
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
13 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania zbycia przez Gminę na rzecz Spółki zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań składających się na gminny zakład budżetowy, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 marca 2025 r. (wpływ 20 marca 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Gmina (dalej: Gmina) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). W strukturze organizacyjnej Gminy znajdują się jednostki budżetowe (dalej: Jednostki) oraz samorządowy zakład budżetowy – Zakład Wodociągów i Kanalizacji (dalej: Zakład). Gmina wskazuje, iż w świetle ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 280), dokonała centralizacji rozliczeń VAT Gminy, Jednostek i Zakładu i rozlicza się dla celów VAT wspólnie z Jednostkami i Zakładem. W związku z tym, Jednostki i Zakład nie funkcjonują jako odrębni od Gminy podatnicy VAT. Ponadto, z uwagi na brak odrębnej osobowości prawnej, majątek Jednostek oraz Zakładu jest majątkiem Gminy (de facto był nim także przed centralizacją VAT).
Gmina na mocy uchwały Rady Gminy nr … z dnia … 2024 r. wyraziła zamiar przekształcenia Zakładu, stanowiącego samorządowy zakład budżetowy w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530, dalej ustawa o finansach publicznych), w spółkę prawa handlowego – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka). Powyższe wiąże się z likwidacją dotychczas działającego Zakładu. Gmina będzie posiadała 100% udziałów w Spółce. Gmina zamierza utworzyć Spółkę w pierwszym półroczu 2025 r. Planowane przekształcenie Zakładu w Spółkę przeprowadzone będzie w trybie określonym w art. 22 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 679, ze zm., dalej: ustawa o gospodarce komunalnej).
Zgodnie z ust. 1 przedmiotowej regulacji, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, zdecydować o likwidacji samorządowego zakładu budżetowego w celu zawiązania spółki akcyjnej albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez wniesienie na pokrycie kapitału spółki wkładu w postaci mienia samorządowego zakładu budżetowego pozostałego po jego likwidacji. (...) 2024 r. Rada Gminy podjęła uchwałę nr … w sprawie likwidacji Zakładu w celu zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Uchwała).
Zgodnie ze statutem Zakładu, przedmiotem działalności Zakładu jest realizacja zadań własnych Gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym:
a) aktualizacja i egzekwowanie zapisów regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie Gminy,
b) opracowywanie taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków,
c) ujmowanie, uzdatnianie i dostarczanie wody dla mieszkańców Gminy,
d) utrzymanie i eksploatacja gminnych ujęć wody, sieci wodociągowych oraz urządzeń wodociągowych,
e) odprowadzanie i oczyszczanie ścieków,
f) utrzymywanie i eksploatacja gminnej oczyszczalni ścieków, sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przepompowniami,
g) usuwanie awarii na eksploatowanych obiektach,
h) remonty, modernizacje i konserwacja infrastruktury wodociągowej i kanalizacji sanitarnej oraz eksploatowanych obiektów,
i) inwestycje w infrastrukturę wodociągową i kanalizacji sanitarnej,
j) egzekwowanie należności za dostarczaną wodę i odprowadzane ścieki,
k) określanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej,
l) zawieranie umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków,
m) wykonywania innych usług odpowiadających zakresowi działalności Zakładu,
n) propagowanie działań proekologicznych w zakresie prowadzonej działalności.
Celem powstania i funkcjonowania Spółki będzie realizacja zadań własnych Gminy w obszarach, w których czyni to obecnie Zakład, tj. w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, utrzymania, eksploatacji i konserwacji sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. W powyższym zakresie Spółka będzie kontynuowała działalność Zakładu. W tym celu, Spółka m.in. zawrze (względnie wstąpi jako następca prawny) analogiczne umowy jak wcześniej Gmina (poprzez Zakład), z dostawcami usług i towarów, przykładowo w zakresie nabycia energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych, usług ubezpieczeniowych, usług serwisowych, usług informatycznych, materiałów na bieżące utrzymanie infrastruktury, materiałów biurowych, wyposażenia biura. Powyższe podyktowane jest faktem, że Spółka nie zamierza zmieniać charakteru funkcjonowania zajmowanych obiektów, które nadal będą wykorzystywane do tych samych celów i zadań, związanych z gospodarką wodno-kanalizacyjną.
Ponadto, kontynuowane będą umowy o prace z dotychczasowymi pracownikami Zakładu na obecnych zasadach i warunkach oraz przy zachowaniu ciągłości stosunku pracy. Zakład realizuje, w imieniu Gminy, zadanie w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych od 2012 r. Składniki majątkowe w postaci środków trwałych są przekazywane przez Gminę na rzecz Zakładu w nieodpłatne użytkowanie.
W ramach prowadzonej działalności wodno-kanalizacyjnej Zakład użytkuje w szczególności następujące środki trwałe:
1) … ujęć wody podziemnej wraz ze stacjami uzdatniania wody (…, …),
2) … zbiorników retencyjnych wody uzdatnionej (…),
3) … eksploatowanych studni głębinowych,
4) … hydrofornie strefowe w … i …,
5) stacje zmiękczania wody na ujęciach …,
6) sieci wodociągowe,
7) oczyszczalnia ścieków w miejscowości …,
8) … przepompowni ścieków,
9) sieci kanalizacyjne ciśnieniowe i grawitacyjne.
