Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

Zdaniem Wnioskodawcy, Kwota z Porozumienia otrzymana tytułem odszkodowania w związku z wcześniejszym rozwiązaniem Umowy Najmu stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Według Wnioskodawcy, wynagrodzenie nazwane w porozumieniu jako odszkodowanie powinno podlegać opodatkowaniu VAT, bez względu na to, jaką nazwę nadano takiemu świadczeniu (najczęściej jest to odszkodowanie). Takie odszkodowanie otrzymane przez wynajmującego, czy też generalnie przez usługobiorcę, jest ściśle związane z uzyskaniem korzyści w postaci zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, co stanowi wykonanie świadczenia. Zatem, istnieje związek między wypłatą należności a świadczeniem wzajemnym. Nie ważne, czy ta zgoda nastąpi w drodze ugody, czy bez niej, ale dochodzi tutaj do porozumienia między stronami.

Wobec powyższego, należy uznać, że mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegających opodatkowaniu na ogólnych zasadach rozliczania VAT według właściwej stawki dla tego typu usługi. Takie usługi powinny zostać udokumentowane fakturą.

Odszkodowanie znajdzie się poza regulacjami VAT tylko wtedy, gdy tak naprawdę spełnia warunki uznania danego świadczenia za odszkodowanie. Do tego konieczny jest brak ekwiwalentności świadczeń. Ma to miejsce, przykładowo, gdy skrócenie czasu trwania umowy jest spowodowane nie prośbą strony umowy, a jej winą, za co zgodnie z umową usługobiorcy należy się odszkodowanie.

Najemca uważa, że Kwota z Porozumienia stanowi w związku z powyższym odszkodowanie niezwiązane ze skróceniem okresu obowiązywania Umowy Najmu, tylko z odszkodowaniem za uchylenie sporu, co jest rozbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawcy, bowiem według Wnioskodawcy Kwota z Porozumienia wynika z zawartego Porozumienia, a świadczenie to stanowi płatność z tytułu wcześniejszego rozwiązania Umowy Najmu w zamian za umówioną kwotę, w związku z czym stanowi odpłatne świadczenie usługi.

Opłata wynikająca z zawartego Porozumienia jest, według Wnioskodawcy, wynagrodzeniem za zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy, nie jest rekompensatą za szkodę wyrządzoną przez klienta – dlatego podlega opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej ustawą:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie świadczenia usług ma więc bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Jednocześnie należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w szeregu orzeczeń (por. C-16/93, C-89/81, C-154/80, C-498/99) za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu, uważane mogą być takie sytuacje, w których istnieje bezpośredni związek pomiędzy daną czynnością a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem.

W orzeczeniu C-154/80 Trybunał stwierdził, że podstawą opodatkowania z tytułu wykonania usługi „jest wszystko, co stanowi wynagrodzenie za usługę i że usługa jest tym samym opodatkowana tylko, jeżeli istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i otrzymywanym wynagrodzeniem”. Do uznania danej czynności za usługę konieczne jest istnienie zidentyfikowanego odbiorcy usługi, beneficjenta danej czynności, przy czym aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności w zamian za wynagrodzenie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy ta czynność skutkuje uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Podsumowując, świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy jest wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego świadczona jest usługa. Ponadto, pomiędzy świadczoną usługą a płatnością otrzymaną w zamian za tę usługę musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że w 2022 r. zawarł Pan umowę najmu lokalu użytkowego ze spółką z ograniczoną odpowiedzialności (Najemcą) zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT. Umowa Najmu została zawarta na czas określony, tj. na okres 5 lat, począwszy od dnia podpisania umowy najmu. Wskazano w niej, iż umowa może zostać rozwiązana z 12 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Najemca wykorzystywał Lokal do prowadzenia działalności gospodarczej do (…) listopada 2024 r. Wobec rozbieżności w ocenie Stron co do możliwości rozwiązania Umowy najmu zawartej na czas oznaczony, z prawem do wypowiedzenia z zachowaniem 12-miesięcznego okresu (w ocenie Wynajmującego Najemca nie miał uprawnienia do rozwiązania umowy z zachowaniem 12-miesięcznego okresu wypowiedzenia, natomiast w ocenie Najemcy umowa została skutecznie rozwiązana z dniem (…) listopada 2024 r.), Wynajmujący i Najemca doszli do porozumienia co do warunków ugody, mającej uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku prawnego oraz aby uchylić spór powstały pomiędzy nimi – sporządzono porozumienie, w ramach którego Strony zgodnie postanowiły o rozwiązaniu Umowy Najmu od dnia (…) grudnia 2024 r. W ramach Porozumienia Strony ustaliły, iż Umowa najmu rozwiązuje się z mocą od dnia (…) grudnia 2024 r. i w zawiązku z tym, Najemca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Wynajmującego określonej kwoty w celu uchylenia niepewności co do rozstrzygnięcia sporu, który powstał pomiędzy stronami umowy najmu. Kwota z Porozumienia została ustalona w wyniku wzajemnych negocjacji pomiędzy Stronami, w wyniku czego zawarto Porozumienie.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Kwota z Porozumienia, uiszczona przez Najemcę, stanowi wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wskazano wyżej, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przy czym, nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Co do zasady, w orzecznictwie i praktyce organów podatkowych przyjmuje się, iż aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie trzy następujące warunki:

