
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych realizacji projektu pn. „(…)”. Uzupełnili go Państwo pismem z 26 marca 2025 r. (wpływ 27 marca 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Do zadań własnych gminy zgodnie z art. 7 ustawy o samorządzie gminnym należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności, takich jak zaopatrzenie ludności w wodę, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie porządku oraz urządzeń sanitarnych.
Gmina realizuje zadanie inwestycyjne na pod nazwą: „(…)”. Zadanie to realizuje przy udziale środków z Rządowego Funduszu - Polski Ład. W realizacji inwestycji uczestniczą również mieszkańcy (osoby fizyczne), dla których budowane są (...) poprzez wpłatę na rzecz Gminy na podstawie zawartych umów uczestnictwa w projekcie budowy (...) 10% kosztów inwestycji ogółem. Dokonanie wpłat warunkuje wybudowanie przez Gminę (...). Mieszkańcy Gminy nie będą przymuszani, że obligatoryjnie na ich posesji ma być wybudowana oczyszczalnia. Oczyszczalnie będą budowane wyłącznie u tych mieszkańców, którzy zadeklarują chęć budowy i dokonają dobrowolnej wpłaty. Jeżeli mieszkaniec nie zadeklaruje budowy oczyszczalni i nie dokona wpłaty, inwestycja dotycząca budowy (...) nie będzie u niego realizowana.
Wpłaty mieszkańców wprowadzane będą do budżetu z przeznaczeniem na pokrycie kosztów budowy (...).
Faktury VAT związane z realizacją inwestycji będą wystawiane na Gminę. Po zakończeniu budowy (...) przez okres 5 lat pozostaną własnością Gminy. W tym okresie Gmina może również otrzymywać faktury związane z naprawami (...) w przypadku ich awarii. Właściciel nieruchomości będzie je użytkował na zasadach bezpłatnego użyczenia, natomiast po okresie trwałości własność oczyszczalni zostanie nieodpłatnie przeniesiona na rzecz mieszkańców.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Gmina realizuje przedmiotowe zadanie w ramach zadań własnych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z ww. przepisem, do zadań własnych gminy należy m.in. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrony środowiska. Realizacja zadania wynika z potrzeb ochrony środowiska, które to również przynależą do zadań i obowiązków Gminy. Gmina leży w dorzeczu trzech rzek: A., B. i C. Lokalizacja zabudowy mieszkaniowej znajduje się również w bezpośrednim sąsiedztwie rzek, stąd też zachodzi konieczność realizacji zadania dotyczącego ograniczania zanieczyszczenia rzek. W sytuacji braku zbiorczej kanalizacji sanitarnej nieodzowna jest realizacja (...) przy współudziale mieszkańców.
Celem realizacji zadania jest:
- poprawa stanu środowiska naturalnego na terenie gminy poprzez ograniczenie zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych spowodowanego odprowadzaniem nieoczyszczonych ścieków bytowych z gospodarstw domowych,
- zwiększenie dostępności nowoczesnych i ekologicznych form oczyszczania ścieków dla mieszkańców, w szczególności na obszarach, gdzie budowa zbiorczej kanalizacji sanitarnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona,
- realizacja założeń polityki zrównoważonego rozwoju oraz dostosowanie do wymogów prawa krajowego i unijnego w zakresie ochrony środowiska,
- poprawa jakości życia mieszkańców oraz zapewnienie zgodności z zasadami gospodarowania ściekami na terenach wiejskich.
Zadanie ma charakter niekomercyjny - Gmina nie uzyska z tego tytułu żadnych dochodów, zarówno w trakcie realizacji inwestycji, jak i po jej zakończeniu.
Przedsięwzięcie jest współfinansowane ze środków rządowego programu „Polski Ład”, wpłat mieszkańców oraz środków własnych Gminy.
Budowa (...) zostanie zrealizowana przez firmę zewnętrzną wyłonioną w trybie przetargu.
Pytania
1.Czy wpłacane przez mieszkańców kwoty pieniężne na podstawie umowy można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia przez Gminę usług i w związku z tym powinny być one opodatkowane podatkiem od towarów i usług?
2.Czy Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki na budowę (...)?
3.Czy w przypadku, gdy Gmina przeniesie własność oczyszczalni ścieków to transakcja taka nie będzie stanowić odrębnej czynności opodatkowanej VAT, ale będzie stanowić element całościowej usługi świadczonej przez Gminę na rzecz mieszkańców?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad 1.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terenie kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Na podstawie art. 8 ust. 1 ww. ustawy za świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Usługą będzie tylko takie świadczenie, w którym istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym, ponieważ wykonujący daną czynność wykonuje ją w zamian za określone wynagrodzenie. Czynność ta podlega opodatkowaniu, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.
