
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie:
- braku wpływu prowadzonej Działalności inwestycyjnej na zakres prawa do odliczenia podatku VAT, a tym samym braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o podatku od towarów i usług,
- prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od poniesionych wydatków związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 marca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
- braku wpływu prowadzonej Działalności inwestycyjnej na zakres prawa do odliczenia podatku VAT, a tym samym braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o podatku od towarów i usług,
- nieuwzględniania przy obliczeniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy przychodów zDziałalności inwestycyjnej,
- braku obowiązku zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego,
- prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od poniesionych wydatków związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 maja 2025 r. (data wpływu).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
... sp. z o.o. (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”) jest spółką prawa polskiego, zarejestrowaną jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) w Polsce.
Przeważającym przedmiotem działalności jest: 70.10.Z – Działalność firm centralnych (Head Offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych.
Przedmiotem pozostałej działalności Spółki jest również:
-64.20.Z – Działalność holdingów finansowych;
-64.92.Z – Pozostałe formy udzielania kredytów;
-70 - Działalność firm centralnych (head offices), doradztwo związane z zarządzaniem;
-82 – Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej;
-68.10.Z - kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek;
-64.99.Z - pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych;
-68.20.Z - wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi;
-66.11.Z - zarządzanie rynkami finansowymi.
Podstawą działalność Spółki określają następujące kody PKD: 70.10.Z, 64.20.Z, 64.99.Z, 82.99.Z.
Spółka obecnie uzyskuje przychody głównie z usług księgowych oraz usług doradczych.
Spółka uzyskuje też przychody w postaci odsetek od lokat bankowych.
Oprócz ww. usług księgowych, Spółka podejmuje również na własne potrzeby czynności z zakresu działalności inwestycyjnej, tj. m.in. nabywa/sprzedaje akcje, obligacje, itp. (dalej: „Działalność inwestycyjna”). Spółka wskazuje, że obecnie nie uczestniczy w zarządzaniu podmiotami, których akcje/udziały posiada. Wnioskodawca nie prowadzi również obecnie działalności maklerskiej/brokerskiej. Spółka nie świadczy na rzecz podmiotów, których akcje posiada żadnych usług stanowiących czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Działalność inwestycyjna nie jest warunkiem koniecznym do prowadzenia działalności gospodarczej przez Spółkę.
Spółka zaczęła również świadczyć dla spółki powiązanej kompleksowe usługi doradcze (dalej: „Usługi doradcze”), w których zakres wchodzi:
a)analiza sprawozdań spółek notowanych na rynku kapitałowym;
b)sporządzanie raportów z wyników inwestycyjnych spółek;
c)analiza otoczenia makro i mikroekonomicznego;
d)kontakt z bankami inwestycyjnymi i domami maklerskimi w celu obsługi transakcji giełdowych;
e)przeprowadzanie analiz w zakresie rentowności, płynności, przepływów finansowych spółek;
f)tworzenie raportów zarządczych cyklicznie i ad-hoc;
g)budowanie modeli analitycznych wspierających podejmowanie decyzji, w tym prognoz finansowych;
h)w razie potrzeby inne usługi doradczo-księgowe zlecone przez Zleceniodawcę.
Z tytułu przedmiotowych Usług doradczych, Spółka otrzymuje miesięczne wynagrodzenie na podstawie wystawionej na rzecz podmiotu powiązanego faktury VAT ze stawką 23%.
W celu świadczenia Usług doradczych Spółka nabywa usługi w zakresie opisanym w ww. pkt a-h od podmiotów współpracujących ze Spółką na zasadach B2B (dalej: „Współpracownicy”).
Świadczone przez Współpracowników usługi wykorzystywane są zarówno na potrzeby własne Spółki (tj. dla celów Działalności inwestycyjnej), jak i w związku ze świadczeniem przez Spółkę Usług doradczych na rzecz podmiotu powiązanego.
Oprócz ww. kosztów usług doradczych nabywanych od Współpracowników, Wnioskodawca ponosi również koszty dostępu do różnych baz danych, które są wykorzystywane zarówno dla własnej Działalności inwestycyjnej, jak i świadczonych Usług doradczych (dalej: „Koszty baz danych”).
W przypadku wydatków poniesionych na zakup usług od Współpracowników Spółki oraz Kosztów baz danych (dalej łącznie jako: „Koszty wspólne”) Wnioskodawca nie ma możliwości przypisania konkretnych kwot podatku naliczonego wynikającego z Kosztów wspólnych do Działalności inwestycyjnej lub do działalności Spółki w zakresie Usług doradczych.
Oprócz ww. kategorii wydatków Spółka ponosi również wydatki, które związane są wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną VAT. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że zanim rozpoczął świadczenie Usług doradczych, ponosił wydatki, które związane były wyłącznie z Działalnością inwestycyjną i dopuszcza również sytuację, że będzie ponosić takie wydatki, które będą związane z Działalnością inwestycyjną, a nie będą dotyczyć Usług doradczych.
Uzupełnienie wniosku:
W ramach Działalności inwestycyjnej, poza nabywaniem/sprzedażą akcji i obligacji Spółka, nie podejmuje obecnie żadnych innych czynności.
Zdaniem Spółki czynności podejmowane w ramach Działalności inwestycyjnej są związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą – są to czynności polegające na zarządzaniu nadwyżkami finansowymi osiąganymi w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą.
Zdaniem Spółki odrębność przedmiotu działalności należy upatrywać w zdarzeniach zaistniałych w związku z aktywnością inną niż gospodarczą i w konsekwencji powstaniem sfery działalności innej niż działalność gospodarcza tak jak ma to miejsce w przypadku gmin, fundacji, stowarzyszeń i w tym rozumieniu czynności wykonywane w ramach Działalności inwestycyjnej nie stanowią obok działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę odrębnego od niej przedmiotu i towarzyszą działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę.
