecz Uczestników przez Bank (dalej: „Rachunki”). Jednocześnie, wyłącznie dla potrzeb prowadzenia rozliczeń w ramach systemu cash-poolingu, Bank będzie prowadził na rzecz Agenta specjalny rachunek (dalej: „Rachunek Agenta”).

Na podstawie Umowy, Bank udzieli Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie, limitów transakcyjnych, tj. maksymalnych kwot, do których będą realizowane obciążenia rachunków Uczestników w trakcie dnia roboczego w ramach sumy sald (dalej: „Limity Transakcyjne”). Suma sald to z kolei suma dostępnych środków na rachunkach, które objęte są usługą salda netto, która polega na zarządzaniu saldami netto Uczestników i Agenta oraz na dokonywaniu transakcji w ciężar sumy sald.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Agent będzie dokonywał spłaty wierzytelności przysługującej Bankowi wobec każdego z uczestników cash-poolingu, którego rachunek będzie wykazywał saldo ujemne na koniec każdego dnia roboczego według ich wartości nominalnej. Wierzytelność oznacza należność Banku wobec Uczestnika w kwocie równej wysokości ujemnego salda na Rachunku danego Uczestnika na koniec danego dnia roboczego (dalej: „Wierzytelności”). Jednocześnie, Uczestnicy wyrażą zgodę na spłatę wierzytelności przez Agenta, a w wyniku takiej spłaty Agent wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela (tj. Banku) na podstawie tzw. subrogacji, określonej w art. 518 § 1 pkt 1 lub 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm., dalej: „KC”). W przypadku, w którym na rachunku, którego posiadaczem jest Agent wystąpi saldo ujemne, zostanie ono przeksięgowane na Rachunek Agenta. Następnie z początkiem kolejnego dnia roboczego nastąpi przeksięgowanie sald ujemnych z Rachunku Agenta na rachunki pozostałych uczestników cash-poolingu.

Zgodnie z Umową Agent będzie przejmował zobowiązanie Banku wobec każdego z uczestników cash-poolingu, których rachunek wykaże saldo dodatnie według stanu na koniec każdego dnia roboczego według ich wartości nominalnej (art. 519 KC). Zobowiązanie oznacza zobowiązanie Banku wobec Uczestnika kwocie równej wysokości dodatniego salda na Rachunku danego Uczestnika na koniec danego dnia roboczego (dalej: „Zobowiązanie”). W przypadku, w którym na rachunku, którego posiadaczem jest Agent wystąpi saldo dodanie, zostanie ono przeksięgowane na Rachunek Agenta. Następnie z początkiem następnego dnia roboczego nastąpi przeksięgowanie sald dodatnich z Rachunku Agenta na rachunki pozostałych cash-poolingu.

Każdy z Uczestników będzie zobowiązany do ponoszenia opłat na rzecz Banku z tytułu świadczonych przez Bank usług na podstawie Umowy. Opłaty pobierane będą bezpośrednio przez Bank z Rachunków Uczestników.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia Wierzytelności na Agenta oraz przejęcia Zobowiązania przez Agenta, różnica pomiędzy wysokością Wierzytelności i Zobowiązania stanowić będzie saldo dodatnie na Rachunku Agenta, wówczas Bank naliczy odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego w wysokości zgodnej z umową prowadzenia Rachunków Agenta. Z kolei w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia Wierzytelności na Agenta oraz przejęcia Zobowiązania przez Agenta, różnica pomiędzy wysokością Wierzytelności i Zobowiązania stanowić będzie saldo ujemne na Rachunku Agenta, wówczas Bank naliczy odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia roboczego zgodnie z umową Limitu Overdraft, który jest limitem kredytowym w Rachunku przyznawanym na podstawie odrębnej umowy kredytowej.

Zgodnie z Umową kwota naliczonych odsetek od salda dodatniego oraz odsetek od salda ujemnego uzna, albo odpowiednio obciąży Rachunek Agenta. Rozliczenie to będzie dokonywane za okresy rozliczeniowe do piątego dnia roboczego każdego miesiąca następującego po okresie odsetkowym, którego rozliczenie dotyczy. Rozliczenie odsetek pomiędzy Agentem a Uczestnikami zostanie dokonane przez Bank do piątego dnia roboczego każdego miesiąca następującego po okresie odsetkowym.

Kapitalizacja odsetek jest przewidziana na koniec każdego roku kalendarzowego, tj. w dniu (…) grudnia.