Ponadto, na moment przekształcenia Zakład będzie miał w swoim zarządzie budynek stanowiący siedzibę jego działalności wraz z działką, na której ten budynek jest posadowiony, inne nieruchomości, na których zlokalizowane są obiekty służące prowadzeniu działalności wodno-kanalizacyjnej, wyposażenie obiektów, pojazdy oraz wartości niematerialne i prawne wykorzystywane do prowadzenia działalności Zakładu. Zakład użytkując obiekty, świadczy usługi w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Przedmiotowe usługi są świadczone przy pomocy odpowiednich regulaminów, a ich głównymi odbiorcami są mieszkańcy, przedsiębiorcy, tworzący lokalną społeczność Gminy. Mienie będące dotychczas w użytkowaniu Zakładu (które zostanie przekazane/udostępnione do Spółki) jest w pełni kompletne i zdatne do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
W konsekwencji, Gmina planuje, iż majątek po zlikwidowanym Zakładzie przekazany będzie poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego do Spółki – zarówno w zakresie nieruchomości (np. budynki, budowle), jak i ruchomości. Oznacza to, że oprócz wskazanych powyżej obiektów, wykorzystywanych wcześniej w działalności Zakładu na rzecz Spółki zostanie przeniesione również m.in. wyposażenie budynków i pomieszczeń, przedmioty wykorzystywane do realizacji zadań Zakładu, znajdujące się na wskazanych obiektach czy przedmioty służące konserwacji tychże obiektów, będące na ich wyposażeniu. Większość nieruchomości gruntowych wykorzystywanych przez Zakład stanowi własność Gminy, tym niemniej do części nieruchomości gruntowych Gmina posiada prawo wieczystego użytkowania.
W wyniku likwidacji Zakładu Spółka przejmie zarówno prawo własności, jak i prawo użytkowania wieczystego. Spółka będzie prowadziła tę samą działalność, którą prowadzi obecnie Zakład, tj. będzie kontynuowała/realizowała analogiczne umowy z odbiorcami – mieszkańcami Gminy, lokalnymi przedsiębiorcami w zakresie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Powyższe oznacza, że Spółka będzie działała w tym samym zakresie przedmiotowym, w jakim wcześniej funkcjonował Zakład, nie tylko przy użyciu tego samego mienia, ale również świadcząc te same usługi, na rzecz tych samych odbiorców, nabywając towary i usługi na potrzeby własnej działalności od tych samych podmiotów oraz zatrudniając tych samych pracowników. Tym samym, Spółka przejmie należności i zobowiązania Zakładu. W konsekwencji, Spółka, w sensie ekonomicznym, będzie spełniała dotychczasową rolę Zakładu przejmując jego zadania, majątek oraz kadrę. Z Uchwały wynika w szczególności, że proces likwidacji rozpoczął się z dniem podjęcia Uchwały. Postępowanie likwidacyjne Zakładu i utworzenie Spółki zostanie przeprowadzone w terminie sześciu miesięcy od podjęcia przedmiotowej Uchwały. Likwidacja Zakładu nastąpi z dniem przekształcenia.
Ostatecznym dniem likwidacji Zakładu i przekształcenia w Spółkę będzie dzień wpisania Spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Ponadto, Gmina zamierza powierzyć Spółce realizację dodatkowych zadań własnych Gminy w zakresie: odbierania i gospodarowania odpadami komunalnymi, utrzymania czystości i porządku na terenach gminnych, utrzymania dróg i ulic oraz terenów zielonych, utrzymania cmentarzy komunalnych oraz lapidariów na terenie Gminy, utrzymania przystanków autobusowych, utrzymania zieleni i zadrzewień, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, utrzymania czystości i porządku na obszarze Gminy, utrzymania i oświetlenia ulic i placów na terenie Gminy.