Celem działań podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej jest lokowanie wolnych środków pieniężnych/nadwyżek finansowych pochodzących z działalności gospodarczej Spółki i wzrost wartości posiadanych aktywów.
Przychody osiągnięte z tytułu czynności podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej przeznaczane są na działalność gospodarczą Spółki.
Pytanie nr 6: Jakie wydatki (na nabycie jakich towarów i usług) ponoszą Państwo w ramach Działalności inwestycyjnej, z tytułu których chcą Państwo dokonać odliczenia podatku naliczonego?
Jak Skarżąca wskazała we wniosku, obecnie Spółka ponosi wydatki na nabycie usług doradczych od podmiotów współpracujących ze Spółką na zasadach B2B oraz wydatki na nabycie dostępu do różnych baz danych. Zarówno usługi doradcze, jak i bazy danych wykorzystywane są w Działalności inwestycyjnej, jak i do świadczenia przez Spółkę usług doradczych.
W przyszłości nie jest wykluczone, że Spółka będzie ponosić również innego rodzaju wydatki niż ww., które będą miały wyłącznie związek z Działalnością inwestycyjną, jednak na moment składania wniosku Skarżąca nie jest w stanie wskazać konkretnego rodzaju/konkretnych rodzajów wydatków, które potencjalnie mogą pojawić się w przyszłości.
Pytanie nr 7: Czy nabycie tych towarów lub/i usług zostało/zostanie udokumentowane wystawionymi na Państwa jako nabywcę fakturami z wykazaną kwotą podatku VAT?
Tak, wydatki określone w pkt 6 dokumentowane są wystawionymi na Spółkę fakturami VAT z wykazaną kwotą podatku VAT.
Pytanie nr 8: Czy ponoszone przez Państwa wydatki w ramach Działalności inwestycyjnej są związane wyłącznie z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, czy również z czynnościami zwolnionymi od podatku VAT?
Spółka obecnie nie identyfikuje żadnych czynności zwolnionych od podatku VAT.
Pytanie nr 9: Czy w ramach wykonywanej Działalności inwestycyjnej są Państwo w stanie przypisać ponoszone przez siebie wydatki do wykonywanych przez Państwa czynności opodatkowanych oraz czynności zwolnionych od podatku VAT?
Jak wskazano w pkt 8, Spółka obecnie nie identyfikuje żadnych czynności zwolnionych od podatku VAT, dlatego nie ma konieczności przypisywania ponoszonych przez nią wydatków do czynności zwolnionych od podatku VAT.
Pytania
1)Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że Działalność inwestycyjna prowadzona przez Wnioskodawcę pozostaje bez wpływu na zakres prawa do odliczenia VAT od wydatków (w tym Kosztów wspólnych) dotyczących zarówno Działalności inwestycyjnej, jak i pozostałych czynności realizowanych przez Spółkę, generujących VAT i Spółka nie jest zobowiązana do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”)?
2)W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 - czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że przychody z Działalności inwestycyjnej nie powinny być uwzględniane przy obliczeniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?
3)W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 2 - czy Spółka będzie miała obowiązek zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego, zgodnie z art. 86 ust. 2e ustawy o VAT?
4)Czy Spółka posiada pełne prawo do odliczenia VAT od poniesionych wydatków, które są związane wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Spółki, w okolicznościach wskazanych w stanie faktycznym:
1.działalność inwestycyjna prowadzona przez Wnioskodawcę pozostaje bez wpływu na zakres prawa do odliczenia VAT od wydatków (w tym Kosztów wspólnych) dotyczących zarówno Działalności inwestycyjnej, jak i pozostałych czynności realizowanych przez Spółkę, generujących VAT i Spółka nie jest zobowiązana do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT;
2.przychody z Działalności inwestycyjnej nie powinny być uwzględniane przy obliczeniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT;
3.Spółka nie ma obowiązku zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego, zgodnie z art. 86 ust. 2e ustawy o VAT;
4.Spółka posiada pełne prawo do odliczenia VAT od poniesionych wydatków, które są związane wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:
W zakresie pytania nr 1
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
W ocenie Wnioskodawcy, działalność inwestycyjna i przychody uzyskiwane z tego tytułu pozostają bez wpływu na zakres prawa do odliczenia VAT od wydatków (w tym Kosztów wspólnych) dotyczących zarówno Działalności inwestycyjnej, jak i pozostałych czynności realizowanych przez Spółkę, generujących VAT i Spółka nie jest zobowiązana do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT.
Wynika to z faktu, iż Spółka nie funkcjonuje w sferze innej niż działalność gospodarcza, tj. nie wykonuje czynności innych niż wykazujące związek - bezpośredni lub pośredni - z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.
Zdaniem Wnioskodawcy, cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którą działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT, ale jednak "towarzyszą" działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. I choć nie podlegają one opodatkowaniu VAT, to ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.
W kontekście powyższego przez „cele inne”, o których mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT należy rozumieć sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, np. działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową.
Spółka wskazuje, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np. z dnia 10 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.255.2023.1.RMA, z dnia 1 września 2023 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.259.2023.2.DS, z dnia 21 lipca 2022 r. nr 0113-KDIPT1-2.4012.362.2022.2.KW, z dnia 3 marca 2025 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.3.2025.2.RMA).
Jak przykładowo wskazuje Dyrektor KIS m.in. w wyżej powołanej interpretacji indywidualnej z dnia 10 lipca 2023 r. nr 0114-KDIP4-1.4012.255.2023.1.RMA: „Dla stwierdzenia, czy działalność lub czynności stanowią "cele inne niż związane z działalnością gospodarczą" znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danego podmiotu. W przypadku więc wykonywania obok czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, również czynności niegenerujących opodatkowania VAT - w pierwszej kolejności należy dokonać oceny, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te towarzyszą działalności gospodarczej. W przypadku stwierdzenia, że czynności niegenerujące podatku należnego stanowią odrębny obok działalności gospodarczej przedmiot działalności, wówczas, w celu odliczenia podatku naliczonego (jeżeli nie będzie możliwe przypisanie go w całości do działalności gospodarczej), podatnik ma obowiązek stosować zasady, o których mowa w art. 86 ust. 2a-2 h ww. ustawy.”
