Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 marca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 25 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych wywłaszczenia za odszkodowaniem działek nr A, B, C.

Uzupełnił go Pan pismem z 15 maja 2025 r. (wpływ 15 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest właścicielem działek oznaczonych numerami A, B, C położonych w miejscowości (...) (gmina (...)) obręb (...). Działki te, zgodnie z wypisem z rejestru gruntów, oznaczone są jako łąki (symbol ŁIV) oraz grunty rolne (symbole RVI oraz BR-RVI).

Wnioskodawca prowadzi działalność rolniczą, Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, w szczególności w zakresie obrotu nieruchomościami. Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca z tytułu prowadzonej działalności rolniczej od (…) lutego 2012 roku jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż czynności opodatkowane podatkiem VAT, wykonywane są przez podatnika kilka razy w roku, dotyczą w głównej mierze sprzedaży siana, z tym że są to w głównej mierze zbiory prowadzone na innych działkach, dzierżawionych przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z decyzją Wojewody (...) nr (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn.: „(...)” z dnia (...) marca 2025 roku, wyżej opisane działki mają być przedmiotem wywłaszczenia na realizację inwestycji drogowej.

W tym kontekście, Wnioskodawca składa wniosek, celem ustalenia skutków podatkowych, wymuszonej w ramach przymusu Państwowego transakcji, na gruncie podatku od towarów i usług.

Podkreślenia wymaga fakt, iż Wnioskodawca nie podejmował żadnych czynności mających na celu sprzedaż działek gruntowych oraz że decyzja o wywłaszczeniu tych działek zostanie podjęta niezależnie od jego woli, a on sam w żadnym stopniu nie zabiegał o sprzedaż działek w postępowaniu wywłaszczeniowym. Wskazać należy, także, iż przed postępowaniem wywłaszczeniowym nie dokonywał podziału działek, ani innych czynności zmierzających do zwiększenia wartości gruntów rolnych, a wydzielenie nastąpi z mocy prawa i niezależnie od woli właściciela, na skutek wydania przez organ administracyjny decyzji o realizacji inwestycji drogowej w trybie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Wnioskodawca nie wnioskował także o przekształcenie tych działek na cele nierolnicze, w szczególności drogowe, i nie występował o zmianę planu zagospodarowania przestrzennego dla tych działek. Wnioskodawca przed prowadzonym postępowaniem wywłaszczeniowym nie dokonywał zawodowo sprzedaży innych nieruchomości, na powyższych gruntach nie dokonywał także inwestycji, które uprawniałby do zwrotu podatku VAT, a także jak wskazano powyżej, w związku z nabyciem nieruchomości w drodze darowizny, nie odliczył VAT od nabycia nieruchomości.

Uzupełnił Pan opis sprawy odpowiadając na poniższe pytania:

1.Czy nabycie przez Pana działek nr A, B i C nastąpiło w ramach transakcji opodatkowanych, zwolnionych czy niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i czy transakcja ta została udokumentowana fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT?

Odp.: Działki zostały nabyte w drodze darowizny od rodziców − w związku z czym transakcja nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

2.Czy przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu ww. działek?

Odp.: Jak wyżej.

3.W jaki sposób wykorzystywał i wykorzystuje Pan przedmiotowe działki? W szczególności:

a)Czy korzystał Pan lub korzysta Pan z nich dla celów prowadzenia działalności rolniczej, z tytułu prowadzenia której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT? Jeśli tak, w jakim okresie lub okresach i w jaki sposób Pan z nich korzystał lub korzysta?

Odp.: Grunty stanowią trwałe użytki zielone, Wnioskodawca nie pobiera z nich płodów rolnych i nie sprzedaje w ramach prowadzonej działalności rolniczej.

b)Czy korzystał lub korzysta Pan z nich wyłącznie dla swoich celów osobistych (w jaki sposób?)?

Odp.: Działki stanowią majątek po rodzicach, nie została podjęta decyzja co do ich ostatecznego przeznaczenia − kilkanaście lat temu stanowiły pastwiska dla bydła hodowanego na potrzeby własne Wnioskodawcy.

4.Czy działki nr A, B i C wykorzystywane były przez Pana wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były ww. działki, wykonywał Pan – należy podać podstawę prawną zwolnienia?