W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że:
Na pytanie Organu „Czy na dzień transakcji zbycia na rzecz Spółki mienia likwidowanego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji (dalej: Zakład) będzie on wyodrębniony u Państwa pod względem: a) organizacyjnym, tj. czy będzie stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązania) wyodrębniony w Państwa strukturze organizacyjnej? b) finansowym, tj. czy będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz czy na podstawie prowadzonej przez zbywcę ewidencji księgowej możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności? c) funkcjonalnym, tj. czy będzie stanowił odrębną całość – obejmował elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służył w strukturze Gminy i posiadał potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy, a co za tym idzie umożliwiał nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa? Jeżeli tak, to proszę wskazać, na czym to wyodrębnienie organizacyjne, finansowe oraz funkcjonalne polega.”, odpowiedzieli Państwo, że „Gmina wyjaśnia, że na dzień zbycia na rzecz Spółki mienia likwidowanego Zakładu będzie on wyodrębniony pod względem:
1) organizacyjnym – będzie stanowił zespół składników materialnych (infrastruktura wodno-kanalizacyjna, ruchomości, specjalistyczne urządzenia, wyposażenie) i niematerialnych (statut, umowy z pracownikami, umowy cywilnoprawne związane z działalnością Zakładu, baza odbiorców usług, know-how, doświadczenie w zakresie prowadzenia działalności wodno-kanalizacyjnej) wyodrębniony w strukturze organizacyjnej Gminy – Zakład działa jako samorządowy zakład budżetowy. Powyższe wynika z faktu, że Zakład funkcjonuje w oparciu o własny statut – opracowany i przyjęty wyłącznie dla Zakładu. Zakład posiada swoją siedzibę oraz zatrudnionych pracowników. Zakład dysponuje licznym majątkiem, tj. wieloma obiektami i urządzeniami na terenie całej Gminy. Zakład zarządza powyższym majątkiem, tj. podejmuje w stosunku do niego decyzje, tak aby w sposób optymalny prowadzić działalność wodno-kanalizacyjną na terenie Gminy;
2) finansowym – będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz na podstawie prowadzonej przez zbywcę ewidencji księgowej możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności. Zakład dysponuje licznym majątkiem, tj. obiektami i urządzeniami na terenie całej Gminy. Zakład zarządza powyższym majątkiem osiągając z tego tytułu dochody finansowe oraz ponosząc koszty. Zakład świadczy bowiem liczne, odpłatne usługi. O wyodrębnieniu finansowym świadczy również fakt, że Zakład zaciąga liczne zobowiązania finansowe m.in. względem dostawców, np.: energii elektrycznej, wody, usług telekomunikacyjnych, artykułów biurowych, usług bankowych, ubezpieczeniowych, remontowych, budowlanych itd. Zakład ponosi również zobowiązania z tytułu zawartych z pracownikami umów o pracę. Zakład posiada samodzielność finansową i prowadzi rachunkowość w taki sposób, że można do niego przyporządkować koszty i przychody oraz należności i zobowiązania, w tym prowadzi osobne księgi rachunkowe oraz sporządza odrębne sprawozdania finansowe, a także cząstkowe pliki JPK_V7M;
3) funkcjonalnym – będzie stanowił odrębną całość – obejmował elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służył w strukturze Gminy i posiadał potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy, a co za tym idzie umożliwiał nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa. Zakład funkcjonuje w oparciu o swój statut. Zgodnie z tym dokumentem, przedmiotem jego działalności jest realizacja zadań własnych Gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Innymi słowy, Zakładowi zostały powierzone konkretne funkcje, do realizacji których został niegdyś powołany i wyposażony. Zakład realizował powyższe zadania na terenie całej Gminy. Za pomocą posiadanych składników majątkowych (w tym za pomocą infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, która pozostaje własnością Gminy, jednak została Zakładowi oddana do zarządzania) Zakład może samodzielnie realizować przekazane mu zadania, tj. działalność wodno-kanalizacyjną, a przez to ma potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy i umożliwia Spółce podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.”
Na pytanie zadane w wezwaniu „Czy za pomocą mienia zlikwidowanego Zakładu, będącego przedmiotem wkładu niepieniężnego do Spółki, będzie możliwe kontynuowanie działalności w takim zakresie, w jakim w oparciu o te składniki prowadził zlikwidowany Zakład, bez angażowania innych składników majątku nabywcy – Spółki, bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych przez nabywcę (Spółkę)?”, odpowiedzieli Państwo „Przy pomocy mienia likwidowanego Zakładu, będącego przedmiotem wkładu niepieniężnego do Spółki, będzie możliwe kontynuowanie działalności w takim zakresie, w jakim w oparciu o te składniki prowadzi likwidowany Zakład, bez angażowania innych składników Spółki bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych i prawnych. Gmina wskazuje, iż Spółka przejmie cały majątek dotychczas wykorzystywany przez Zakład na potrzeby prowadzenia działalności, pracowników Zakładu, jak również zobowiązania Zakładu. Spółka będzie prowadziła działalność w takim samym zakresie jak Zakład.”
Pytanie
Czy opisany przez Gminę, zbywany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, składające się na gminny zakład budżetowy – Zakład będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w myśl art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, i w związku z tym jego zbycie przez Gminę na rzecz Spółki będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
Opisany przez Gminę, zbywany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, składające się na gminny zakład budżetowy – Zakład będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w myśl art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, i w związku z tym jego zbycie przez Gminę na rzecz Spółki będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Gminy
Analiza przepisów Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Według art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Z kolei, w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Gmina podkreśla, że przedmiotowe zbycie będzie jej zdaniem mieściło się w pojęciu „transakcji zbycia”, którym posługuje się ustawa o VAT.
Z uwagi na brak definicji legalnej przedsiębiorstwa, w przepisach ustawy o VAT, należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż przez przedsiębiorstwo należy rozumieć zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa, została natomiast zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT i stanowi, iż przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa należy rozumieć organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
W konsekwencji, aby uznać, że mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, muszą zostać spełnione poniższe przesłanki: 1) istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, 2) zespół ten jest organizacyjnie (np.: jako wydział, resort, jednostka organizacyjna) i finansowo (np.: poprzez możliwość wyodrębnienia z całości przedsiębiorstwa, należności i zobowiązań odnoszących się do danej części tego przedsiębiorstwa) wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie, 3) składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych, 4) zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.