Na podstawie Umowy Agent uzyska pełnomocnictwo od każdego Uczestnika, na podstawie którego będzie wykonywał techniczne funkcje, w tym dostarczał na rzecz Banku określone informacje w związku z niniejszą Umową.

Oprócz opisanych powyżej funkcji, rolą Agenta, zgodnie z Umową będzie także m.in.:

•wykonywanie wszelkich działań związanych z zawarciem Umowy w imieniu Uczestników,

•dokonywanie zmian Limitów Transakcyjnych przyznanych poszczególnym Uczestnikom,

•ponoszenie solidarnej odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania Uczestników wraz z Uczestnikami wynikające z uczestnictwa w systemie cash-poolingu.

Umowa nie przewiduje wynagrodzenia na rzecz Agenta oraz pozostałych uczestników cash-poolingu, Uczestnikom przysługują jedynie odsetki naliczane zgodnie z Umową.

Ponadto jako zabezpieczenie spłaty zadłużenia, każdy z Uczestników poręcza za Wierzytelności każdego innego Uczestnika (wzajemny charakter poręczeń).

Dodatkowo w przyszłości nowi Uczestnicy będą mogli przystąpić do Umowy na podstawie umowy przystąpienia.

Uzupełnienie

W piśmie z 16 czerwca 2025 r. uzupełnili Państwo opis sprawy o informacje:

Proszę żeby, uzupełnili Państwo opis zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie:

a)zasad, na jakich udzielane są wzajemne poręczenia związane z udzieloną umową oraz do jakiego rodzaju płatności zobowiązują się uczestnicy umowy, udzielając wzajemnych poręczeń?

Spółka podkreśla, że w Umowie cash-poolingu poręczenia zostaną uregulowane w ten sposób, że każdy z Posiadaczy Rachunków poręcza za Wierzytelności każdego innego Posiadacza Rachunku (wzajemność poręczeń). Wzajemne poręczenia Posiadaczy Rachunków mają mieć charakter ekwiwalentny. Odpowiedzialność wynikająca z poręczenia ma mieć charakter solidarny, a zatem Bank będzie uprawniony do żądania spłaty Wierzytelności od każdego z osobna lub wszystkich łącznie Posiadaczy Rachunków, w tym Agenta. W konsekwencji żaden z Uczestników nie otrzyma wynagrodzenia z tytułu udzielanego poręczenia, uzyskując przy tym takie samo zabezpieczenie od pozostałych Uczestników.

b)czy Państwo oraz pozostali Uczestnicy ustalają różnice kursowe na podstawie art. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Spółka oraz pozostali Uczestnicy ustalają różnice kursowe zgodnie z art. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

c)czy wszyscy Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej) są zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Spółka informuje, że z wyjątkiem wymienionych poniżej podmiotów, Uczestnicy są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

Uczestnicy nie figurujący na dzień dzisiejszy na tzw. białej liście podatników jako czynni podatnicy podatku od towarów i usług to:

(…)

d)czy w ramach Umowy Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej) zawierają między sobą transakcje finansowe lub świadczą jakiekolwiek usługi i czy z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie?

Spółka wskazuje, że w ramach Umowy cash-poolingu, która ma zostać zawarta, Uczestnicy nie będą zawierać między sobą transakcji finansowych ani świadczyć jakichkolwiek usług. Tak jak już to zostało opisane we wniosku, istotą umowy będzie zarządzanie przepływami środków pieniężnych pomiędzy uczestnikami systemu. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia dla Agenta oraz pozostałych uczestników, poza odsetkami naliczanymi zgodnie z Umową.

e)czy w ramach Umowy odsetki naliczane są wszystkim Uczestnikom (w tym Agentowi) według tego samego schematu? Jeżeli Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości niż dla pozostałych Uczestników to czy ustalone w takiej formie odsetki przyjmują postać wynagrodzenia dla Agenta?

Spółka informuje, że zgodnie z postanowieniami Umowy, ten sam schemat naliczania odsetek stosowany jest wobec wszystkich Uczestników, w tym również wobec Agenta. W konsekwencji Agentowi nie powinny przysługiwać odsetki w wysokości wyższej niż pozostałym Uczestnikom.