W tym przypadku należy uznać, że wpłaty mieszkańców pozostają w bezpośrednim związku ze świadczeniem usług, ponieważ wpłata pokrywa część kosztów realizacji zindywidualizowanego świadczenia na rzecz konkretnego mieszkańca. Dokonanie wpłaty jest warunkiem koniecznym i niezbędnym (określonym w zawartej umowie pomiędzy Gminą a właścicielem) do wykonania inwestycji. Oznacza to, że Gmina zobowiązuje się do zrealizowania inwestycji pod warunkiem otrzymania wynagrodzenia od mieszkańca. Uznać należy, że świadczenia wykonane przez Gminę stanowią odpłatne świadczenie usług i w związku z powyższym wynagrodzenie za ich realizację podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Ad 2.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Faktury VAT dokumentujące poniesienie wydatków na zamontowanie (...) wystawiane będą na Gminę i będą opłacane z budżetu Gminy. Stąd po zawarciu z mieszkańcami umów uczestnictwa w projekcie budowy (...) dojdzie do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wobec powyższego Gmina będzie spełniała warunki uprawniające do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Ad 3.
(...) zostaną posadowione na działkach będących własnością użytkowników, tj. mieszkańców Gminy. Po zakończonej budowie, (...) ścieków będą własnością Gminy przez okres 5 lat, a po upływie 5 lat zostaną przekazane nieodpłatnie właścicielom, na rzecz których zostały wybudowane. Przekazanie przez Gminę własności (...) właścicielom, na rzecz których zostały wybudowane, nie stanowi nieodpłatnej dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy, ponieważ Gmina zawierając umowę z mieszkańcami zobowiązała się do świadczenia mającego na celu budowę (...) na posesjach osób prywatnych (tj. na działkach będących własnością mieszkańców Gminy). Po wybudowaniu (...), przedmiot świadczenia w postaci oczyszczalni wydany zostanie właścicielom tych posesji. Mieszkańcy Gminy, na działkach, na których zostały wybudowane (...), będą je użytkowali, będą mieli prawo do rozporządzania tymi budowlami jak właściciel. Przeniesienie w przyszłości (po upływie 5 lat) własności oczyszczalni na mieszkańców nie będzie zatem stanowić odrębnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwana dalej „ustawą”.
Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
6) towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii,
22) sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Art. 8 ust. 2a ustawy:
W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i odzwierciedla zasadę powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji, które są wykonywane przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.
Usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Przez świadczenie usług należy więc rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, które nie jest dostawą. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).
Aby czynność podlegała opodatkowaniu, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. W ten sposób zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo, aby podmiot sprzedający towar lub świadczący usługę żądał zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego) od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej.
Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie 2006/112/WE są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć TSUE. W dorobku orzecznictwa Trybunału przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie - jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu - to jednak nie musi być w tej formie dokonane.
Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie ma znaczenia, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. Przepisy nie określają formy zapłaty, zatem wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.
Zatem, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Jednocześnie, aby czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku VAT.
Art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.
Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.).
Art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności, zadania własne obejmują sprawy:
1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej
3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Realizują Państwo zadanie inwestycyjne pn. „(…)”.
Przedsięwzięcie jest współfinansowane ze środków rządowego programu „Polski Ład”, wpłat mieszkańców oraz środków własnych Gminy. Ma ono charakter niekomercyjny - nie uzyskają Państwo z tego tytułu żadnych dochodów, zarówno w trakcie realizacji inwestycji, jak i po jej zakończeniu.
Realizują Państwo to zadanie w ramach zadań własnych, o których mowa w ustawie o samorządzie gminnym, a które obejmują zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz ochrony środowiska. Podkreślili też Państwo, że Gmina leży w dorzeczu trzech rzek: A., B. i C., a w bezpośrednim sąsiedztwie rzek zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa. Zachodzi więc konieczność realizacji zadania ograniczającego zanieczyszczenia rzek.
Oczyszczalnie będą budowane wyłącznie u tych mieszkańców, którzy zadeklarują chęć budowy i dokonają dobrowolnej wpłaty. Po zakończeniu budowy (...) przez okres 5 lat pozostaną Państwa własnością. Właściciel nieruchomości będzie je użytkował na zasadach bezpłatnego użyczenia, natomiast po okresie trwałości Projektu własność oczyszczalni zostanie nieodpłatnie przeniesiona na rzecz mieszkańców.
Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania kwot wpłacanych przez mieszkańców jako wynagrodzenia z tytułu świadczenia przez Państwa usług.
W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy realizacja Zadania - tj. budowa (...) na nieruchomościach mieszkańców - będzie przez Państwa wykonywana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy.
Wytyczne do oceny charakteru podjętych przez Państwa działań znajdują się w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 - Gmina O. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej.