W związku z przedstawionymi powyżej przepisami, w ocenie Gminy, w przedmiotowej sprawie, dojdzie do czynności zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, zdecydować o likwidacji samorządowego zakładu budżetowego w celu zawiązania spółki akcyjnej albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez wniesienie na pokrycie kapitału spółki wkładu w postaci mienia samorządowego zakładu budżetowego pozostałego po jego likwidacji. Jak stanowi art. 23 ust. 1 ww. ustawy, składniki mienia samorządowego zakładu budżetowego przekształconego w spółkę stają się majątkiem spółki.
Zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej spółka powstała w wyniku przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością samorządowego zakładu budżetowego.
W myśl art. 16 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy. Art. 16 ust. 3 ww. ustawy stanowi, że likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu. Na podstawie art. 16 ust. 5 tej ustawy, przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji. Należności i zobowiązania likwidowanego samorządowego zakładu budżetowego, stosownie do art. 16 ust. 6 ww. ustawy – przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji, z zastrzeżeniem ust. 7. W myśl art. 16 ust. 7 ustawy o finansach publicznych należności i zobowiązania samorządowego zakładu budżetowego likwidowanego w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka. Z cytowanych powyżej przepisów wynika zdaniem Gminy, iż z mocy prawa Spółka stanie się następcą prawnym Zakładu.
Wnioski Gminy
W analizowanej sytuacji, Gmina stoi na stanowisku, iż mamy do czynienia z podmiotem, w skład którego wchodzi wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych. Majątek, którym zarządza Zakład i który ma zostać wniesiony jako wkład niepieniężny do Spółki oraz pozostałe okoliczności sprawy potwierdzają, że mamy do czynienia z konkretnym i spójnym zbiorem, służącym realizacji określonych zadań, w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. W ocenie Gminy, całość składa się na kompletne wyposażenie, umożliwiające prowadzenie działalności we wskazanym powyżej zakresie – gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Po likwidacji Zakładu majątek będzie wykorzystywany przez Spółkę do kontynuowania tej działalności, tj. będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.
Ponadto, jak zostało to podkreślone w opisie sprawy, Zakład jest wydzielony w strukturze Gminy – funkcjonuje w formie samorządowego zakładu budżetowego. Gmina pragnie również podkreślić, że jak wskazała w stanie faktycznym, umowy o pracę z dotychczasowymi pracownikami Zakładu będą kontynuowane przez Spółkę. To również świadczy o tym, że w analizowanej sytuacji mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, Gmina pragnie podkreślić, że do momentu przekształcenia Zakładu, przedmiotowy majątek stanowi wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych. Przy pomocy tegoż majątku Zakład realizuje konkretne zadania z zakresu gospodarki wodno-kanalizacyjnej na terenie Gminy.
Co więcej, zespół składników tworzących Zakład mógłby stanowić samodzielne przedsiębiorstwo. Gmina podkreśla, że przed centralizacją VAT Zakład był odrębnym od Gminy podatnikiem VAT, realizującym zadania, do których został powołany.
W efekcie, w ocenie Gminy, można mówić w tym przypadku, iż majątek zarządzany przez Zakład stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Ponadto, Gmina wskazuje, że Spółka będzie kontynuowała działalność Zakładu. W tym celu, Spółka m.in. zawrze (względnie wstąpi jako następca prawny) analogiczne umowy jak wcześniej Gmina (poprzez Zakład), z dostawcami usług i towarów, przykładowo w zakresie dostawy energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych, usług ubezpieczeniowych, usług serwisowych, usług informatycznych, materiałów na bieżące utrzymanie infrastruktury, materiałów biurowych, wyposażenia biura.
Gmina również podkreśla, że obiekty które będą wykorzystywane przez Spółkę (po likwidacji Zakładu), dalej będą działać w oparciu o stosowne regulaminy, a ich działalność będzie nakierowana na mieszkańców i przedsiębiorców tworzących lokalną społeczność. Co więcej, pracować na nich będzie ta sama kadra, która aktualnie jest zatrudniona przez Zakład. W konsekwencji, zdaniem Gminy, w przedstawionej w stanie faktycznym sytuacji dochodzi do zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, podlegającej wyłączeniu z ustawy o VAT, o którym mowa w art. 6 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.
Wyodrębnienie organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Zorganizowana część przedsiębiorstwa, będąca przedmiotem wniosku o interpretację indywidualną jest wyodrębniona organizacyjnie z całości Gminy. Powyższe wynika z faktu, że Zakład funkcjonuje w oparciu o własny statut – opracowany i przyjęty tylko i wyłącznie dla Zakładu. Zakład posiada swoją siedzibę oraz zatrudnionych pracowników. Zakład dysponuje licznym majątkiem, tj. wieloma obiektami i urządzeniami na terenie całej Gminy. Zakład zarządza powyższym majątkiem, tj. podejmuje w stosunku do niego decyzje, tak aby w sposób optymalny prowadzić działalność na terenie Gminy. Zorganizowana część przedsiębiorstwa jest również wyodrębniona finansowo. Zakład dysponuje licznym majątkiem, tj. obiektami i urządzeniami na terenie całej Gminy. Zakład zarządza powyższym majątkiem osiągając z tego tytułu dochody finansowe oraz ponosząc koszty. Zakład świadczy bowiem liczne, odpłatne usługi.