Ponadto, Spółka chciałaby doprecyzować opis zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, że rozliczenia odsetek z tytułu Umowy będą dokonywane również w momencie zakończenia udziału w strukturze cash-poolingu przez danego Uczestnika z następujących powodów:

•uzyskania innego finansowania przez danego Uczestnika, np. kredytu;

•zbycia udziałów (akcji lub innych praw) tego Uczestnika do podmiotu niepowiązanego (co oznacza, że dany Uczestnik przestanie być członkiem Grupy (Y));

•zakończenia (rozwiązania) umowy cash-poolingu w stosunku do wszystkich Uczestników.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytania jak we wniosku)

2.Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Uczestnicy, z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

W zakresie pytania nr 2: Wykonywane przez Uczestników w ramach struktury cash-poolingu czynności związane z uczestnictwem w systemie cash-poolingu nie będą stanowić podlegających opodatkowaniu VAT usług w rozumieniu Ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane przez Uczestników w ramach struktury cash-poolingu czynności związane z uczestnictwem w systemie kompleksowego zarządzania płynnością finansową nie będą stanowić podlegających opodatkowaniu VAT usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1.odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2.eksport towarów;

3.import towarów na terytorium kraju;

4.wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5.wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jednocześnie w myśl art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1.w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2.świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy, należy wskazać, że umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy, poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Z uwagi na charakterystyczne cechy przedstawionego systemu należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie podmiotem świadczącym usługi będzie jedynie Bank, który wykonuje czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami systemu, za które to czynności otrzymuje wynagrodzenie (opłaty), natomiast Uczestnicy systemu są beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Biorąc po uwagę powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Uczestników, w tym również czynności wykonywane przez Agenta, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, lecz jedynie czynności pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową. W opisanej sytuacji, podejmowane przez Agenta czynności nie stanowią również nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, ponieważ z okoliczności sprawy nie wynika, by miały one służyć do celów innych niż ich działalność gospodarcza.

Co więcej, na mocy postanowień Umowy zarówno Agentowi, jaki i pozostałym uczestnikom nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu uczestnictwa w Umowie (z zastrzeżeniem odsetek, które wynikają z samej istoty cash-poolingu i nie dotyczą czynności lub transakcji pomiędzy Uczestnikami).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że Uczestnicy nie świadczą w ramach Umowy, jakichkolwiek usług, o których mowa w art. 8 ustawy, na rzecz innych Uczestników systemu oraz nie dokonują nabycia usług, o których mowa w art. 8 ustawy, od innych Uczestników systemu w ramach Umowy.

Przykładowo, powyższe stanowisko zostało zaprezentowane interpretacjach podatkowych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np.:

•    interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.410.2023.4.AMA – „Działania podejmowane przez nią jako Uczestnika w związku z uczestnictwem w systemie cash-Poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 Ustawy VAT. Odsetki uzyskiwane przez Spółkę w związku z uczestnictwem w cash-Poolingu nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług. Spółka jako Uczestnik cash-Poolingu nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy VAT”;

•    interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.417.2023.4.WN – „Mając na uwadze powyższe, nie świadczą Państwo usług jako Uczestnik systemu cash-poolingu, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak bowiem wynika z opisu sprawy jako Uczestnik struktury cash-poolingu nie uzyskują Państwo wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy. Mogą Państwo jedynie otrzymywać odsetki lub być zobowiązani do ich zapłaty. Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie stanowią również nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza. Zatem z tytułu wykonywania ww. czynności, nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Cash-pooling, w którym uczestniczy Spółka, jest usługą wykonywaną przez Bank. Spółka jako uczestnik cash-poolingu nie świadczy natomiast usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT”;

•    interpretacja indywidualna z dnia 11 sierpnia 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.446.2023.2.WN – „Państwa działalność jako Uczestnika w ramach Umowy cash-poolingu, w związku z przystąpieniem i korzystaniem z cash-poolingu nie będzie stanowić świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, zatem nie będą Państwo podatnikiem VAT z tego tytułu. W związku z przystąpieniem do Umowy cash-poolingu i udzieleniem przez Państwa Pool Leaderowi dostępu do swojego rachunku bankowego, nie będą Państwo wykonywać czynności opodatkowanych podatkiem VAT”.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w wielu innych interpretacjach podatkowych, np.:

•interpretacji indywidualnej z dnia 4 marca 2019 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (nr 0115-KDIT1-1.4012.18.2019.2.IK);