Na powyższe rozumienie pojęcia „celów innych niż działalność gospodarcza” wskazuje również treść uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.605) zmieniającej tę ustawę z dniem 1 stycznia 2016 r., mocą której został dodany przepis art. 86 ust. 2a i nast. do ustawy o VAT. W uzasadnieniu tym wskazano zaś, że: „Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej przepisami art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. Mieścić będą się tutaj również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT, przykładowo otrzymanie odszkodowań umownych czy odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów, sprzedaż wierzytelności "trudnych" itp. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową), a także cele prywatne, z definicji niemające nic wspólnego z działalnością gospodarczą podatnika.”
Analogiczne stanowisko zostało przedstawione w odpowiedzi Jarosława Nenemana - podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację poselską nr 30157 w sprawie stosowania prewspółczynnika, o którym mowa w projekcie ustawy zmieniającej, do pojazdów samochodowych, od których podatnik może odliczyć 50% podatku VAT. W odpowiedzi tej powielono stanowisko Ministerstwa Finansów, przedstawione uprzednio w uzasadnieniu do ustawy nowelizującej, w odniesieniu do rozumienia pojęcia „celów prowadzonej działalności gospodarczej”. W odpowiedzi na interpelację stwierdzono m.in., że: „Obowiązek wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu ww. prewspółczynnika dotyczy (…) tylko wąskiej grupy podatników, którzy poza działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT wykonują również działalność nieobjętą systemem VAT (np. jako organ władzy publicznej), i nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego do każdego z tych typów działalności. Powyższe zapewni realizację zasady neutralności podatku VAT, która uniemożliwia odliczanie podatku w związku z działalnością nieobjętą systemem VAT”.
Również w broszurze informacyjnej Ministerstwa Finansów z dnia 17 lutego 2016 r. pt.: „Zasady odliczania podatku od towarów i usług przez podatników prowadzących działalność o charakterze mieszanym, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych od 1 stycznia 2016 r.” wskazano: „Czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej
Definicja działalności gospodarczej zawarta jest w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.
Może to być przykładowo:
- otrzymanie odszkodowań umownych czy odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów,
- sprzedaż wierzytelności „trudnych”,
- otrzymanie dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze niemających bezpośredniego wpływu na cenę dostarczanych przez podatnika towarów lub usług przez niego świadczonych, lecz wykorzystywanych w całości do wykonywania działalności gospodarczej objętej podatkiem VAT,
- działania pracodawcy polegające na dokonaniu zakupów od osób trzecich, których nabycie w całości następuje ze środków funduszu tworzonego na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych w celu udostępnienia ich nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie osobom uprawnionym na zasadach wymienionych w tej ustawie,
- obowiązki pracodawcy wynikające z ustawy o związkach zawodowych, np. udostępnienie pomieszczeń i urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy,
- otrzymanie przez komorników sądowych zwrotu wydatków gotówkowych poniesionych w toku egzekucji (zwrotu wydatków takich jak np. należności biegłych, koszty ogłoszeń w pismach, koszty transportu specjalistycznego, przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, przechowywania i ubezpieczania zajętych ruchomości, koszty doręczenia środków pieniężnych przez pocztę lub przelewem bankowym, koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia),
- zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa”.
Potwierdzeniem powyższego jest również treść rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników oraz uzasadnienie do projektu do ww. rozporządzania, w którym wskazano, że: „Obowiązek wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu ww. współczynnika dotyczy bowiem tylko wąskiej grupy podatników, którzy poza działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT wykonują również działalność nieobjętą systemem VAT (np. jako organ władzy publicznej) i nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego do każdego z tych typów działalności. (…) Rozporządzenie dotyczy:
- jednostek samorządu terytorialnego oraz utworzonych przez nie samorządowych jednostek budżetowych, tzn. obsługujących jednostki samorządu terytorialnego urzędów działających w formie samorządowej jednostki budżetowej i pozostałych samorządowych jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych,
- państwowych jednostek budżetowych,
- uczelni publicznych oraz
- instytutów badawczych.
Powyższe stanowisko podzielają również sądy administracyjne. Przykładowo:
·w prawomocnym wyroku z dnia 15 lutego 2023 r., sygn. akt I SA/Bk 23/23 WSA w Białymstoku wskazał, że:
„W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. "Towarzyszą" one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową)”;
·w wyroku z dnia 17 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1546/19 NSA uznał, że:
„Podstawową przesłanką warunkującą stosowanie przepisu art. 86 ust. 2a jest wykorzystywanie przez podatnika towarów i usług do celów działalności gospodarczej jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT), gdy przypisanie tych towarów w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe. W przypadku wykonywania obok czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, również czynności niegenerujących opodatkowania - w pierwszej kolejności należy dokonać oceny, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te towarzyszą działalności gospodarczej”.
W ocenie Spółki przedstawiona we wniosku Działalność inwestycyjna nie powoduje powstania u Wnioskodawcy sfery działalności innej niż działalność gospodarcza, tak jak ma to miejsce w przypadku takich podmiotów jak: gminy, fundacje, stowarzyszenia. Podejmowane w ramach Działalności inwestycyjnej czynności niewątpliwie towarzyszą działalności gospodarczej wykonywanej przez Spółkę - wpisują się bowiem w całości w realizowaną przez Spółkę strategię, której głównym założeniem/celem jest wzrost wartości posiadanych aktywów.