Odp.: Nie.

5.Czy kiedykolwiek udostępniał Pan działki nr A, B i Cna podstawie umowy najmu, dzierżawy itp. Jeśli tak, to w jakim okresie i czy umowa ta miała/ma charakter odpłatny, czy nieodpłatny?

Odp.: Nie.

6.Czy wykorzystywał lub wykorzystuje Pan ww. działki do działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług? Jeśli tak – czy sprzedawał Pan płody rolne z działek, które pochodziły z Pana własnej działalności rolniczej (Jeśli tak, proszę wskazać: jakie to były płody rolne, kiedy je Pan sprzedawał, czy sprzedaż była opodatkowana podatkiem VAT)?

Odp.: Nie.

7.Czy dla działek nr A, B i C na dzień wywłaszczenia, będzie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Jeśli tak, jakie jest przeznaczenie ww. działek według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego? Czy wynika z niego możliwość zabudowy przedmiotowych działek?

Odp.: Nie.

8.Kto i z czyjej inicjatywy wystąpił/wystąpi o uchwalanie ww. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla działek nr A, B i C?

Odp.: Nie dotyczy.

9.W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu, na którym są położone działki nr A, B i C, należy wskazać, czy dla ww. działek, do momentu ich wywłaszczenia, została/zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy bądź decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 lub pkt 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.) [2]?Jeśli tak, kto i w jakim celu wystąpił albo wystąpi o tę decyzję?

Odp.: Nie występowano o decyzję o warunkach zabudowy.

10.Czy poczynił lub poczyni Pan, do momentu wywłaszczenia jakiekolwiek działania dotyczące zwiększenia wartości nieruchomości, uatrakcyjnienia działek nr A, B i C? Jeśli tak, to jakie i kiedy – wskazać datę/daty (np. wydzielenie, ogrodzenie, budowa drogi, doprowadzenie sieci wodociągowej, energetycznej itp.)?

Odp.: Nie, Wnioskodawca nie czynił żadnych starań i nie dokonywał czynności zmierzających do zwiększania wartości nieruchomości, w szczególności działań takich jak wydzielenie, ogrodzenie, budowa drogi, doprowadzenie sieci wodociągowej, energetycznej itp.

11.Czy posiada Pan inne działki, które zamierza Pan w przyszłości sprzedawać? Jeśli tak, to ile i jakie?

Odp.: Wnioskodawca nie zamierza sprzedawać innych działek, jedyne transakcje które są planowane wynikają z ew. postępowania wywłaszczeniowego, opisanego w złożonym wniosku oraz wniosku złożonym wspólnie z żoną.

12.Czy dokonywał Pan już wcześniej sprzedaży działek? Jeśli tak, to proszę podać informacje odrębnie dla każdej sprzedanej działki:

·kiedy i w jaki sposób wszedł Pan w ich posiadanie?

·   w jakim celu działki te zostały przez Pana nabyte?

·   w jaki sposób działki te były wykorzystywane przez Pana od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży?

·   kiedy dokonał Pan ich sprzedaży i co było przyczyną ich sprzedaży?

·   ile działek zostało przez Pana sprzedanych i jakich (niezabudowanych, czy zabudowanych, a jeśli zabudowanych – to czy były to nieruchomości mieszkalne, czy użytkowe)?

·   czy z tytułu sprzedaży którejkolwiek działki (należy wskazać której) był Pan zobowiązany zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i wykazać należny podatek VAT od tej sprzedaży?

Odp.: Jedyna transakcja sprzedaży, jaka miała miejsce, była na przełomie lat 90/2000, była to sprzedaż ok. 20 arów gruntów rolnych, wynikająca z potrzeby ustanowienia dla sąsiada drogi dojazdowej.

W ostatnich latach żadne transakcje nie miały miejsca.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca z tytułu przejęcia pod drogę, na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przez Skarb Państwa, działek opisanych w stanie faktycznym, w zamian za odszkodowanie, jest podatnikiem podatku od towarów i usług?