O wyodrębnieniu finansowym świadczy również fakt, że Zakład zaciąga liczne zobowiązania finansowe m.in. względem dostawców np.: energii elektrycznej, wody, usług telekomunikacyjnych, artykułów biurowych, usług bankowych, ubezpieczeniowych, remontowych, budowlanych itd. Zakład ponosi również zobowiązania z tytułu zawartych z pracownikami umów o pracę.
Odrębność funkcjonalna Zakładu przejawiała się z kolei w specyfice jego działalności. Jak Gmina wspominała, Zakład funkcjonuje w oparciu o swój statut. Zgodnie z tym dokumentem, przedmiotem jego działalności jest realizacja zadań własnych Gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Innymi słowy, Zakładowi zostały powierzone konkretne funkcje, do realizacji których został niegdyś powołany i wyposażony. Zakład realizował powyższe zadania na terenie całej Gminy.
Stanowisko organów podatkowych Podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) przykładowo w interpretacjach indywidualnych:
- z 14 stycznia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.568.2020.1.MMA, w której DKIS stwierdził, że: „Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy, stwierdzić należy, że zespół składników majątkowych będących w posiadaniu Zakładu oraz wykorzystywanych przez niego do realizacji zadań własnych Gminy, który po likwidacji Zakładu będzie wykorzystywany przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością do kontynuowania tej działalności, będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, opisany przez Gminę, zbywany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, składające się na gminny zakład budżetowy, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w myśl art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, i w związku z tym jego zbycie na rzecz Spółki, podlegać będzie wyłączeniu z opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.”
- z 3 października 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.488.2019.2.MP, w której, w analogicznym stanie faktycznym DKIS wskazał, iż: „W związku z tym, że przedmiotem aportu - jak wynika z treści wniosku - będą składniki związane wyłącznie z dotychczasową działalnością Zakładu Usług Komunalnych, przedmiotem aportu nie będzie przedsiębiorstwo, lecz jego zorganizowana część.(…) W konsekwencji, przeniesienie infrastruktury powstałej w wyniku realizacji „inwestycji dofinansowanych” pomiędzy Gminą a Spółką w wyniku przekształcenia Zakładu w Spółkę w sposób opisany w zdarzeniu przyszłym, stanowić będzie element transakcji zbycia zorganizowanej części, która na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT stanowić będzie czynność wyłączoną z opodatkowania VAT.”;
- z 17 stycznia 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.772.2018.2.EK, w której DKIS uznał, że: „Przekazywane składniki przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych w Gminie, zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Składniki materialne i niematerialne mające być przedmiotem zbycia, po ich przekazaniu będą wykorzystywane do prowadzenia działalności w zakresie edukacji, tj. nabywca ma na celu prowadzenie działalności w oparciu o nabywane składniki. Należy zauważyć, że przejęcie składników opisanych we wniosku nastąpi od dnia 1 stycznia 2020 r. i do tego dnia, jak wskazał Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku, całość majątku niezbędnego do funkcjonowania szkoły zostanie przekazana na Skarb Państwa. W konsekwencji, opisany przez Wnioskodawcę zespół składników majątkowych (materialnych i niematerialnych), który Wnioskodawca planuje wnieść w drodze darowizny, spełniać będzie definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa o której mowa art. 2 pkt 27e ustawy. Zatem darowizna opisanego zespołu składników materialnych i niematerialnych będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”;
- z 12 marca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.50.2018.1.AP, w której DKIS stwierdził, że: „skoro planowana transakcja przeniesienia w drodze aportu składników mienia Gminy na utworzoną Spółkę będzie obejmowała majątek, który był dotychczas wykorzystywany do realizacji gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki mieszkaniowej i komunalnej na terenie Gminy, to – pomimo wyłączenia składników majątkowych stanowiących nieruchomości, których przeniesienie ma nastąpić w dwóch etapach ze względu na trwające wyceny nieruchomości oraz konieczność uzyskania zgody konserwatora zabytków – będzie stanowiła zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy. W związku z tym czynność przeniesienia w drodze aportu przedmiotowych składników mienia Gminy będzie wyłączona z opodatkowania, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy. Reasumując, analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że opisane składniki mienia będące przedmiotem przekazania aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będą stanowiły zorganizowaną część przedsiębiorstwa, a czynność ich zbycia (aportu) przez Gminę będzie wyłączona z opodatkowania, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.”;
- z 1 lutego 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.871.2017.2.KT, w której DKIS uznał, że: „skoro planowana transakcja przeniesienia w drodze aportu składników mienia Gminy na tworzoną spółkę komunalną będzie obejmowała w zasadzie majątek, który był dotychczas wykorzystywany do realizacji gospodarki komunalnej na terenie Gminy, to - niezależnie od wyłączenia z niej składników majątkowych stanowiących nieruchomości, których przeniesienie ma nastąpić po zarejestrowanie spółki w KRS - będzie stanowiła zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto z treści wniosku wynika, że nowo utworzona spółka będzie nadal zajmowała się prowadzoną dotychczas przez Gminę szeroko rozumianą gospodarką komunalną. Jednocześnie zgodzić się należy z Gminą, że przedmiotowa czynność przeniesienia w drodze aportu składników mienia Gminy będzie wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.”;
- z 25 października 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.524.2017.1.KBR, w której wskazał, że: „wnoszony przez Gminę do Spółki wkład niepieniężny w postaci zespołu materialnych i niematerialnych składników majątkowych (Mienie Zakładu): * stanowi wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych (wyodrębnienie organizacyjne), * posiada samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz na podstawie prowadzonej ewidencji księgowej możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań (wyodrębnienie finansowe), * stanowi potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze (wyodrębnienie funkcjonalne). W świetle powyższego, zespół składników majątkowych (w tym nieruchomości, środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz efekty inwestycji dofinansowanych w ramach PROW oraz Funduszu Spójności) będących w posiadaniu Zakładu oraz wykorzystywanych przez niego do realizacji zadań własnych Gminy, który po likwidacji Zakładu będzie wykorzystywany przez spółkę z o.o. do kontynuowania tej działalności, będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, wniesienie aportem ww. składników do spółki z o.o. będzie wyłączone od opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.”.