Jednocześnie, zdaniem Spółki, okoliczność, że transakcje, z których będą wynikać przychody z Działalności inwestycyjnej nie stanowią czynności generujących opodatkowanie VAT, nie zmienia faktu, że są one efektem czynności podejmowanych przez Spółkę w ramach działalności inwestycyjnej (tj. działalności gospodarczej). Mamy więc do czynienia z tego rodzaju działaniem, które choć nie generuje opodatkowania VAT, to jednak towarzyszy działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę i nie stanowi odrębnego od niej przedmiotu działalności Wnioskodawcy. W przypadku Wnioskodawcy nie występuje zatem sytuacja, w której ww. przychody wynikałyby ze zdarzeń zaistniałych w związku z aktywnością Spółki inną niż gospodarcza. Działalność inwestycyjną Wnioskodawcy należy uznać za związaną z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą.
Z powyższych względów, zdaniem Wnioskodawcy, Działalność inwestycyjna - jako działalność „towarzysząca” działalności gospodarczej Spółki, opodatkowanej VAT – pozostaje bez wpływu na zakres prawa do odliczenia VAT wynikającego z wydatków (w tym Kosztów wspólnych) dotyczących zarówno Działalności inwestycyjnej, jak i pozostałych czynności realizowanych przez Spółkę, generujących VAT, a w konsekwencji Spółka nie jest zobowiązana do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT i – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – ma pełne prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego w związku z ponoszonymi wydatkami.
W zakresie pytania nr 2
Pomimo iż zdaniem Wnioskodawcy, Działalność inwestycyjna nie generuje u Spółki odrębnej kategorii działalności w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, to jednak z ostrożności procesowej Wnioskodawca wskazuje, że przychodów z Działalności inwestycyjnej nie należy uwzględniać w proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT z uwagi na brzmienie art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 86 ust. 2g ustawy o VAT, proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.
Art. 90 ust. 6 stanowi zaś, że do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:
1)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
2)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Art. 43 ust. 1 pkt 40a oraz pkt 41 ustawy o VAT przewidują zwolnienia od VAT dla:
-usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a)spółkach,
b)innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi;
41) usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646, 825, 1723 i 1941), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Ani ustawa o VAT, ani Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L . 2006 Nr 347 poz. 1 z późn. zm.; dalej - "Dyrektywa VAT”) nie zawierają definicji „transakcji pomocniczych” / „pomocniczości”, dlatego też zdaniem Wnioskodawcy należy w tym zakresie odwołać się do orzecznictwa TSUE oraz sądów administracyjnych.
Jak wskazują sądy administracyjne, użyty w angielskiej wersji językowej Dyrektywy VAT zwrot "incidental transactions" - zgodnie z uniwersalnym słownikiem angielsko-polskim, polsko-angielskim, oznacza - transakcje przypadkowe, uboczne, marginalne. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN, "incydentalny" oznacza "o małym znaczeniu lub zdarzający się bardzo rzadko; marginalny, sporadyczny". Dlatego transakcje pomocnicze nie mogą stanowić podstawowej, głównej działalności podatnika, lecz muszą mieć charakter poboczny, uzupełniający tę działalność.
NSA w ślad za TSUE (przykładowo w wyroku z dnia 17 maja 2024 r., sygn. akt I FSK 309/24) wskazuje również, że oceniając kwestię pomocniczości należy m.in. zwrócić uwagę na relację między działalnością sporną a działalnością podstawową podatnika (np. wyrok w sprawie C-306/94), zakres wykorzystania zasobów i aktywów podatnika (np. wyrok ETS wydany w sprawie C-77/01 i wyrok NSA z dnia 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 737/18) tudzież charakter danej działalności jako częstotliwej i planowanej (wyrok TSUE w sprawie C-174/08 oraz wyrok NSA z dnia 18 października 2018 r., sygn. akt I FSK 1797/16).
Podkreśla się także, że przy bardzo nieostrych granicach podlegającego wykładni pojęcia "incydentalnych (pomocniczych) transakcji finansowych", nie powinien decydować jeden wskaźnik, punkt odniesienia, czy też jedno tylko kryterium, ale ich całokształt wyznaczający miejsce, znaczenie i zakres danych transakcji w całokształcie działalności gospodarczej podatnika. Chodzi więc zasadniczo o to, aby tego rodzaju transakcje (przy obliczaniu proporcji stosowanej do odliczenia podatku naliczonego) nie zniekształcały obrazu i istoty działalności danego podmiotu (czynności opodatkowane i czynności zwolnione) rzutujących na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Szczególnie istotny w tym zakresie jest również wyrok TSUE z dnia 11 lipca 1996 r. w sprawie nr C- 306/94, w którym TSUE orzekł, że za "transakcje pomocnicze" nie można uznać transakcji, które są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy. Podobne stanowisko zajął TSUE w wyroku z 29 października 2009 r. w sprawie nr C-174/08.
W konsekwencji pomocnicze transakcje finansowe w rozumieniu art. 174 ust. 2 lit. b Dyrektywy VAT, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, to transakcje, które:
1)nie są wykonywane jako element podstawowej działalności gospodarczej podatnika,
2)nie wiążą się (lub wiążą się w sposób marginalny) z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu,
3)nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika.
W kontekście powyższego należy wskazać, że Działalność inwestycyjna jest działalnością towarzyszącą działalności gospodarczej Spółki, ale trudno uznać ją za główną działalność Wnioskodawcy. Działalność inwestycyjna nie jest prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej. Zdaniem Spółki czynności podejmowane w ramach Działalności inwestycyjnej nie stanowią również bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności Spółki.