•interpretacja indywidualna z dnia 21 grudnia 2018 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (nr 0111-KDIB3-1.4012.757.2018.4.ICZ);

•interpretacja indywidualna z dnia 12 grudnia 2018 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (nr 0111-KDIB3-1.4012.767.2018.2.ICZ);

•Interpretacji indywidualnej z dnia 8 kwietnia 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (nr ITPP1/4512-46/16/RH)

•Interpretacji indywidualnej z dnia 4 lutego 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (nr ITPP1/4512-1159/15/EA),

•Interpretacji indywidualnej z dnia 17 marca 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (nr IBPP2/4512-1107/15/AZ),

•Interpretacji indywidualnej z dnia 9 marca 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (nr IBPP2/4512-1024/15/ICz).

Uczestnicy systemu cash-poolingu, w związku z uczestnictwem w tym systemie nie wykonują i nie będą wykonywać żadnych czynności podlegających opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, odsetki otrzymywane przez Uczestników od nadwyżek nie stanowią i nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie usług, a zatem nie podlegają i nie będą podlegały opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług w kwestii objętej pytaniem oznaczonym we wniosku nr 2, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-  istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-  wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-  istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-  odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-  istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

-    w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa – użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia – w całości lub w części – podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

-    w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług (kwestia objęta pytaniem oznaczonym we wniosku nr 2) dotyczą ustalenia czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, Uczestnicy, z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu cash poolingu należy zauważyć, że najczęściej w roli usługodawcy występuje bank, który obsługuje umowę cash poolingu. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

W niniejszej sprawie, w roli usługodawcy wystąpi Bank, który będzie obsługiwał Umowę. Bank będzie wykonywał na rzecz Uczestników (w tym Agenta), szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługę cash-poolingu. Zgodnie z postanowieniami Umowy, Bank m.in. naliczy odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego w wysokości zgodnej z umową prowadzenia Rachunków Agenta. Bank naliczy odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia roboczego zgodnie z umową Limitu Overdraft, który jest limitem kredytowym w Rachunku przyznawanym na podstawie odrębnej umowy kredytowe. Rozliczenie odsetek pomiędzy Agentem a Uczestnikami zostanie dokonane przez Bank. Bank będzie pobierał od każdego z Uczestników wynagrodzenie w postaci opłaty z tytułu świadczonych przez Bank usług na podstawie Umowy.

Natomiast Państwo – Agent oraz pozostali uczestnicy systemu cash poolingu nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będą jedynie wykonywać elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Poza czynnościami właściwymi dla struktury cash poolingu, system nie wymaga od Uczestników żadnego dodatkowego zaangażowania. Udział Państwa – Agenta oraz pozostałych uczestników w przedmiotowym systemie zarzadzania środkami pieniężnymi na zasadach określonych w Umowie cash-poolingu będzie miał, co do zasady, charakter bierny. Jak wynika z opisu sprawy, Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej) nie będą zawierać między sobą transakcji finansowych ani świadczyć jakichkolwiek usług. Agent będzie wykonywał techniczne funkcje, w tym dostarczał na rzecz Banku określone informacje w związku Umową. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia na rzecz Agenta oraz pozostałych uczestników cash-poolingu, Uczestnikom przysługują jedynie odsetki naliczane zgodnie z Umową.

Podejmowane przez Państwa – Agenta oraz pozostałych uczestników czynności w ramach opisanej Umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Uczestników (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej) z tytułu wykonywania czynności w ramach Umowy cash-poolingu, nie będą działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Zatem, w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, czynności wykonywane przez Uczestników (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej) w ramach Umowy cash-poolingu, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej) z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu nie będą wykonywać czynności polegających na odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Podsumowując, Uczestnicy (Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej) nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług w kwestii objętej pytaniem oznaczonym we wniosku nr 2, że wykonywane przez Uczestników w ramach struktury cash-poolingu czynności związane z uczestnictwem w systemie kompleksowego zarządzania płynnością finansową nie będą stanowić podlegających opodatkowaniu VAT usług w rozumieniu ustawy o VAT, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych jest przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.

Ponadto informuję, że interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Państwa, tj. Zainteresowanych, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – w wydanej interpretacji rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii cyt.: „(…) odsetki otrzymywane przez Uczestników od nadwyżek nie stanowią i nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie usług, a zatem nie podlegają i nie będą podlegały opodatkowaniu VAT”.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

(X) Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.