W wyroku tym TSUE wskazał, że:
„aby czynności dokonywane przez gminę w ramach promowania odnawialnych źródeł energii były objęte zakresem stosowania dyrektywy 2006/112, powinny one, po pierwsze, stanowić dostawę lub świadczenie usług, które gmina ta wykonuje odpłatnie na rzecz swoich mieszkańców w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. a) i c) tej dyrektywy, a po drugie, być dokonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 9 ust. 1 rzeczonej dyrektywy, tak aby owa gmina działała również w charakterze podatnika (pkt 24)”.
Trybunał zwrócił uwagę na istotne elementy stanu faktycznego, które zaistniały w sprawie będącej przedmiotem ww. postępowania:
„W tym względzie, po pierwsze, należy zauważyć, że podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., AJFP Sibiu i DGRFP Braãov, C-655/19, EU:C:2021:40, pkt 27-29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina O. wskazała we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, jak wynika z postanowienia odsyłającego, że nie zamierza świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE i nie zatrudnia ani nie zamierza zatrudniać pracowników w tym celu, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały.
Po drugie, z informacji przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że gmina O. wydaje się ograniczać do zaproponowania swoim mieszkańcom będącym właścicielami nieruchomości, którzy mogą być zainteresowani systemami OZE, w ramach programu regionalnego mającego na celu umożliwienie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, dostarczenia i zainstalowania u nich tych systemów OZE za pośrednictwem przedsiębiorstwa wybranego w wyniku przetargu, w zamian za ich udział nieprzekraczający 25% kosztów podlegających dofinansowaniu związanych z tą dostawą i z tą instalacją, podczas gdy owa gmina płaci danemu przedsiębiorstwu wynagrodzenie za te same dostawę i instalację po cenie rynkowej.
Tymczasem Trybunał miał już okazję orzec, że jeżeli gmina odzyskuje - w drodze otrzymywanych przez nią wkładów - jedynie niewielką część poniesionych przez siebie kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, taka różnica między tymi kosztami a kwotami otrzymanymi w zamian za oferowane usługi może sugerować, że wkłady te należy raczej uznać za opłatę aniżeli wynagrodzenie (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 2016 r., Gemeente Borsele i Staatssecretaris van Financiën, C-520/14, EU:C:2016:334, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji nawet biorąc pod uwagę płatności przyznane gminie O. przez dane województwo, które wynoszą 75% kosztów podlegających dofinansowaniu, suma kwot otrzymanych od zainteresowanych właścicieli z jednej strony i od owego województwa z drugiej strony pozostaje strukturalnie niższa od łącznych kosztów faktycznie poniesionych przez tę gminę, jak wskazano w pkt 31 niniejszego wyroku, co nie odpowiada podejściu, jakie przyjąłby w danym wypadku instalator systemów OZE, który przy ustalaniu swoich cen starałby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Natomiast wspomniana gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku.
Po trzecie, nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby taki instalator systemów OZE obciążał odbiorców swoich dostaw towarów i świadczenia usług jedynie najwyżej jedną czwartą poniesionych przez siebie kosztów, oczekując jednocześnie rekompensaty w postaci dofinansowania za zasadniczą część pozostałych trzech czwartych tych kosztów. Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów, pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane” (pkt 36-39).
Na podstawie powyższej analizy TSUE doszedł do wniosku, że:
„W konsekwencji nie wydaje się, z zastrzeżeniem dokonania weryfikacji przez sąd odsyłający, by gmina O. wykonywała w niniejszym przypadku działalność o charakterze gospodarczym w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112.
Ponieważ gmina O., w świetle powyższych rozważań, nie wykonuje działalności wchodzącej w zakres stosowania dyrektywy 2006/112, nie jest konieczne ustalenie, czy działalność ta byłaby również wyłączona z tego zakresu stosowania na podstawie art. 13 ust. 1 tej dyrektywy” (pkt 40‑41).
Ostatecznie Trybunał orzekł, że:
„art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów OZE na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych” (pkt 42).
Aby określić czy budowa (...) będzie przez Państwa realizowana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy, kluczowa jest analiza przesłanek wskazanych w wyroku TSUE, tj.:
- brak zarobkowego charakteru podejmowanych czynności - czynność nie ma na celu osiągnięcia stałego dochodu,
- brak równorzędnego ekwiwalentu ekonomicznego ze strony ostatecznego beneficjenta inwestycji (mieszkańca Gminy),
- zgoda mieszkańca na wykonanie usługi na jego nieruchomości,
- uzyskanie dofinansowania,
- zlecenie zrealizowania inwestycji wyspecjalizowanemu podmiotowi trzeciemu.
W Państwa sprawie przesłanki te są spełnione.