Pomimo iż zdaniem Wnioskodawcy, Działalność inwestycyjna jako działalność „towarzysząca” działalności gospodarczej Spółki w ogóle nie rodzi obowiązków stosowania przepisów dotyczących proporcji, o których mowa w art. 86 ust. 2a i nast. ustawy o VAT, to z ostrożności procesowej w przypadku przyjęcia odmiennego stanowiska przez organ, Wnioskodawca wskazuje, że mając na uwadze całokształt działalności Spółki, Działalność inwestycyjna wpisuje się również w działalność dokonywaną pomocniczo w rozumieniu art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, co oznacza, że nie powinna być uwzględniona w proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. W konsekwencji wyliczona w oparciu o przepisy art. 86 ust. 2a i nast. ustawy o VAT proporcja wyniesie 100%, a tym samym – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT – ma pełne prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego VAT w związku z ponoszonymi wydatkami.
W zakresie pytania nr 3
Zgodnie z art. 86 ust. 2e ustawy o VAT podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo. Podatnik jest obowiązany zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten sposób określenia proporcji został zastosowany po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.
W opinii Wnioskodawcy, nawet gdyby hipotetycznie uznać, że w związku z Działalnością inwestycyjną Spółka jest zobligowana do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której art. 86 ust. 2a i nast. ustawy o VAT, to biorąc pod uwagę, że Działalność inwestycyjna nie powinna być uwzględniana w proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT w zw. z art. 86 ust. 2g ustawy o VAT, proporcja ta wyniesie 100%. Zatem proporcjonalne odliczenie VAT w tej sytuacji nie wystąpi i art. 86 ust. 2a ustawy o VAT nie znajdzie w ogóle zastosowania. Spółka będzie miała zatem prawo do pełnego odliczenia VAT. Skoro zaś nie będzie w tym przypadku konieczności stosowania proporcji w oparciu o szacunkowe dane, to Spółka nie będzie również zobowiązana do złożenia z tego tytułu zawiadomienia do Naczelnika w trybie art. 86 ust. 2e ustawy o VAT.
W zakresie pytania nr 4
Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka posiada również pełne prawo do odliczenia VAT od poniesionych wydatków, które są związane tylko z prowadzoną Działalnością inwestycyjną, a nie mają związku z Usługami doradczymi.
W tym miejscu należy zauważyć, że prawo do odliczenia VAT przysługuje podatnikowi, pod warunkiem, że wykaże on związek nabytych towarów / usług z czynnościami opodatkowanymi VAT. Przepisy ustawy o VAT nie wskazują jednak, aby związek ten musiał mieć charakter bezpośredni, dlatego też przyjmuje się, że związek ten może przybrać również charakter pośredni.
Istnienie zaś pośredniego związku pomiędzy nabyciem poszczególnych jest identyfikowane w ogólnej relacji ponoszonych przez podatnika wydatków związanych z działalnością opodatkowaną VAT i funkcjonowaniem jego przedsiębiorstwa jako całości. Innymi słowy, w przypadku związku pośredniego pomiędzy nabyciem poszczególnych towarów lub usług przez podatnika, a ich wykorzystaniem do działalności opodatkowanej VAT, nie jest konieczna identyfikacja konkretnych czynności wyrażających taki związek (jak np. dalsza odsprzedaż konkretnych, uprzednio nabytych towarów). Wystarczające jest wykazanie, że poczynione nabycie ma ogólny i całościowy wpływ na realizację czynności opodatkowanych VAT przez podatnika.
Powyższe potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 30 grudnia 2024 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.807.2024.2.AG Dyrektor KIS wskazał, że: „Przepisy ustawy nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być pośredni lub bezpośredni.
Związek bezpośredni występuje wówczas, gdy nabywane towary bądź usługi służą dalszej odsprzedaży lub też w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o związku pośrednim mówimy wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami. Aby wskazać, czy określone zakupy mają związek pośredni musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. Pośredni związek dokonanych zakupów z działalnością gospodarczą występuje wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów”.
Na możliwość odliczenia VAT od wydatków uznawanych za koszty ogólne danego podmiotu, wskazują również wojewódzkie sądy administracyjne oraz NSA. Przykładowo WSA w Gliwicach z dnia 9 stycznia 2025 r., sygn. akt I SA/Gl 563/24 wskazał, że: „Przypomnieć należy, że art. 86 ust. 1 u.p.t.u. nie definiuje wprost charakteru związku pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną, jaki uprawnia do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego. Nie określa w szczególności, czy związek ten musi być bezpośredni, czy wystarczającym dla odliczenia podatku naliczonego jest wykazanie pośredniego tylko związku zakupionych towarów i usług z czynnościami podatnika opodatkowanymi podatkiem VAT. (…). W judykaturze ukształtował się, obecnie powszechnie akceptowany pogląd, zgodnie z którym brak takiej konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT. W przypadku bowiem wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika (towarów lub usług) pozostając w ten sposób w pośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 29 marca 2011 r., I FSK 571/10; z 29 maja 2014 r., I FSK 1167/13). Brak konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT. W przypadku bowiem wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika (towarów lub usług) pozostając w ten sposób w pośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT”.
Analogiczne stanowisko zajmuje NSA. Przykładowo:
·w wyroku z dnia 29 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 1167/13 NSA stwierdził, że:
„W przypadku wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika, pozostając w ten sposób w pośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT”;
·w wyroku z dnia 29 marca 2011 r., sygn. akt I FSK 571/10 wskazano, że:
„Koniecznym warunkiem odliczenia VAT jest zatem istnienie związku pomiędzy zakupami a transakcją opodatkowaną. Jednakże nie zawsze związek ten musi być tego rodzaju, by można było przypisać bezpośrednio dany wydatek do konkretnej transakcji opodatkowanej. W przypadku bowiem tzw. kosztów ogólnych, które stanowią element cenotwórczy w działalności gospodarczej podatnika, wydatki na ten cel zachowują także bezpośredni związek z działalnością, a podatnik ma prawo do odliczenia VAT z tytułu tych zakupów w takim zakresie, w jakim działalność ogólna daje prawo do odliczenia VAT”.
Wykładnia art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie charakteru związku pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną powinna być dokonywana w zgodzie z przepisami Dyrektywy VAT, a zatem powinna uwzględniać istniejące w tym zakresie orzecznictwo TSUE.
Kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT była przedmiotem licznych orzeczeń TSUE, m.in. wyrok z dnia 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie C- 408/98 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excise), wyrok z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais).
TSUE podkreśla, że brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT. Prawo do odliczenia zostaje jednak również przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną transakcją objętą podatkiem należnym lub większą liczbą takich transakcji, które dają prawo do odliczenia, gdy koszty omawianych usług należą do kosztów ogólnych podatnika i jako takie stanowią elementy składowe ceny dostarczanych przez niego towarów lub świadczonych przez niego usług. Koszty takie zachowują bowiem bezpośredni i ścisły związek z całokształtem działalności gospodarczej podatnika (tak np. TSUE w wyroku z dnia 12 listopada 2020 r., w sprawie C-42/19, pkt 41-42).
Jednocześnie:
·w wyroku wydanym w sprawie c-42/19 TSUE stwierdził, że:
„koszty związane z nabyciem udziałów lub akcji w spółkach zależnych poniesione przez spółkę holdingową biorącą udział w zarządzaniu tymi spółkami i w związku z tym wykonującą działalność gospodarczą powinny być uważane za należące do kosztów ogólnych tej spółki holdingowej, a obciążający te koszty VAT co do zasady powinien podlegać pełnemu odliczeniu, chyba że niektóre transakcje gospodarcze dokonane na późniejszym etapie obrotu są zwolnione z VAT na podstawie szóstej dyrektywy, bowiem wówczas prawo do odliczenia powinno być realizowane tylko według zasad przewidzianych w art. 17 ust. 5 tej dyrektywy (wyrok z dnia 16 lipca 2015 r., Larentia + Minerva i Marenave Schiffahrt, C-108/14 i C-109/14, EU:C:2015:496, pkt 33). (…) Tym samym, skoro zgodnie z orzecznictwem Trybunału koszty związane ze wspomnianymi usługami doradztwa stanowią część kosztów ogólnych Sonaecomu z tytułu działalności gospodarczej, którą wykonuje jako holding mieszany, spółka ta korzysta co do zasady z prawa do pełnego odliczenia VAT zapłaconego od tych usług.;
·w wyroku z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik orzekł, że:
„Uwzględniając fakt, iż w sprawie przed sądem krajowym, po pierwsze, emisja akcji jest czynnością, która nie należy do zakresu przedmiotowego szóstej dyrektywy, a po drugie, czynność ta została dokonana przez Kretztechnikcelem podniesienia kapitału z korzyścią dla jej ogólnie pojętej działalności gospodarczej, należy uznać, iż poniesione koszty świadczeń uzyskanych przez tę spółkę w ramach owej czynności stanowią część kosztów ogólnych, a w konsekwencji stanowią element cenotwórczy jej towarów. Świadczenia takie pozostają w istocie w bezpośrednim i ścisłym związku z działalnością gospodarczą podatnika (zob. ww. wyroki: w sprawie BLP Group, pkt 25; w sprawie Midland Bank, pkt 31; w sprawie Abbey National, pkt 35 oraz 36, jak również w sprawie Cibo Participations, pkt 33).
W konsekwencji, zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 i 2 szóstej dyrektywy Kretztechnik przysługuje prawo do odliczenia całego podatku VAT obciążającego wydatki poniesione przez tę spółkę w związku z różnymi świadczeniami wykonanymi na jej rzecz w ramach przeprowadzonej przez nią emisji akcji, pod warunkiem jednak że wszystkie czynności dokonywane przez tę spółkę w ramach jej działalności gospodarczej są opodatkowane."
W powyższym wyroku TSUE sformułował zatem dwie tezy:
1)emisja akcji nie jest objęta odpłatnym świadczeniem usług i tym samym nie jest objęta VAT,
2)wydatki z emisją akcji (której celem było zdobycie finansowania działalności gospodarczej) powinny zostać potraktowane jako koszty ogólne prowadzonej działalności, przez co możliwe jest odliczenie VAT naliczonego w sposób właściwy dla charakteru działalności.
- w wyroku TSUE z dnia 5 lipca 2018 r. w sprawie C-320/17 w odniesieniu do prawa do odliczenia TSUE wskazał, że koszty związane z nabyciem udziałów lub akcji w spółkach zależnych poniesione przez spółkę holdingową biorącą udział w zarządzaniu tymi spółkami i w związku z tym wykonującą działalność gospodarczą powinny być uważane za należące do kosztów ogólnych tej spółki holdingowej i że VAT zapłacony od tych kosztów, co do zasady, powinien podlegać pełnemu odliczeniu.
- w wyroku z 29 października 2009 r. w sprawie C-29/08 TSUE wskazał, że „Istnienie prawa do odliczenia ustalane jest na podstawie transakcji objętych podatkiem należnym, do których transakcje powodujące naliczenie podatku są przyporządkowane. Rzeczone prawo istnieje, więc w przypadku gdy podlegająca podatkowi VAT transakcja powodująca naliczenie podatku pozostaje w bezpośrednim i ścisłym związku z transakcją lub większą liczbą transakcji objętych podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia. Jeżeli nie ma to miejsca, należy zbadać, czy wydatki poczynione celem nabycia towarów lub usług powodujących naliczenie podatku należą do wydatków ogólnych związanych z całością działalności gospodarczej podatnika.”
Odnosząc powyższe do przedstawionych we wniosku okoliczności należy zauważyć, że czynności realizowane przez Spółkę w ramach Działalności inwestycyjnej same w sobie nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT, zgodnie jednak z powyższymi rozważaniami Spółce powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z wydatków dotyczących tej Działalności, ze względu na pośredni związek tych wydatków z działalnością opodatkowaną VAT Spółki.