2.Czy otrzymane odszkodowanie z powyższego tytułu będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest On podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu przejęcia pod drogę, na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przez Skarb Państwa, opisanych w zdarzeniu przyszłym działek, w zamian za odszkodowanie, zatem wypłata na Jego rzecz odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kluczowy w niniejszej sprawie jest fakt, iż Wnioskodawca nie podejmował żadnych czynności mających na celu sprzedaż działek, a wręcz dojdzie do działań niezależnych od Jego woli (wywłaszczenie), w związku z czym nastąpi ono zupełnie bez związku z Jego działalnością rolniczą, a On sam nie występuje w roli podatnika podatku od towarów i usług i nie prowadzi działalności gospodarczej polegającej na obrocie nieruchomościami.

Podkreślenia wymaga także fakt, iż podstawą nabycia gruntów była umowa darowizny zawarta w 1994 roku, w związku z czym w niniejszej sprawie nie było mowy o odliczeniu podatku VAT naliczonego, a w konsekwencji uszczupleniu należności podatkowych na rzecz Skarbu Państwa.

Zwrócić uwagę należy także, że warunkiem koniecznym do opodatkowania podatkiem VAT danej transakcji nie jest sam fakt bycia podatnikiem VAT, ale występowanie w roli podatnika VAT w odniesieniu do konkretnej transakcji wchodzącej w zakres działalności gospodarczej danego podmiotu.

W tym miejscu należy przytoczyć m.in wyrok NSA z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, zgodnie z którym „ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług”.

W orzecznictwie sądów administracyjnych, na tle stanów faktycznych, w których dochodziło do wywłaszczenia nieruchomości, trafnie akcentuje się, że w sytuacjach, gdy właściciel nieruchomości wykorzystuje ją zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem (nie podejmując działań w celu zmiany przeznaczenia gruntu), a zmiana przeznaczenia − z działki rolnej na działkę pod budowę drogi − nie następuje z inicjatywy właściciela nieruchomości, ale wyłącznie w wyniku wydania przez właściwego wojewodę decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej, nie znajduje zastosowania art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2017 r., I SA/Wr 600/16; wyroki WSA w Poznaniu: z dnia 5 kwietnia 2018 r., I SA/Po 21/18 i I SA/Po 22/18, z dnia 5 maja 2016 r., I SA/Po 2445/15 i z dnia 23 lipca 2014 r., I SA/Po 60/14).

W opisanym zdarzeniu przyszłym więc, mając na względzie, całokształt okoliczności prawnych i faktycznych, nie sposób przypisać Wnioskodawcy działania przy wymuszonej sprzedaży gruntu w postępowaniu wywłaszczeniowym jako podatnika podatku od towarów i usług. Niezależnie od posiadanej działalności rolniczej, nieruchomości stanowią majątek prywatny Wnioskodawcy, którego zbycie nie podlega pod zakres ustawy o podatku od towarów i usług. Należy wskazać, iż prowadzona działalność rolnicza, prowadzona jest także w dużej mierze, na innych gruntach dzierżawionych, stricte pod działalność rolniczą. Jednakże opisane w zdarzeniu przyszłym nieruchomości, będące przedmiotem złożonego wniosku, stanowiły majątek prywatny Wnioskodawcy, otrzymany w drodze darowizny, na długo przed rozpoczęciem czynności objętych opodatkowaniem podatkiem VAT. Dlatego też, niezależnie od statusu czynnego podatnika podatku VAT, wymuszoną sprzedaż nieruchomości rolnej w drodze postępowania wywłaszczeniowego, należy traktować jako sprzedaż, będącą realizacją zarządu majątkiem prywatnym i jako taka nie powinna ona podlega, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie gruntu traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika natomiast, że czynność przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości), w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa.

Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną (dostawa towarów w zamian za odszkodowanie). Tym samym, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności towarów w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Dostawę natomiast można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Dlatego też, przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, była przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10).

Z ww. orzeczenia wynika m.in., że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Ponadto, Trybunał orzekł, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Podobnie okoliczność, iż przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie, nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w przypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Przyjęcie więc, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działki, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania odpłatnej dostawy gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga jednak oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311), zwanej dalej „ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych”.