·powinno istnieć określone świadczenie,

·powinien istnieć bezpośredni beneficjent świadczenia,

·świadczeniu usługodawcy powinno odpowiadać świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. beneficjenta świadczenia (wynagrodzenie).

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie określone w odrębnej umowie – Porozumieniu. Jak stwierdzono wyżej, świadczeniem jest każde zachowanie polegające na działaniu, zaniechaniu działania lub znoszeniu (tolerowaniu) określonej sytuacji lub stanu rzeczy.

Ponadto, aby stwierdzić, że przedmiotowa Kwota z Porozumienia stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, a nie rodzaj odszkodowania, należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 361 ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 363 ustawy Kodeks cywilny:

Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ponadto, należy wskazać na orzeczenie NSA z dnia 7 lutego 2014 r. sygn. akt I FSK 1664/12, w którym to wyroku Sąd powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r. sygn. akt III CZP 39/12, cytując ww. uchwałę:

W świetle powyższego nie można więc uznać, by Kwota z Porozumienia opisana we wniosku stanowiła odszkodowanie lub karę umowną. Kwota z Porozumienia, którą Najemca wypłacił Panu jako Wynajmującemu, nie wiąże się bowiem z niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Porozumienie zawarte przez Pana z Najemcą ma niewątpliwie charakter zobowiązaniowy – Wynajmujący (Pan) zgadza się na wcześniejsze zakończenie Umowy Najmu w zakresie wynajmu Lokalu w zamian za otrzymaną od Najemcy Kwotę z Porozumienia.

W tym miejscu należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata (opłata, płatność), co wynika wprost z art. 5 ust. 1 ustawy.

Kwota z Porozumienia, którą Pan otrzymał na podstawie Porozumienia stanowi zatem formę zapłaty za umownie uzgodnione działania. Istnieje więc bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem. W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie.

Zatem, wypłatę przez Najemcę określonej Kwoty z Porozumienia z tytułu wcześniejszego rozwiązania Umowy Najmu należy traktować jako wynagrodzenie za świadczenie wykonywane przez Pana na rzecz Najemcy, co wypełnia wskazaną przesłankę uznania czynności wykonywanych przez Pana za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku opisanym we wniosku możemy wskazać konkretnego beneficjenta tej usługi – Spółkę – który w związku z zaistnieniem określonych okoliczności jest zobowiązany do wypłaty ustalonego w umowie wynagrodzenia (Kwoty z Porozumienia).

Podsumowując, stwierdzam, że Kwota z Porozumienia, uiszczona przez Najemcę, stanowi wynagrodzenie za wykonanie usługi na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Pana stanowisko, zgodnie z którym opłata wynikająca z zawartego Porozumienia jest wynagrodzeniem za zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy, nie jest rekompensatą za szkodę wyrządzoną przez klienta – dlatego podlega opodatkowaniu VAT, uznałem za prawidłowe.

Wskazuję jednakże, że świadczenie usług wykonane jest przez Pana na rzecz Najemcy, a nie odwrotnie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego, ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy.

W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii udokumentowania przedmiotowej Kwoty z Porozumienia fakturą.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.