Związek ten przejawia się przede wszystkich w tym, że:
- jak zostało wykazane, czynności realizowane w ramach Działalności inwestycyjnej „towarzyszą” działalności gospodarczej Spółki, opodatkowanej VAT, i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika,
- czynności podejmowane w ramach Działalności inwestycyjnej dokonywane są z korzyścią dla ogólnie pojętej działalności gospodarczej Spółki, a tym samym wydatki ponoszone na Działalność inwestycyjną należy uznać za część kosztów ogólnych Spółki,
- przychody uzyskiwane z Działalności inwestycyjnej będą wykorzystywane do finansowania działalności operacyjnej Wnioskodawcy, podlegającej opodatkowaniu VAT,
- koszty związane z Działalnością inwestycyjną wpływają na ogólny poziom rentowności Wnioskodawcy w zakresie działalności opodatkowanej.
Z powyższych względów wydatki związane z Działalnością inwestycyjną zachowują ścisły związek z całą działalnością gospodarczą Spółki, która jest działalnością opodatkowaną VAT.
W konsekwencji, Wnioskodawca ma prawo do odliczenia VAT wynikającego z wydatków związanych z Działalnością inwestycyjną jako że wydatki te wykazują (pośredni) związek z działalnością operacyjną Spółki, a więc ze sprzedażą opodatkowaną VAT. Zatem spełniony został warunek „związku z czynnościami opodatkowanymi VAT”, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Brak bezpośredniego związku z transakcją podlegającą opodatkowaniu przez Spółkę nie ma w tym względzie znaczenia, z uwagi na fakt, że ponoszone przez Spółkę wydatki w szerszym ujęciu mają związek z działalnością gospodarczą Spółki.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe w zakresie:
- braku wpływu prowadzonej Działalności inwestycyjnej na zakres prawa do odliczenia podatku VAT, a tym samym braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o podatku od towarów i usług,
- prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od poniesionych wydatków związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawowa zasada dotycząca odliczenia podatku naliczonego wskazana została w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 631 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. Zgodnie z tym przepisem:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Natomiast, na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a-2h tej ustawy.
Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
W świetle art. 86 ust. 2c ustawy:
Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:
W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
Natomiast stosownie do art. 86 ust. 2e ustawy:
Podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo. Podatnik jest obowiązany zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten sposób określenia proporcji został zastosowany po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.
W myśl art. 86 ust. 2f ustawy:
Przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.
Jak stanowi art. 86 ust 2g ustawy:
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.
Według art. 86 ust. 2h ustawy:
W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Stosownie do art. 86 ust. 22 ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.
Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy, wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.
Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).
Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowani jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Przeważającym przedmiotem Państwa działalności jest działalność firm centralnych (Head Offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych. Obecnie uzyskują Państwo przychody głównie z usług księgowych oraz usług doradczych. Uzyskują też Państwo przychody w postaci odsetek od lokat bankowych. Oprócz ww. usług księgowych, podejmują Państwo również na własne potrzeby czynności z zakresu działalności inwestycyjnej, tj. nabywają/sprzedają Państwo akcje i obligacje. Dodatkowo wskazali Państwo, że nie prowadzą obecnie działalności maklerskiej/brokerskiej.
Podstawową przesłanką warunkującą stosowanie przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, jest wykonywanie przez podatnika czynności „innych niż działalność gospodarcza” (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy). Dla stwierdzenia, czy działalność lub czynności stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danego podmiotu. W przypadku więc wykonywania obok czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, również czynności niegenerujących opodatkowania VAT – w pierwszej kolejności należy dokonać oceny, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te towarzyszą działalności gospodarczej. W przypadku stwierdzenia, że czynności niegenerujące podatku należnego stanowią odrębny obok działalności gospodarczej przedmiot działalności, wówczas, w celu odliczenia podatku naliczonego (jeżeli nie będzie możliwe przypisanie go w całości do działalności gospodarczej), podatnik ma obowiązek stosować zasady, o których mowa w art. 86 ust. 2a-2h ww. ustawy.
W celu dokonania oceny czynności związanych z prowadzoną przez Państwa Działalnością inwestycyjną pod względem skutków, jakie mogą wywołać w świetle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, punktem wyjścia powinna być ocena, czy czynności te należy uznać za odrębny, obok działalności gospodarczej, przedmiot działalności podatnika, czy też czynności te „towarzyszą” działalności gospodarczej.
Analiza okoliczności faktycznych sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa pozwala stwierdzić, że nie są Państwo zobowiązani do określania kwot podatku naliczonego do odliczenia zgodnie ze „sposobem określenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, w związku z uzyskiwaniem przychodów z tytułu czynności podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej, tj. z tytułu nabywania/sprzedaży akcji i obligacji. Przychody te – jak wynika z okoliczności sprawy – związane są z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą i nie powodują powstania u Państwa sfery działalności innej niż działalność gospodarcza. Bowiem – jak Państwo wskazali - czynności podejmowane w ramach Działalności inwestycyjnej są związane z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą – są to czynności polegające na zarządzaniu nadwyżkami finansowymi osiąganymi w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą. Czynności wykonywane w ramach Działalności inwestycyjnej nie stanowią obok działalności gospodarczej prowadzonej przez Państwa odrębnego od niej przedmiotu i towarzyszą działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę. Celem działań podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej jest lokowanie wolnych środków pieniężnych/nadwyżek finansowych pochodzących z działalności gospodarczej Spółki i wzrost wartości posiadanych aktywów. Przychody osiągnięte z tytułu czynności podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej przeznaczane są na działalność gospodarczą Spółki.
Wobec powyższego, uzyskane przez Państwa przychody z tytułu podejmowanych w ramach Działalności inwestycyjnej czynności nabywania/sprzedaży akcji i obligacji należy uznać za związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie są Państwo zobowiązani do stosowania art. 86 ust. 2a ustawy w związku z ich otrzymywaniem.