Według regulacji art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do treści art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W oparciu o art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Z opisu sprawy wynika, że działki nr A, B, C zostały przez Pana nabyte w drodze darowizny od rodziców − w związku z czym transakcja nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z decyzją Wojewody (...) nr (...) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn.: „(...)” z dnia (...) marca 2025 r., działki nr A, B, C mają być przedmiotem wywłaszczenia na realizację inwestycji drogowej.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy z tytułu wywłaszczenia Pana z prawa własności działek nr A, B, C przez Skarb Państwa stał się Pan podatnikiem podatku VAT oraz czy otrzymane odszkodowanie z powyższego tytułu będzie stanowiło wynagrodzenie za czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Aby więc ustalić, czy spełnia Pan przesłanki do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług w odniesieniu do opisanej dostawy działek nr A, B, C, należy przeanalizować całokształt działań, jakie podjął Pan w odniesieniu do ww. działek.

Z opisu sprawy wynika, że otrzymał Pan działki nr A, B, C od rodziców w drodze darowizny. Transakcja nabycia ww. działek nie była objęta podatkiem VAT. Nie podejmował Pan żadnych czynności mających na celu sprzedaż ww. działek. Nie podejmował Pan żadnych czynności mających na celu sprzedaż działek gruntowych. Nie zabiegał Pan o sprzedaż działek w postępowaniu wywłaszczeniowym. Przed postępowaniem wywłaszczeniowym nie dokonywał Pan podziału działek, ani innych czynności zmierzających do zwiększenia wartości gruntów rolnych, a wydzielenie nastąpi z mocy prawa i niezależnie od Pana woli, na skutek wydania przez organ administracyjny decyzji o realizacji inwestycji drogowej w trybie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Nie wnioskował Pan także o przekształcenie tych działek na cele nierolnicze, w szczególności drogowe, i nie występował o zmianę planu zagospodarowania przestrzennego dla tych działek. Nie czynił Pan też żadnych starań i nie dokonywał czynności zmierzających do zwiększenia wartości nieruchomości, w szczególności działań takich jak wydzielenie, ogrodzenie, budowa drogi, doprowadzenie sieci wodociągowej, energetycznej itp. Przed prowadzonym postępowaniem wywłaszczeniowym nie dokonywał Pan zawodowo sprzedaży innych nieruchomości, na powyższych gruntach nie dokonywał także inwestycji, które uprawniałyby do zwrotu podatku VAT. Przedmiotowe działki nie były udostępniane osobom trzecim na podstawie umowy najmu, dzierżawy itp.

Co prawda z tytułu prowadzonej działalności rolniczej od (...) lutego 2012 r. jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT, ale jak Pan wskazał w opisie sprawy, grunty stanowią trwałe użytki zielone i nie pobiera Pan z nich płodów rolnych i nie sprzedaje w ramach prowadzonej działalności rolniczej. Działki nr A, B i C nie były wykorzystywane przez Pana wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług. Dodatkowo, nie wykorzystywał i nie wykorzystuje Pan ww. działek do działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedstawionych okolicznościach sprawy, skala Pana zaangażowania w odniesieniu do przygotowania omawianej dostawy, nie wykracza poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Brak jest w tym zdarzeniu przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia działek, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Nie wystąpił bowiem ciąg zdarzeń, który jednoznacznie przesądzałby, że zbycie działek nr A, B, C wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Mając na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku nie podjął Pan aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.

Tym samym, w analizowanym zdarzeniu nie wystąpiły przesłanki pozwalające uznać, że dokonując dostawy ww. działek wystąpi Pan w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w 15 ust. 2 ustawy. Aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarczy stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze zbyciem jako podatnika podatku od towarów i usług, co nie ma miejsca w tym przypadku.

Zatem, opisane we wniosku wywłaszczenie działek nr A, B, C w zamian za odszkodowanie, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy. Tym samym, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku VAT z tytułu odpłatnej dostawy ww. działek.

Pana stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy, w tym na informacji, że nie dokonywał Pan czynności zmierzających do zwiększania wartości działek nr A, B, C, w szczególności działań takich jak wydzielenie, ogrodzenie, budowa drogi, doprowadzenie sieci wodociągowej, energetycznej itp., że na działkach nr A, B, C nie prowadził Pan żadnej działalności oraz że Pan nie wykorzystywał i nie wykorzystuje ww. działek do działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.