Realizując zadanie budowy (...) na nieruchomościach mieszkańców, mają Państwo na celu poprawę warunków ochrony środowiska i poprawę warunków życia mieszkańców. Zadanie ma charakter niekomercyjny - nie uzyskają Państwo z tego tytułu żadnych dochodów, zarówno w trakcie realizacji inwestycji, jak i po jej zakończeniu.
Oczyszczalnie będą budowane wyłącznie u tych mieszkańców, którzy zadeklarują chęć budowy i dokonają dobrowolnej wpłaty na podstawie umowy uczestnictwa w projekcie budowy (...).
Wpłata mieszkańca na Państwa rzecz obejmie 10% kosztów inwestycji ogółem. Przedsięwzięcie jest współfinansowane ze środków rządowego programu „Polski Ład” oraz środków własnych Gminy.
Budowa (...) zostanie zrealizowana przez firmę zewnętrzną wyłonioną w trybie przetargu.
A zatem sprawa, którą przedstawili Państwo we wniosku, wykazuje się licznymi analogiami do sprawy C-612/21, w której TSUE wydał wyrok 30 marca 2023 r.
Państwa działania w związku z realizacją Zadania pn. „(…)” nie będą stanowić odpłatnej dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy. Zadanie będzie realizowane poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem realizacja Zadania nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Wpłaty, które na podstawie umowy otrzymają Państwo od mieszkańców zainteresowanych budową (...) na ich nieruchomościach, nie będą stanowiły wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, a w konsekwencji nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą również prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki na budowę (...).
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje gdy:
- odliczenia dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług,
- towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyłącza jednocześnie możliwość odliczania podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem, że:
- spełnione zostały przesłanki pozytywne, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy oraz
- nie zaistniały przesłanki negatywne, określone w art. 88 ustawy.
Treść art. 88 określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług zakupionych na potrzeby wykonania określonej czynności, podmiot musi wykonywać tę czynność jako podatnik podatku od towarów i usług, który działa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Podstawowym warunkiem odliczenia podatku VAT jest związek nabytych towarów i usług ze sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie występuje.
Nie będą Państwo realizować Zadania w ramach swojej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy - nie będą świadczyć Państwo odpłatnych usług ani odpłatnie dostarczać towarów. Budowa (...) na nieruchomościach zainteresowanych mieszkańców zrealizowana zostanie w ramach czynności niepodlegających opodatkowaniu.
W konsekwencji nie będzie spełniona podstawowa pozytywna przesłanka, która pozwala na odliczenie podatku naliczonego, czyli związek nabywanych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi.
Zatem nie będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących wydatki na budowę (...).
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.
Sformułowali Państwo również wątpliwości, czy w przypadku przeniesienia własności oczyszczalni ścieków transakcja taka nie będzie stanowić odrębnej czynności opodatkowanej VAT, ale będzie stanowić element całościowej usługi świadczonej przez Gminę na rzecz mieszkańców.
Do zagadnienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności przekazania mieszkańcom własności (...) po 5 latach od zakończenia budowy, trzeba odnieść się w sposób całościowy. Państwa działania, tj. udostępnienie mieszkańcowi (...) pozostającej Państwa własnością, a następnie przekazanie tej oczyszczalni mieszkańcowi na własność, nie stanowią odrębnych świadczeń.
Jak wynika z opisu sprawy, (...) przez okres 5 lat od zakończenia budowy pozostaną Państwa własnością. Właściciel nieruchomości będzie je użytkował na zasadach bezpłatnego użyczenia, natomiast po okresie trwałości Projektu własność oczyszczalni zostanie nieodpłatnie przeniesiona na rzecz mieszkańców.
W rozpatrywanej sprawie analizie podlega nie samo przekazanie mieszkańcom prawa własności ww. oczyszczalni po upływie 5 lat, lecz świadczenie przez Państwa czynności budowy (...) na posesjach mieszkańców, której zakończenie nastąpi po okresie trwałości Projektu. Przekazanie mieszkańcom ww. oczyszczalni jest elementem całościowego świadczenia realizowanego przez Państwa na rzecz mieszkańców.
Skoro realizując Projekt nie wykonują Państwo działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i nie świadczą na rzecz mieszkańca odpłatnej usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy - jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1 - to również przekazanie (...) mieszkańcom na własność nie będzie stanowiło czynności opodatkowanej.
Zatem, gdy po upływie 5 lat od wybudowania (...), przeniosą Państwo prawo ich własności na mieszkańców biorących udział w Projekcie, to transakcja taka nie będzie stanowić odrębnej czynności opodatkowanej VAT, ale będzie stanowić element całościowej usługi świadczonej przez Państwa na rzecz mieszkańców.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest zatem nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego oraz zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