Tym samym, Działalność inwestycyjna prowadzona przez Państwa pozostaje bez wpływu na zakres prawa do odliczenia VAT od wydatków (w tym Kosztów wspólnych) dotyczących zarówno Działalności inwestycyjnej, jak i pozostałych czynności realizowanych przez Państwa i nie są Państwo zobowiązani do stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o podatku od towarów i usług.
W świetle powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1, tj. w zakresie braku wpływu prowadzonej Działalności inwestycyjnej na zakres prawa do odliczenia podatku VAT, a tym samym braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a–2h ustawy o podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.
Jednocześnie nie udziela się odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 2 i 3, gdyż odpowiedź na te pytania była uzależniona odpowiednio od rozstrzygnięcia w zakresie pytania nr 1 i 2.
Odnosząc się natomiast do kwestii objętej zakresem pytania nr 4, tj. prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od poniesionych wydatków związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną, wskazania wymaga, że stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.
O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.
Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006 str. 1, ze zm.). Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Dyrektywa 2006/112/WE jako fundamentalną cechę podatku od wartości dodanej wskazuje zasadę neutralności podatku. Cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w ust. 2 art. 1 ww. Dyrektywy, jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od wartości dodanej jedynie konsumpcji towarów i usług. Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniami art. 1, podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest wskazane w ust. 2, prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.
Szczegółowe zasady realizacji prawa do odliczenia podatku zawierają przepisy Tytułu X Dyrektywy. Z tego powodu należy uznać, że przepisy tego Tytułu należą bez wątpienia do najistotniejszych regulacji Dyrektywy VAT. Neutralność podatku od wartości dodanej dla podatnika wyraża się, m.in. dążeniem do poszukiwania, wdrażania i ochrony rozwiązań legislacyjnych zapewniających stan prawny, w którym wartość podatku zapłaconego przez podatnika w cenie zakupywanych przez niego towarów i usług wykorzystywanych do celów działalności opodatkowanej, nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu. Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną. Wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT, jako fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jako jego przywilej.
Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE m.in. wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excise), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais). TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.
W tym miejscu wskazać należy również na wyrok TSUE z 8 maja 2019 r. w sprawie C-566/17.
W orzeczeniu tym TSUE wskazał, że logika systemu wprowadzonego dyrektywą VAT opiera się na neutralności. Tylko podatek naliczony obciążający towary i usługi wykorzystywane przez podatnika w związku z czynnościami opodatkowanymi podlega odliczeniu. Innymi słowy, odliczenie podatku naliczonego jest związane z poborem podatku należnego.
Ponadto z wyroku tego wynika, że:
1.istnienie prawa do odliczenia zakłada po pierwsze, że podatnik działający w takim charakterze nabywa towary lub usługi i wykorzystuje je na potrzeby swej działalności gospodarczej;
2.aby można odliczyć VAT, transakcje powodujące naliczenie podatku zasadniczo powinny pozostawać w bezpośrednim i ścisłym związku z transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia;
3.prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów lub usług zakłada, że wydatki poczynione celem ich uzyskania stanowiły element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym.
W związku z powyższym podatnik oceniając, czy ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktury dotyczącej konkretnej usługi musi ocenić czy usługa ta faktycznie będzie służyła wykonywanej przez niego działalności, czy usługa pozostaje w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz czy wydatki poczynione celem ich uzyskania stanowiły element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym.
Zatem niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie związku pomiędzy zakupami a konkretną transakcją opodatkowaną. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim działalność podatnika daje to prawo. Aby odliczenie podatku było dopuszczalne, transakcja powodująca naliczenie podatku winna pozostawać w ścisłym związku z transakcjami, które rodzą prawo do odliczenia. W ten sposób prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług zakłada, że poczynione wydatki stanowią element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym, rodzącym prawo do jego odliczenia.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że obecnie ponoszą Państwo wydatki na nabycie usług doradczych od podmiotów współpracujących ze Spółką na zasadach B2B oraz wydatki na nabycie dostępu do różnych baz danych. Zarówno usługi doradcze, jak i bazy danych wykorzystywane są w Działalności inwestycyjnej, jak i do świadczenia przez Spółkę usług doradczych. Wydatki te dokumentowane są wystawionymi na Spółkę fakturami VAT z wykazaną kwotą podatku VAT. Na pytanie: Czy ponoszone przez Państwa wydatki w ramach Działalności inwestycyjnej są związane wyłącznie z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, czy również z czynnościami zwolnionymi od podatku VAT? odpowiedzieli Państwo, że Spółka obecnie nie identyfikuje żadnych czynności zwolnionych od podatku VAT. Dodatkowo wskazali Państwo, że obecnie nie identyfikują Państwo żadnych czynności zwolnionych od podatku VAT, dlatego nie ma konieczności przypisywania ponoszonych przez Państwa wydatków do czynności zwolnionych od podatku VAT.
Zatem, jeżeli ponoszone przez Państwa wydatki w ramach Działalności inwestycyjnej są związane wyłącznie z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, to przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. wydatki związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną. Prawo do odliczenia przysługuje Państwu pod warunkiem, że nie wystąpi żadna z negatywnych przesłanek wymienionych w art. 88 ustawy o VAT.
W świetle powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4, tj. w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku VAT od poniesionych wydatków związanych wyłącznie z prowadzoną Działalnością inwestycyjną, jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Wydając przedmiotową interpretację jako element opisanego stanu faktycznego przyjąłem wskazaną przez Państwa okoliczność, że obecnie nie identyfikują Państwo żadnych czynności zwolnionych od podatku VAT, dlatego nie ma konieczności przypisywania ponoszonych przez Państwa wydatków do czynności zwolnionych od podatku VAT. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.
Jednocześnie podkreślam, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, zauważam, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Ponadto, odnosząc się do powołanych przez Państwa wyroków sądów, wyjaśniam, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają. Zatem wskazane we wniosku wyroki nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie, bowiem wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 zez m.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