W konsekwencji, Gmina stoi na stanowisku, że opisany przez Gminę, zbywany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, składające się na gminny zakład budżetowy - Zakład będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w myśl art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, i w związku z tym jego zbycie na rzecz Spółki będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podatnika.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast, jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.
I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.
Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zgodnie z którym w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.
Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują terminu „przedsiębiorstwo”. Zatem dla celów określenia zakresu pojęcia „przedsiębiorstwo” należy odwołać się do regulacji zawartej w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), który stanowi, że:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Należy wskazać również art. 552 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia. Ponadto, przepis art. 551 Kodeksu cywilnego wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników”. Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.
Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 27e ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.
Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby obejmowała ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).
Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.
Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.
Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.
W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.
Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.
Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:
1) istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;
2) zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;
3) składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;
4) zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.
Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.
Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić należy następujące okoliczności:
- zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
- faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy dokładnie przeanalizować zarówno to jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.
W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.
W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy. Trybunał uznał również, że regulacja art. 19 Dyrektywy 112 może znaleźć zastosowanie także w sytuacji przekazania aktywów przedsiębiorstwa bez prawa własności nieruchomości, jeżeli działalność gospodarcza nie wymaga użytkowania konkretnych pomieszczeń lub pomieszczeń wyposażonych w stałe instalacje konieczne do jej prowadzenia. Oznacza to, zdaniem TSUE, że wspomniany przepis obejmuje również sytuacje, w których lokal handlowy zostanie udostępniony nabywcy w drodze dzierżawy lub jeżeli nabywca dysponuje odpowiednią nieruchomością, do której może przenieść całość przejętych aktywów i gdzie może kontynuować działalność gospodarczą. Doprowadziło to Trybunał do wniosku, że: „przeniesienie własności zapasu towarów oraz wyposażenia sklepu z jednoczesnym oddaniem nabywcy w dzierżawę lokalu handlowego na podstawie umowy na czas nieoznaczony, ale możliwej do rozwiązania przez każdą ze stron z zachowaniem krótkiego terminu wypowiedzenia, stanowi przekazanie całości lub części aktywów w rozumieniu tego przepisu, pod warunkiem iż przekazane aktywa są wystarczające do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej”.
Jak już wyjaśniono, zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jak o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w momencie przekazania określonych składników majątkowych (na ile stanowią w nim w tym momencie wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).
Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.
O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.
W przedmiotowej sprawie należy również wskazać na przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 679), zwanej dalej ustawą o gospodarce komunalnej. W myśl art. 2 tej ustawy:
Gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej:
Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą tworzyć, łączyć, przekształcać w inną formę organizacyjno-prawną i likwidować samorządowe zakłady budżetowe zgodnie z przepisami ustawy oraz przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej:
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, zdecydować o likwidacji samorządowego zakładu budżetowego w celu zawiązania spółki akcyjnej albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez wniesienie na pokrycie kapitału spółki wkładu w postaci mienia samorządowego zakładu budżetowego pozostałego po jego likwidacji.
Jak stanowi art. 23 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej:
Składniki mienia samorządowego zakładu budżetowego przekształconego w spółkę stają się majątkiem spółki.
Zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej:
Spółka powstała w wyniku przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością samorządowego zakładu budżetowego.
W myśl art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1530 ze zm.), zwanej dalej ustawą o finansach publicznych:
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy.
Artykuł 16 ust. 3 ustawy o finansach publicznych stanowi, że:
Likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu.
Na podstawie art. 16 ust. 5 ustawy o finansach publicznych:
Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji.
Stosownie do art. 16 ust. 6 ustawy o finansach publicznych:
Należności i zobowiązania likwidowanego samorządowego zakładu budżetowego przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji, z zastrzeżeniem ust. 7.
W myśl art. 16 ust. 7 ustawy o finansach publicznych:
Należności i zobowiązania samorządowego zakładu budżetowego likwidowanego w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W Państwa strukturze organizacyjnej znajdują się jednostki budżetowe oraz samorządowy zakład budżetowy – Zakład Wodociągów i Kanalizacji (dalej: Zakład). Na mocy uchwały Rady Gminy wyrazili Państwo zamiar przekształcenia Zakładu, stanowiącego samorządowy zakład budżetowy w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, w spółkę prawa handlowego – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka). Powyższe wiąże się z likwidacją dotychczas działającego Zakładu. Gmina będzie posiadała 100% udziałów w Spółce. Planowane przekształcenie Zakładu w Spółkę przeprowadzone będzie w trybie określonym w art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej.
Zgodnie ze statutem Zakładu, przedmiotem działalności Zakładu jest realizacja zadań własnych Gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym:
a) aktualizacja i egzekwowanie zapisów regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie Gminy,
b) opracowywanie taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków,
c) ujmowanie, uzdatnianie i dostarczanie wody dla mieszkańców Gminy,
d) utrzymanie i eksploatacja gminnych ujęć wody, sieci wodociągowych oraz urządzeń wodociągowych,
e) odprowadzanie i oczyszczanie ścieków,
f) utrzymywanie i eksploatacja gminnej oczyszczalni ścieków, sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przepompowniami,
g) usuwanie awarii na eksploatowanych obiektach,
h) remonty, modernizacje i konserwacja infrastruktury wodociągowej i kanalizacji sanitarnej oraz eksploatowanych obiektów,
i) inwestycje w infrastrukturę wodociągową i kanalizacji sanitarnej,
j) egzekwowanie należności za dostarczaną wodę i odprowadzane ścieki,
k) określanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej,
l) zawieranie umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków,
m) wykonywania innych usług odpowiadających zakresowi działalności Zakładu,
n) propagowanie działań proekologicznych w zakresie prowadzonej działalności.
Celem powstania i funkcjonowania Spółki będzie realizacja zadań własnych Gminy w obszarach, w których czyni to obecnie Zakład, tj. w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, utrzymania, eksploatacji i konserwacji sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. W powyższym zakresie Spółka będzie kontynuowała działalność Zakładu. W tym celu, Spółka m.in. zawrze (względnie wstąpi jako następca prawny) analogiczne umowy jak wcześniej Gmina (poprzez Zakład), z dostawcami usług i towarów, przykładowo w zakresie nabycia energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych, usług ubezpieczeniowych, usług serwisowych, usług informatycznych, materiałów na bieżące utrzymanie infrastruktury, materiałów biurowych, wyposażenia biura. Ponadto, kontynuowane będą umowy o prace z dotychczasowymi pracownikami Zakładu na obecnych zasadach i warunkach oraz przy zachowaniu ciągłości stosunku pracy.
W ramach prowadzonej działalności wodno-kanalizacyjnej Zakład użytkuje w szczególności następujące środki trwałe:
1) … ujęć wody podziemnej wraz ze stacjami uzdatniania wody (…),
2)… zbiorników retencyjnych wody uzdatnionej (…),
3) … eksploatowanych studni głębinowych,
4) … hydrofornie strefowe w … i …,
5) stacje zmiękczania wody na ujęciach …
6) sieci wodociągowe,
7) oczyszczalnia ścieków w miejscowości …,
8) … przepompowni ścieków,
9) sieci kanalizacyjne ciśnieniowe i grawitacyjne.
Ponadto, na moment przekształcenia Zakład będzie miał w swoim zarządzie budynek stanowiący siedzibę jego działalności wraz z działką, na której ten budynek jest posadowiony, inne nieruchomości, na których zlokalizowane są obiekty służące prowadzeniu działalności wodno-kanalizacyjnej, wyposażenie obiektów, pojazdy oraz wartości niematerialne i prawne wykorzystywane do prowadzenia działalności Zakładu. Zakład użytkując obiekty, świadczy usługi w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. Przedmiotowe usługi są świadczone przy pomocy odpowiednich regulaminów, a ich głównymi odbiorcami są mieszkańcy, przedsiębiorcy, tworzący lokalną społeczność Gminy. Mienie będące dotychczas w użytkowaniu Zakładu (które zostanie przekazane/udostępnione do Spółki) jest w pełni kompletne i zdatne do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
W konsekwencji, Gmina planuje, iż majątek po zlikwidowanym Zakładzie przekazany będzie poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego do Spółki – zarówno w zakresie nieruchomości (np. budynki, budowle), jak i ruchomości. Oznacza to, że oprócz wskazanych powyżej obiektów, wykorzystywanych wcześniej w działalności Zakładu na rzecz Spółki zostanie przeniesione również m.in. wyposażenie budynków i pomieszczeń, przedmioty wykorzystywane do realizacji zadań Zakładu, znajdujące się na wskazanych obiektach czy przedmioty służące konserwacji tychże obiektów, będące na ich wyposażeniu. Większość nieruchomości gruntowych wykorzystywanych przez Zakład stanowi własność Gminy, tym niemniej do części nieruchomości gruntowych Gmina posiada prawo wieczystego użytkowania.
W wyniku likwidacji Zakładu Spółka przejmie zarówno prawo własności, jak i prawo użytkowania wieczystego. Spółka będzie prowadziła tę samą działalność, którą prowadzi obecnie Zakład, tj. będzie kontynuowała/realizowała analogiczne umowy z odbiorcami – mieszkańcami. Spółka przejmie należności i zobowiązania Zakładu.
Państwa wątpliwości dotyczą kwestii uznania, czy zbywany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania składające się na gminny zakład budżetowy będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa i w związku z tym jego zbycie przez Gminę na rzecz Spółki będzie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT.
Z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta przekazanie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo lub jego część zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów zasobów, jeśli istnieją.
Na tę ostatnią okoliczność, czyli przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5 (8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów”.
Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy. Zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa lub jego zorganizowana część przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy.
Jak już wyjaśniono, zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jak o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w momencie przekazania określonych składników majątkowych (na ile stanowią w nim w tym momencie, wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).
W odniesieniu do wskazanych przez Państwa wątpliwości należy w pierwszej kolejności wskazać, że Gmina realizując zadania wynikające z zapisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.) może prowadzić działalność gospodarczą w różnym zakresie, a nie jedynie w zakresie usług realizowanych dotychczas przez Zakład. Uwzględnienie powyższego prowadzi do wniosku, że przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego w przypadku Gminy stanowią wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe związane z całokształtem prowadzonej przez Gminę działalności gospodarczej.
W związku z tym, że przedmiotem przeniesienia majątku – jak wynika z treści wniosku – jest mienie, którym do tej pory dysponował Zakład w celu realizacji swoich zadań, przedmiotem zbycia nie będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
Przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że opisany zespół składników materialnych i niematerialnych cechuje się wyodrębnieniem finansowym, organizacyjnym oraz funkcjonalnym.
Z treści wniosku wynika, że Zakład jest wydzielony w strukturze Gminy – funkcjonuje w formie samorządowego zakładu budżetowego. Ponadto wskazali Państwo, że na dzień zbycia na rzecz Spółki mienia likwidowanego Zakładu będzie on wyodrębniony pod względem organizacyjnym, gdyż będzie stanowił zespół składników materialnych (infrastruktura wodno-kanalizacyjna, ruchomości, specjalistyczne urządzenia, wyposażenie) i niematerialnych (statut, umowy z pracownikami, umowy cywilnoprawne związane z działalnością Zakładu, baza odbiorców usług, know-how, doświadczenie w zakresie prowadzenia działalności wodno-kanalizacyjnej) wyodrębniony w strukturze organizacyjnej Gminy – Zakład działa jako samorządowy zakład budżetowy. Powyższe wynika z faktu, że Zakład funkcjonuje w oparciu o własny statut – opracowany i przyjęty wyłącznie dla Zakładu. Zakład posiada swoją siedzibę oraz zatrudnionych pracowników. Zakład dysponuje licznym majątkiem, tj. wieloma obiektami i urządzeniami na terenie całej Gminy. Zakład zarządza powyższym majątkiem, tj. podejmuje w stosunku do niego decyzje, tak aby w sposób optymalny prowadzić działalność wodno-kanalizacyjną na terenie Gminy.
Zakład będzie wyodrębniony pod względem finansowym, bowiem będzie posiadał samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym oraz na podstawie prowadzonej przez zbywcę ewidencji księgowej możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności. O wyodrębnieniu finansowym świadczy również fakt, że Zakład zaciąga liczne zobowiązania finansowe m.in. względem dostawców, np.: energii elektrycznej, wody, usług telekomunikacyjnych, artykułów biurowych, usług bankowych, ubezpieczeniowych, remontowych, budowlanych itd. Zakład posiada samodzielność finansową i prowadzi rachunkowość w taki sposób, że można do niego przyporządkować koszty i przychody oraz należności i zobowiązania, w tym prowadzi osobne księgi rachunkowe oraz sporządza odrębne sprawozdania finansowe, a także cząstkowe pliki JPK_V7M.
Zakład będzie wyodrębniony również pod względem funkcjonalnym – będzie stanowił odrębną całość – obejmował elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służył w strukturze Gminy i posiadał potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy, a co za tym idzie umożliwiał nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.
Wskazali Państwo również, że przy pomocy mienia likwidowanego Zakładu, będącego przedmiotem wkładu niepieniężnego do Spółki, będzie możliwe kontynuowanie działalności w takim zakresie, w jakim w oparciu o te składniki prowadzi likwidowany Zakład, bez angażowania innych składników Spółki bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych i prawnych. Spółka przejmie cały majątek dotychczas wykorzystywany przez Zakład na potrzeby prowadzenia działalności, pracowników Zakładu, jak również zobowiązania Zakładu. Spółka będzie prowadziła działalność w takim samym zakresie jak Zakład
Analiza zaprezentowanego opisu sprawy w kontekście przytoczonych regulacji prawnych oraz orzecznictwa TSUE, prowadzi do wniosku, że w opisanej sytuacji zostaną spełnione wszystkie wskazane przesłanki do uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych przekazywanych do spółki komunalnej za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy. Opisany we wniosku zespół składników materialnych i niematerialnych stanowi zespół składników materialnych i niematerialnych, który jest wyodrębniony organizacyjnie, funkcjonalnie i finansowo i może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące konkretnie przypisane mu zadania, jednocześnie na bazie przekazanego majątku działalność ta jest kontynuowana przez Spółkę.
W konsekwencji uznania przenoszonego majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, czynność prawna polegająca na przekazaniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa aportem do Spółki, nie będzie podlegała przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy.
W związku z powyższym Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Biorąc pod uwagę powyższe, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
